میکائیل
«میکائیل» از ملائکه بلند مرتبه و مقرّب الهی و یکی از چهار فرشته تدبیر کننده عالم (المدبّرات الأربعة) است؛ در برخی روایات، میکائیل مأمور رزق و روزی خلایق معرفی شده است. نام او در قرآن کریم در آیه ۹۸ سوره بقره آمده است.
میکائیل در قرآن
قرآن مجيد در آیه ۹۸ سوره بقره از ميكائيل با لفظ «ميكال» ياد کرده است و دشمنى با او را در رديف دشمنى با خدا و ملائكه و انبيا قرار داده، و عدوّ او را متّهم به کفر كرده است: «مَنْ كَانَ عَدُوًّا لِلَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبْرِيلَ وَمِيكَالَ فَإِنَّ اللَّهَ عَدُوٌّ لِلْكَافِرِينَ»؛ هر كه با خدا و فرشتگان و رسولانش و جبرئيل و ميكائيل دشمن باشد [كافر است]، و بىترديد خدا دشمن كافران است.
مقام و مأموریت میکائیل
امام سجاد علیه السلام در دعای سوم صحیفه سجادیه ضمن دعا برای فرشتگان، در مورد «میکائیل» می فرماید: «وَ مِيكَائِيلُ ذُو الْجَاهِ عِنْدَكَ، وَ الْمَكَانِ الرَّفِيعِ مِنْ طَاعَتِكَ...»؛ و میکائیل که نزد تو، صاحب مقام و مرتبه است و به دلیل طاعتت دارای درجه‌ای بلند است.[۱]
در روایتی از پیامبر اکرم آمده است: «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى اخْتَارَ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ أَرْبَعَةً اخْتَارَ مِنَ الْمَلَائِكَةِ جَبْرَئِيلَ وَ مِيكَائِيلَ وَ إِسْرَافِيلَ وَ مَلَكَ الْمَوْتِ و...»[۲]؛ خداوند از هر چيز چهار تا را برگزيد: از فرشتگان جبرئيل و ميكائيل و اسرافيل و فرشته مرگ (عزرائیل) را ... .
در روایتی از امام رضا علیه السلام از این چهار فرشته با عنوان چهار فرشته تدبیر کننده (المُدَبِّرَاتِ الْأَرْبَعَة) یاد شده است.[۳] در برخی از کتابهای عرفانی و فلسفی از این چهار فرشته به عنوان بزرگان و سروران فرشتگان،[۴] یا چهار ملک مقرب یاد شده است.[۵]
میکائیل در منابع اسلامی به عنوان ملک رزق معرفی شده است که به همه مخلوقات رزق می دهد.[۶] در روایتی از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) آمده است:«... أَمَّا مِیكَائِیلُ فَصَاحِبُ كُلِّ قَطْرَةٍ تَسْقُطُ وَ كُلِّ وَرَقَةٍ تَنْبُتُ وَ كُلِّ وَرَقَةٍ تَسْقُط...»؛ میکائیل صاحب هر قطره بارانی که می‌بارد، هر برگ درختی که رشد می‌کند و هر برگی که فرو می‌افتد است.[۷] پس می‌توان گفت که وظیفه اصلی حضرت میکائیل نظارت بر باران و گیاهان و در واقع مسئول رزق و روزی موجودات است.
در روایت دیگرى از حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام رسیده که: "جبریل" مؤذِّن اهل آسمانها و "میکال" امام آنهاست، و امامت مقام بلندى است که شایسته آن نیست مگر کسى که مقامش بالاتر و داراى شرایط جامع باشد.[۸]
پانویس
- ↑ دیار عاشقان (شرح صحیفه سجادیه)، حسین انصاریان.
- ↑ شیخ صدوق، خصال، ج۱، ص ۲۲۵
- ↑ عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج۲، ص: ۳
- ↑ میبدی، كشف الأسرار و عدةالأبرار، ج۱، ص۲۹۰؛ صدرالمتالهین، مفاتيح الغيب، ص۳۴۶.
- ↑ نسفی، بیان التنزیل، ص ۱۸۴؛ میر سید علی همدانی، اسرار النقطة يا توحيد عارفان، ص۱۹۱.
- ↑ خواجه نصیر طوسی، آغاز و انجام، ص ۱۶۱؛ ماوردی، النکت و العیون، ج۵، ص۳۶۱؛ سیوطی، الإتقان فى علوم القرآن، ج۲، ص۱۱۹
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ج۵۹، ص۲۶۰.
- ↑ دیار عاشقان، حسین انصاریان.
