سوره ابراهیم

سوره ابراهیم چهاردهمین سوره قرآن است و دارای 52 آیه است.

نزول

ابن عباس و قتاده و حسن گويند: سوره ابراهیم مكی است بجز دو آيه آن كه در باره كشته‌گان بدر نازل شده است: «أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ كُفْراً ... وَ بِئْسَ الْقَرارُ» (28 و 29)

این سوره در ترتیب مصحف چهاردهمین سوره و در ترتیب نزول هفتاد و دومین سوره قرآن کریم است که پیش از آن سوره نوح و پس از آن سوره انبیا نازل شده است.

شماره آيات:

بنا بر عدد شامى 55 و بنا بر عدد حجازى 54 و بنا بر عدد كوفى 52 و بنا بر عدد بصرى 51 آيه است (بموارد اختلاف، در جاى خود اشاره خواهيم كرد).

فضيلت سوره:

ابى بن كعب گويد: پيامبر گرامى اسلام فرمود: هر كس سوره ابراهيم و حجر بخواند، ده حسنه به او داده مى‌شود به اندازه همه كسانى كه بت‌ها را پرستيده يا نپرستيده‌اند. عيينة بن مصعب از امام صادق علیه السلام روايت كرده است كه: هر كس سوره ابراهيم و حجر را در دو ركعت نماز در هر جمعه بخواند، فقر و جنون و سختى به او نمى‌رسد.

هدف سوره

آيات كريمه اين سوره، پيرامون اوصاف قرآنى كه بر پيغمبر اسلام (صلوات اللَّه عليه) نازل شده بحث مى‌كند و آن را با اوصاف زير معرفى مى‌نمايد: اين كتاب، آيت و معجزه و نشانه رسالت آن جناب است و مردم را از ظلمت‌ها به سوى نور بيرون مى‌كشد، و به راه مستقيم خدا راهنماييشان مى‌كند، خدايى كه عزيز و حميد است، يعنى غالب و قاهرى است كه هرگز مغلوب كسى نمى‌شود، و غنى و بى نيازى است كه هرگز محتاج كسى نمى‌گردد، خدايى كه در كارهاى خدائيش جميل است، يعنى براى مردم جز خوبى و نعمت منظورى ندارد.

وقتى خدا منعم و غالب و بى نياز و پسنديده كار باشد، بر مردم كه" منعم عليه" او هستند لازم است كه دعوت او را لبيك گويند، تا در نتيجه از نعمتهايى كه او به ايشان ارزانى داشته برخوردار شوند، و آن نعمتها به سعادتشان تمام شود.

و نيز لازم است كه از غضب او بر حذر باشند، زيرا پر واضح است كه عذاب خدايى كه هم قوى است و هم بى نياز مطلق، شديد خواهد بود، چرا كه او مى‌تواند از وجود بندگانش چشم پوشيده، همه را دستخوش هلاكت نمايد و به ديار عدم بفرستد، و از نو خلق و بندگان ديگرى بيافريند هم چنان كه همين عمل را در امم گذشته انجام داده است.

آرى، تمامى موجودات ريز و درشت و زمينى و آسمانى اين عالم، با زبان حال، گوياى اين حقيقتند كه" رب العزة" و" ولى حميد" تنها او است، و رب ديگرى غير از او نيست.

منابع

• فضل بن حسن طبرسی ترجمه مجمع البيان في تفسير القرآن، ج‌13، ص: 92
• محمد حسین طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ج‌12، ص: 5

، قم 1374

• ترتیب نزول سوره ها، در همین دانشنامه

پیوست

سوره ابراهیم/متن و ترجمه

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن	(اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن	آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن	تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی	تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
	دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن	تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن