مخزن العرفان در تفسیر قرآن (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
سطر ۱: سطر ۱:
تفسیر مخزن العرفان از خانم نصرت امین (۱۳۶۲-۱۲۶۵ ش) بانوی مجتهده معروف اصفهانی که با گرایش عرفانی و اخلاقی به تفسیر آیات پرداخته است. این تفسیر، از جمله تفاسیر جامع [[قرآن]] است و در 15 مجلد به چاپ رسیده است.  
+
تفسیر مخزن العرفان از خانم [[بانو مجتهده امين|نصرت امین]] (۱۳۶۲-۱۲۶۵ ش) بانوی مجتهده معروف اصفهانی که با گرایش [[عرفان|عرفانی]] و [[اخلاق|اخلاقی]] به [[تفسیر قرآن|تفسیر]] آیات پرداخته است. این تفسیر، از جمله تفاسیر جامع [[قرآن]] است و در 15 مجلد به چاپ رسیده است.  
 
  {{مشخصات کتاب
 
  {{مشخصات کتاب
  
سطر ۲۸: سطر ۲۸:
 
==مؤلف==
 
==مؤلف==
  
بانو نصرت اصفهانى (م 1403 ق) از نوادر دانشمندان زن مسلمان در عصر حاضر است كه به درجه اجتهاد رسید. در رشته علوم معقول مرتبه بالایى را كسب نمود و در میان علما از منزلت خاصى برخوردار بود. وى در خانواده اى ثروتمند به دنیا آمد و از همان آغاز كودكى، راه تحصیل علم و كمال را در پیش گرفت و به [[علوم اسلامى]] روى آورد.
+
بانو نصرت اصفهانى (م ۱۴۰۳ ق) از نوادر دانشمندان زن مسلمان در عصر حاضر است که به درجه [[اجتهاد]] رسید. در رشته علوم معقول مرتبه بالایى را کسب نمود و در میان علما از منزلت خاصى برخوردار بود. وى در خانواده اى ثروتمند به دنیا آمد و از همان آغاز کودکى، راه تحصیل علم و کمال را در پیش گرفت و به [[علوم اسلامى]] روى آورد.
  
او افزون بر علوم رایج حوزه ها به علم هیئت، [[حكمت]] و [[فلسفه]] نیز مشغول گردید و در زمینه فلسفه به تألیفاتى نیز دست زد. از نامبرده آثار و تألیفاتى بر جاى مانده كه عموماً در زمینه مسائل اعتقادى، اخلاقى، حدیثى و تفسیرى است.
+
او افزون بر علوم رایج حوزه ها به علم هیئت، [[حکمت]] و [[فلسفه]] نیز مشغول گردید و در زمینه فلسفه به تألیفاتى نیز دست زد. از نامبرده آثار و تألیفاتى بر جاى مانده که عموماً در زمینه مسائل اعتقادى، اخلاقى، حدیثى و تفسیرى است.
 
 
==مقدمه تفسیر ==
 
 
 
این تفسیر در آغاز، داراى مقدمه اى است كه در آن انگیزه تألیف، فضیلت قرآن، مسئله تفسیر به رأى، ذو مراتب بودن تفسیر و برخى دیگر از مباحث علوم قرآنى اشاره شده است.
 
  
 
==شیوه تفسیر==
 
==شیوه تفسیر==
شیوه بیان مسائل در این تفسیر چنین است كه مؤلف در آغاز، ترجمه دسته اى از آیات را آورده آنگاه وارد تفسیر آنها مى گردد و با بیان ساده و قابل فهم پیام [[قرآن]] را تشریح مى كند. نویسنده، گاه به كلمات [[ملاصدرا]] و برخى از فلاسفه و عرفا هم اشاره مى كند.
+
این تفسیر در آغاز، داراى مقدمه اى است که در آن انگیزه تألیف، فضیلت [[قرآن]]، مسئله [[تفسیر به رأی|تفسیر به رأى]]، ذو مراتب بودن تفسیر و برخى دیگر از مباحث [[علوم قرآنى]] اشاره شده است.
 
 
مؤلف چون با شبهات كلامى آشنا بوده، تفسیر وى جنبه استدلالى یافته است. بر این اساس، وى گاهى شبهه اى را مطرح مى كند و پاسخ آن را بازگو مى كند.
 
