فهرست وقایع ماه محرم

اتفاقات تاریخ اسلام در ماه محرم، اولین ماه سال قمری

1 محرم

• ۷ بعثت. محاصره "پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله" و بنی‌هاشم در شعب ابی‌طالب
• ۴ ق. آغاز سریه ابوسلمة بن عبدالأسد
• ۷ ق. غزوه ذات الرقاع با هدف خنثی‌ٰسازی توطئه‌ جنگ از سوی دو تیره بنی‌محارب و بنی‌ثعلبه، از قبیله غطفان علیه اسلام
• ۹ ق. فرمان "پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله" برای دریافت زکات
• ۱۴ ق. واقعه "مرج صفر" در شام
• ۲۰ ق. فتح مصر به دست "عمرو بن عاص" در زمان "خلیفه دوم"
• ۲۴ ق. آغاز خلافت "عثمان بن عفان" خلیفه سوم
• ۳۷ ق. متارکه جنگ در صفین بین "امام علی علیه السلام" و "معاویه" جهت صلح و شروع مجدد آن در ماه صفر
• ۴۵ ق. ولادت "عبدالله بن کثیر مکی" از قُرّاء سبعه
• ۸۱ ق. وفات "محمد بن حنفیه" فرزند "امام علی علیه‎ السلام"
• ۱۶۱ ق. وفات "سفیان ثوری" صوفی، فقیه، محدث و از شاگردان "امام صادق علیه السلام" در بصره
• ۲۲۰ ق. احضار "امام جواد علیه السلام" به بغداد توسط "معتصم عباسی"
• ۹۱۸ ق. ولادت "حسین بن عبدالصمد حارثی" فقیه، متکلم، رجالی و پدر "شیخ بهائی"
• ۱۰۱۱ ق. وفات "حسن بن زین‌الدین عاملی" فقیه، اصولی و محدث نامدار شیعه و نویسنده معالم الدین و ملاذ المجتهدین در فقه و اصول فقه
• ۱۲۹۷ ق. وفات "میرزا جعفر حسینی قزوینی" فقیه اصولی و ادیب بزرگ شیعه (۲۴ آذر ۱۲۵۸ ش)
• ۱۳۶۳ ق. درگذشت "شیخ مرتضی طالقانی" حکیم و فقیه شیعه (۶ دی ۱۳۲۲ ش)
• ۱۳۶۶ ق. تولد "سید عارف حسین حسینی" از روحانیان شیعه پاکستان و رهبر نهضت جعفریه (۴ آذر ۱۳۲۵ ش)
• ۱۳۹۵ ق. وفات "سید ابوالحسن رفیعی قزوینی" فقیه و حکیم بزرگ شیعه (۲۴ دی ۱۳۵۳ ش)
• ۱۴۰۰ ق. آغاز شورش "جَزیرة العَرَب" علیه خاندان سعودی
• ۱۴۰۵ ق. درگذشت "سید عبدالله موسوی شیرازی" از مراجع تقلید شیعه در مشهد و از روحانیون فعال قبل از انقلاب در مخالفت با سیاست‌های ضد دینی و ضد ملی پهلوی اول و دوم (۵ مهر ۱۳۶۳ ش)

2 محرم

• درگذشت "حضرت آدم علیه السلام" نخستین پیامبر الهی بنا بر روایات
• ۶۱ ق. ورود "امام حسین علیه السلام" به كربلا
• ۱۵۷ ق. ولادت "احمد بن عیسی بن زید"
• ۶۰۵ ق. درگذشت "مسعود بن عیسی" معروف به "ورّام بن ابی فراس" فقیه و محدث بزرگ شیعه
• ۱۲۹۶ ق. ولادت "محمدحسین غروی اصفهانی" فقیه، اصولی، فیلسوف و شاعر شیعه
• ۱۳۷۰ ق. درگذشت "محمد سماوی نجفی" مجتهد، قاضی، ادیب و شاعر
• ۱۳۹۵ ق. پایان نگارش کتاب سیری در نهج‌البلاغه نوشته شهید "مرتضی مطهری" (۲۵ دی ۱۳۵۳ ش)
• ۱۴۲۳ ق. درگذشت "ابوالحسن ایازی" از فقهای شیعه (۲۶ اسفند ۱۳۸۰ ش)

