شیخ مهدی امامی مازندرانی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(منابع)
 
(۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
==ولادت مهدی امامی امیری==
+
'''آیت الله امامى امیرى''' (۱۳۷۸-۱۳۰۲ ق)، از خطیبان، مدرسان و عالمان مجاهد [[شیعه]] در قرن ۱۴ قمری و از شاگردان [[شیخ فضل الله نوری|شیخ فضل الله نورى]] بود. مقام بلند علمى و معنوى ایشان، مورد قبول و عنایت همه علماء و مجتهدین بود. وی در سخنرانی‌ها، اقدامات رضاخان از جمله، بى حجابى و طرح متحدالشکل کردن لباس را مورد انتقاد قرار مى داد.
 +
{{شناسنامه عالم
 +
|نام کامل = مهدى امامى امیرى مازندرانی
 +
|تصویر=[[پرونده:مهدی امامی.jpg|۲3۰px|center]]
 +
|زادروز =  ۱۳۰۲ قمری
 +
|زادگاه =  بابل
 +
|وفات =  ۱۳۷۸ قمری
 +
|مدفن = [[قم]]، قبرستان شیخان
 +
|اساتید =  [[شیخ فضل الله نوری|شیخ فضل الله نورى]]، [[شیخ عبدالله مازندرانی|شیخ عبدالله مازندرانى]]، [[سید محمدکاظم طباطبائی یزدی|سید محمدکاظم یزدى]]، [[شیخ الشریعه اصفهانی]]،...
 +
|شاگردان = [[شهید مرتضی مطهری]]، [[سید جلال الدین آشتیانی]]، [[شهید عطاءالله اشرفی اصفهانی]]، سید حسین زنجانی،...
 +
|آثار = رساله عملیه، تعليقه بر [[عروة الوثقی]]، حاشيه بر منظومه سبزواری، تعليقه بر [[شفا (کتاب)|شفا]]،...
 +
}}
 +
==تحصیلات و اساتید==
  
آيت الله حاج شيخ مهدى امامى اميرى در سال 1302 قمرى در امير كلاى بابل<ref>رازى، محمد، آثار الحجة، ج 2، ص 77.</ref> و در خانواده اى مذهبى ديده به جهان گشود. از همان دوران كودكى به خاطر [[روح]] پاك و علاقه سرشار با [[قرآن]] آشنا شد و سنين نوجوانى به حوزه علميه بابل راه يافت و به تحصيل علوم مقدس دينى پرداخت.
+
مهدى امامى امیرى مازندرانی در سال ۱۳۰۲ قمرى (یا ۱۲۹۷ ق) در امیر کلاى بابل دیده به جهان گشود. او در سنین نوجوانى به [[حوزه علمیه]] بابل راه یافت و به تحصیل علوم دینى پرداخت.
  
==تحصيلات و اساتيد حاج شیخ مهدی امامی امیری==
+
شیخ مهدی امامی امیری پس از ورود به مدرسه آستانه بابل و اقامت در آن، علوم مقدماتى و سطوح عالى را از محضر اساتید گرانقدر فراگرفت، برخى از استادان او عبارتند از:
  
وى پس از ورود به مدرسه آستانه بابل و اقامت در آن، علوم مقدماتى و سطوح عالى را از محضر اساتيد گرانقدر فراگرفت، برخى از استادان او عبارتند از:
+
*آیت الله شیخ على‌اصغر مجتهد مازندرانى (۱۲۴۵-۱۳۳۰ ق)؛ او از فقهاى بزرگ مازندران و از شاگردان [[میرزا حبیب الله رشتی|میرزا حبیب الله رشتى]] و [[آخوند خراسانی|آخوند خراسانى]] بود.
  
* 1- آيت الله شيخ على‌اصغر مجتهد مازندرانى (1245-1330 ق)؛ او از فقهاى بزرگ و از شاگردان ميرزا حبيب الله رشتى، ميرزا حسين ميرزا خليل تهرانى و مرحوم آخوند خراسانى بود. يكى از علماى بابل براى نگارنده اظهار داشت؛ استفتائاتى از مازندران به [[نجف]] اشرف مى رفت، ولى مراجع بزرگ نجف آن را برگردانده و مى فرمودند: «از شيخ على‌اصغر مجتهد استفتاء كنيد».
+
*شیخ اسماعیل بن حداد، متوفى ۱۳۲۷ قمرى، وى از بزرگان و شاگردان مرحوم [[محمدسعید بارفروشی مازندرانی|سعید العلماء]] بود.
  
* 2- شيخ اسماعيل بن حداد، متوفى 1327 قمرى، وى از بزرگان و شاگردان مرحوم سعيد العلماء و مرحوم ملا محمد حمزه شريعتمدار بابلى و هم عصر با ملا محمد مقدس اشرفى بود. بنابر نقل بزرگان معاصر، مرحوم اشرفى براى مقام والاى علمى و فقهى ايشان احترام زيادى قائل بود.
+
*آیت الله شیخ محمدحسین شریعتمدار (۱۲۴۰-۱۳۲۰ ق)؛ از علماء بزرگ بابل بود و در «[[نقباء البشر (کتاب)|نقباءالبشر]]» از وى تمجید شده است.
  
* 3- آيت الله شيخ محمدحسين شريعتمدار (1240-1320 ق)؛ از علماء بزرگ بابل بود و در نقباءالبشر<ref>ج 1، ص 297.</ref> از وى تمجيد شده است.
+
*آیت الله سید احمد استاد (۱۲۸۰-۱۳۶۵ ق)؛ از علماى بانفوذ بابل بود.
  
* 4- آيت الله سيد احمد استاد (1280-1365 ق)؛ از شاگردان مرحوم آخوند خراسانى، آقا سيد محمدكاظم يزدى و ملا فتح الله شيخ الشريعه اصفهانى و از علماى بانفوذ بابل بود.
+
حاج شیخ مهدى امامى با آن که از این اساتید استفاده فراوان برد، اما روح بلندش همچنان از عطش علم در التهاب بود و در پى چشمه هاى دیگر مى گشت، لذا راهى [[تهران]] شد و از محفل علمى استادان مختلف بهره هاى وافرى در سطوح عالى و دروس استدلالى برد و در زمره زبده ترین شاگردان آن بزرگواران درآمد. استادان والا گهر او در تهران عبارتند از:
  
مرحوم حاج شيخ مهدى امامى با آن كه از اين اساتيد استفاده فراوان برد، اما روح بلندش همچنان از عطش علم در التهاب بود و در پى چشمه هاى ديگر مى گشت، لذا راهى تهران شد و از محفل علمى استادان مختلف بهره هاى وافرى در سطوح عالى و دروس استدلالى برد و در زمره زبده ترين شاگردان آن بزرگواران درآمد. استادان والا گهر او در تهران عبارتند از:
+
*شهید [[شیخ فضل الله نوری|شیخ فضل الله نورى]].
  
* 1- شهيد حاج شيخ فضل الله نورى.
+
*آقا سید على اکبر لاهیجانى.
  
* 2- آقا سيد على اكبر لاهيجانى.
+
*آخوند ملا محمد؛ صاحب حواشى بر شرح شمسیة.
  
