محاسن الأزهار فی مناقب امام الابرار (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
جز (Aghajani صفحهٔ محاسن الأزهار فی مناقب امام الابرار را به محاسن الأزهار فی مناقب امام الابرار (کتاب) منتقل کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱۵: | سطر ۱۵: | ||
|عنوان افزوده1= تحقيق | |عنوان افزوده1= تحقيق | ||
| − | |افزوده1= محمدباقر | + | |افزوده1= محمدباقر محمودی |
|عنوان افزوده2= | |عنوان افزوده2= | ||
| سطر ۲۴: | سطر ۲۴: | ||
}} | }} | ||
| − | + | کتاب '''«محاسن الأزهار فی مناقب إمام‌الأبرار و والد الأئمة الأطهار الإمام أمیر‌المؤمنین علی بن أبی‌طالب»''' تألیف حمید بن احمد محلی زیدی (م، 652 ق)، مشتمل بر مطالبی در کرامات و فضایل [[امام علی]] علیه‌السلام است. | |
| − | + | ==مؤلف== | |
| − | + | حُمَید بن احمد المحلی (582-652 ق) از علمای بنام [[زیدیه|زیدی]] قرن هفتم هجری در [[یمن]] است، که علم و جهاد را باهم آمیخت و در یاری شهید احمد بن حسین بسیار کوشید تا این‌که خود در [[ماه رمضان|رمضان]] 652 ق. به شهادت رسید. | |
| − | نام | + | از اساتید و [[مشایخ]] وی امام منصور بالله، محمد بن احمد بن ولید قرشی، علی بن احمد اکوع، حافظ عمران بن حسن، عمرو بن جمیل نهدی و شیخ تاج‌الدین زید بن احمد را نام برده‌اند. |
| − | + | دو تن از بزرگان [[زیدیه|زیدی]] یمن -یعنی فرزندش احمد بن حمید و سید یحیی بن قاسم حمزی- از شاگردان و راویان وی به‌شمار آمده‌اند. | |
| − | + | او دارای آثار قلمی بسیار است از جمله: الحدائق‌الوردیة فی ذکر أئمّة‌الزیدیة، عمدة‌المسترشدین فی اصول‌الدین، الثعبان‌النفّاث بهلاک أهل‌المسایل‌الثلاث (رد قدریه و [[اشاعره|اشعریه]])، الوسیط المفید الجامع بین‌الإیضاح و العقد‌الفرید، نصیحة‌الولاة‌الهادیة إلی سبل‌النجاة، الرد علی‌الباطنیة، و محاسن‌الأزهار. | |
| + | ==معرفی کتاب== | ||
| + | کتاب «محاسن الأزهار فی مناقب إمام‌الأبرار» شرح [[قصیده|قصیده‌ای]] است از عبدالله بن حمزه معروف به منصور بالله (م، 561 ق) از [[سادات]] یمنی و علمای بنام قرن ششم هجری. | ||
| − | + | المحلی در بیان انگیزه تألیف کتابش در مقدمه می‌گوید: «در قصیده ابومحمد عبدالله بن حمزه که به ابو‌العباس احمد بن حسن بن یوسف فرستاده بود نکات مفیدی در فضایل [[امیرالمؤمنین]] و فضایل [[اهل البیت|اهل‌بیت]] (علیهم السلام) یافتم و دیدم که آن فضایل را به تفصیل با اسناد به [[پیامبر اسلام|رسول خدا]] و خاندان [[عترت]] (علیهم السلام) به قلم آورم. در این شرح گاهی به معانی لغوی‌ای پرداختم که شرح و معنای بیت بدان تکمیل می‌شد؛ نیز غزوه‌ای را نام بردم یا مسأله‌ای شرعی یا عقلی را ذکر کردم که این امر نزدیک به تفصیل مسایلی بود که قصیده آن را در ضمن خود داشت. همه آن به دو جهت صورت گرفت: یکی شرح و توضیح قصیده منصور بالله و تفصیل آن‌چه که به نظم آورده بود و دیگری رعایت حق امیرالمؤمنین(علیه السلام) که خداوند خلق را بدان الزام کرده است.» | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==محتوای کتاب== | ==محتوای کتاب== | ||
