آیه مشیت
آیه 23 سوره كهف به همراه آیه 24 آن را كه بر گفتن «إن شاءاللّه» تأكید كرده است، «آیه مشیّت»[۱] یا «آیه استثناء»[۲] نامیده‌اند:
بنا به نقلى در شأن نزول این آیه، هنگامى كه قریش نزد رسول خدا صلى الله علیه وآله آمدند و از داستان اصحاب كهف و ذو القرنین جویا شدند، پیامبر بدون گفتن ان شاءالله فرمود: فردا بیایید تا پاسخ شما را بگویم و فرداى آن روز تا مدتى جبرئیل نیامد و پس از گذشت مدتى، آیه 23 و 24 سوره كهف نازل شد.[۳] هرچند شیخ طوسى پس از نقل این شأن نزول، آن را نادرست مى‌داند.[۴]
البتّه مراد از گفتن «إِنْ شاءَ اللَّهُ» در این آیه، لقلقه‌ى زبان نيست، بلكه داشتن چنين بينشى در تمام ابعاد زندگى و در باور و دل انسان منظور است.
انسان در عين حال كه اراده دارد و آزاد است، ولى به طور مستقل نيست و همه‌ى كارها به او سپرده نشده كه بدون خواست خدا هم بتواند كارى انجام دهد. يعنى انسان نه در جبر است و نه اختیار تمام امور به او داده شده است، بلكه آزادى انسان در سايه‌ى مشیت الهی است.
پانویس
منابع
- دائرة المعارف قرآن کریم، علی خراسانی، ج1، ص401.
- تفسیر نور، محسن قرائتی، ج5، ص159.
