شناسه ناقص است
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

بقیع: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۲۳ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 +
{{خوب}}
 +
 +
{{شناسنامه مکان
 +
|تصویر=[[پرونده:Baqie.jpg|300px]]
 +
|کشور=عربستان
 +
|شهر= مدینه
 +
|نقشه=[[پرونده:قبرستان بقیع در نقشه.PNG|300px]]
 +
|طول="49.7'36°39
 +
|عرض="02.8'28°24
 +
|گوگل مپ=https://www.google.com/maps/place/%D9%82%D8%A8%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%A8%D9%82%DB%8C%D8%B9%E2%80%AD/@24.4670231,39.6184817,17z/data=!3m1!4b1!4m5!3m4!1s0x15bdbfac7abc5b09:0xc7932b2508f01bd9!8m2!3d24.4672192!4d39.6138277?hl=fa
 +
}}
 
{{مقاله از یک نشریه}}
 
{{مقاله از یک نشریه}}
−
'''منبع: ''' افق حوزه، 9 اردیبهشت 1388، شماره 226
 
  
−
'''نویسنده: ''' محمدامین پورامینى
+
'''«قبرستان بقیع»''' از زمان [[رسول خدا]] صلى ‌الله ‌علیه وآله تاکنون باقى است و حدود ده هزار نفر از [[صحابی|اصحاب]] و یاران پیامبر اکرم را در خود جاى داده است. این قبرستان بخاطر قدوم مبارک پیامبر صلى ‌الله ‌علیه وآله و دفن چهار تن از [[ائمه اطهار|امامان]] علیهم‌السلام و سایر نیکان و شهیدان، داراى شرافت زیادى است. اما جریان متحجر [[وهابیت|وهابى]]، در ۸ [[شوال]] سال ۱۳۴۴ ق. اقدام به تخریب بقیع نمود، که با عکس‌العمل شدید مسلمانان جهان مواجه گردید.
−
----
 
−
==لغت==
 
  
−
بقیع در لغت به زمين گسترده و بزرگى گويند که داراى درخت باشد که يکى از آن‌ها، بقیع غرقد است. غرقد، نام درختى است که در آن محیط بوده است، گرچه بعدها آن درختان را کندند ولى اسم آن باقى ماند و این زمین، معروف به بقیع الغرقد شد.
+
==تاریخچه بقیع==
 +
«بقیع» در لغت به زمین گسترده و بزرگى گویند که داراى درخت باشد که یکى از آن‌ها، «بقیع الغرقد» است. غرقد، نام درختى است که در آن محیط بوده است، گرچه بعدها آن درختان را کندند ولى اسم آن باقى ماند و این زمین، معروف به بقیع الغرقد شد.
  
−
==مساحت==
+
[[ابو رافع ابراهيم|ابو رافع]] مى‌‌گوید: [[پیامبر اسلام|رسول خدا]] صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله در صدد تهیه مکانى براى دفن یاران خود بود و جاهاى مختلفى را در اطراف مدینه ملاحظه کرد تا آن که به بقیع الغرقد رسید و فرمود: به من دستور داده شده که این مکان را قرار دهم.
  
−
این قبرستان از زمان [[رسول خدا]] صلى ‌الله ‌علیه و آله تاکنون باقى است و حدود ده هزار نفر از یاران پیامبر اکرم صلى ‌الله ‌علیه‌ و آله را در خود جاى داده است.
+
بقیع، زمین مستطیل شکلى در شرق [[مدینه]] است که ۱۰۰ در ۱۵۰ متر بوده، ولى بارها توسعه پیدا کرده است. برخى آن را در اصل ۸۰ در ۸۰ متر دانسته‌اند که بعدها با اضافه شدن حش کوکب و... به آن، به ۱۵۰ در ۱۰۰ متر رسید.
  