| − | + | کتاب «محاسن الأزهار» حاوی [[آیه|آیات]] و [[احادیث]] مختلفی است که مؤلف در خصوص زندگی، سیره عملی و فضایل [[امام علی علیه السلام|امام علی]] علیه السلام از منابع مختلف [[شیعه]] و [[اهل سنت]] ـ به زبان عربی ـ گردآوری کرده است. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | او | + | او با ذکر [[سند حدیث|اسانید]] خود به نقل روایات فضایل [[امیرالمؤمنین]](علیه السلام) می‌پردازد و کتاب را با روایت «ذکرُ علیّ عبادة» می‌آغازد. کتاب وی ضمن شرح 44 [[بیت (شعر)|بیت]] از قصیده ابن حمزه، آکنده از فواید لغوی، اشارات مناسب به آیات [[قرآن|قرآنی]]، روایات [[اهل بیت]](علیهم السلام)، نکات تاریخی، نقل اشعار بزرگان در فضایل امیرالمؤمنین و... است. |
قسمت پایانی کتاب دارای دو بخش است: | قسمت پایانی کتاب دارای دو بخش است: | ||
| − | + | الف). فصلی جداگانه در معنای [[حدیث]] «مُناشده»: مؤلف ضمن شرح [[مصراع]] اول (نشدتُک اللهَ بِآلائه) نوشت که این بیت اشاره به حدیث مناشده (ماجرای [[شورای شش نفره خلافت|شورای خلافت]] و احتجاج امیرالمؤمنین) دارد و وعده داد که بعداً به تفصیل در این باره بنویسد. او این روایت را از دو طریق روایت می‌کند. در ادامه به بیان 44 فایده از نکات این روایت می‌پردازد. در فایده 32، به ذکر [[ابوطالب علیه السلام|ابوطالب]] و یاری و پشتیبانی ایشان از رسول‌خدا(صلی الله علیه وآله) اشاره و اشعاری از او را ذکر می‌کند. | |
| − | |||
| − | در ادامه به بیان 44 فایده از نکات این | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | ب). سه مجلس: که عناوین آن‌ها بدین قرار است: | |
| − | + | *فی ذکر طرف من الآیات‌الکریمة التی وردت فی شأن أهل‌البیت (علیهم السلام) | |
| + | *فی ذکر أدعیة مأثورة عن رسول‌الله (صلی الله علیه وآله)؛ نویسنده در ضمن مجلس دوم، برخی از ادعیه امیرالمؤمنین(علیه السلام) (دعاء‌العشرات و...) را نیز نقل کرده و به ارزش و جایگاه اعجاز گونه کلماتِ آن حضرت اشاره کرده است. | ||
| + | *فی فضل‌الصلاة علی‌النبی (صلی الله علیه وآله) و صورتها. | ||
| − | + | ==منابع کتاب== | |
| − | + | مؤلف کتاب «محاسن‌الأزهار» از منابع بسیار بهره گرفته است که برخی از آن‌ها بدین قرارند: | |
| − | + | *مناقب امیرالمؤمنین (علیه السلام)، از علی‌بن محمد‌بن طیب مشهور به ابن مغازلی (م 483ق)؛ | |
| − | + | *[[اعلام نهج البلاغه (سرخسی) (کتاب)|أعلام نهج‌البلاغه]]، از علی‌بن ناصر حسینی سرخسی (از علمای [[شیعه]] در قرن ششم هجری)؛ | |
| − | + | *المحیط بالإمامة، از ابو‌الحسن علی‌بن حسین مشهور به شاه سربیجان؛ | |
| − | + | *الاعتبار و سلوة‌العارفین، از موفق بالله حسین‌بن اسماعیل جرجانی (متوفای حدود 430ق)؛ | |
| − | + | *ما نزل من‌القرآن فی اهل‌البیت (علیهم السلام)، از حسین‌بن حکم حبری (م 286ق)؛ | |
| − | + | *الأمالی، از ابوطالب حسین‌بن یحیی هارونی (م 424ق)؛ | |
| − | + | *الإکفار و التفسیق، از ابو‌القاسم اسماعیل‌بن احمد بستی؛ | |
| − | + | *الأمالی، از مؤید بالله احمد‌بن حسین هارونی (م 411ق)؛ | |
| − | + | *الاربعین فی فضایل امیرالمؤمنین، از ابوعلی حسن‌بن علی صفار (از علمای قرن پنجم)؛ | |
| − | + | *صحیفة‌الرضا (علیه السلام)، که محلی طریق خود را بدان کتاب نقل کرده است؛ | |
