مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

الخصال (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۸ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 +
{{خوب}}
 +
 
{{مشخصات کتاب
 
{{مشخصات کتاب
  
سطر ۵: سطر ۷:
 
|تصویر= [[پرونده:الخصال.jpg|240px|وسط]]
 
|تصویر= [[پرونده:الخصال.jpg|240px|وسط]]
  
|نویسنده= ابن بابویه (شیخ صدوق)
+
|نویسنده= شیخ صدوق
  
 
|موضوع=  احاديث‌ شیعه
 
|موضوع=  احاديث‌ شیعه
سطر ۱۱: سطر ۱۳:
 
|زبان= عربی
 
|زبان= عربی
  
|تعداد جلد= 1
+
|تعداد جلد= ۲
  
|عنوان افزوده1= مصحح
+
|عنوان افزوده1= تصحیح
  
|افزوده1= علی اکبر الغفاری
+
|افزوده1= علی‌اکبر غفاری
  
 
|عنوان افزوده2=
 
|عنوان افزوده2=
سطر ۲۱: سطر ۲۳:
 
|افزوده2=
 
|افزوده2=
  
|لینک= * [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/38928/ الخصال]
+
|لینک= [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/38928/ الخصال]
  
 
}}
 
}}
{{منبع الکترونیکی معتبر|ماخذ=نرم افزار}}
+
کتاب «'''الخصال'''» از تألیفات ارزشمند [[شیخ صدوق]] (م، ۳۸۱ ق) است که مؤلف در آن، [[احادیث|احادیثی]] از [[اهل بیت]] علیهم‌السلام را که مشتمل بر «شماره‌اى» بوده‌اند، گردآورى کرده و به ترتیب اعداد در ابواب مختلف آورده است. روایات این کتاب در موضوعات گوناگون [[اخلاق|اخلاقى]]، اعتقادى، فقهی و... می‌باشد.
  
==مولف==
+
==مؤلف==
 +
محمد بن علی بن حسین بابویه قمی معروف به [[شیخ صدوق]] (۳۰۵-۳۸۱ ق)، از [[محدث|محدثان]] بزرگ‌ [[شیعه]] در قرن چهارم هجری است. از اساتید وی می توان به پدرش [[علی بن حسین بن بابویه قمی|على بن حسین بن بابویه]]، [[محمد بن حسن بن ولید]]، ابوالحسن محمد بن قاسم و حمزة بن محمد بن احمد بن جعفر بن محمد بن [[زید بن علی بن الحسین|زید بن على]](ع) اشاره کرد.
  
[[شيخ صدوق]]، ابوجعفر، محمد بن على بن حسين بن بابويه قمى (305-381 هجرىاز فقها و محدثين بزرگ [[شيعه]] در قرن چهارم هجرى.
+
کتاب ارزشمند «[[من لایحضره الفقیه (کتاب)|من لایحضره الفقیه]]» از [[کتب اربعه]] شیعه اثر اوست. برخی دیگر از آثار ماندگار وی عبارتند از: [[الخصال (کتاب)|الخصال]]، [[کمال الدین و تمام النعمه|کمال‌الدین و تمام النعمة]]، [[التوحید (کتاب)|التوحید]]، [[معانى الأخبار (کتاب)|معانی الأخبار]]، [[عیون اخبارالرضا (کتاب)|عیون أخبار الرضا]]، [[علل الشرایع]] و [[المقنع (کتاب)|المقنع فی الفقه]].
  
==موضوع==  
+
==معرفی کتاب==  
  
شيخ صدوق در اين كتاب روايات فراوانى درباره مسائل اخلاقى و عقيدتى و ديگر موضوعات مورد نياز جامعه بشرى جمع آورى كرده است. اين كتاب در نوع و سبك خود بى نظير است و اولين كتابى است كه به اين سبك به نگارش درآمده است. مؤلف به شكلى زيبا و با توجه به اعداد يك تا هزار، روايات را دسته بندى نموده است.
+
[[شیخ صدوق]] در این کتاب که نام کامل آن «الخصال المحمودة و المذمومة» مى‌باشد، روایات فراوانى را درباره مسائل [[اخلاق|اخلاقى]] و عقیدتى و دیگر موضوعات مورد نیاز جامعه بشرى جمع آورى کرده است. مؤلف به شکلى زیبا و با توجه به اعداد یک تا هزار، روایات را دسته بندى نموده است. تمام روایات «الخصال» با [[حدیث متصل|سند متصل]] از [[معصوم|معصومان]] علیهم السلام نقل شده و بیشتر این روایات از طریق راویان [[شیعه|شیعی]] است.  
  
==انگيزه نگارش==
+
این کتاب در نوع و سبک خود کم نظیر بوده و اولین کتابى است که به این سبک به نگارش درآمده است. شیخ صدوق درباره انگیزه نگارش این کتاب مى گوید: «با تحقیق در تألیفات [[مشایخ]] و علماى بزرگ گذشته دریافتم که آنان در بخشهاى مختلف علوم کتابهایى نگاشته اند؛ اما درباره رابطه میان اعداد و صفات پسندیده و ناپسند چیزى نگاشته نشده است. با توجه به فایده فراوان این موضوع براى جوینده علم، بر آن شدم تا براى تقرب به درگاه الهى دست به نگارش چنین کتابى بزنم تا به پاداش الهى و خوشبختى و رحمت خداوند متعال نایل گردم و از درگاه ایزد منان خواهانم تا امیدم را ناامید نگرداند چرا که او بر هر کارى تواناست.»
  
شيخ صدوق درباره انگيزه نگارش اين كتاب مى گويد: «با تحقيق در تأليفات مشايخ و علماى بزرگ گذشته دريافتم كه آنان در بخشهاى مختلف علوم كتابهايى نگاشته اند؛ اما درباره رابطه ميان اعداد و صفات پسنديده و ناپسند چيزى نگاشته نشده است.
+
کتاب خصال صدوق با وجود حجم کم، مجموعه بزرگى از روایات [[اهل بیت]] علیهم السلام و معارف اسلامى و [[احکام شرعی|احکام]] [[حلال]] و [[حرام]] است. همچنین این کتاب به مباحث [[تاریخ|تاریخى]]، [[تفسیر قرآن]]، نکات [[فلسفه|فلسفى]] و مسائل سیاسى نیز اشاره دارد.
  
با توجه به فايده فراوان اين موضوع براى جوينده علم، بر آن شدم تا براى تقرب به درگاه الهى دست به نگارش چنين كتابى بزنم تا به پاداش الهى و خوشبختى و رحمت خداوند متعال نايل گردم و از درگاه ايزد منان خواهانم تا اميدم را نااميد نگرداند چرا كه او بر هر كارى تواناست.
+
این کتاب نیز مانند دیگر کتاب هاى شیخ صدوق، مورد توجه خاص علما و فقهاى [[شیعه]] قرار گرفته و روایات آن در بسیارى از مجموعه هاى روایى شیعه مانند [[کتب اربعه]] و [[بحارالانوار]] آمده است.  
  
==ارزش==
+
کتاب «الخصال» توسط علی‌اکبر غفاری، تصحیح و تحقیق شده و برخی عالمان نیز بر آن ترجمه فارسی نگاشته اند، از جمله: محمدباقر کمره ای، مرتضی مدرس گیلانی، سید احمد فهری زنجانی، یعقوب جعفری و صادق حسن‌زاده.
  
كتاب خصال با وجود حجم كم، دائرة المعارف بزرگى از معارف اسلامى و احكام [[حلال]] و [[حرام]] است و هيچ فقيه دانشمند و يا اديب نام آورى از آن بى نياز نيست همچنين اين كتاب به مباحث تاريخى، تفسير قرآن، نكات فلسفى و مسائل سياسى نيز اشاره دارد.
+
==محتوای کتاب==
  
كتاب خصال با مطالب مفيد و مباحث گرانقدر خود از مجموعه هاى نفيس روايات اهل بيت رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم به شمار مى آيد.
+
کتاب الخصال با مقدمه ای کوتاه در شهادت به [[توحید|وحدانیت]] [[خدا]]، [[نبوت]] [[رسول خدا]] صلی الله علیه وآله و [[امامت]] [[ائمه اطهار|ائمه]] علیهم السلام و انگیزه نگارش، آغاز شده است. سپس ابواب کتاب به ترتیب از یگانه ها شروع و باب صدگانه و بیش از صدگانه ها ادامه یافته است. نوزده باب (از باب خصلت های یگانه تا باب خصلت های نوزده گانه) به ترتیب اعداد تنظیم شده اند و بیشترین بخش کتاب را تشکیل می دهند. از آنجا که ذیل تمام اعداد افزون بر بیست، روایت در دست نیست، [[شیخ صدوق]] ابواب بعد از بیست را در هفت باب بدینگونه تدوین کرده است: ابواب العشرین و مافوقه، ابواب الثلاثین و مافوقه، و... .  
  