3 محرم

• حدود ۲۲۰۰‬ سال قبل از هجرت. آزاد شدن "حضرت يوسف علیه السلام" از زندان
• ۷ ق. دعوت جهانی "پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله"
• ۲۳ ق. آغاز خلافت "عثمان بن عفان" سومین خلیفه مسلمین با رای شورای شش‌نفره
• ۶۰ ق. نامه "امام حسین علیه السلام" براى اهل کوفه
• ۶۱ ق. خریداری قسمتی از زمین کربلا توسط "امام حسین علیه السلام"
• ۶۱ ق. ورود "عمر بن سعد" به کربلا جهت جنگ با "امام حسین علیه السلام"
• ۲۵۲ ق. برکناری "مستعین عباسی" از خلافت
• ۸۲۹ ق. ولادت "احمد بن محمد خلّوف" معروف به "ابن خَلّوف" ادیب و شاعر مسلمان
• ۱۳۳۰ ق. تعطیلی مجلس شورای‏ ملی ایران در زمان "احمدشاه قاجار" در پی اولتیماتوم روسیه
• ۱۴۲۳ ق. درگذشت "محمد مظفری قزوینی" از فقها و اساتید حوزه علمیه (۲۷ اسفند ۱۳۸۰ ش)
• ۱۴۳۱ ق. درگذشت "حسینعلی منتظری" از مراجع تقلید شیعه، اعضای شورای انقلاب اسلامی، رئیس مجلس خبرگان قانون اساسی و از شاگردان "آیت‌الله بروجردی" و "امام خمینی" (۲۹ آذر ۱۳۸۸ ش)
• ۱۴۴۵ ق. درگذشت "حسن صانعی" از اعضای دفتر امام خمینی و روحانیان فعال در انقلاب اسلامی ایران و رئیس بنیاد ۱۵ خرداد (۳۰ تیر ۱۴۰۲ ش)

4 محرم

• حدود ۲۵۵۰ سال قبل از هجرت. به هلاکت رسیدن "نمرود"
• ۶۱ ق. شهادت "قیس بن مسهر صیداوی" فرستاده "امام حسین علیه السلام" به کوفه
• ۶۱ ق. تحریک مردم کوفه براى جنگ با "امام حسین علیه‌السلام" توسط "ابن زیاد"
• ۲۵۲ ق. آغاز خلافت "مُعتَزّ عباسی" از خلفای عباسی
• ۴۸۵ ق. وفات "عبدالله بن محمد" مشهور به "ابن ناقیا" شاعر و ادیب بغدادی
• ۱۲۶۴ ق. وفات "محمد عمراوى فاسى" معروف به "ابن ادریس" کاتب و شاعر مراکشی
• ۱۳۵۸ ق. پایان نگارش کتاب شرح چهل حدیث نوشته "امام خمینی" (۵ اسفند ۱۳۱۷ ش)
• ۱۴۲۹ ق. درگذشت "احمد مجتهدی تهرانی" از فقهای شیعه و مؤسّس مدرسه علمیه آیت‌الله مجتهدی در تهران (۲۳ دی ۱۳۸۶ ش)
• ۱۴۲۹ ق. درگذشت "سید جعفر شهیدی" تاریخ‌نگار، پژوهشگر و مترجم نهج البلاغه (۲۳ دی ۱۳۸۶ ش)

5 محرم

• حدود ۲۰۰۰‬ سال قبل از هجرت. عبور "حضرت موسى علیه‌السلام" و بنی‌اسرائیل از دریا
• ۶ ق. سریه "عبدالله بن انیس"
• ۶۱ ق. رسیدن سپاه "شبث بن ربعى" به کربلا
• ۶۱ ق. ممانعت سپاه "ابن زیاد" از حرکت مردم کوفه برای یاری "امام حسین علیه‌السلام"
• ۲۳۷ ق. قیام "یعقوب لیث صفاری" علیه عباسیان در سیستان
• ۱۲۱۹ ق. شکست و عقب‌نشینی روس‏ها در نبرد "ایروان" در زمان "فتحعلی شاه قاجار"
• ۱۲۴۶ ق. ولادت "میرحامدحسین هندی" از علمای شیعه در هند و نویسنده کتاب عبقات الانوار
• ۱۳۱۰ ق. وفات "ملا احمد فاضل مراغه‌ای" متکلم، فقیه و اصولی بزرگ شیعه (۹ مرداد ۱۲۷۱ ش)
• ۱۳۲۶ ق. انتشار نخستین روزنامه‌ی فارسی بعد از مشروطیت
• ۱۳۵۲ ق. وفات "آیت‌اللّه سید جعفر شاهرودی" از علمای بزرگ شیعه
• ۱۴۱۶ ق. "شیخ محمدباقر کمره‌‏ای" ادیب، متکلم، فقیه و اصولی بزرگ شیعه (۱۴ خرداد ۱۳۷۴ ش)
• ۱۴۴۳ ق. درگذشت "مهدی پیشوایی" متخصص تاریخ اسلام و تشیع (۲۳ مرداد ۱۴۰۰ ش)