| − | + | *العمدة، از یحیی‌بن حسن مشهور به [[یحیی بن بطریق|ابن بطریق حلی]]. | |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * | + | *"کتابی ارزشمند در فضایل امیرالمؤمنین علیه‌السلام"، علی یزدی، کتاب ماه دین، شماره 72، مهر 1382. |
| − | *محاسن الأزهار از | + | *"محاسن الأزهار از حمید بن احمد محلی"، افق حوزه، 9 اسفند 1391، شماره 359. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[رده:منابع حدیثی]] | [[رده:منابع حدیثی]] | ||
[[رده:کتابهای فضایل اهل البیت (ع)]] | [[رده:کتابهای فضایل اهل البیت (ع)]] | ||
| − | + | [[رده:کتابهای با موضوع امام علی علیه السلام]] | |
{{حدیث}} | {{حدیث}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۰ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۱۴
 | |
| نویسنده | حمید بن احمد محلی زیدی |
| موضوع | فضایل امام علی (ع) |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| تحقيق | محمدباقر محمودی |
|
| |
کتاب «محاسن الأزهار فی مناقب إمام‌الأبرار و والد الأئمة الأطهار الإمام أمیر‌المؤمنین علی بن أبی‌طالب» تألیف حمید بن احمد محلی زیدی (م، 652 ق)، مشتمل بر مطالبی در کرامات و فضایل امام علی علیه‌السلام است.
مؤلف
حُمَید بن احمد المحلی (582-652 ق) از علمای بنام زیدی قرن هفتم هجری در یمن است، که علم و جهاد را باهم آمیخت و در یاری شهید احمد بن حسین بسیار کوشید تا این‌که خود در رمضان 652 ق. به شهادت رسید.
از اساتید و مشایخ وی امام منصور بالله، محمد بن احمد بن ولید قرشی، علی بن احمد اکوع، حافظ عمران بن حسن، عمرو بن جمیل نهدی و شیخ تاج‌الدین زید بن احمد را نام برده‌اند.
دو تن از بزرگان زیدی یمن -یعنی فرزندش احمد بن حمید و سید یحیی بن قاسم حمزی- از شاگردان و راویان وی به‌شمار آمده‌اند.
او دارای آثار قلمی بسیار است از جمله: الحدائق‌الوردیة فی ذکر أئمّة‌الزیدیة، عمدة‌المسترشدین فی اصول‌الدین، الثعبان‌النفّاث بهلاک أهل‌المسایل‌الثلاث (رد قدریه و اشعریه)، الوسیط المفید الجامع بین‌الإیضاح و العقد‌الفرید، نصیحة‌الولاة‌الهادیة إلی سبل‌النجاة، الرد علی‌الباطنیة، و محاسن‌الأزهار.
معرفی کتاب
کتاب «محاسن الأزهار فی مناقب إمام‌الأبرار» شرح قصیده‌ای است از عبدالله بن حمزه معروف به منصور بالله (م، 561 ق) از سادات یمنی و علمای بنام قرن ششم هجری.
المحلی در بیان انگیزه تألیف کتابش در مقدمه می‌گوید: «در قصیده ابومحمد عبدالله بن حمزه که به ابو‌العباس احمد بن حسن بن یوسف فرستاده بود نکات مفیدی در فضایل امیرالمؤمنین و فضایل اهل‌بیت (علیهم السلام) یافتم و دیدم که آن فضایل را به تفصیل با اسناد به رسول خدا و خاندان عترت (علیهم السلام) به قلم آورم. در این شرح گاهی به معانی لغوی‌ای پرداختم که شرح و معنای بیت بدان تکمیل می‌شد؛ نیز غزوه‌ای را نام بردم یا مسأله‌ای شرعی یا عقلی را ذکر کردم که این امر نزدیک به تفصیل مسایلی بود که قصیده آن را در ضمن خود داشت. همه آن به دو جهت صورت گرفت: یکی شرح و توضیح قصیده منصور بالله و تفصیل آن‌چه که به نظم آورده بود و دیگری رعایت حق امیرالمؤمنین(علیه السلام) که خداوند خلق را بدان الزام کرده است.»