==اعتبار==
+
کتاب حاضر شامل ۱۲۵۵ [[حدیث]] است و در ۲۶ باب مجزا تنظیم گردیده. عنوان بندى بابها بر اساس ارقام است؛ بدین شکل که روایات شامل یک خصلت در یک باب آمده و شامل دو خصلت در بابى دیگر و... . روایات این کتاب از نظر موضوع بسیار گسترده است و درباره هر یک از موضوعات [[اخلاق|اخلاقى]] و عقیدتى روایاتى نقل شده که به شکلى با اعداد در ارتباطند، مانند:
  
اين كتاب نيز مانند ديگر كتاب هاى شيخ صدوق مورد توجه خاص علما و فقهاى شيعه قرار گرفته و روايات آن در بسيارى از مجموعه هاى روايى شيعه مانند [[كتب اربعه]] و [[بحارالانوار]] آمده و نقل آنها زينت بخش كتب روايى علماى متأخر از [[شيخ صدوق]] شده است.
+
*یک صفت از دوستى دنیا، یک صفت در برابر پنج خصلت
 
+
*دو صفت [[شیعه]]
==تعداد احاديث==
+
*تا سه خصلت در کسى نباشد مؤمن نیست.
 
+
*چهار چیز در چهار مورد پذیرفته نیست.
كتاب حاضر شامل 1255 حديث است و در 26 باب مجزا تنظيم گرديده. عنوان بندى بابها بر اساس ارقام است بدين شكل كه روايات شامل يك خصلت در يك باب آمده و شامل دو خصلت در بابى و شامل سه خصلت در بابى ديگر و...
+
*نشانه هاى [[ایمان]] پنج چیز است.
 
+
*هر کس شش عمل را انجام دهد به [[بهشت]] مى رود.
==عناوين كتاب==
+
*[[رسول خدا]] صلی الله علیه وآله هفت چیز را منع فرمودند.
 
+
*[[نماز]] هشت گروه پذیرفته نمى شود.
روايات اين كتاب از نظر موضوع بسيار گسترده است و درباره هر يك از موضوعات اخلاقى و عقيدتى رواياتى نقل شده كه به شكلى با اعداد در ارتباطند، مانند:
+
*[[حضرت فاطمه]] سلام الله علیها نزد خداوند نُه نام دارد.
 
+
*[[امام]] ده خصلت دارد. و...
* يك صفت از دوستى دنيا، يك صفت در برابر پنج خصلت
 
* دو صفت شيعه
 
* تا سه خصلت در كسى نباشد مؤمن نيست.
 
* چهار چيز در چهار مورد پذيرفته نيست.
 
* نشانه هاى ايمان پنج چيز است.
 
* هر كس شش عمل را انجام دهد به بهشت مى رود.
 
* [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله هفت چيز را منع فرمودند.
 
* نماز هشت گروه پذيرفته نمى شود.
 
* [[حضرت فاطمه]] زهرا سلام الله علیها نزد خداوند نه نام دارد.
 
* امام ده خصلت دارد.
 
* اهل بهشت يكصد و بيست گروه هستند و...
 
  
 
==منابع==
 
==منابع==
* مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع ا لاحادیث [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی، معرفی کتاب "الخصال".
+
* [[نرم افزار جامع الاحادیث ۵ / ۳|نرم افزار جامع الاحادیث]] [لوح فشرده]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
 
+
* [https://hadith.net/post/55733/%D8%A7%D9%84%D8%AE%D8%B5%D8%A7%D9%84/ "الخصال"، پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه].
==متن كتاب الخصال==
 
* [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/38928/ الخصال]
 
  
 
[[رده:منابع حدیثی]]
 
[[رده:منابع حدیثی]]
 +
[[رده: کتاب‌های اخلاق اسلامی]][[رده: کتابهای اعتقادی]][[رده:آثار شیخ صدوق]]
 
{{حدیث}}
 
{{حدیث}}
 +
 +
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=شده
 +
|شناسه= خوب
 +
|عنوان بندی مناسب= خوب
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= خوب
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده= دارد
 +
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۶ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۷:۲۴


الخصال.jpg
نویسنده شیخ صدوق
موضوع احاديث‌ شیعه
زبان عربی
تعداد جلد ۲
تصحیح علی‌اکبر غفاری

الخصال

کتاب «الخصال» از تألیفات ارزشمند شیخ صدوق (م، ۳۸۱ ق) است که مؤلف در آن، احادیثی از اهل بیت علیهم‌السلام را که مشتمل بر «شماره‌اى» بوده‌اند، گردآورى کرده و به ترتیب اعداد در ابواب مختلف آورده است. روایات این کتاب در موضوعات گوناگون اخلاقى، اعتقادى، فقهی و... می‌باشد.

مؤلف

محمد بن علی بن حسین بابویه قمی معروف به شیخ صدوق (۳۰۵-۳۸۱ ق)، از محدثان بزرگ‌ شیعه در قرن چهارم هجری است. از اساتید وی می توان به پدرش على بن حسین بن بابویه، محمد بن حسن بن ولید، ابوالحسن محمد بن قاسم و حمزة بن محمد بن احمد بن جعفر بن محمد بن زید بن على(ع) اشاره کرد.