* 3- آخوند ملا محمد؛ صاحب حواشى بر شرح شمسية.<ref> رازى، محمد، آثار الحجة، ج 2، ص 77.</ref>
+
معظّم له پس از چند سال اقامت در تهران، عازم [[عتبات عالیات|عتبات عالیات]] گشته و در [[نجف]] اشرف از خرمن پرفیض بزرگان فقاهت استفاده کرد و از اساتید بزرگ، به اخذ اجازه [[اجتهاد]] مفتخر گشت. اساتید وى در [[عراق]] عبارتند از:
  
معظّم له پس از چند سال اقامت در تهران، عازم عتبات عاليات گشته و در [[نجف]] اشرف از خرمن پرفيض بزرگان فقاهت استفاده كرد و از اساتيد بزرگ، به اخذ اجازه اجتهاد مفتخر گشت. اساتيد وى در عراق عبارتند از:
+
*آیت الله [[شیخ عبدالله مازندرانی|شیخ عبدالله مازندرانى]] (۱۲۵۶-۱۳۳۰ ق)؛ از رهبران [[مشروطیت|مشروطه]] که در کتاب هاى [[علم رجال|رجال]] از ایشان به عنوان «علامه محقق، فقیه اصولى و یکى از اعاظم و اکابر علماء امامیه» یاد شده است.
  
* 1- حضرت آيت الله شيخ عبدالله مازندرانى (1256-1330 ق)؛ از رهبران مشروطه كه در كتاب هاى رجال از ايشان به عنوان «علامه محقق، فقيه اصولى و يكى از اعاظم و اكابر علماء اماميه» ياد شده است.
+
*[[آخوند خراسانی|آخوند خراسانى]] (۱۲۵۵-۱۳۲۹ ق)؛ صاحب [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایه]].
  
* 2- آخوند خراسانى (1255-1329 ق)؛ صاحب كفايه.
+
*[[سید محمدکاظم طباطبائی یزدی|سید محمدکاظم یزدى]]، صاحب [[عروة الوثقى (کتاب)|عروه]].
  
* 3- آقا سيد محمدكاظم يزدى، صاحب عروه.
+
*[[شیخ الشریعه اصفهانی|ملا فتح الله شیخ الشریعه اصفهانى]].
  
* 4- شيخ الشريعه اصفهانى.<ref> همان، مدرك.</ref>
+
مدت اقامت ایشان در [[حوزه علمیه|حوزه علمیه]] نجف اشرف از پربارترین دوران زندگى این عالم فرزانه بشمار مى رود. شخصیت علمى و معنوى وى در این دوره شکل گرفت، روح تشنه اش سیراب گردید و به قله رفیع [[اجتهاد]] دست یافته، و با کوله بارى از [[علم]] و معنویت راهى بابل گشت.
  
مدت اقامت ايشان در حوزه علمى نجف اشرف از پربارترين دوران زندگى اين عالم فرزانه بشمار مى رود. شخصيت علمى و معنوى وى در اين دوره شكل گرفت، روح تشنه اش سيراب گرديد و به قله رفيع [[اجتهاد]] دست يافته، و با كوله بارى از [[علم]] و معنويت رانى بابل گشت، شيخ مهدى در اميركلا ساكن گشت و به ارشاد مردم و ترويج شريعت مقدس نبوى پرداخت. او با هوشيارى و تحمل سختى هاى مردم منطقه را در امور دينى و اجتماعى رهبرى مى كرد، به اين ترتيب قلوب زيادى به سوى او جذب شدند و او توانست ضمن پرداختن به امور علمى و اشتغال به تدريس، سرآمد رجال علمى منطقه گردد.
+
==فعالیت‌های علمی و اجتماعی==
 +
شیخ مهدى امامی امیری در امیرکلای بابل ساکن شد و به ارشاد مردم و ترویج [[شریعت|شریعت]] مقدس نبوى پرداخت. او با هوشیارى و تحمل سختى هاى مردم منطقه را در امور دینى و اجتماعى رهبرى مى کرد، به این ترتیب قلوب زیادى به سوى او جذب شدند و او توانست ضمن پرداختن به امور علمى و اشتغال به تدریس، سرآمد رجال علمى منطقه گردد.
  
==سفر شیخ مهدی امامی امیری به قم==
+
شیخ مهدى پس از چند سال اقامت در وطن، یک بار دیگر در سال ۱۳۴۸ قمرى، عازم شهر مقدس [[قم]] گردید و به بهره گیرى از ذخایر سرشار علمى خود، به تدریس دروس عالى در [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] و همچنین [[تفسیر قرآن]] و [[فلسفه]] و علوم معقول پرداخت.
  
شيخ مهدى پس از چند سال اقامت در وطن، يك بار ديگر در سال 1348 قمرى، عازم شهر مقدس قم<ref> همان، مدرك.</ref> گرديد و به بهره گيرى از ذخاير سرشار علمى خود، به تدريس دروس عالى در [[فقه]] و [[اصول]] و همچنين [[تفسير]] [[قرآن]] و [[فلسفه]] و علوم معقول پرداخت.<ref> همان، مدرك.</ref>
+
مدت چندانى از اقامت آن مجتهد عالى مقدار در قم نگذشت، که به خاطر جذابیت بیان و بهره مندى از قدرت ممتاز علمى، مورد توجه علماء، فضلا و طلاب قرار گرفته و شاگردان فراوانى در محفل علمى او گرد آمدند. شیخ در قم از مدرسین عظام [[حوزه علمیه قم]] به حساب مى آمد، چنان چه در [[نجف]] اشرف نیز بر کرسى تدریس مى درخشید و شاگردان ورزیده اى از محضرش بهره مند گشتند.
  
مدت چندانى از اقامت آن مجتهد عالى مقدار در [[قم]] نگذشت، كه به خاطر جذابيت بيان و بهره مندى از قدرت ممتاز علمى، مورد توجه علماء، فضلا و طلاب قرار گرفته و شاگردان فراوانى در محفل علمى او گرد آمدند. شيخ در قم از مدرسين عظام حوزه علميه قم به حساب مى آمد، چنان چه در [[نجف]] اشرف نيز بر كرسى تدريس مى درخشيد و شاگردان ورزيده اى از محضرش بهره مند گشتند.
+
آیت الله محفوظى از علماى معاصر قم براى نگارنده نقل فرمود: «چند جلسه اى از دروس ایشان را درک کردم، واقعاً جامعیت داشتند و مخصوصاً در تراجم و [[علم رجال|رجال]] خیلى مهارت داشت، درس [[تفسیر قرآن|تفسیر]] و [[اسفار اربعه (کتاب)|اسفار]] ایشان، آمیزه اى از [[قرآن]] و [[حدیث]] و [[رجال]] و [[فلسفه]] و حتى [[روضه خوانی|روضه]] بود. معظم له ارادت شدیدى به [[شیخ فضل الله نوری|شیخ فضل الله نوری]] داشت و معمولا از ایشان یادآورى مى کرد».
  
حضرت آيت الله محفوظى از علماى معاصر قم براى نگارنده نقل فرمود: «چند جلسيه اى از دروس ايشان را درك كردم، واقعاً جامعيت داشتند و مخصوصاً در تراجم و رجال خيلى مهارت داشت، درس تفسير و اسفار ايشان، آميزه اى از تفسير و [[حديث]] و [[رجال]] و [[فلسفه]] و حتى روضه بود. معظم له ارادت شديدى به شيخ فضل الله شهيد داشت و معمولا از ايشان يادآورى مى كرد و خود اشك مى ريخت».
+
صفت برجسته آن استاد فرزانه، جدیت و خستگى ناپذیرى وى در امر تدریس و همت بلندشان در راه تربیت شاگردانى وارسته و ممتاز بوده است. بطورى که طبق نقل بعضى از تلامیذ معظم له که در [[حکمت]] و علوم معقول افتخار شاگردیشان را داشتند، وى از صبح تا ظهر در مسجد سلماسى بر کرسى تدریس تکیه زده و شاگردان را از مباحث مختلف بهره مند مى ساختند.  
  
