ستاد اقامه‌ی نماز

این صفحه مدخلی از فرهنگنامه نهادهای انقلاب اسلامی است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

یکی از دستاوردهای نظام مقدس جمهوری اسلامی اهتمام به ترویج شعائر دینی است و یکی از مهم‌ترین شعائر دینی که از بدو پیروزی انقلاب اسلامی مورد توجه قرار گرفت، نماز بود. در اغلب نهادها و ادارات، گروه‌ها یا بخش‌هایی به منظور ترویج فرهنگ نماز تشکیل شدند، اما پراکندگی این بخش‌ها و عدم تمرکز آنها باعث شد تا متولیان فرهنگی به فکر تأسیس مرکزی به این منظور برآیند.

در خرداد ۱۳۶۹ حجت‌الاسلام والمسلمین سید علی اکبر موسوی حسینی مدیرکل وقت آموزش و پرورش استان تهران، در دیداری که با سید احمد زرهانی معاون وقت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی داشت، خواستار اهتمام به ترویج نماز به‌ خصوص در آموزش و پرورش شد.

در مورخه‌ی ۲۰ مرداد همان سال، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از تعدادی از صاحب‌نظران دعوت کرد و جلسه‌ای پیرامون راه‌های ترویج اقامه‌ی نماز جماعت در مدارس تشکیل داد که بیش از ۵ ساعت پیرامون آن بحث و بررسی گردید. در این اجلاس آقایان: دکتر محمدعلی نجفی وزیر آموزش و پرورش وقت، دکتر سید کاظم اکرمی، آیت‌الله جنتی، حجج اسلام: امام جمارانی، قرائتی، حسینی و صادقی رشاد و آقایان: نوید، حاج محمود لولاچیان، حیدری، بلادیان و تعدادی دیگر حضور داشتند.

در این جلسه پیشنهاد تشکیل ستادی با عنوان ستاد اقامه‌ی نماز مطرح شد. البته برخی نگرانی‌ها وجود داشت که ایجاد ستادی برای احیای حرکت اقامه‌ی نماز ممکن است نوعی اعتراف به کم‌کاری تلقی شود. در عوض برخی دیگر معتقد بودند، شرایط فرهنگی جامعه به‌ گونه‌ای است که نباید از مزایای یک حرکت ملی و فراگیر برای اقامه‌ی نماز چشم پوشید. سرانجام تصمیم گرفته شد تا نهادی برای اقامه‌ی نماز در کل کشور به‌ وجود آید و بدین ترتیب «ستاد اقامه‌ی نماز» تأسیس شد.

انتخاب اعضای این ستاد منوط به تشکیل جلسه‌ای در منزل آقای لولاچیان و با حضور آیت‌ الله محمدرضا مهدوی کنی گردید و چند هفته بعد این جلسه تشکیل و مقرر شد ستاد اقامه‌ی نماز رسماً ایجاد شود. در همان سال ستاد مزبور تشکیل و اعضای هیئت مدیره‌ی آن انتخاب شدند. هیئت مدیره‌ی نخستین عبارت بودند از: محسن قرائتی، محمود لولاچیان، صباح زنگنه به نمایندگی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت‌الاسلام والمسلمین علی اکبر رشاد به نمایندگی از سازمان تبلیغات اسلامی و سید احمد زرهانی به نمایندگی از وزارت آموزش و پرورش.

سپس اساسنامه‌ای برای آن ستاد تنظیم و در اداره‌ی کل ثبت شرکت‌ها، رسماً ثبت شد. این ستاد حدود یک‌سال صبح‌های یکشنبه جلسات طرح اقامه‌ی نماز را در دفتر کار سید احمد زرهانی تشکیل می‌داد و سپس مقدمات برگزاری اولین اجلاس اقامه‌ی نماز با پیام مقام معظم رهبری در مشهد فراهم شد. از آن پس اجلاس سراسری نماز، هر ساله برگزار می‌شود و در آن به ارائه‌ی راهکارها در این زمینه پرداخته می‌شود. از وظایف این ستاد، نشر کتب نماز و تجهیز نمازخانه‌های مدارس و صدور بخشنامه‌های اقامه‌ی نماز و تجلیل از مدارس پیشگام در اقامه‌ی نماز و فعالیت‌های مشابه دیگر است.

در جلسات ستاد مذکور که بعدها به نام شورای مرکزی و هیئت امنا مشهور شد، آقایان: محسن رفیق‌دوست و دکتر عبدالله جاسبی و شخصیت‌های دیگری از علما، استادان، معتمدان بازار تهران و فرهنگیان هم شرکت کردند. در سال ۱۳۷۰ حرکت تألیف و چاپ کتاب‌هایی پیرامون اقامه‌ی نماز به سبک نو آغاز شد و کتاب‌هایی از نویسندگان برجسته‌ی حوزه‌ی معارف دینی چون آقایان: قرائتی و... و علاوه بر آن مقالات زیادی در نشریات منتشر گردید.

احداث نمازخانه در جاده‌ها و مدارس، اعزام روحانیون برای اقامه‌ی نماز جماعت، برگزاری اجلاس‌های سالانه‌ی اقامه‌ی نماز در مراکز استان‌ها، بسیج استانداران، فرمانداران و علما و کسبه برای مشارکت در این زمینه، تشویق مدیران و مربیان امور تربیتی برای توسعه‌ی حرکت نماز، برگزاری صدها اردو و جشنواره‌ی فرهنگی و هنری برای اقامه‌ی نماز، تولید فیلم و آثار هنری برای بسط فرهنگ نماز، انجام پژوهش‌های میدانی و کتابخانه‌ای پیرامون اسرار و معارف نماز و اقامه‌ی این فریضه‌ی الهی و... از اقدامات این ستاد از بدو تشکیل آن تا به حال است.

علاوه بر آن تجهیز کتابخانه‌های مدارس و مساجد به کتب نماز، برگزاری مسابقات فرهنگی پیرامون اقامه‌ی نماز، ساختن بیش از صد نمازخانه در مسیر راه‌های بین‌شهری به‌ وسیله‌ی افراد خیّر و نهادها، تهیه و تدوین صدها کتاب، شعر، سرود، فیلم و نمایشگاه (محمد موحدی‌نژاد، ۴۳ ـ ۴۲) با همکاری صدا‌ و سیما و برگزاری اردوهای تشویقی و آموزشی برای دانش‌آموزان و روحانیون پیشگام در حرکت نماز و ده‌ها حرکت سازنده‌ی فرهنگی از دستاوردهای ستاد اقامه‌ی نماز قلمداد می‌شود. (مصاحبه‌ی نگارنده با سید احمد زرهانی)

در اغلب اجلاس‌های اقامه‌ی نماز، مقامات عالیه‌ی کشوری حضور می‌یابند و این اجلاس با پیام مقام معظم رهبری گشایش می‌یابد که این امر نشان از اهمیت عملکرد ستاد مزبور دارد. در حال حاضر حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قرائتی ریاست این ستاد را بر عهده دارد.

منابع

• مرکز اسناد انقلاب اسلامی، فرهنگنامه نهادهای انقلاب اسلامی، مدخل "ستاد اقامه‌ی نماز"، در دسترس در پایگاه دانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ ایران، بازیابی: 20 مهرماه 1392.

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن	(اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن	آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن	تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی	تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
	دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن	تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن