ایام فاطمیه
«ایام فاطمیه» یا «فاطمیه»، نام روزهایی است که شیعیان به مناسبت شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها عزاداری می‌کنند. روز شهادت حضرت زهرا(س) به صورت دقیق مشخص نیست و روایات مختلفی در این درباره وجود دارد. در ایران دو روز (۱۳ جمادی الاول و ۳ جمادی الثانی) به عنوان روز شهادت حضرت زهرا(س) بزرگ داشته می‌شود. به این ایام، فاطمیه اول و فاطمیه دوم گفته می‌شود.
اختلاف روایات
روز دقیق شهادت حضرت زهرا(س) بر اثر نقل‌های مختلف تاریخی و نیز روایات متفاوت از ائمه مشتبه شده است. برخی آن را چهل روز بعد از رحلت پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله)، برخی هفتاد و دو روز، گروهی هفتاد و پنج روز، عده‌ای نود و پنج روز، گروهی سه ماه و یا شش ماه بعد از رحلت حضرت رسول(ص) دانسته‌اند.[۱]
فاطمیه اول:
بر اساس برخی نقل‌های تاریخی، شهادت حضرت فاطمه(س) در روز ۱۳ جمادی الاول و بعد از گذشت هفتاد و پنج روز از رحلت پیامبر اسلام(ص) واقع شده است.[۲]. شیعیان به این روز و چند روز قبل و بعد از آن، فاطمیه اول می‌گویند.
در برخی مناطق شیعه نشین، مراسم عزاداری حضرت فاطمه (س) از فاطمیه اول شروع شده و تا فاطمیه دوم ادامه می‌یابد.
در بین شیعیان مرسوم است که در این روز و برخی روزهای قبل و بعد از آن، مراسم روضه خوانی و ذکر مصیبت در مساجد، حسینیه‌ها، تکایا و نیز در خانه‌ها برگزار می‌شود.
فاطمیه دوم:
بر اساس حدیثی که ابو بصیر از امام صادق(ع) نقل کرده است، شهادت حضرت فاطمه(س) در روز سه شنبه سوم جمادی الثانی بوده است.[۳]
عزاداری ایام فاطمیه معمولا در فاطمیه دوم شور بیشتری پیدا می‌کند. در قم بعد از تشکیل حوزه علمیه و زعامت آیت الله شیخ عبدالکریم حائری عزاداری در این روزها احیاء شده است.[۴]
تعطیلی در ایران
از سال ۱۳۷۹ ه.ش بر اساس تصویب دولت جمهوری اسلامی ایران، روز سوم جمادی الثانی به مناسبت شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) تعطیل رسمی اعلام شد. این تعطیلی به پیشنهاد یکی از مراجع تقلید شیعه، آیت الله حسین وحید خراسانی به تصویب دولت رسید.[۵]
بعد از اعلام این تعطیلی، مراسم عزاداری فاطمیه در ایران گسترش بیشتری یافت. بعضی از مراجع تقلید در این روز به همراه شیعیان و دسته‌های عزاداری پیاده‌روی می‌کنند. مسیر این پیاده‌روی در مشهد به حرم امام رضا(ع) و در قم به حرم حضرت معصومه(س) منتهی می‌شود[۶]
مدت عزاداری
در سنت شیعیان مدت خاصی برای عزاداری فاطمیه وجود ندارد و معروف شدن دهه اول یا دوم با تأسی به دهه اول محرم صورت گرفته و روایتی که چنین توصیه‌ای داشته باشد در دست نیست. جایگاه بلند دختر رسول خدا(ص) و شهادت ایشان در دفاع از حقانیت امیرالمؤمنین علی(ع) و مصائب ایشان، علت این سنت در بین شیعه شده است.
زمان این دو دهه نیز در شهرهای مختلف متفاوت است، ولی معمولاً بنابر قول ۷۵ روز، به دهه دوم ماه جمادی الاول، از دهم تا بیستم آن، دهه فاطمیه اول و طبق قول ۹۵ روز، به دهه اول ماه جمادی الثانی از اول تا دهم آن، دهه فاطمیه دوم گفته می‌شود.[۷] برخی از مرجع تقلید شیعه توصیه کرده‌اند در هر فاطمیه سه روز به مراسم عزا اختصاص داده شود. به این صورت که روزهای ۱۳، ۱۴ و ۱۵ جمادی الاول در فاطمیه اول و روزهای ۱، ۲ و ۳ جمادی الثانی به عنوان فاطمیه دوم عزاداری شود.[۸]
پانویس
- ↑ رک: نظری منفرد، ص۴۲۷-۴۳۱
- ↑ کلینی، ج ۱، ص۲۴۱، ح ۵
- ↑ تاریخ طبری، ص۱۳۴
- ↑ رضوی، ص۱۵۱-۱۵۴
- ↑ خبرگزاری فارس
- ↑ خبرگزاری ابنا
- ↑ شهر سؤال
- ↑ خبرگزاری فردا
منابع
- "شیخ عبدالکریم حائری و سامان دادن به تبلیغات دینی"، عباس رضوی، مجله حوزه، سال ۲۱، ش ۵.
- دلائل الامامه، محمد بن جریر طبری، مؤسسه بعثت، قم، ۱۴۱۳ ق.
- الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، دارالکتب الاسلامیه، تهران.
- تنها یادگار، علی نظری منفرد، انتشارات جلوه کمال، قم، ۱۳۸۹ ش.
پیوند به بیرون