محتوای کتاب
کتاب «محاسن الأزهار» حاوی آیات و احادیث مختلفی است که مؤلف در خصوص زندگی، سیره عملی و فضایل امام علی علیه السلام از منابع مختلف شیعه و اهل سنت ـ به زبان عربی ـ گردآوری کرده است.
او با ذکر اسانید خود به نقل روایات فضایل امیرالمؤمنین(علیه السلام) می‌پردازد و کتاب را با روایت «ذکرُ علیّ عبادة» می‌آغازد. کتاب وی ضمن شرح 44 بیت از قصیده ابن حمزه، آکنده از فواید لغوی، اشارات مناسب به آیات قرآنی، روایات اهل بیت(علیهم السلام)، نکات تاریخی، نقل اشعار بزرگان در فضایل امیرالمؤمنین و... است.
قسمت پایانی کتاب دارای دو بخش است:
الف). فصلی جداگانه در معنای حدیث «مُناشده»: مؤلف ضمن شرح مصراع اول (نشدتُک اللهَ بِآلائه) نوشت که این بیت اشاره به حدیث مناشده (ماجرای شورای خلافت و احتجاج امیرالمؤمنین) دارد و وعده داد که بعداً به تفصیل در این باره بنویسد. او این روایت را از دو طریق روایت می‌کند. در ادامه به بیان 44 فایده از نکات این روایت می‌پردازد. در فایده 32، به ذکر ابوطالب و یاری و پشتیبانی ایشان از رسول‌خدا(صلی الله علیه وآله) اشاره و اشعاری از او را ذکر می‌کند.
ب). سه مجلس: که عناوین آن‌ها بدین قرار است:
- فی ذکر طرف من الآیات‌الکریمة التی وردت فی شأن أهل‌البیت (علیهم السلام)
- فی ذکر أدعیة مأثورة عن رسول‌الله (صلی الله علیه وآله)؛ نویسنده در ضمن مجلس دوم، برخی از ادعیه امیرالمؤمنین(علیه السلام) (دعاء‌العشرات و...) را نیز نقل کرده و به ارزش و جایگاه اعجاز گونه کلماتِ آن حضرت اشاره کرده است.
- فی فضل‌الصلاة علی‌النبی (صلی الله علیه وآله) و صورتها.
منابع کتاب
مؤلف کتاب «محاسن‌الأزهار» از منابع بسیار بهره گرفته است که برخی از آن‌ها بدین قرارند:
- مناقب امیرالمؤمنین (علیه السلام)، از علی‌بن محمد‌بن طیب مشهور به ابن مغازلی (م 483ق)؛
- أعلام نهج‌البلاغه، از علی‌بن ناصر حسینی سرخسی (از علمای شیعه در قرن ششم هجری)؛
- المحیط بالإمامة، از ابو‌الحسن علی‌بن حسین مشهور به شاه سربیجان؛
- الاعتبار و سلوة‌العارفین، از موفق بالله حسین‌بن اسماعیل جرجانی (متوفای حدود 430ق)؛
- ما نزل من‌القرآن فی اهل‌البیت (علیهم السلام)، از حسین‌بن حکم حبری (م 286ق)؛
- الأمالی، از ابوطالب حسین‌بن یحیی هارونی (م 424ق)؛
- الإکفار و التفسیق، از ابو‌القاسم اسماعیل‌بن احمد بستی؛
- الأمالی، از مؤید بالله احمد‌بن حسین هارونی (م 411ق)؛
- الاربعین فی فضایل امیرالمؤمنین، از ابوعلی حسن‌بن علی صفار (از علمای قرن پنجم)؛
- صحیفة‌الرضا (علیه السلام)، که محلی طریق خود را بدان کتاب نقل کرده است؛
- العمدة، از یحیی‌بن حسن مشهور به ابن بطریق حلی.
منابع
- "کتابی ارزشمند در فضایل امیرالمؤمنین علیه‌السلام"، علی یزدی، کتاب ماه دین، شماره 72، مهر 1382.
- "محاسن الأزهار از حمید بن احمد محلی"، افق حوزه، 9 اسفند 1391، شماره 359.