  
روح حاكم و جنبه قوى در تفسير مخزن العرفان بعد اخلاقى، درس سير و سلوك و تربيت نفوس است كه رنگ اخلاقى و تربيتى، اين تفسير را از ديگر زمينه‌هاى آن قوى‌تر ساخته است. اهتمام مفسّر در تربيت نفس انسانى و دور كردن آن از ظواهر فريبنده و ماديات و نزديك كردن به ذات حق تعالى است‌.
+
شیوه بیان مسائل در این تفسیر چنین است که مؤلف در آغاز، ترجمه دسته اى از آیات را آورده، آنگاه وارد تفسیر آنها مى گردد و با بیان ساده و قابل فهم پیام قرآن را تشریح مى کند. نویسنده، گاه به کلمات [[ملاصدرا]] و برخى از فلاسفه و عرفا هم اشاره مى کند.
  
این تفسیر محصول تدریس ایشان در شهر اصفهان در جمع بانوان بسیاری بوده است.  
+
مؤلف چون با شبهات [[علم کلام|کلامى]] آشنا بوده، تفسیر وى جنبه استدلالى یافته است. بر این اساس، وى گاهى شبهه اى را مطرح مى کند و پاسخ آن را بازگو مى کند.
  
 +
روح حاکم و جنبه قوى در تفسیر مخزن العرفان بعد [[اخلاق|اخلاقى]]، درس [[سیر و سلوک]] و تربیت نفوس است که رنگ اخلاقى و تربیتى، این تفسیر را از دیگر زمینه‌هاى آن قوى‌تر ساخته است. اهتمام مفسّر در [[تهذیب نفس|تربیت نفس]] انسانى و دور کردن آن از ظواهر فریبنده و مادیات و نزدیک کردن به ذات حق تعالى است‌.
  
==بهره‌ گيرى از تفاسير==
+
این تفسیر محصول تدریس ایشان در شهر [[اصفهان]] در جمع بانوان بسیاری بوده است.
 +
==بهره‌ گیرى از روایات‌ و تفاسیر==
  
مجتهده امين در تفسير خود از تفاسير شيعه و سنّى بهره برده و كلام آنها را ذكر كرده است از قبيل: تفسير قرآن حكيم( [[صدر المتألهين]])، [[مجمع البيان]]( [[طبرسى]])، [[تفسير على بن ابراهيم قمى]]، [[روض الجنان و روح الجنان]]( [[ابو الفتوح رازى]])، [[تفسير عياشى]]، [[كشف الاسرار]]( [[ميبدى]])، [[منهج الصادقين]]( [[مولا فتح اللّه كاشانى]])، [[الميزان]]( [[علامه طباطبايى]])، [[البرهان]]( [[بحرانى]])، [[تفسیر جواهر|جواهر]]( [[طنطاوى]])، [[روح البيان]]( [[آلوسى]])، [[انوار التنزيل و اسرار التأويل]]( [[بيضاوى]]) و [[در المنثور]]( [[سيوطى]]). در لابلاى گفتارش از مفسران صحابه و تابعين چون [[ابن عباس]]، [[ابن مسعود]] و [[عكرمه]] نيز بهره جسته است.
+
مفسر در بیان برخى مطالب از [[احادیث]] استفاده کرده و از راویان خاص و عام، حدیث نقل کرده و بیشتر از کتب حدیثى مانند: [[کافى]]، [[بحار الانوار]] و [[عیون اخبار الرضا]] روایت ذکر کرده است.
  
در برخى موارد، مفسر بدون ذكر نام عالم يا مفسرى با گفتن« بعضى از علماى تفسير يا برخى از عرفا يا يكى از عرفا گفته ‌اند». مطلبى را بيان مى‌كند. بر ما معلوم نيست كه اين افراد چه كسانى هستند, و يا شايد از تراوشات عقلى و مغزى و روحى خود ايشان باشد، لكن اين بانوى بزرگ ترجيح داده كه مطلب را اين گونه ادا كند و نخواسته اسم خويش را در رديف نام مفسران و عرفاى بزرگ قرار دهد.
+
مجتهده امین همچنین در تفسیر خود از تفاسیر [[شیعه|شیعه]] و [[اهل سنت|سنّى]] بهره برده و کلام آنها را ذکر کرده است، از قبیل: تفسیر قرآن حکیم ([[صدر المتألهین]])، [[مجمع البیان]] ([[طبرسى]])، [[تفسیر على بن ابراهیم قمى]]، [[روض الجنان و روح الجنان]] ([[ابوالفتوح رازی|ابو الفتوح رازى]])، [[تفسیر عیاشى]]، [[تفسیر کشف الاسرار|کشف الاسرار]]([[رشیدالدین میبدی|میبدى]])، [[منهج الصادقین]] ([[مولا فتح اللّه کاشانى]])، [[المیزان]] ([[علامه طباطبایى]])، [[البرهان]] ([[سید هاشم بحرانی|بحرانى]])، [[تفسیر جواهر|جواهر]] ([[طنطاوى]])، [[روح البیان]] ([[آلوسى]])، [[أنوار التنزیل و أسرار التأویل (کتاب)|انوار التنزیل و اسرار التأویل]] ([[بیضاوى]]) و [[الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور (کتاب)|در المنثور]] ([[سیوطى]]).  
  
