ماه صفر

صفر ۱۴۴۶ در تقویم ایران
شنبه		۵	۱۲	۱۹	۲۶
یک‌شنبه		۶	۱۳	۲۰	۲۷
دوشنبه		۷	۱۴	۲۱	۲۸
سه‌شنبه	۱	۸	۱۵	۲۲	۲۹
چهارشنبه	۲	۹	۱۶	۲۳	۳۰
پنج‌شنبه	۳	۱۰	۱۷	۲۴
جمعه	۴	۱۱	۱۸	۲۵
دانشنامه تقویم

«ماه صفر» دومین ماه از ماه‌های قمری است. در سبب نامگذاری این ماه، دو وجه ذکر کرده‌اند: یکی اینکه از «صُفْرَة (زردی)» گرفته شده؛ زیرا زمان انتخاب نام، مقارن فصل پاییز و زردی برگ درختان بوده است. و دیگری از «صِفْر (خالی)» گرفته شده؛ زیرا مردم پس از پایان ماههای حرام، رهسپار جنگ می‌‌شدند و شهرها خالی می‌‌شد.

وقایع ماه صفر

پیش از اسلام:

درگذشت "هارون بن عمران" برادر "حضرت موسی علیه السلام" و نزول عذاب بر قوم ثمود از اتفاقاتی است که گفته شده در ماه صفر رخ داده است.

برخی از وقایع مهم تاریخ اسلام که در این ماه به وقوع پیوسته است:

• رحلت "پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله" و آغاز آغاز امامت "امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام" در 28 صفر سال ۱۱ ق.
• آغاز مرحله نهایی جنگ صفین میان سپاهیان "امام علی علیه‌السلام" و "معاویه" در اول صفر سال ۳۷ ق.
• توافقنامه حَکَمیت در جنگ صفین در 13 صفر سال ۳۷ ق.
• ۳۷ ق. وقوع جنگ نهروان و شهادت "عمار"، "خزیمه بن ثابت" و "عبدالله بن بدیل" در 9 صفر سال ۳۷ ق.
• شهادت "امام حسن علیه السلام" در7 یا 28 صفر سال ۵۰ ق.
• ولادت "امام محمد باقر علیه‌السلام" به روایتی در 3 صفر سال ۵۷ ق.
• ورود اسیران واقعه کربلا به شام و حضور اهل بیت "امام حسین علیه‌السلام" در مجلس "یزید" در اول صفر سال ۶۱ ق.
• شهادت "حضرت رقیه علیهاالسلام" در "خرابه شام" در 5 صفر سال ۶۱ ق.
• اربعین امام حسین علیه السلام، بازگشت اسرای اهل بیت علیهم‌السلام به کربلا و ورود "جابر انصارى" به کربلا و زیارت قبر "امام حسین علیه‌السلام" در اربعین در 20 صفر سال ۶۱ ق.
• آغاز قیام و شهادت "زید بن علی" علیه حکومت بنی‌امیه در اوایل صفر سال ۱۲۲ ق.
• ولادت "امام کاظم علیه السلام"، به روایتی در 7 صفر سال ۱۲۸ ق.
• شهادت "امام رضا علیه‌السلام" در روستای سناباد در17 یا 30 صفر سال ۲۰۳ ق.

بخشی از حوادث مهم تاریخ معاصر، که در این ماه به وقوع پیوسته است:

• ۱۴۰۲ ق. شهادت "سید عبدالحسین دستغیب" امام جمعه شیراز و نویسنده کتاب گناهان کبیره (۲۰ آذر ۱۳۶۰ ش): 14 صفر
• ۱۴۰۹ ق. انتشار کتاب آیات شیطانی از سوی "سلمان رُشدی" (۴ مهر ۱۳۶۷ ش): 14 صفر
• ۱۴۴۳ ق. درگذشت "حسن حسن‌زاده آملی" مجتهد و فیلسوف شیعه (۳ مهر۱۴۰۰ ش): 18 صفر
• ۱۴۴۱ ق. کشته‌شدن "ابوبکر البغدادی"، رهبر گروه داعش، در ادلب کشور سوریه، توسط نیروهای امریکایی (۵ آبان ۱۳۹۸ ش): 28 صفر

اعمال ماه صفر

این ماه، معروف به شومی و بدشگونی است. از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره ماه صفر، چنین نقل شده است: هر کس خبر تمام شدن این ماه را به من دهد، بشارت بهشت را به او می‌ دهم. لذا در این ماه به دادن صدقه اهتمام بیشتری شود و برای ایمنی از بلاها، چنان که محدّث فیض و غیر او فرموده اند دعای زیر هر روز ده مرتبه خوانده شود: «یا شَدیدَ الْقُوی وَ یا شَدیدَ الْمِحالِ یا عَزیزُ یا عَزیزُ یا عَزیزُ ذَلَّتْ بِعَظَمَتِک جَمیعُ خَلْقِک فَاکفِنی شَرَّ خَلْقِک یا مُحْسِنُ یا مُجْمِلُ یا مُنْعِمُ یا مُفْضِلُ یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَک اِنّی کنْتُ مِنَ الظَّالِمینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَجَّیناهُ مِنَ الْغَمِّ وَکذلِک نُنْجِی الْمُؤْمِنینَ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّیبینَ الطَّاهِرینَ».

روز سوم ماه صفر: سید ابن طاووس از کتابهای اصحاب امامیه نقل کرده است که در این روز خواندن دو رکعت نماز، مستحب است که در رکعت اول، سوره حمد و سوره فتح و در رکعت دوم سوره حمد و سوره اخلاص خوانده شود. و پس از سلام، صد مرتبه صلوات، صد مرتبه «اَللَّهُمَّ الْعَنْ آلَ اَبی ‌سُفْیانَ»، و صد مرتبه استغفار گفته شود و از خداوند متعال طلب حاجت شود.

روز بیستم ماه صفر: روز اربعین و روز ورود جابر بن عبداللّه انصاری به کربلا برای زیارت امام حسین علیه السّلام است، و زیارت حضرت سیّدالشهداء علیه السّلام در این روز مستحب است. در روایتی از امام حسن عسکری علیه‌السلام، خواندن زیارت اربعین از نشانه‌ های مؤمن برشمرده شده است. شیخ در کتاب «تهذیب» و «مصباح» زیارت خاص این روز را از امام صادق علیه السّلام نقل کرده است.

منابع

• مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، ص ۷۲۳-۷۲۷.
• وقایع الایام، شیخ عباس قمی، ماه صفر.

تفسیر احسن الحدیث، ج ۶، ص ۳۳۵.

ابن‌عساکر، ج ۱۶، ص ۳۷۰.