صفت برجسته آن استاد فرزانه، جديت و خستگى ناپذيرى وى در امر تدريس و همت بلندشان در راه تربيت شاگردانى وارسته و ممتاز بوده است. بطورى كه طبق نقل بعضى از تلاميذ معظم له كه در [[حكمت]] و علوم معقول افتخار شاگرديشان را داشتند، وى از صبح تا ظهر در مسجد سلماسى بر كرسى تدريس تكيه زده و شاگردان را از مباحث مختلف بهره مند مى ساختند. به هر حال مقام بلند علمى و معنوى آن رادمرد، مورد قبول و عنايت همه علماء و مجتهدين بود.
+
مرحوم آیت الله سید ابوالحسن حسینى، متوفى ۱۳۷۶ ش؛ براى نگارنده حکایت کرد: «پس از ارتحال مرجع عالیقدر آیت الله [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائرى]]، آن بزرگوار به خاطر برخوردارى از امتیازات لازم، کانون توجه علماء اعلام براى احراز مقام [[مرجعیت|مرجعیت]] و زعامت حوزه علمیه قم گردید. اعاظم حوزه علمیه چون مرحوم آیت الله [[سید صدرالدین صدر|سید صدرالدین صدر]] و مرحوم آیت الله [[سید محمد حجت کوه کمره ای|حجت کوه کمری]] و دیگران از ایشان دعوت کردند تا زعامت حوزه را بر عهده بگیرند، ولى معظم له از قبول مسئولیت امتناع کرده و تکیه بر کرسى تدریس را ترجیح دادند و از همین راه دانشوران برجسته اى را تربیت نمودند».
  
مرحوم حضرت آيت الله حاج سيد ابوالحسن حسينى، متوفى 1376 ش؛ براى نگارنده حكايت كرد: «پس از ارتحال مرجع عاليقدر حضرت آيت الله العظمى حاج شيخ عبدالكريم حائرى، آن بزرگوار به خاطر برخوردارى از امتيازات لازم، كانون توجه علماء اعلام براى احراز مقام مرجعيت و زعامت حوزه علميه قم گرديد. اعاظم حوزه علميه چون مرحوم آيت الله سيد صدرالدين صدر و مرحوم آيت الله حجت و ديگران از ايشان دعوت كردند تا زعامت حوزه را بر عهده بگيرند، ولى معظم له از قبول مسئوليت امتناع كرده و بر تكيه بر كرسى تدريس را ترجيح دادند و از همين راه دانشوران برجسته اى را تربيت نمودند».
+
برخی از شاگردان وی عبارتند از:
 +
*[[شهید مرتضی مطهری]]،
 +
*[[سید جلال الدین آشتیانی]]،
 +
*شیخ ابو الحسن ایازی،
 +
*[[شهید عطاءالله اشرفی اصفهانی]]،
 +
*سید عزالدین حسین زنجانی.
  
==سخنان علما درمورد شیخ مهدی امامی امیری==
+
همچنین برای آن فقیه فرزانه تألیفاتی ذکر شده است، از جمله:
 +
*رساله عملیه،
 +
*تعليقه بر [[عروة الوثقی]]،
 +
*حاشيه بر منظومه سبزواری،
 +
*تعليقه بر [[شفا (کتاب)|شفا]] و [[اشارات و تنبیهات (کتاب)|اشارات]] [[ابن سینا]].
  
مرحوم حاج شيخ مهدى با وجود امتناع از زعامت و مرجعيت عامه، به خاطر مقام و منزلت علمى و معنوى، همواره مورد احترام علماى طراز اول قم و مراجع عظام تقليد بود، چنان كه بين ايشان و آيت الله العظمى بروجردى صميميت فراوانى وجود داشت. طبق فرموده حاج شيخ مهدى، آقاى بروجردى هر ماه به منزل ايشان مى آمد.
+
==از منظر علما==
  
مرحوم حضرت آيت الله ميرزا هاشم آملى نيز مى فرمود: «آيت الله بروجردى كه از درس تا منزل و از منزل تا حرم مطهر با درشكه رفت و آمد مى كرد، هر وقت از چندين مترى آقا شيخ مهدى اميرى را مى ديد، از درشكه پياده شده و از جلوى ايشان سواره رد نمى شد، آن ها با هم دوست صميمى و وصى يكديگر بودند...».
+
مرحوم حاج شیخ مهدى امامی با وجود امتناع از زعامت و [[مرجعیت|مرجعیت]] عامه، به خاطر مقام و منزلت علمى و معنوى، همواره مورد احترام علماى طراز اول [[قم]] و مراجع عظام تقلید بود، چنان که بین ایشان و [[آیت الله بروجردی|آیت الله بروجردى]] صمیمیت فراوانى وجود داشت.
  
مرحوم آيت الله حسينى بابلى متوفى 1376 ش هم براى نگارنده نقل كرد: «زمانى مرحوم آقاى بروجردى جلوى حرم مطهر [[حضرت معصومه]] سلام الله علیها، مرحوم آقاى شيخ مهدى را ديد كه عبا به سر كشيده و طى مسير مى كردند، آقاى بروجردى جلوتر آمد و به ايشان سلام كرد، ولى آقا شيخ مهدى متوجه نشد. پس از توجه، ضمن عذرخواهى از آقاى بروجردى، فرمود ببخشيد كه متوجه نشدم، چون ما از اموات هستيم. آقاى بروجردى فرمود: نه شما از احياء هستيد و ما از اموات هستيم». البته روشن است كه مراد هر دو بزرگوار [[حيات معنوى]] و روحانى است و داستان نشان دهنده عمق [[تواضع]] و فروتنى آن بزرگان است.
+
مرحوم آیت الله [[میرزا هاشم آملی|میرزا هاشم آملى]] نیز مى فرمود: «آیت الله بروجردى که از درس تا منزل و از منزل تا حرم مطهر با درشکه رفت و آمد مى کرد، هر وقت از چندین مترى آقا شیخ مهدى امیرى را مى دید، از درشکه پیاده شده و از جلوى ایشان سواره رد نمى شد، آن ها با هم دوست صمیمى و وصى یکدیگر بودند...».
  