==بهره‌ گيرى از روايات‌==
+
وی در لابلاى گفتارش از مفسران [[صحابی|صحابه]] و [[تابعین|تابعین]] چون [[ابن عباس]]، [[ابن مسعود]] و عکرمه نیز بهره جسته است.
  
مفسر در بيان برخى مطالب از احاديث استفاده كرده و از راويان خاص و عام، حديث نقل كرده و بيشتر از كتب حديثى مانند: [[كافى]]، [[بحار الانوار]] و [[عيون اخبار الرضا]] روايت ذكر كرده است.
+
در برخى موارد، مفسر بدون ذکر نام عالم یا مفسرى با گفتن «بعضى از علماى تفسیر یا برخى از عرفا یا یکى از عرفا گفته ‌اند» مطلبى را بیان مى‌کند. بر ما معلوم نیست که این افراد چه کسانى هستند، و یا شاید از تراوشات عقلى و مغزى و روحى خود ایشان باشد، لکن این بانوى بزرگ ترجیح داده که مطلب را این گونه ادا کند و نخواسته اسم خویش را در ردیف نام مفسران و عرفاى بزرگ قرار دهد.
  
 
==وضعیت نشر==
 
==وضعیت نشر==
 +
این کتاب در سال ۱۳۵۳ ش. به همت کتابفروشى ثقفى با قطع وزیرى چاپ شده است. در سال ۱۳۶۱ ش‌. توسط "نهضت زنان مسلمان‌" و پس از آن در چندین نوبت از جمله در سالهای  ۱۳۷۵ و ۱۳۸۹ ش‬ توسط نشر گلبهار اصفهان به چاپ رسیده است.
  
* در سال 1353 ش  به همت كتابفروشى ثقفى با قطع وزیرى چاپ شده است.
+
==منابع==
  
* در سال 1361 ش‌ توسط "[[نهضت زنان مسلمان‌]]"
+
*محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی.
 +
*علی اسعدی، تفسیر مخزن العرفان، سروش وحی، شهریور ۱۳۸۳، شماره ۱۳.
 +
*مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع التفاسیر، بخش کتابشناسی، معرفی تفسیر مخزن العرفان.
  
* وپس از آن در چندین نوبت من جمله در سالهای  1375 ش و ۱۳۸۹.‬ توسط نشر گلبهار اصفهان به چاپ رسیده است .
+
==متن کتاب==
 
+
[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/39317/مختصر مخزن العرفان در تفسیر قرآن]
==منابع==
 
* محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی.
 
* علی اسعدی، تفسیر مخزن العرفان، سروش وحی، شهریور 1383، شماره 13
 
* مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع التفاسیر، بخش کتابشناسی، معرفی تفسیر مخزن العرفان 
 
==متن کتاب مخزن العرفان در تفسیر قرآن==
 
[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/39317/مختصر مجمع البیان فی تفسیر القرآن مخزن العرفان در تفسیر قرآن]
 
 
[[رده:تفاسیر عرفانی]]
 
[[رده:تفاسیر عرفانی]]
 
[[رده:تفاسیر]]
 
[[رده:تفاسیر]]
 
{{تفسیر قرآن}}
 
{{تفسیر قرآن}}

نسخهٔ ‏۲۳ مهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۰۷

تفسیر مخزن العرفان از خانم نصرت امین (۱۳۶۲-۱۲۶۵ ش) بانوی مجتهده معروف اصفهانی که با گرایش عرفانی و اخلاقی به تفسیر آیات پرداخته است. این تفسیر، از جمله تفاسیر جامع قرآن است و در 15 مجلد به چاپ رسیده است.

مخزن-العرفان-در-تفسیر-قرآن-دوره-15-جلدی.jpg
نویسنده بانوي اصفهاني نصرت امين
موضوع تفسير قرآن
زبان فارسی
تعداد جلد 15

مجمع البیان فی تفسیر القرآن مخزن العرفان در تفسیر قرآن

مؤلف

بانو نصرت اصفهانى (م ۱۴۰۳ ق) از نوادر دانشمندان زن مسلمان در عصر حاضر است که به درجه اجتهاد رسید. در رشته علوم معقول مرتبه بالایى را کسب نمود و در میان علما از منزلت خاصى برخوردار بود. وى در خانواده اى ثروتمند به دنیا آمد و از همان آغاز کودکى، راه تحصیل علم و کمال را در پیش گرفت و به علوم اسلامى روى آورد.