کتاب ارزشمند «من لایحضره الفقیه» از کتب اربعه شیعه اثر اوست. برخی دیگر از آثار ماندگار وی عبارتند از: الخصال، کمال‌الدین و تمام النعمة، التوحید، معانی الأخبار، عیون أخبار الرضا، علل الشرایع و المقنع فی الفقه.

معرفی کتاب

شیخ صدوق در این کتاب که نام کامل آن «الخصال المحمودة و المذمومة» مى‌باشد، روایات فراوانى را درباره مسائل اخلاقى و عقیدتى و دیگر موضوعات مورد نیاز جامعه بشرى جمع آورى کرده است. مؤلف به شکلى زیبا و با توجه به اعداد یک تا هزار، روایات را دسته بندى نموده است. تمام روایات «الخصال» با سند متصل از معصومان علیهم السلام نقل شده و بیشتر این روایات از طریق راویان شیعی است.

این کتاب در نوع و سبک خود کم نظیر بوده و اولین کتابى است که به این سبک به نگارش درآمده است. شیخ صدوق درباره انگیزه نگارش این کتاب مى گوید: «با تحقیق در تألیفات مشایخ و علماى بزرگ گذشته دریافتم که آنان در بخشهاى مختلف علوم کتابهایى نگاشته اند؛ اما درباره رابطه میان اعداد و صفات پسندیده و ناپسند چیزى نگاشته نشده است. با توجه به فایده فراوان این موضوع براى جوینده علم، بر آن شدم تا براى تقرب به درگاه الهى دست به نگارش چنین کتابى بزنم تا به پاداش الهى و خوشبختى و رحمت خداوند متعال نایل گردم و از درگاه ایزد منان خواهانم تا امیدم را ناامید نگرداند چرا که او بر هر کارى تواناست.»

کتاب خصال صدوق با وجود حجم کم، مجموعه بزرگى از روایات اهل بیت علیهم السلام و معارف اسلامى و احکام حلال و حرام است. همچنین این کتاب به مباحث تاریخى، تفسیر قرآن، نکات فلسفى و مسائل سیاسى نیز اشاره دارد.

این کتاب نیز مانند دیگر کتاب هاى شیخ صدوق، مورد توجه خاص علما و فقهاى شیعه قرار گرفته و روایات آن در بسیارى از مجموعه هاى روایى شیعه مانند کتب اربعه و بحارالانوار آمده است.

کتاب «الخصال» توسط علی‌اکبر غفاری، تصحیح و تحقیق شده و برخی عالمان نیز بر آن ترجمه فارسی نگاشته اند، از جمله: محمدباقر کمره ای، مرتضی مدرس گیلانی، سید احمد فهری زنجانی، یعقوب جعفری و صادق حسن‌زاده.

محتوای کتاب

کتاب الخصال با مقدمه ای کوتاه در شهادت به وحدانیت خدا، نبوت رسول خدا صلی الله علیه وآله و امامت ائمه علیهم السلام و انگیزه نگارش، آغاز شده است. سپس ابواب کتاب به ترتیب از یگانه ها شروع و باب صدگانه و بیش از صدگانه ها ادامه یافته است. نوزده باب (از باب خصلت های یگانه تا باب خصلت های نوزده گانه) به ترتیب اعداد تنظیم شده اند و بیشترین بخش کتاب را تشکیل می دهند. از آنجا که ذیل تمام اعداد افزون بر بیست، روایت در دست نیست، شیخ صدوق ابواب بعد از بیست را در هفت باب بدینگونه تدوین کرده است: ابواب العشرین و مافوقه، ابواب الثلاثین و مافوقه، و... .

کتاب حاضر شامل ۱۲۵۵ حدیث است و در ۲۶ باب مجزا تنظیم گردیده. عنوان بندى بابها بر اساس ارقام است؛ بدین شکل که روایات شامل یک خصلت در یک باب آمده و شامل دو خصلت در بابى دیگر و... . روایات این کتاب از نظر موضوع بسیار گسترده است و درباره هر یک از موضوعات اخلاقى و عقیدتى روایاتى نقل شده که به شکلى با اعداد در ارتباطند، مانند:

  • یک صفت از دوستى دنیا، یک صفت در برابر پنج خصلت
  • دو صفت شیعه
  • تا سه خصلت در کسى نباشد مؤمن نیست.
  • چهار چیز در چهار مورد پذیرفته نیست.
  • نشانه هاى ایمان پنج چیز است.
  • هر کس شش عمل را انجام دهد به بهشت مى رود.
  • رسول خدا صلی الله علیه وآله هفت چیز را منع فرمودند.
  • نماز هشت گروه پذیرفته نمى شود.
  • حضرت فاطمه سلام الله علیها نزد خداوند نُه نام دارد.
  • امام ده خصلت دارد. و...

منابع