نمونه ديگر از ارادت علماء قم، مخصوصاً حضرت [[امام خمينى]] قدس سره به ايشان داستانى است كه يكى از روحانيون بزرگوار براى راقم اين سطور نقل كرد: «زمانى مرحوم حاج شيخ مهدى از سفر [[مشهد]] مقدس برگشته بود. علماء زيادى به ديدار ايشان آمده بودند. در منزل ساده شيخ مهدى، از خادم و كارگر خبرى نبود، كسى هم نبود كه از علماء پذيرايى كند، حضرت امام خمينى كه در آن زمان شهرت فراوانى نيز پيدا كرده بود و در جمع علماء ديدار كننده حضور داشت، وقتى وضع را چنين ديد، شخصا بلند شده و به آشپزخانه رفت و چاى آماده كرد و از علماء حاضر پذيرايى كرد». اين امر از طرفى گوياى بزرگوارى و تواضع حضرت امام خمينى قدس سره و از طرف ديگر بيانگر مقام والاى مرحوم حاج شيخ مهدى و ارادت علماء قم به ايشان است.
+
نمونه دیگر از ارادت علماء قم، مخصوصاً حضرت [[امام خمینى]] قدس سره به ایشان داستانى است که یکى از روحانیون بزرگوار براى راقم این سطور نقل کرد: «زمانى مرحوم حاج شیخ مهدى از سفر [[مشهد]] مقدس برگشته بود، علماء زیادى به دیدار ایشان آمده بودند. در منزل ساده شیخ مهدى، از خادم و کارگر خبرى نبود، کسى هم نبود که از علماء پذیرایى کند. مرحوم امام خمینى که در آن زمان شهرت فراوانى نیز پیدا کرده بود و در جمع علماء دیدار کننده حضور داشت، وقتى وضع را چنین دید، شخصا بلند شده و به آشپزخانه رفت و چاى آماده کرد و از علماء حاضر پذیرایى کرد». این امر از طرفى گویاى بزرگوارى و تواضع حضرت امام خمینى قدس سره و از طرف دیگر بیانگر مقام والاى مرحوم حاج شیخ مهدى و ارادت علماء قم به ایشان است.
  
==ويژگي ها شیخ مهدی==
+
==ویژگی‌های اخلاقی==
  
بيان ويژگي‌هاى عالى فرهيخته، چون مرحوم حاج شيخ مهدى كارى بس مشكل است از اين روى تنها به بعضى از آن ويژگي‌ها به طور گذرا مرور مى كنيم:
+
'''<I>شجاعت و قاطعیت:</I>'''
  
'''<I>صراحت و قاطعيت:</I>'''
+
شیخ مهدى امیری در بیان حقایق ابائى نداشت. دوران زندگى ایشان مصادف با حکومت رضاخان و رواج فساد و بى‌بندوبارى بود. در این میان مرحوم حاج شیخ مهدى نیز مانند برخی علما ساکت ننشست و در سخنرانی ها، با قاطعیت و صراحت لهجه، اقدامات رضاخان از جمله، بى حجابى و طرح متحدالشکل کردن لباس را محکوم و در منابر علنا از گناهان رایجى چون، [[ربا خواری|رباخوارى]] و ریش تراشى به شدت انتقاد مى کرد.
  
در بيان حقايق ابائى نداشت و علماء و مردم كهنسال منطقه خاطره هاى فراوانى از اين ويژگى شيخ مهدى به ياد دارند. دوران زندگى ايشان مصادف با حكومت رضاخان بود كه به فرمان اربابان خارجى خود، كيان [[اسلام]] را هدف گرفته بود و به رواج فساد و بى‌بندوبارى دامن مى زد. از اين رو، عالمان شجاع و دانشمندان بزرگ به مبارزه با طاغوت و پاسدارى از حريم ارزش هاى اسلامى و دين و عفاف پرداختند.  
+
ایشان در نتیجه مبارزه با رضاشاه، به کاشان تبعید شد. ماجرا از این قرار بود که پس از ماجراى ننگین کشف [[حجاب]] و سایر اقدامات رژیم طاغوتى، مرحوم آیت الله [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائرى]]، پیامى اعتراض آمیز خطاب به شاه نوشتند، و مراتب انزجار خود را از این اقدامات ضد [[دین|دین]] اعلام داشت. رضاخان با بى ادبى تمام پاسخ داد: «حجت الاسلام حاج شیخ عبدالکریم؛ این حرف از اراجف است و کسانى که شما را محرک بوده اند، تعقیب‌شان مى کنیم». مرحوم [[آیت الله محمد علی اراکی|آیت الله اراکى]] در خاطرات خود، ضمن بیان این مطلب مى فرماید: «نتیجه آن (نامه شیخ عبدالکریم حائرى) این بود که؛ رضاخان گفته بود: این حرف اراجف است، محرکین شما تعقیب خواهند شد، عده اى از جمله شیخ مهدى مازندرانى را که در قم ساکن بود و از بزرگان و اساتید محسوب مى شد و آدم موقرى بود و از خصیصین مرحوم شیخ فضل الله نورى بوده است، به کاشان تبعید شد...».
  
در اين ميان مرحوم حاج شيخ مهدى نيز ساكت ننشست. در سخنراني ها، با قاطعيت و صراحت لهجه، اقدامات رضاخان از جمله، بى حجابى و طرح متحدالشكل كردن لباس را محكوم و در منابر علنا از گناهان رايجى چون، [[ربا]]خوارى و ريش تراشى به شدت انتقاد مى كرد.
+
'''<I>خطابه و سخنورى:</I>'''
  
وقتى در منازل افراد براى [[افطار]]، شركت مى كرد و مجلس را خالى از فقراء و مساكين و محل اجتماع اغنياء مى يافت، به ميزبان اعتراض مى كرد و مى فرمود: «چرا فقرا و مساكين را دعوت نكرده اى؟ اين مهمان ها كه همه‌شان از اغنياء و تأمين شده هستند. بايد افرادى را دعوت كنيد كه محتاج حضور بر سر اين سفره ها هستند».
+
از دیگر ویژگی هاى معظم له جذابیت کلام و اقتدار و توانمندى در سخنرانى بود. سخنان وى در اعماق جان مستمع نفوذ مى کرد و افراد را به شدت منقلب مى کرد. علت این نفوذ کلام، طهارت نفس و قداست روح بود، چرا که وى مجسمه [[تقوا]] و [[صداقت]] و پاکى و پاى بندى به فضایل انسانى بود و در [[تهذیب نفس]] و سیر در میادین عشق و معرفت بى نظیر و الگوى بزرگى براى سالکان و پویندگان طریق هدایت محسوب مى گشت.  
  
هرگاه گناهگارى را مى ديد هر چند شخص مهمى باشد، بى پرده به او تذكر مى داد، يكى از علماء بابل در اين رابطه داستان زير را براى نگارنده نقل فرمود: «در يك مجلس مهمانى، در تهران كه مرحوم حاج شيخ مهدى حضور داشتند، يكى از صاحب منصبان ارتش در حالى كه انگشترى از طلا به دست داشت، حاضر بود، آن بزرگوار به او رو كرده و فرمود: مگر نمى دانيد انگشتر طلا حرام است؟! چرا به دست گذاشتيد؟! او هم وقتى اين قاطعيت را ديد، بدون درنگ انگشتر را بيرون آورده و در جيب خود گذاشت. بعد از صرف غذا و رفتن مهمانان، صاحب منزل رو به آقا كرد و گفت: «آقا ايشان از صاحب منصبان - مقامات عالى رتبه - ارتش بود، چرا اين حرف را زديد؟! آبروى ما را برديد. معظم له فرمود: اگر قبل از ناهار اين حرف را مى زدى، در منزل شما غذا نمى خوردم، چرا كه از «نهى از منكر» جلوگيرى مى كنيد».
+
به خاطر عظمت معنوى، سخنانى که از اعماق جانش تراوش کرده و از انفاس قدسى و مسیحایى اش بیرون مى آمد، تا اعماق جان شنوندگان نفوذ مى کرد. البته قبول مسئولیت سخنرانى و منبر براى عامه مردم با وجود آن مقام شامخ علمى و شهرت عظیم، خود حاکى از روح [[تواضع|متواضع]] و فروتنى آن بزرگوار و قبول رنج و مشقت فراوان، براى ترویج شریعت و تهذیب نفوس مردم بود. شیخ موعظه مردم را به عنوان دستور و وظیفه شرعى تلقى مى کرد و به آن اهمیت زیاد مى داد.
  
