المختار من مناقب الأخیار (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکت‌ها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکت‌ها) جز (مهدی موسوی صفحهٔ المختار من مناقب الأخيار (کتاب) را به المختار من مناقب الأخیار (کتاب) منتقل کرد) |
(بدون تفاوت)
| |
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۵۳
«المختار من مناقب الأخیار» تألیف مجدالدین ابن اثیر جزرى (م، ۶۰۶ ق)، کتابی در شرح حال و اخبار و آثار صحابه و تابعین و برخى دیگر از شخصیت‌هاى صدر اسلام است.
 | |
| نویسنده | مجدالدین ابن اثیر |
| موضوع | شرح حال صحابه و تابعین |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۶ |
|
| |
محتویات
مؤلف
مجدالدین ابوالسعادات مبارک بن محمد شیبانى جزرى، معروف به «ابن اثیر» (۵۴۴-۶۰۶ ق)، رجالى، مفسر، محدث و فقیه مشهور اهل سنت است. عزالدین ابن اثیر صاحب «أسد الغابة»، برادر کوچکتر اوست.
مجدالدین در فقه و حدیث متخصص بود و به ادبیات عرب و علوم قرآن تسلط کافى داشت. مذهب او شافعى بود و علماى اهل سنت او را از محاسن روزگار دانسته اند.
برخی از کتابهاى او عبارتند از: النهایة فى غریب الحدیث والاثر، الانصاف فى الجمع بین الکشف و الکشاف، جامع الاصول الستة فى احادیث الرسول، المختار فى مناقب الاخیار، تجرید اسماء الصحابة.
معرفی کتاب
تمام کسانى که به شرح حال ابن اثیر پرداخته‌اند از اثرى با عنوان «المختار من مناقب الأخیار» از وى نام برده‌اند. این کتاب به شرح حال صحابه و تابعین و کسانى که بعد از ایشان مى‌زیسته‌اند (تبع تابعین) اختصاص یافته است. نویسنده بر آن بوده است که اخبار و آثار صحابه و تابعین را با حذف سند از لابلاى کتابهاى نگارش یافته، بر حسب ذوق و سلیقه خود گردآورد.
ابن اثیر در این کتاب پاره‌اى مناقب و فضائل را در مورد افراد مذکور ذکر کرده است، از قبیل: روش زندگانى زاهدانه و عابدانه، التزام به قرآن و سنت نبوى و نیز ترک هوا و هوس و بدعت.
موضوع این کتاب بیشتر به موضوع کتاب‌هایى که درباره مواعظ از سوى صوفیه به نگارش درآمده شباهت دارد؛ همچنین ابن اثیر شرح حال متصوفه را نسبت به شرح حال صحابه بیشتر بسط و تفصیل مى‌دهد. از این‌رو مى‌توان موارد عدیده‌اى از متن کتاب را در آثارى چون «طبقات الصوفیه» ابوعبدالرحمن سلّمى، «حلیة الاولیاء» ابونعیم اصفهانى و «صفة الصفوة» ابن جوزى یافت.
محتوای کتاب
کتاب «المختار من مناقب الأخیار» در شش جلد شامل مقدمه مؤلف و متن کتاب در دو بخش (قسم) مى‌باشد. بخش اول مشتمل بر سه باب و هر باب دارای فصولى است و بخش دوم نیز دو باب را در بردارد. جلد آخر کتاب نیز به فهارس اختصاص دارد.
مؤلف بخش اول کتاب را به شرح حال کسانى که اسامى آنان شناخته شده و بخش دوم را به شرح حال افرادى که نام آنان براى ما معلوم نیست اختصاص داده است. بخش نخست کتاب، خود داراى سه باب به شرح ذیل است:
- باب اول: معرفى عشره مبشّره از صحابه.
- باب دوم: معرفى برخى از رجال صحابه و تابعین و تابعین تابعین، به ترتیب حروف الفبا. هر حرف خود به دو فصل منقسم مى‌گردد: فصل اول به صحابه و فصل دوم به تابعین و تابعین ایشان اختصاص یافته است.
- باب سوم: در معرفى زنان صحابى و غیر ایشان، به ترتیب حروف الفباست.
بخش دوم، دارای ترتیبى ویژه است. در این بخش مؤلف شرح حال افراد را بر اساس نام شهر، یا مکان و جهتى از جهات جغرافیایى که در شرح حال شخص بدان اشاره شده، مرتب نموده است. باب اول این بخش از کتاب به مردان و باب دوم به زنان اختصاص یافته است.
با اینکه ابن اثیر در بیشتر آثارش اهتمام شدیدى به تبویب و ترتیب الفبایى نشان مى‌دهد، اما در این کتاب به این روش ملتزم نشده است. لکن از آنجا که به فهرست و ترتیب الفبایى مطالب توجه ویژه‌اى دارد، در جاى‌جاى کتاب ارتباط بین بخش‌هاى مختلف کتاب را با ارجاعات برقرار مى‌سازد؛ از این‌رو در انتهاى هر حرف، از کنیه‌ها و القابى نام مى‌برد که شرح و توضیح آنها را به جاى مخصوص خودش، یعنى به جایى که به شرح اسامى متعلق به آن کنیه‌ها و القاب خواهد پرداخت، ارجاع مى‌دهد.
منابع
- نرم افزار تراجم و کتابشناسی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