او افزون بر علوم رایج حوزه ها به علم هیئت، حکمت و فلسفه نیز مشغول گردید و در زمینه فلسفه به تألیفاتى نیز دست زد. از نامبرده آثار و تألیفاتى بر جاى مانده که عموماً در زمینه مسائل اعتقادى، اخلاقى، حدیثى و تفسیرى است.

شیوه تفسیر

این تفسیر در آغاز، داراى مقدمه اى است که در آن انگیزه تألیف، فضیلت قرآن، مسئله تفسیر به رأى، ذو مراتب بودن تفسیر و برخى دیگر از مباحث علوم قرآنى اشاره شده است.

شیوه بیان مسائل در این تفسیر چنین است که مؤلف در آغاز، ترجمه دسته اى از آیات را آورده، آنگاه وارد تفسیر آنها مى گردد و با بیان ساده و قابل فهم پیام قرآن را تشریح مى کند. نویسنده، گاه به کلمات ملاصدرا و برخى از فلاسفه و عرفا هم اشاره مى کند.

مؤلف چون با شبهات کلامى آشنا بوده، تفسیر وى جنبه استدلالى یافته است. بر این اساس، وى گاهى شبهه اى را مطرح مى کند و پاسخ آن را بازگو مى کند.

روح حاکم و جنبه قوى در تفسیر مخزن العرفان بعد اخلاقى، درس سیر و سلوک و تربیت نفوس است که رنگ اخلاقى و تربیتى، این تفسیر را از دیگر زمینه‌هاى آن قوى‌تر ساخته است. اهتمام مفسّر در تربیت نفس انسانى و دور کردن آن از ظواهر فریبنده و مادیات و نزدیک کردن به ذات حق تعالى است‌.

این تفسیر محصول تدریس ایشان در شهر اصفهان در جمع بانوان بسیاری بوده است.

بهره‌ گیرى از روایات‌ و تفاسیر

مفسر در بیان برخى مطالب از احادیث استفاده کرده و از راویان خاص و عام، حدیث نقل کرده و بیشتر از کتب حدیثى مانند: کافى، بحار الانوار و عیون اخبار الرضا روایت ذکر کرده است.

مجتهده امین همچنین در تفسیر خود از تفاسیر شیعه و سنّى بهره برده و کلام آنها را ذکر کرده است، از قبیل: تفسیر قرآن حکیم (صدر المتألهینمجمع البیان (طبرسىتفسیر على بن ابراهیم قمى، روض الجنان و روح الجنان (ابو الفتوح رازىتفسیر عیاشى، کشف الاسرار(میبدىمنهج الصادقین (مولا فتح اللّه کاشانىالمیزان (علامه طباطبایىالبرهان (بحرانىجواهر (طنطاوىروح البیان (آلوسىانوار التنزیل و اسرار التأویل (بیضاوى) و در المنثور (سیوطى).

وی در لابلاى گفتارش از مفسران صحابه و تابعین چون ابن عباس، ابن مسعود و عکرمه نیز بهره جسته است.

در برخى موارد، مفسر بدون ذکر نام عالم یا مفسرى با گفتن «بعضى از علماى تفسیر یا برخى از عرفا یا یکى از عرفا گفته ‌اند» مطلبى را بیان مى‌کند. بر ما معلوم نیست که این افراد چه کسانى هستند، و یا شاید از تراوشات عقلى و مغزى و روحى خود ایشان باشد، لکن این بانوى بزرگ ترجیح داده که مطلب را این گونه ادا کند و نخواسته اسم خویش را در ردیف نام مفسران و عرفاى بزرگ قرار دهد.

وضعیت نشر

این کتاب در سال ۱۳۵۳ ش. به همت کتابفروشى ثقفى با قطع وزیرى چاپ شده است. در سال ۱۳۶۱ ش‌. توسط "نهضت زنان مسلمان‌" و پس از آن در چندین نوبت از جمله در سالهای ۱۳۷۵ و ۱۳۸۹ ش‬ توسط نشر گلبهار اصفهان به چاپ رسیده است.

منابع

  • محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی.
  • علی اسعدی، تفسیر مخزن العرفان، سروش وحی، شهریور ۱۳۸۳، شماره ۱۳.
  • مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع التفاسیر، بخش کتابشناسی، معرفی تفسیر مخزن العرفان.

متن کتاب

مخزن العرفان در تفسیر قرآن

***
تفسیر قرآن
درباره تفسیر قرآن: تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن
اصطلاحات: اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات
شاخه های تفسیر قرآن:

تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی)

روشهای تفسیری قرآن:
تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: