کاربر:سید مهدی خدایی/یادداشت
آیه 124 سوره بقره است که چون بحث امامت حضرت ابراهیم علیه السلام را مطرح نموده است و از آن نظر قرآن در مسائل مربوط به بحث امامت استخراج می شود به آیه امامت شهرت پیدا کرده است.
ترجمه آیه
و (به ياد آر) هنگامى كه خدا ابراهيم را به امورى امتحان فرمود و او همه را به جاى آورد، خدا به او گفت: من تو را به پيشوايى خلق برگزينم، ابراهيم عرض كرد: به فرزندان من چه؟ فرمود: (اگر شايسته باشند مى دهم، زيرا) عهد من به مردم ستمكار نخواهد رسيد.
اهمیت آیه
ارتباط این آیه شریفه با مباحث زیربنایی اعتقادی مانند «عصمت امام» و «مقام امامت» موجب پیدایش مباحث گسترده میان متکلمان مسلمان شده است. شیعیان در کنار آیه تطهیر و آیه ولایت و... با استناد به این آیه عصمت را شرط امامت و پیشوایی جامعه وامامت را یک مقام و منسب الهی و بالاتر از مقام نبوت دانسته اند.
منظور از «کلمات» در روایات
امام صادق علیه السلام در پاسخ به سوال مفضل بن عمر پیرامون معنی «کلمات» در این آیه ی شریفه با اشاره به آیه 37 سوره بقره: « فَتَلَقَّىٰ آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ ۚ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ» می فرمایند :«همان كلماتى است كه آدم آن را از پروردگارش دريافت كرد و بر زبان جارى نمود و خداوند توبه اش را پذيرفت. سپس در توضیح چیستی این کلمات می فرمایند: و آن اين كلمات است كه گفت: «أسألك بحقّ محمّد و عليّ و فاطمة و الحسن و الحسين إلّا تبت عليّ»[۱] یعنی «پروردگارا از تو مسألت مينمايم كه بحق محمّد و على و فاطمه و حسن و حسين عليهم السلام توبه مرا بپذير»
- در تفسیر قمی آمده است : «آزمون ابراهیم علیه السلام به واسطه خوابی بود که در آن دید فرزندش اسماعیل علیه السلام را ذبح می کند.
- طبرسی در مجمع البیان روایتی از ابن عباس نقل می کند که «کلمات» را به 40 خصلت تفسیر نموده است که ابراهیم علیه السلام به همه ی آن 40 خصلت آراسته شد.[۲] ده تا از آنها در سوره توبه در ضمن اين آيه 112 بيان گرديده است که عبارتند از: «التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ الْحامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاكِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهُونَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ الْحافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّهِ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ» يعنى: 1- توبه كنندگان. 2- عبادت كنندگان. 3- حمد و شكر 4- نعمت بجا آورندگان روزهداران 5- ركوع 6- سجده كنندگان 7- امر بمعروف 8- نهى از منكر كنندگان 9- نگهبانان حدود الهى 10- و بشارت بده مؤمنين را. ده تاى ديگر از آنها در اوّل سوره مؤمنون تا «اولئك هم الوارثون» ذكر شده است :«قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ. الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ. وَالَّذِينَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ. وَالَّذِينَ هُمْ لِلزَّكَاةِ فَاعِلُونَ. وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ. إِلَّا عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ. فَمَنِ ابْتَغَى وَرَاءَ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْعَادُونَ وَالَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ. وَالَّذِينَ هُمْ عَلَى صَلَوَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ. أُولَئِكَ هُمُ الْوَارِثُونَ » یعنی 1- ايمان، 2- خشوع در نماز، 3- احتراز از لغو و باطل، 4- دادن زكاة 5- حفظ دامن از غير همسر و كنيز ملكى، 6 و 7- نسبت بهمسر و كنيز ملكى مباشرت داشتن، 8- رعايت امانت، 9- رعايت پيمان، 10- محافظت بر نمازها» و ده تاى ديگر از آن خصلتهاى 30 گانه در سوره احزاب در ضمن اين آيه است: «ان المسلمين و المسلمات و المؤمنين و المؤمنات و القانتين و القانتات و الصادقين و الصادقات و الصابرين و الصابرات و الخاشعين و الخاشعات و المتصدّقين و المتصدقات و الصائمين و الصّائمات و الحافظين فروجهم و الحافظات و الذاكرين اللَّه كثير او لذاكرات اعد اللَّه لهم مغفرة و اجرا عظيما» و ده خصلت ديگرى كه از آيات سوره معارج از قوله تعالى إِلَّا الْمُصَلِّينَ تا عَلى صَلاتِهِمْ يُحافِظُونَ «3» استفاده ميشود. __________________________________________________ (1) اين ده خصلت كه از اول سوره مؤمنون تا آيه 9 آن بدست ميآيد عبارت است از: «
پانویس