داستانى ديگر از قاطعيت ايشان را يكى از ملازمين شيخ مهدى براى نگارنده نقل فرمود: در زمان حاج شيخ مهدى، دو تن از روحانيون مبارز را دستگير و به كلانترى بردند. او شخصاً به كلانترى رفته و با عصا به فرمانده پاسگاه اشاره كرد و فرمود: «اين ها را آزاد كنيد و با من بفرستيد وگرنه هر چه ديديد از چشم خودتان ديديد» فرمانده پاسگاه هم در مقابل اين قاطعيت، بدون مقاومت در همان وقت آن ها را آزاد كرد.
+
قدرت خطابه ایشان که باصفاى درون همراه بود زبانزد خاص و عام بود. شیفتگان معارف دین براى درک حضور ایشان و استفاده از بیانات شیوا و جذاب وى، از روستاهاى دور و نزدیک، خود را به مسجد جامع «امیر کلا» مى رساندند تا از انفاس قدسى ایشان بهره مند گردند. آرى، نفس قدسى آن مرد خدا در تبلیغ و ترویج شعائر دین و ایجاد روحیه دینى و مذهبى در آن منطقه نقش بسزایى داشته است.
 
 
'''<I>تبعيد:</I>'''
 
 
 
در نتيجه مبارزه با رضاشاه، به كاشان تبعيد شد. ماجرا از اين قرار بود كه؛ پس از ماجراى ننگين كشف حجاب و ساير اقدامات رژيم طاغوتى، مرحوم آيت الله العظمى حاج شيخ عبدالكريم حائرى، پيامى اعتراض آميز خطاب به شاه نوشتند، و مراتب انزجار خود را از اين اقدامات ضددين اعلام داشت. رضاخان با بى ادبى تمام پاسخ داد: «حجت الاسلام حاج شيخ عبدالكريم؛ اين حرف از اراجف است و كسانى كه شما را محرك بوده اند، تعقيب‌شان مى كنيم».
 
 
 
پس از آن چند نفر به كاشان تبعيد شدند، كه يكى از آن ها مرحوم حاج شيخ مهدى مازندرانى بود. يكى از نويسندگان معاصر، ضمن معرفى معظم له به عنوان يكى از «مشروطه خواهان اصيل» به تبعيد وى اشاره كرده مى نويسد: «تعدادى از رجال سرشناس مشروطه خواه اصيل، بعد از آن كه پرده ها از روى واقعه مشروطه به كنار رفت... جمعى از مشروطه خواهان اصيل مانند... حاج ميرزا مهدى مازندرانى يكى از شاگردان بنام مرحوم حاج شيخ فضل الله نورى شهيد، كه در ماجراى كشف حجاب نيز به اتهام تحريك آيت الله حاج شيخ عبدالكريم حائرى در ارسال تلگراف اعتراض به رضاشاه توسط او از قم به كاشان تبعيد شد و... از همه جريانات سياسى سخيف آن روزگار زده شدند و به نحوى خود را به جريان فكرى و فرهنگى مرحوم حاج شيخ عبدالكريم حائرى در قم منسوب ساختند...».<ref>شكورى، ابوالفضل، سيره صالحان، ص 329.
 
</ref>
 
 
 
مرحوم آيت الله العظمى اراكى در خاطرات خود، ضمن بيان اين مطلب مى فرمايد: «نتيجه آن (نامه شيخ عبدالكريم حائرى) اين بود كه؛ رضاخان گفته بود: اين حرف اراجف است، محركين شما تعقيب خواهند شد، عده اى از جمله شيخ مهدى مازندرانى را كه در قم ساكن بود و از بزرگان و اساتيد محسوب مى شد و آدم موقرى بود و از خصيصين مرحوم شيخ فضل الله نورى بوده است كه به دارش زدند، او نيز به كاشان تبعيد شد...».<ref>همان، ص 334.</ref>
 
 
 
'''<I>سخنورى:</I>'''
 
 
 
از ديگر ويژگي هاى معظم له جذابيت كلام و اقتدار و توانمندى در سخنرانى بود. سخنان وى در اعماق جان مستمع نفوذ مى كرد و افراد را به شدت منقلب مى كرد. علت اين نفوذ كلام، قاطعيت و صراحت در گفتار و طهارت نفس و قداست روح بود، چرا كه وى مجسمه [[تقوا]] و [[صداقت]] و پاكى و پاى بندى به فضايل انسانى بود و در [[تهذيب نفس]] و سير در ميادين عشق و معرفت بى نظير و الگوى بزرگى براى سالكان و پويندگان طريق هدايت محسوب مى گشت.
 
 
 
به خاطر عظمت معنوى، سخنانى كه از اعماق جانش تراوش كرده و از انفاس قدسى و مسيحايى اش بيرون مى آمد، تا اعماق جان شنوندگان نفوذ مى كرد. البته قبول مسئوليت سخنرانى و منبر براى عامه مردم با وجود آن مقام شامخ علمى و شهرت عظيم، خود حاكى از روح متواضع و فروتنى آن بزرگوار و قبول رنج و مشقت فراوان، براى ترويج شريعت و تهذيب نفوس مردم بود. شيخ موعظه مردم را به عنوان دستور و وظيفه شرعى تلقى مى كرد و به آن اهميت زياد مى داد.
 
 
 
طبق نقل مرحوم آيت الله حاج سيد ابوالحسن حسينى، پس از فوت مرحوم سيد محمدباقر، معروف به امام جمعه (در سال 1326 شمسى)، كه فردى نافذ و منصوب از طرف حكومت بود و در مسجد كاظم بيك [[نماز جمعه]] و جماعت اقامه مى كرد، مردم بابل از مرحوم حاج شيخ مهدى دعوت كردند تا بار ديگر به بابل مراجعت كرده، در مسجد كاظم بيك به اقامه جماعت و رتق و فتق امور بپردازند.
 
 
 
پس از اين دعوت، هر چند ايشان از مراجعت دائمى امتناع كرد. اما در ماه مبارك [[رمضان]] به بابل آمد و در مسجد كاظم بيك به اقامه جماعت و تبليغ [[احكام]] و ترويج معارف [[دين]] پرداخت. البته پس از چند سال به اصرار مردم اميركلا، ماه مبارك رمضان را در مسجد جامع اميركلا به اقامه جماعت و احياء شعائر دينى پرداخت. قدرت خطابه ايشان كه باصفاى درون همراه بود زبانزد خاص و عام بود و اهل معرفت پاى سخنانش به شدت مى گريستند.
 
 
 
شيفتگان معارف دين براى درك حضور ايشان و استفاده از بيانات شيوا و جذاب وى، از روستاهاى دور و نزديك، خود را به مسجد جامع «امير كلا» مى رساندند تا از انفاس قدسى ايشان بهره مند گردند. آرى، نفس قدسى آن مرد خدا در تبليغ و ترويج شعائر دين و ايجاد روحيه دينى و مذهبى در آن منطقه نقش بسزايى داشته و با وجود سپرى شدن حدود چهل سال از رحلت ايشان، هنوز هم ياد و سخنان دلنشين وى در بين مردم آن سامان زنده است.
 
