آیه ۱۰ ممتحنه
متن آیه
ترجمه
ای کسانی که ایمان آورده اید، چون زنان مؤمنی که مهاجرت کرده اند به نزدتان آیند، بیازماییدشان خدا به ایمانشان داناتر است پس اگر دانستید که ایمان آورده اند نزد کافران بازشان مگردانید زیرا اینان بر مردان کافر حلال نیستند و مردان کافر نیز بر آنها حلال نیستند و هر چه آن کافران برای این گونه زنان هزینه کرده اند، بپردازید و اگر آنها را نکاح کنید و مهرشان را بدهید مرتکب گناهی نشده اید و زنان کافر خود را نگه مدارید و هر چه هزینه کرده اید از مردان کافر بخواهید و آنها نیز هر چه هزینه کرده اند از شما بخواهند این حکم خداست خدا میان شما حکم می کند و او دانا و حکیم است.
نزول
«شیخ طوسى» گویند: سبب نزول آیه چنین بوده که رسول خدا صلی الله علیه و آله با قریش در حدیبیه به مصالحه پرداخت که اگر کسى از آنها بدون اجازه ولى خود به طرف مسلمین بیاید وى را برگردانند تا این که یکى از زنان آنها به نام کلثم دختر ابومعیط به طرف مسلمانان مهاجرت کرد.[۱]
برادران او نزد پیامبر آمدند و از وى خواستند که او را برگرداند. خداوند از رد نمودن و برگرداندن زنان به طرف مشرکین نهى فرمود.[۲][۳]
پانویس
- ↑ طبرانى در تفسیر خود از عبدالله بن احمد روایت کند که زنى که مهاجرت کرده بود. ام‌کلثوم دختر عقبة بن ابى‌معیط بود که بعد دو برادرش عمارة و ولید او را از رسول خدا صلی الله علیه و آله خواستند و خداوند عهد با مشرکین را در این مورد به خصوص (زنان) نقض نمود و این آیه نازل گردید و ابن ابى حاتم در تفسیر خود از یزید بن ابى حبیب نقل کند که آن زن امیمة دختر بشر زوجه ابوحسان الدحداحة بوده است.
- ↑ در صحیح بخارى و صحیح مسلم از مسور و مروان بن حکم موضوع حدیبیه به اختصار درباره نزول این آیه ذکر شده است.
- ↑ طبرسى صاحب مجمع البیان از ابن عباس نقل نماید که رسول خدا صلی الله علیه و آله در حدیبیه با مشرکین مصالحه کرد که اگر از اهل مکه کسى نزد مسلمین بیاید به مشرکین برگردانند و کسى از اصحاب پیامبر از مکه نزد مسلمین بیاید کارى به او نداشته باشند و او را رد نکنند. در این زمینه نوشته هائى رد و بدل گردید و مهر زدند تا این که سبیعة دختر حرث اسلمیة بعد از این مصالحه مسلمان شد و نزد مسلمانان آمد. شوهر وى به نام مسافر از طائفه بنى‌مخزوم و یا به قول مقاتل، اسم آن زن سعیدة و شوهر وى صیفی بن راهب که مشرک و از اهل مکه بوده براى پس گرفتن زن خود نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و گفت: یا محمد مطابق عهدى که با ما بسته اى زن مرا به من پس بده سپس این آیة نازل گردید. بعد از نزول این آیه رسول خدا صلی الله علیه و آله از سبیعة یا سعیدة خواست که قسم یاد کند براى چه منظورى نزد مسلمین آمده. آن زن سوگند یاد نمود که به خاطر کینه با شوهر خود به طرف مسلمین نیامده و نیز به فردى از افراد مسلمین عشق نورزیده بلکه فقط به خاطر اسلام و رغبت در آن نزد مسلمین مهاجرت کرده است. پیامبر مهر آن زن را به شوهرش داد و مخارجى را که براى او متحمل شده بود به شوهر او پرداخت سپس عمر بن الخطاب با او ازدواج کرد و نیز صاحب مجمع البیان مى افزاید که معاهده اى که پیامبر با مشرکین بسته بود، درباره مردان بوده است نه زنان. ابن منیع از طریق کلبى از ابوصالح او از ابن عباس روایت کند که عمر بن الخطاب مسلمان شده بود ولى زن او در صف مشرکین بود و این قسمت از آیة «وَلاتُمْسِکوا بِعِصَمِ الْکوافِرِ» نازل گردید.
منابع
- قرآن کریم، ترجمه عبدالمحمد آیتی.
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه، ص 801.
پیوندها