6 محرم

• حدود ۲۰۰۰‬ سال قبل از هجرت. نزول عذاب بر بنى اسرائیل
• حدود ۵۹۰ سال قبل از هجرت. شهادت "حضرت یحیی علیه السلام" (۳۰ یا ۳۳ م)
• ۶۱ ق. دعوت "حبیب بن مظاهر" از بنی اسد برای یاری "امام حسین علیه السلام"
• ۶۱ ق. اولین محاصره رود فرات در کربلا
• ۶۱ ق. تکمیل لشکر "عمر بن سعد" برای جنگ با "امام حسین علیه السلام"
• ۴۰۶ ق. وفات "سید رضی" ادیب و محدث بزرگ شیعه و گردآورندۀ‏ "نهج‌‏البلاغه"
• ۱۲۲۸ ق درگذشت "سید محمدجواد عاملی" فقیه، محدّث و نویسنده مفتاح الکرامه در فقه (۱۹ دی ۱۱۹۱ ش)
• ۱۴۰۰ ق. سالروز تشکیل بسیج مستضعفین به فرمان "امام خمینی" (۵ آذر ۱۳۵۸ ش)

7 محرم

• حدود ‭ ۱۸۵۰‬سال قبل از هجرت. سخن گفتن خدا با "حضرت موسی" علیه‌السلام در کوه طور بنا بر روایات
• ۶۱ ق. بستن آب بر سپاه "امام حسین علیه‌السلام" در کربلا
• ۱۳۲ ق. جنگ هواداران بنی‌عباس با سپاهیان اموی
• ۶۰۱ ق. ولادت "ابوالفتح یوسف شیبانی" مورخ و جغرافی‏دان مسلمان
• ۱۳۱۳ ق. ولادت "سید محمدهادی میلانی" عالم ربانی، فقیه و مرجع شیعه (۹ تیر ۱۲۷۴ ش)
• ۱۳۷۰ق. درگذشت "جعفر نزاری نقدی" فقیه، محدث، مفسّر و نویسنده کتاب الانوارُالعلویّه و الاسرارُ المُرتَضَویه (۲۸ مهر ۱۳۲۹ش)

8 محرم

• ۶۱ ق. ملاقات "امام حسین علیه السلام" با "عمر بن سعد"
• ۳۲۹ ق. ولادت "ابوسهل كوهی" ریاضی‏دان و منجم ایرانی
• ۱۰۵۳ ق. پایان نگارش کتاب مسالک الافهام اثر "محمدجواد فاضل کاظمی"
• ۱۲۹۰ ق. درگذشت "ملا علی زنجانی" فقیه، نویسنده و مؤسس حوزه علمیه زنجان (۱۸ اسفند ۱۲۵۱ ش)
• ۱۴۱۲ ق. درگذشت "سید عبدالحسین طیب" مفسر، فقیه و مدرس علوم دینی (۲۹ تیر ۱۳۷۰ ش)
• ۱۴۲۱ ق.درگذشت "محمد شریف‌رازی" تراجم‌نگار و نویسنده گنجینه دانشمندان (۲۵ فروردین ۱۳۷۹ ش)

9 محرم

• حدود ‭۱۴۰۰‬ سال قبل از هجرت. رهائى "حضرت یونس علیه السلام" از شکم ماهى
• حدود ۶۵۰‬ سال قبل از هجرت. ولادت حضرت مریم علیها السلام
• ۶۱ ق. امتناع "حضرت عباس" و برادرانش از پذیرش امان نامه دشمن
• ۶۱ ق. فرمان حمله به خیام امام حسین از سوی عمر بن سعد
• ۶۱ ق. خطابه "امام حسین علیه السلام" براى اصحابش در شب عاشورا
• ۶۱ ق. سخنان حضرت زینب با امام حسین در شب عاشورا
• ۱۲۲۸ ق. تصرف شهر طالش در گیلان توسط قوای روسیه
• ۱۲۶۸ ق. درگذشت "سید محمدقلی موسوی هندی" مشهور به علامه کُنتوری محدث، فقیه، مورخ و متکلم در هند و مؤسس کتابخانه ناصریه
• ۱۳۵۶ ق. درگذشت "سید محمد حسینی لواسانی تهرانی"، حکیم، متکلم، فقیه، شاعر و مفسّر شیعی (۲ فروردین ۱۳۱۶ ش)
• ۱۴۲۰ ق. درگذشت "اختر عباس نجفی"، عالم شیعه اهل پاکستان (۶ اردیبهشت ۱۳۷۸ ش)
• ۱۴۲۷ ق. درگذشت "میرزا علی فلسفی" فقیه، واعظ و از اساتید حوزه علمیه مشهد (۱۹ بهمن ۱۳۸۴ ش)