  
 
'''<I>زهد و اقامه سنت‌ها:</I>'''
 
'''<I>زهد و اقامه سنت‌ها:</I>'''
  
بارزترين ويژگى مرحوم حاج شيخ مهدى امامى زهد بى مانندش بود. وى از مناعت طبع بالايى برخوردار بود. با آن كه در موقعيتى بود كه مى توانست از زندگى خوبى بهره مند باشد، ولى هرگز زندگى خود را به مظاهر مادى نياراست. او همواره فقيرانه مى زيست و در تنگى معيشت بسر مى برد، آن چنان كه هميشه زهدش بين علماء و بزرگان مشهور بود.
+
بارزترین ویژگى مرحوم حاج شیخ مهدى امامى [[زهد]] ایشان بود و از مناعت طبع بالایى برخوردار بود. با آن که در موقعیتى بود که مى توانست از زندگى خوبى بهره مند باشد، ولى هرگز زندگى خود را به مظاهر مادى نیاراست. او همواره فقیرانه مى زیست و در تنگى معیشت بسر مى برد، آن چنان که همیشه زهدش بین علماء و بزرگان مشهور بود.
  
در رابطه با زندگى سخت و عنايت ويژه [[حق]] تعالى به ايشان، يكى از ملازمين موثق آن بزرگوار براى نگارنده نقل كرد: شخصى هر چند وقت، مقدارى از مايحتاج عمومى آن ها را به منزلشان مى آورد، تا آن كه روزى تقاضاى ناروايى از معظم له كرد كه ايشان هم از قبول آن امتناع كرد. همسر مكرمه ايشان، ضمن اعتراض گفت: چرا تقاضاى ايشان را برآورده نكردى؟ چرا كه ديگر همين مقدار مايحتاج را نخواهد آورد.
+
او به سنت هاى اسلامى، [[دعا|ادعیه]]، [[ذکر (اصطلاح اخلاق و عرفان)|اذکار]] و [[توسل به اهل بیت علیهم السلام|توسلات]] به محضر اقدس خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام و برپایى و شرکت در مجالس سوگوارى [[اهل بیت]] علیهم السلام سخت پاى بند بود و دیگران را نیز به این امور سفارش مى فرمود. در ایام مخصوص عزادارى، در بیت شریف خویش محافلى برگزار کرده و به سوگ مى نشست. یکى از نزدیکان موثق ایشان مى گوید: هر وقت معظم له در ماه مبارک [[رمضان]] براى امور تبلبغى وارد بابل مى شد، مقید بود که به منزل بستگان نزدیک و حتى وابستگان دور و درجه دوم و سوم رفته و [[صله رحم]] کند و این امر نیز از بزرگوارى و فروتنى آن شخصیت ممتاز عالم اسلام حکایت دارد.
  
ايشان فرمود: اين آقا نيست كه اين ها را مى آورد، اينها از جاى ديگر مى رسد. چندى نگذشت كه از آن شخص خبرى نشد و اتفاقا كس ديگرى مى آمد و چيزهايى براى آن ها مى آورد. او به سنت هاى اسلامى، ادعيه، اذكار و توسلات به محضر اقدس خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام و برپايى و شركت در مجالس سوگوارى [[اهل بيت]] علیهم السلام سخت پاى بند بود و ديگران را نيز به اين امور سفارش مى فرمود. در ايام مخصوص عزادارى، در بيت شريف خويش محافلى برگزار كرده و به سوگ مى نشست.
+
==وفات==
 +
مرحوم حاج شیخ مهدى امامى در اواخر عمر شریف خود، در یکى از بیمارستان هاى [[تهران]] بسترى شد و سرانجام پس از عمرى سرشار از همت و تلاش، در دهم [[جمادى الثانى]] سال ۱۳۷۸ قمرى (۱۳۳۷ ش)، دیده از جهان فروبست. پیکر پاک ایشان به [[قم]] منتقل گردید و پس از اقمه [[نماز میت|نماز]] توسط [[آیت الله بروجردی|آیت الله بروجردى]]، در قبرستان شیخان قم به خاک سپرده شد.
 +
==منابع==
  
يكى از نزديكان موثق وى مى گويد: هر وقت معظم له در ماه مبارك [[رمضان]] براى امور تبلبغى وارد بابل مى شد، مقيد بود كه به منزل بستگان نزديك و حتى وابستگان دور و درجه دوم و سوم رفته و [[صله رحم]] كند و اين امر نيز از بزرگوارى و فروتنى آن شخصيت ممتاز عالم اسلام حكايت دارد.
+
*[[ستارگان حرم (کتاب)|ستارگان حرم]]، جلد ۲، نویسنده: عبدالرحمن باقرزاده آملى.
 
+
* خبرگزاری رسمی حوزه.
==تأليفات حاج شیخ مهدی امامی امیری==
+
[[رده:علمای قرن چهاردهم|امامی مازندرانی،مهدی]]
 
+
[[رده:مجتهدین]]
از آن استوانه [[فقه]] و فضيلت، آثار ارزشمندى نزد بازماندگان وى باقى مانده است. تا آن جا كه نگارنده اطلاع دارد هنوز تأليفات گرانسنگ آن فقيه فرزانه به چاپ نرسيده و آن همه ميراث ذى قيمت فرهنگى به جامعه علمى عرضه نگشته است، غير از رساله علميه معظم له كه در زمان حيات ايشان براى عمل مقلدين به چاپ رسيد.
+
[[رده:مبارزان علیه پهلوی]]
 
+
[[رده:مدفونین در قبرستان شیخان]]
== وفات شیخ مهدی امامی==
 
حاج شيخ مهدى امامى در اواخر عمر شريف خود، به بيمارى سختى مبتلا گشته، و در يكى از بيمارستان هاى تهران بسترى شد و سرانجام پس از عمرى سرشار از همت و تلاش، در دهم [[جمادى الثانى]] سال 1378 قمرى، ديده از جهان فروبست. خبر ارتحال وى به سرعت در بابل پيچيد و هاله اى از غم و اندوه سراسر منطقه را فراگرفت، عده زيادى از مؤمنين و مريدان معظم له براى مراسم تشيع راهى قم شدند. پيكر پاك وى بااحترام به [[قم]] منتقل شد و پس از تجليل فراوان و باشكوه خاص تا حرم [[حضرت معصومه]] سلام الله علیها تشييع شد.
 
 
 
در اين مراسم باشكوه علماء و بزرگان زيادى چون حضرت آيت الله العظمى بروجردى و حضرت آيت الله العظمى گلپايگانى حضور داشتند و مرحوم آقاى بروجردى آن چنان از اين مصيبت تحت تأثير قرار گرفتند كه طبق گفته شاهدان عينى، آن بزرگوار پابرهنه در تشييع حاضر شد و بر پيكر مطهر آن بزرگوار [[نماز]] خواند. پيكر پاك آن مرحوم پس از انجام تشريفات مذهبى در قبرستان شيخان (جنب در ورودى غربى شيخان) به خاك سپرده شد. والسلام عليه يوم ولد و يوم مات.
 
 
 
==پانویس==
 
<references/>
 
[[رده:علمای قرن چهاردهم]]
 
 
 
==منابع==
 
ستارگان حرم، جلد 2/ نویسنده: عبدالرحمن باقرزاده آملى
 

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۱۹

آیت الله امامى امیرى (۱۳۷۸-۱۳۰۲ ق)، از خطیبان، مدرسان و عالمان مجاهد شیعه در قرن ۱۴ قمری و از شاگردان شیخ فضل الله نورى بود. مقام بلند علمى و معنوى ایشان، مورد قبول و عنایت همه علماء و مجتهدین بود. وی در سخنرانی‌ها، اقدامات رضاخان از جمله، بى حجابى و طرح متحدالشکل کردن لباس را مورد انتقاد قرار مى داد.

۲3۰px
نام کامل مهدى امامى امیرى مازندرانی
زادروز ۱۳۰۲ قمری
زادگاه بابل
وفات ۱۳۷۸ قمری
مدفن قم، قبرستان شیخان

Line.png

اساتید

شیخ فضل الله نورى، شیخ عبدالله مازندرانى، سید محمدکاظم یزدى، شیخ الشریعه اصفهانی،...

شاگردان

شهید مرتضی مطهری، سید جلال الدین آشتیانی، شهید عطاءالله اشرفی اصفهانی، سید حسین زنجانی،...

آثار

رساله عملیه، تعليقه بر عروة الوثقی، حاشيه بر منظومه سبزواری، تعليقه بر شفا،...

تحصیلات و اساتید

مهدى امامى امیرى مازندرانی در سال ۱۳۰۲ قمرى (یا ۱۲۹۷ ق) در امیر کلاى بابل دیده به جهان گشود. او در سنین نوجوانى به حوزه علمیه بابل راه یافت و به تحصیل علوم دینى پرداخت.

شیخ مهدی امامی امیری پس از ورود به مدرسه آستانه بابل و اقامت در آن، علوم مقدماتى و سطوح عالى را از محضر اساتید گرانقدر فراگرفت، برخى از استادان او عبارتند از:

  • شیخ اسماعیل بن حداد، متوفى ۱۳۲۷ قمرى، وى از بزرگان و شاگردان مرحوم سعید العلماء بود.
  • آیت الله شیخ محمدحسین شریعتمدار (۱۲۴۰-۱۳۲۰ ق)؛ از علماء بزرگ بابل بود و در «نقباءالبشر» از وى تمجید شده است.
  • آیت الله سید احمد استاد (۱۲۸۰-۱۳۶۵ ق)؛ از علماى بانفوذ بابل بود.

حاج شیخ مهدى امامى با آن که از این اساتید استفاده فراوان برد، اما روح بلندش همچنان از عطش علم در التهاب بود و در پى چشمه هاى دیگر مى گشت، لذا راهى تهران شد و از محفل علمى استادان مختلف بهره هاى وافرى در سطوح عالى و دروس استدلالى برد و در زمره زبده ترین شاگردان آن بزرگواران درآمد. استادان والا گهر او در تهران عبارتند از:

  • آقا سید على اکبر لاهیجانى.
  • آخوند ملا محمد؛ صاحب حواشى بر شرح شمسیة.

معظّم له پس از چند سال اقامت در تهران، عازم عتبات عالیات گشته و در نجف اشرف از خرمن پرفیض بزرگان فقاهت استفاده کرد و از اساتید بزرگ، به اخذ اجازه اجتهاد مفتخر گشت. اساتید وى در عراق عبارتند از:

  • آیت الله شیخ عبدالله مازندرانى (۱۲۵۶-۱۳۳۰ ق)؛ از رهبران مشروطه که در کتاب هاى رجال از ایشان به عنوان «علامه محقق، فقیه اصولى و یکى از اعاظم و اکابر علماء امامیه» یاد شده است.

مدت اقامت ایشان در حوزه علمیه نجف اشرف از پربارترین دوران زندگى این عالم فرزانه بشمار مى رود. شخصیت علمى و معنوى وى در این دوره شکل گرفت، روح تشنه اش سیراب گردید و به قله رفیع اجتهاد دست یافته، و با کوله بارى از علم و معنویت راهى بابل گشت.

فعالیت‌های علمی و اجتماعی

شیخ مهدى امامی امیری در امیرکلای بابل ساکن شد و به ارشاد مردم و ترویج شریعت مقدس نبوى پرداخت. او با هوشیارى و تحمل سختى هاى مردم منطقه را در امور دینى و اجتماعى رهبرى مى کرد، به این ترتیب قلوب زیادى به سوى او جذب شدند و او توانست ضمن پرداختن به امور علمى و اشتغال به تدریس، سرآمد رجال علمى منطقه گردد.

شیخ مهدى پس از چند سال اقامت در وطن، یک بار دیگر در سال ۱۳۴۸ قمرى، عازم شهر مقدس قم گردید و به بهره گیرى از ذخایر سرشار علمى خود، به تدریس دروس عالى در فقه و اصول و همچنین تفسیر قرآن و فلسفه و علوم معقول پرداخت.

مدت چندانى از اقامت آن مجتهد عالى مقدار در قم نگذشت، که به خاطر جذابیت بیان و بهره مندى از قدرت ممتاز علمى، مورد توجه علماء، فضلا و طلاب قرار گرفته و شاگردان فراوانى در محفل علمى او گرد آمدند. شیخ در قم از مدرسین عظام حوزه علمیه قم به حساب مى آمد، چنان چه در نجف اشرف نیز بر کرسى تدریس مى درخشید و شاگردان ورزیده اى از محضرش بهره مند گشتند.

آیت الله محفوظى از علماى معاصر قم براى نگارنده نقل فرمود: «چند جلسه اى از دروس ایشان را درک کردم، واقعاً جامعیت داشتند و مخصوصاً در تراجم و رجال خیلى مهارت داشت، درس تفسیر و اسفار ایشان، آمیزه اى از قرآن و حدیث و رجال و فلسفه و حتى روضه بود. معظم له ارادت شدیدى به شیخ فضل الله نوری داشت و معمولا از ایشان یادآورى مى کرد».

صفت برجسته آن استاد فرزانه، جدیت و خستگى ناپذیرى وى در امر تدریس و همت بلندشان در راه تربیت شاگردانى وارسته و ممتاز بوده است. بطورى که طبق نقل بعضى از تلامیذ معظم له که در حکمت و علوم معقول افتخار شاگردیشان را داشتند، وى از صبح تا ظهر در مسجد سلماسى بر کرسى تدریس تکیه زده و شاگردان را از مباحث مختلف بهره مند مى ساختند.

مرحوم آیت الله سید ابوالحسن حسینى، متوفى ۱۳۷۶ ش؛ براى نگارنده حکایت کرد: «پس از ارتحال مرجع عالیقدر آیت الله شیخ عبدالکریم حائرى، آن بزرگوار به خاطر برخوردارى از امتیازات لازم، کانون توجه علماء اعلام براى احراز مقام مرجعیت و زعامت حوزه علمیه قم گردید. اعاظم حوزه علمیه چون مرحوم آیت الله سید صدرالدین صدر و مرحوم آیت الله حجت کوه کمری و دیگران از ایشان دعوت کردند تا زعامت حوزه را بر عهده بگیرند، ولى معظم له از قبول مسئولیت امتناع کرده و تکیه بر کرسى تدریس را ترجیح دادند و از همین راه دانشوران برجسته اى را تربیت نمودند».

برخی از شاگردان وی عبارتند از:

همچنین برای آن فقیه فرزانه تألیفاتی ذکر شده است، از جمله:

از منظر علما

مرحوم حاج شیخ مهدى امامی با وجود امتناع از زعامت و مرجعیت عامه، به خاطر مقام و منزلت علمى و معنوى، همواره مورد احترام علماى طراز اول قم و مراجع عظام تقلید بود، چنان که بین ایشان و آیت الله بروجردى صمیمیت فراوانى وجود داشت.

