ماه ذی القعده

ذی القعده ۱۴۴۵ در تقویم ایران
شنبه	۱+	۲	۹	۱۶	۲۳
یک‌شنبه		۳	۱۰	۱۷	۲۴
دوشنبه		۴	۱۱	۱۸	۲۵
سه‌شنبه		۵	۱۲	۱۹	۲۶
چهارشنبه		۶	۱۳	۲۰	۲۷
پنج‌شنبه		۷	۱۴	۲۱	۲۸
جمعه	۱	۸	۱۵	۲۲	۲۹
دانشنامه تقویم

«ماه ذی القعده» ماه یازدهم از ماه‌های قمری، از ماه‌های حج و نیز از ماه‌های حرام است که در جاهلیت مورد احترام بوده و اسلام نیز آن را گرامی داشته است. این ماه به ماه اجابت دعا معروف است و نمازها و اذکار مستحبی دارد که در کتب ادعیه ذکر شده است. از مهمترین وقایع این ماه می‌توان به میلاد امام رضا علیه‌السلام در سال ۱۴۸ قمری، دحوالارض و شهادت امام جواد علیه‌السلام در سال ۲۲۰ قمری اشاره کرد.

وقایع ماه ذی‌القعده

پیش از اسلام:

اخراج "حضرت آدم علیه‌السلام" و "حوا" از بهشت، روز دَحوُ الأرض، بنای کعبه توسط "حضرت آدم علیه السلام"، تجدید بنای کعبه توسط "حضرت ابراهیم" و "حضرت اسماعیل" علیهماالسلام و آغاز میقات "حضرت موسی علیه‌السلام" در کوه طور از اتفاقاتی است که گفته شده در ماه شوال رخ داده است.

برخی از وقایع مهم تاریخ اسلام که در این ماه به وقوع پیوسته است:

• ازدواج پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله با زینب بنت جحش، در ۱ ذی القعده سال ۵ ق.
• میلاد حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام، ۱ ذی‌القعده سال ۱۷۳ ه.ق
• ولادت امام رضا علیه السلام، ۱۱ ذی‌القعده سال ۱۴۸ ه.ق
• قیام حسین بن علی بن حسن، ۱۳ ذی‌القعده سال ۱۶۹ ه.ق
• وقوع غزوه بنی قریظه، ۲۳ ذی‌القعده سال ۵ه.ق
• ۲۰۰ ق. حرکت "امام ‏رضا علیه‌السلام" از مدینه به خراسان به اجبار "مأمون عباسی"
• حرکت پیامبر اکرم از مدینه برای حجةالوداع، ۲۵ ذی‌القعده سال ۱۰ ه.ق
• روز دحو الارض، ۲۵ ذی‌القعده
• ۶۰ ق. ارسال نامه "مسلم بن عقیل" به "امام حسین علیه السلام" مبنی بر بیعت بسیاری از شیعیان کوفه و دعوت ایشان به کوفه* شهادت امام جواد علیه السلام، ۳۰ ذی‌القعده سال ۲۲۰ ه.ق.

بخشی از حوادث مهم تاریخ معاصر، که در این ماه به وقوع پیوسته است:

• ۱۳۸۰ ق. درگذشت "سید حسین بروجردی"، زعیم حوزه علمیه قم و از مراجع تقلید (۱۰ فروردین ۱۳۴۰ ش): ۱۳ شوال

مشاهده فهرست وقایع ماه ذی القعده

اعمال ماه ذی‌القعده

• چهار رکعت نماز در یکشنبه ماه ذی القعده: روایت شده که پیامبر صلی الله علیه و آله در روز یکشنبه در میان مردم حاضر شد و فرمود: «ای مردم! چه کسی می‌‌ خواهد توبه کند؟ همه پاسخ مثبت دادند. آنگاه فرمود: غسل کرده و وضو بگیرید. چهار رکعت نماز در این روز بخوانید. در هر رکعت یک بار سوره حمد، سه بار سوره اخلاص و یک بار هم سوره فلق و سوره ناس را بخوانید. پس از تمام شدن نماز، هفتاد مرتبه استغفار کنید و سپس «لاحَوْلَ وَ لاقُوَّةَ اِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلِی الْعَظیمِ» بگویید. بعد از آن، این دعا را بخوانید: «یا عَزیزُ یا غَفَّارُ اغْفِرْلی ذُنُوبی وَ ذُنُوبَ جَمیعِ المُؤمِنینَ وَالْمُؤمِناتِ فَاِنَّهُ لایغْفِرُ الذُّنُوبَ اِلاَّ اَنْتَ»! سپس فرمود: کسی که این عمل را به جا آورد، از جانب آسمان به او ندا می‌ رسد: ای بنده خدا! توبه‌ ات پذیرفته شد و گناهانت بخشوده گشت؛ کردارت را از سر بگیر.
• پانزدهم ماه: اعمال شب پانزدهم: عبادت. از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده است که در ماه ذی القعده، شبی است با برکت و آن شب نیمه ماه است که خداوند با نگاه رحمت به بندگان با ایمان می‌ نگرد. کسی که در آن شب به طاعت مشغول باشد، پاداش صد روزه‌دارِ غیر گناهکار را به او می‌ دهند.
• بیست و سوم ماه: زیارت حضرت رضا علیه‌السلام در این روز، سنت است و سید بن طاووس از بعضی نقل کرده که مستحب است.
• بیست و پنجم ماه (روز دَحْوالارض): اعمال روز بیست و پنجم: روزه، غسل، دو رکعت نماز که در هر رکعت، یک بار سوره حمد و پنج بار سوره الشمس خوانده می شود. پس از سلام بگوید: «لاحَوْلَ وَ لاقُوَّةَ اِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلِی الْعَظیمِ» آنگاه دعای زیر را بخواند: «یا مُقیلَ العَثَراتِ اَقِلْنی عَثْرَتی یا مُجیبَ الدَّعَواتِ اَجِبْ دَعْوَتی یا سامِعَ الْأَصْواتِ اِسْمَعْ صَوْتی وَارْحَمْنی وَ تَجاوَزْ عَنْ سَیئاتی وَ ما عِنْدی یا ذَاالْجَلالِ وَالْأکرامِ».

منابع برای مطالعه بیشتر

• وقایع‌الایام، شیخ عباس قمی، ماه ذى‌القعده.

روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ ش، ص ۲۸.