10 محرم

• حدود ۵۲۵۰ سال قبل از هجرت. خروج "حضرت نوح علیه السلام" از کشتى
• حدود ۲۲‬ قرن قبل از هجرت. ملاقات "حضرت یعقوب" با "حضرت یوسف" علیهماالسلام در مصر
• ۵ ق. آغاز غزوه ذات الرقاع، به روایتی
• ۶ ق. آغاز سریه قرطاء
• ۶۱ ق. واقعه جانگداز روز عاشورا در كربلا و شهادت "امام حسین علیه السلام" و یارانش در کربلا
• ۶۲ ق. وفات "ام سلمه" همسر بزرگوار "پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله"
• ۶۷ ق. هلاکت "عبیدالله بن زیاد" توسط "ابراهیم بن مالک اشتر"
• ۲۲۶ ق. وفات "بشر حافی"
• ۱۳۳۰ ق. شهادت "میرزا علی ‏ثقةالاسلام ‏تبریزی" عالم مجاهد شیعه توسط عوامل ‏روس در تبریز (۱۰ دی ۱۲۹۰ ش)
• ۱۳۸۳ ق سخنرانی "امام خمینی" در مدرسه فیضیه در اعتراض به سیاست‌های نظام حاکم بر ایران (۱۳ خرداد ۱۳۴۲ ش)
• ۱۴۱۵ ق. انفجار بمب در حرم امام‏ رضا علیه السلام (۳۰ خرداد ۱۳۷۳ ش)
• ۱۴۲۱ ق. درگذشت "سید ذی شأن حیدر جوادی" مجتهد، نویسنده، مترجم و مبلغ دینی اهل هند (۲۸ فروردین ۱۳۷۹ ش)

11 محرم

• حدود ۸۰‬ قرن قبل از هجرت. وفات "حضرت آدم علیه السلام"
• ۶۱ ق. حرکت کاروان اسرای اهل بیت علیهم السلام از کربلا به کوفه
• ۲۷۹ ق. وفات "محمد بن عیسی ترمذی" فقیه و محدث شهیر اهل سنت
• ۷۲۶ ق. وفات "حسن بن یوسف حلى" معروف به "علامه حلی" فقیه اصولی، محدث رجالی و متکلم بزرگ شیعه
• ۱۱۳۵ ق. کناره‌گیری "سلطان حسین"، آخرین شاه صفویه از حکومت و گذاشتن تاج به سر "محمود افغان" (۳۰ مهر ۱۱۰۱ ش)
• ۱۳۹۰ ق. آغاز کنگره هزاره شیخ طوسی (۲۸ اسفند ۱۳۴۸ ش)
• ۱۴۱۰ ق. درگذشت "سید عبدالله ضیائی نیا" نماینده مردم گیلان در مجلس خبرگان قانون اساسی (۲۳ مرداد ۱۳۶۸ ش)
• ۱۴۴۳ ق. درگذشت "سید کمال فقیه‌ایمانی" از علمای شیعه در اصفهان (۲۹ مرداد ۱۴۰۰ ش)

12 محرم

• ۶۱ ق. دفن شهدای کربلا (بنا به نقلی)
• ۶۱ ق. ورود کاروان اسرای کربلا به کوفه
• ۹۵ ق. شهادت "امام سجاد علیه‌السلام"، به روایتی
• ۷۳۵ ق. وفات "شیخ صفی‌الدین اردبیلی" مفسر و عارف نامدار مسلمان
• ۱۳۳۴ ق. تصرف شهر قزوین توسط قوای روسیه در جریان جنگ جهانی اول
• ۱۳۸۳ ق. بازداشت "امام خمینی" توسط نیروهای امنیتی حکومت پهلوی (۱۵ خرداد ۱۳۴۲ ش)
• ۱۳۸۳ ق. قیام پانزده خرداد در ایران در اعتراض به دستگیری "امام خمینی" و کشته و مجروح شدن شماری از مردم (۱۵ خرداد ۱۳۴۲ ش)
• ۱۴۳۶ ق. درگذشت "جرج جرداق" نویسنده مسیحی و نویسنده کتاب امام علی صدای عدالت انسانی (۱۴ آبان ۱۳۹۳ ش)