مرحوم آیت الله میرزا هاشم آملى نیز مى فرمود: «آیت الله بروجردى که از درس تا منزل و از منزل تا حرم مطهر با درشکه رفت و آمد مى کرد، هر وقت از چندین مترى آقا شیخ مهدى امیرى را مى دید، از درشکه پیاده شده و از جلوى ایشان سواره رد نمى شد، آن ها با هم دوست صمیمى و وصى یکدیگر بودند...».

نمونه دیگر از ارادت علماء قم، مخصوصاً حضرت امام خمینى قدس سره به ایشان داستانى است که یکى از روحانیون بزرگوار براى راقم این سطور نقل کرد: «زمانى مرحوم حاج شیخ مهدى از سفر مشهد مقدس برگشته بود، علماء زیادى به دیدار ایشان آمده بودند. در منزل ساده شیخ مهدى، از خادم و کارگر خبرى نبود، کسى هم نبود که از علماء پذیرایى کند. مرحوم امام خمینى که در آن زمان شهرت فراوانى نیز پیدا کرده بود و در جمع علماء دیدار کننده حضور داشت، وقتى وضع را چنین دید، شخصا بلند شده و به آشپزخانه رفت و چاى آماده کرد و از علماء حاضر پذیرایى کرد». این امر از طرفى گویاى بزرگوارى و تواضع حضرت امام خمینى قدس سره و از طرف دیگر بیانگر مقام والاى مرحوم حاج شیخ مهدى و ارادت علماء قم به ایشان است.

ویژگی‌های اخلاقی

شجاعت و قاطعیت:

شیخ مهدى امیری در بیان حقایق ابائى نداشت. دوران زندگى ایشان مصادف با حکومت رضاخان و رواج فساد و بى‌بندوبارى بود. در این میان مرحوم حاج شیخ مهدى نیز مانند برخی علما ساکت ننشست و در سخنرانی ها، با قاطعیت و صراحت لهجه، اقدامات رضاخان از جمله، بى حجابى و طرح متحدالشکل کردن لباس را محکوم و در منابر علنا از گناهان رایجى چون، رباخوارى و ریش تراشى به شدت انتقاد مى کرد.

ایشان در نتیجه مبارزه با رضاشاه، به کاشان تبعید شد. ماجرا از این قرار بود که پس از ماجراى ننگین کشف حجاب و سایر اقدامات رژیم طاغوتى، مرحوم آیت الله شیخ عبدالکریم حائرى، پیامى اعتراض آمیز خطاب به شاه نوشتند، و مراتب انزجار خود را از این اقدامات ضد دین اعلام داشت. رضاخان با بى ادبى تمام پاسخ داد: «حجت الاسلام حاج شیخ عبدالکریم؛ این حرف از اراجف است و کسانى که شما را محرک بوده اند، تعقیب‌شان مى کنیم». مرحوم آیت الله اراکى در خاطرات خود، ضمن بیان این مطلب مى فرماید: «نتیجه آن (نامه شیخ عبدالکریم حائرى) این بود که؛ رضاخان گفته بود: این حرف اراجف است، محرکین شما تعقیب خواهند شد، عده اى از جمله شیخ مهدى مازندرانى را که در قم ساکن بود و از بزرگان و اساتید محسوب مى شد و آدم موقرى بود و از خصیصین مرحوم شیخ فضل الله نورى بوده است، به کاشان تبعید شد...».

خطابه و سخنورى:

از دیگر ویژگی هاى معظم له جذابیت کلام و اقتدار و توانمندى در سخنرانى بود. سخنان وى در اعماق جان مستمع نفوذ مى کرد و افراد را به شدت منقلب مى کرد. علت این نفوذ کلام، طهارت نفس و قداست روح بود، چرا که وى مجسمه تقوا و صداقت و پاکى و پاى بندى به فضایل انسانى بود و در تهذیب نفس و سیر در میادین عشق و معرفت بى نظیر و الگوى بزرگى براى سالکان و پویندگان طریق هدایت محسوب مى گشت.

به خاطر عظمت معنوى، سخنانى که از اعماق جانش تراوش کرده و از انفاس قدسى و مسیحایى اش بیرون مى آمد، تا اعماق جان شنوندگان نفوذ مى کرد. البته قبول مسئولیت سخنرانى و منبر براى عامه مردم با وجود آن مقام شامخ علمى و شهرت عظیم، خود حاکى از روح متواضع و فروتنى آن بزرگوار و قبول رنج و مشقت فراوان، براى ترویج شریعت و تهذیب نفوس مردم بود. شیخ موعظه مردم را به عنوان دستور و وظیفه شرعى تلقى مى کرد و به آن اهمیت زیاد مى داد.

قدرت خطابه ایشان که باصفاى درون همراه بود زبانزد خاص و عام بود. شیفتگان معارف دین براى درک حضور ایشان و استفاده از بیانات شیوا و جذاب وى، از روستاهاى دور و نزدیک، خود را به مسجد جامع «امیر کلا» مى رساندند تا از انفاس قدسى ایشان بهره مند گردند. آرى، نفس قدسى آن مرد خدا در تبلیغ و ترویج شعائر دین و ایجاد روحیه دینى و مذهبى در آن منطقه نقش بسزایى داشته است.

زهد و اقامه سنت‌ها:

بارزترین ویژگى مرحوم حاج شیخ مهدى امامى زهد ایشان بود و از مناعت طبع بالایى برخوردار بود. با آن که در موقعیتى بود که مى توانست از زندگى خوبى بهره مند باشد، ولى هرگز زندگى خود را به مظاهر مادى نیاراست. او همواره فقیرانه مى زیست و در تنگى معیشت بسر مى برد، آن چنان که همیشه زهدش بین علماء و بزرگان مشهور بود.

او به سنت هاى اسلامى، ادعیه، اذکار و توسلات به محضر اقدس خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام و برپایى و شرکت در مجالس سوگوارى اهل بیت علیهم السلام سخت پاى بند بود و دیگران را نیز به این امور سفارش مى فرمود. در ایام مخصوص عزادارى، در بیت شریف خویش محافلى برگزار کرده و به سوگ مى نشست. یکى از نزدیکان موثق ایشان مى گوید: هر وقت معظم له در ماه مبارک رمضان براى امور تبلبغى وارد بابل مى شد، مقید بود که به منزل بستگان نزدیک و حتى وابستگان دور و درجه دوم و سوم رفته و صله رحم کند و این امر نیز از بزرگوارى و فروتنى آن شخصیت ممتاز عالم اسلام حکایت دارد.

وفات

مرحوم حاج شیخ مهدى امامى در اواخر عمر شریف خود، در یکى از بیمارستان هاى تهران بسترى شد و سرانجام پس از عمرى سرشار از همت و تلاش، در دهم جمادى الثانى سال ۱۳۷۸ قمرى (۱۳۳۷ ش)، دیده از جهان فروبست. پیکر پاک ایشان به قم منتقل گردید و پس از اقمه نماز توسط آیت الله بروجردى، در قبرستان شیخان قم به خاک سپرده شد.

منابع

  • ستارگان حرم، جلد ۲، نویسنده: عبدالرحمن باقرزاده آملى.
  • خبرگزاری رسمی حوزه.