13 محرم

• ۶۱ ق. آوردن اسیران کربلا در مجلس "عبیدالله بن زیاد"
• ۶۱ ق. شهادت "عبدالله بن عفیف ازدی" به دستور "عبیدالله بن زیاد"
• ۳۷۶ ق. وفات "عمر صوفی رازی" منجم و ریاضی‏دان ایرانی
• ۱۰۸۶ ق. درگذشت "محمدصالح بن احمد مازندرانی" فقیه، محدث و داماد "مجلسی اول"
• ۱۴۴۳ ق. درگذشت "محمدرضا حکیمی" نویسنده شیعه و از چهره‌های شناخته شده مکتب تفکیک (۳۱ مرداد ۱۴۰۰ ش)

14 محرم

• ۶۱ ق. نامه ابن زیاد به یزید در مورد اسرای کربلا
• ۳۳۰ ق. ولادت "حسین بن احمد بن حجاج" شاعر معروف شیعی عرب
• ۱۲۶۳ ق. درگذشت "سید صدرالدین عاملی اصفهانی" از فقها و اساتید حوزه علمیه اصفهان (۱۲ دی ۱۲۲۵ ش)
• ۱۳۲۴ ق. درگذشت "سید ابوالقاسم رضوی لاهوری" از فقها و مفسران شیعه در هند (۱۹ اسفند ۱۲۸۴ ش)
• ۱۳۲۴ ق. درگذشت "سید محمدمهدی خوانساری" از مراجع تقلید شیعه در اصفهان (۱۹ اسفند ۱۲۸۴ ش)
• ۱۳۷۴ ق. درگذشت "علی کاشانی" (فرید الاسلام) از فقها و اساتید حوزه علمیه مشهد و قم (۲۱ شهریور ۱۳۳۳ ش)
• ۱۴۱۶ ق. درگذشت "میرزا کاظم دینوری" از فقها و اساتید حوزه علمیه تبریز (۲۳ خرداد ۱۳۷۴ ش)

15 محرم

• ۳ ق. وقوع غزوه قرارة الکُدر
• ۷ ق. وقوع غزوه خیبر
• ۱۱ ق. ورود نمایندگان طایفه نخع به مدینه و پذیرش دین اسلام
• ۶۱ ق. فرستادن سرهای شهدای کربلا به سوی شام
• ۱۸۸ ق. وفات "محدث رازی" محدث شهیر قرن دوم هجری
• ۲۰۰ ق. آغاز حرکت "امام رضا علیه السلام" از مدینه به مرو
• ۲۴۹ ق. ولادت "اِبْن عُقْده" محدث، راوی احادیث و پیرو مذهب جارودیه
• ۳۵۳ ق. وفات "ابن سکن" محدث و دانشمند مسلمان
• ۵۸۹ ق. ولادت "سید رضی‌الدین علی بن طاوس" عارف، فقیه، متکلم و ادیب بزرگ شیعه و نویسنده کتاب‌های اقبال الاعمال و لهوف
• ۱۱۸۵ ق. وفات "درویش عبدالمجید طالقانی" شاعر، عارف و خطاط شهیر ایرانی
• ۱۳۱۷ ق. درگذشت "خلیل کمره‌ای" فقیه، مفسر و از مدافعان تقریب مذاهب اسلامی (۱۹ مهر ۱۳۶۳ ش)
• ۱۳۳۴ ق. ولادت "سید مصلح‌الدین مهدوی اصفهانی" مترجم و نویسنده آثار تاریخی (۱ آذر ۱۲۹۴ ش)

16 محرم

• ۱۴ ق. هجوم مسلمانان به دمشق در عصر خلیفه اول
• ۱۶ ق. تعیین مبدأ تقویم اسلامی در عصر خلیفه دوم
• ۲۰۰ ق. شکست قیام علویان به رهبری "محمد محروق" و فرماندهی "ابوالسرایا"
• ۳۰۳ ق. ولادت "محمد بن جعفر ابن نجار" محدث، نحوی و از اساتید "شیخ مفید" و "نجاشی"
• ۱۲۱۵ ق. تولد "رضاقلی‌خان هدایت" رئیس دارالفنون در عهد "ناصرالدین شاه"
• ۱۲۶۰ ق. شکست "امیر عبدالقادر الجزایری" در برابر استعمارگران فرانسوی
• ۱۳۳۳ ق. گشایش سومین مجلس قانونگذاری در ایران
• ۱۳۹۱ ق. وفات "سید محمدمهدی موسوی خوانساری" فقیه اصولی و متکلم بزرگ شیعه (۲۳ اسفند ۱۳۴۹ ش)