−
بقیع، زمین مستطیل شکلى در شرق [[مدینه]] است که 100 در 150 متر بوده، ولى بارها توسعه پیدا کرده است. برخى آن را در اصل 80 در 80 متر دانسته‌اند که بعدها با اضافه شدن حش کوکب و... به آن، به 150 در 100 متر رسید.
+
از برخى روایات، استفاده مى‌شود که اولین کسى که در بقیع دفن شد، [[عثمان بن مظعون]] بود؛ همان ‌گونه که از حضرت امیرمؤمنان [[امام على]] علیه‌السلام روایت شده که اولین کسى که در بقیع دفن شده، عثمان بن مظعون و پس از او، جناب ابراهیم علیه‌السلام، پسر [[پیامبر اکرم]] صلى ‌الله ‌علیه و آله بود. از برخى روایات نیز فهمیده مى‌شود که اولین کسى که در بقیع دفن شد، [[اسعد بن زراره]] بود. او به هنگام ساخت [[مسجدالنبى]]، از دنیا رفت. ممکن است گفته شود که اولین کسانى که در بقیع دفن شدند، از [[مهاجرین|مهاجران]]، عثمان بن مظعون و از [[انصار]]، اسعد بن زراره بوده‌ است و یا آن که گفته مى‌شود که اسعد بن زراره، در بقیع دفن شد؛ پیش از آن ‌که آن مکان، به عنوان قبرستان عمومى، در نظر گرفته شود.
  
−
==آغاز==
+
مسلمانان از دیرباز، اقدام به بازسازى و ساختن گنبد براى شخصیت هاى بزرگ اسلامى کردند که گنبد سبز پیامبر و گنبدهایى که در [[عراق]]، [[ایران]]، [[سوریه]] و... وجود دارند، شاهد این مطلب هستند و تنها [[وهابیت|وهابیان]]، به خاطر تحجر و کج‌فهمى، با این کار مخالفت کرده‌اند. درحالی که بقیع، یک زمین [[وقف|وقفى]] نیست؛ چون ملک کسى نبوده است و وقفیت، فرع ملکیت است؛ و پس از تصمیم براى دفن، مردم درختان آن را کندند و عده‌اى هم آمدند و براى خود در آن خانه ساختند. بنابراین جلوگیرى وهابیون از بازسازى بقیع تحت عنوان وقف بودن بقیع، بهانه‌اى بیش نیست، علاوه بر آن که خصوص [[ائمه اطهار|امامان]] بقیع علیهم‌السلام در خانه شخصى [[عقیل بن ابیطالب|عقیل بن ابى طالب]] دفن گردیدند.
  
−
ابورافع مى‌‌گوید: رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله در صدد تهيه مکانى براى دفن ياران خود بود و جاهاى مختلفى را در اطراف مدينه ملاحظه کرد تا آن که به بقیع الغرقد رسيد و فرمود: به من دستور داده شده که این مکان را قرار دهم.
+
یکى از کسانى که اقدام به ساخت گنبد بر مزار امامان بقیع نمود، ابوالفضل مجدالملک [[اسعد بن حسن بن موسی قمی|اسعد بن حسن بن موسى قمى براوستانى]] است. او در آخر قرن پنجم، کشته شد. همچنین [[ناصر(خلیفه عباسی)|الناصر لدین اللّه]]، خلیفه [[عباسیان|عباسى]]، در سال ۵۶۰ ق. اقدام به تعمیر گنبد امامان بقیع علیهم‌السلام کرد و نیز ابوطالب عبدالله بن حسین بن میرزا رفیع‌الدین حسینى مرعشى نیز اقدام به تعمیر و بازسازى حرم امامان بقیع نمود. در دوره قاجاریه هم، محمد بن على امین السلطنه، اقدام به نهادن [[ضریح|ضریحى]] از فولاد بر روى قبور نمود. او قصد داشت ضریحى نقره‌اى نیز براى آن‌ها قرار دهد که مانع کار او شدند.[[پرونده:بقیع0 (1).jpg|بندانگشتی|زیارتگاه های بقیع قبل از تخریب]]
  
−
==اولين مدفن در بقیع==
+
سید على قطب هزار جیبى نیز آخرین ضریح فولادى را که در [[اصفهان]] ساخته شده بود به [[مدینه]] برد و با زحمت و سه سال معطلى در جده، بر قبور مطهر ائمه بقیع علیهم‌السلام نهاد که این ضریح نیز در سال ۱۳۴۳ ق. توسط [[وهابیت|وهابیان]] از جا کنده شد و قطعاتى از آن، تا سال ۱۳۸۵ هـ.ش بر دیوار شهداى [[جنگ احد|احد]] وجود داشت.
  
−
از برخى روایات، استفاده مى‌شود که اولين کسى که در بقیع دفن شد، عثمان بن مظعون بود؛ همان ‌گونه که از حضرت امیرمؤمنان [[امام على]] علیه‌السلام روايت شده که اولين کسى که در بقیع دفن شده، عثمان بن مظعون و پس از او، جناب ابراهیم علیه‌السلام، پسر پیامبر اکرم صلى ‌الله ‌علیه و آله بود. از برخى روایات نيز فهميده مى‌شود که اولين کسى که در بقیع دفن شد، اسعد بن زراره بود. او به هنگام ساخت [[مسجدالنبى]]، از دنیا رفت. ممکن است گفته شود که اولين کسانى که در بقیع دفن شدند، از مهاجران، عثمان بن مظعون و از انصار، اسعد بن زراره بوده‌ است و یا آن که گفته مى‌شود که اسعد بن زراره، در بقیع دفن شد؛ پیش از آن ‌که آن مکان، به عنوان قبرستان عمومى، در نظر گرفته شود.
+
مرحوم [[سید محسن امین]] مى‌نویسد: سلطان عبدالمجید عثمانى که گنبد قبر مطهر پیامبر اکرم صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله را ساخت، دستور داده بود که براى امامان بقیع نیز گنبدى همانند گنبد پیامبر اکرم صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله بسازند؛ ولى با مخالفت برخى از اهل مدینه مواجه شد. غیر از قبور مطهر امامان بقیع، [[بیت الاحزان|بیت‌الاحزان]]، قبر [[حلیمه سعدیه]]، قبور دختران و همسران پیامبر اکرم صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله، قبر مالک و قبور عمه‌هاى پیامبر اکرم صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله نیز داراى گنبد بودند.
  
−
==وقفى نبودن بقیع==
+
'''اجساد جاویدان در بقیع:'''
  
−
بقیع، یک زمین وقفى نیست؛ چون ملک کسى نبوده است و وقفیت، فرع ملکیت است؛ و پس از تصمیم براى دفن، مردم درختان آن را کندند و عده‌اى هم آمدند و براى خود در آن خانه ساختند. بنابراين جلوگيرى وهابيون از بازسازى بقیع تحت عنوان وقف بودن بقیع، بهانه‌اى بیش نیست، علاوه بر آن که خصوص امامان بقیع در خانه شخصى عقيل بن ابى طالب دفن گرديدند.
+
بدن سالم ۲ تن از فرزندان [[امام صادق علیه السلام|امام جعفرصادق]] علیه‌السلام پس از گذشت بیش از ۱۰۰۰ سال از وفاتشان در بقیع دفن شده است. یکى از آنان، اسماعیل بن جعفر علیه‌السلام است که قبر ایشان پیش از درب اصلى فعلىِ قبرستان بقیع بوده است. به هنگام ایجاد خیابان ابوذر که امتداد آن به بقیع رسید مجبور به نقل جسد وی شدند که به هنگام خاک‌بردارى، قبر ویران گردید و جسد سالم ایشان یافت شد که به درون قبرستان بقیع منتقل و در ضلع شرقى شهداى [[واقعه حره|واقعه حرّه]]، دفن شد. علامت قبر ایشان، پس از مدتى توسط وهابیان برداشته شد!
  
−
==فضيلت بقیع==
+
[[علی بن جعفر علیه السلام|على بن جعفر عُریضى]]، فرزند دیگر [[امام صادق]] علیه‌السلام است که تا دوره [[امام جواد]] علیه‌السلام زنده بود. قبر ایشان در عُریض یکى از روستاهاى اطراف [[مدینه]] منوره و نزدیک به منطقه [[کوه احد|احد]] قرار داشت که اینجانب به زیارت آن رفته بودم، و چند سال پیش، عوامل مزدور [[وهابیت]]، اقدام به تخریب قبر ایشان نمودند؛ ولى بنا به شهادت برخى از موثقین مثل حجت الاسلام ‌شیخ حسن راضى از علماى احساء و حجت الاسلام‌ شیخ حسین رضوانى مسئول وقت دفتر نمایندگى بعثه مقام معظم رهبرى در مدینه، با جسد سالم ایشان مواجه شدند که با انتقال جسد مطهرشان به قبرستان بقیع، نزدیک قبور [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم‌السلام دفن گردید.
  
−
بقیع به خاطر قدوم مبارک [[رسول خدا]] صلى ‌الله ‌علیه و آله و ائمه معصومين عليهم‌السلام و دفن چهار تن از امامان عليهم‌السلام و ساير مؤمنان، شهیدان و نیکان، داراى شرافت زیادى است. ابوحجر اسلمى از رسول خدا صلى‌ الله ‌علیه ‌و آله، چنین روایت کرده است: کسى که در [[مکه]] یا [[مدینه]] بمیرد، مورد حساب واقع نگردد و مهاجر به سوى خدا محسوب شود و [[روز قیامت]]، با اصحاب بدر محشور مى‌شود همچنین از رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله، چنین روایت شده است که روز قیامت، هفتاد هزار نفر از بقیع، بى‌حساب راهى [[بهشت]] مى‌شوند؛ در حالى که صورت آن‌ها چون ماه شب چهاردهم، مى‌درخشد.
+
==فضیلت و اهمیت بقیع==
 +
[[پرونده:G -baghe.jpg|بندانگشتی|تصویر بقیع از روی مأذنه مسجدالنبی]]
  
−
==نزول يک آيه در بقیع==
+
بقیع به خاطر قدوم مبارک [[رسول خدا]] صلى ‌الله ‌علیه و آله و دفن چهار تن از [[ائمه اطهار|امامان]] علیهم‌السلام و سایر مؤمنان، شهیدان و نیکان، داراى شرافت زیادى است. [[سیوطی|سیوطى]] از [[انس بن مالک|انس]] روایت مى‌کند که دو آیه «فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً * إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یسْراً» ([[سوره انشراح|سوره شرح]]، ۵-۶) در بقیع نازل شد.
  
−
سیوطى از انس روایت مى‌کند که دو آیه «فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً × إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْر» در بقیع نازل شد.
+
رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله، به قبرستان بقیع مى‌رفت و مشغول [[دعا]] مى‌شد و براى مردگان، طلب رحمت و آمرزش مى‌کرد. علاوه بر این، آن حضرت هر پنج‌شنبه به همراه عده‌اى از مردم، به بقیع مى‌رفت. از این رو فقیهان ما، به [[مستحب]] بودن [[زیارت اهل قبور|زیارت قبور]]، [[فتوا]] داده‌اند.  
  
−
==پيامبر اکرم صلی الله علیه و آله و بقیع==
+
جالب اینجاست که جایگاه ایستادن رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله در بقیع، کنار قبور فعلى [[ائمه]] بقیع بوده است. جعفر خالد بن عوسجى، نقل مى‌کند که شبى در گوشه خانه [[عقیل بن ابیطالب|عقیل بن ابی‌طالب]]، مشغول دعا بودم که [[امام صادق]] علیه‌السلام از کنارم عبور کرد و مى‌خواست به سمت عریض برود که فرمود: این جایى که ایستاده‌اى، جایگاه شبانه رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله در بقیع بوده است و مى‌دانیم که [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم‌السلام، در خانه عقیل به خاک سپرده شدند.
  
−
رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله، به قبرستان بقیع مى‌رفت و مشغول [[دعا]] مى‌شد و براى مردگان، طلب رحمت و آمرزش مى‌کرد. علاوه بر این، آن حضرت هر پنج‌شنبه به همراه عده‌اى از مردم، به بقیع مى‌رفت. از این رو فقیهان ما، فتواى مستحب بودن زیارت قبور را داده‌اند. علاوه بر این، گاهى پیامبر اکرم صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله، آخر شب به تنهايى به بقیع مى‌رفت و براى اهل بقیع، دعا مى‌کرد.
+
همچنین در برخى روایات، از حضور رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله، در شب نیمه [[شعبان]] در بقیع و نیز از [[سجود]] رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله در بقیع، [[نماز]] رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله در بقیع، خواندن [[نماز باران]] در بقیع و دعاى آن حضرت در آنجا، مطالبى نقل شده است. [[سلمان فارسى]] نیز مهر [[نبوت]] رسول خدا را در قبرستان بقیع دید.  
  
−
جالب اينجاست که جايگاه ايستادن [[رسول خدا]] صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله در بقیع، کنار قبور فعلى ائمه بقیع بوده است. جعفر خالد بن عوسجى، نقل مى‌کند که شبى در گوشه خانه عقیل بن ابی‌طالب، مشغول دعا بودم که [[امام صادق]] علیه‌السلام از کنارم عبور کرد و مى‌خواست به سمت عریض برود که فرمود: این جایى که ایستاده‌اى، جايگاه شبانه رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله در بقیع بوده است و مى‌دانيم که اهل بيت عليهم‌السلام، در خانه عقیل به خاک سپرده شدند.
+
برخى روایات نیز از زبان رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله در قبرستان بقیع نقل شده است که برخى از آن‌ها در فضیلت [[امام علی علیه السلام|امیرمؤمنان على]] علیه‌السلام و [[امام مهدى]] عجل ‌الله ‌تعالى ‌فرجه ‌الشریف است.
  
−
همچنین در برخى روایات، از حضور رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله، در شب نيمه [[شعبان]] در بقیع و نيز از سجود [[رسول خدا]] صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله در بقیع، نماز رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله در بقیع، خواندن نماز باران در بقیع و دعاى آن حضرت در آنجا مطالبى نقل شده است. [[سلمان فارسى]] نيز مهر [[نبوت]] رسول خدا را در [[قبرستان بقیع]] ديد. برخى روايات نيز از زبان رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله در قبرستان بقیع نقل شده است که برخى از آن‌ها در فضيلت امیرمؤمنان على علیه‌السلام و [[امام مهدى]] عجل ‌الله ‌تعالى ‌فرجه ‌الشريف است.
+
امام على علیه‌السلام، یک شب در بقیع، درباره اسرار حرف «ب» [[بسم الله الرحمن الرحیم]]، تا طلوع فجر سخن گفت و به پایان هم نرسید. محل نماز [[حضرت فاطمه]] سلام ‌الله ‌علیها در قبرستان بقیع، مشخص بود.  
  
−
==بقیع و عترت پيامبر صلی الله علیه و آله==
+
[[شیخ صدوق]] سفارش مى‌کرد که پس از [[زیارت]] امامان بقیع، در مسجدى که در آن جاست و گفته مى‌شود که مکانى است که حضرت فاطمه سلام ‌الله‌ علیها در آن نماز گزارده‌اند، دو [[رکعت]] نماز بخوانید. ظاهراً مقصود، همان [[بیت الاحزان|بیت الاحزان]] است که در نزدیکى قبور امامان بقیع بوده است و [[وهابیت|وهابیان]] آن را تخریب کردند. بیت الاحزان حضرت فاطمه سلام ‌الله ‌علیها را باید خانه اسرار آن حضرت نامید. این جا، جایى بود که حضرت [[امام على]] علیه‌السلام آن را براى حضرت فاطمه سلام ‌الله ‌علیها ساخته بود و آن حضرت با [[امام حسن علیه السلام|امام حسن]] و [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]] علیهماالسلام، در آنجا حضور مى‌یافت و تا شب، به گریه و [[عبادت]] مى‌پرداخت. امامان بقیع نیز درباره بقیع، گفتگوهایى دارند که تفصیل آن در جاى خود آمده است.
  
−
امیرمؤمنان على علیه‌السلام، يک شب در بقیع، درباره اسرار حرف ب بسم الله الرحمن الرحیم، تا طلوع فجر سخن گفت و به پایان هم نرسید. محل نماز [[حضرت فاطمه]] سلام ‌الله ‌عليها در قبرستان بقیع، مشخص بود.  
+
عالمان [[شیعه]] و [[سنی|سنى]] در کتاب‌هاى خود، مردم را به زیارت قبرستان بقیع ترغیب نموده‌اند. علاوه بر فقیهان و عالمان بزرگ شیعى، شخصیت‌هایى از اهل سنت چون عبدالکریم بن عطاءالله مالکى، محمد بن شربینى، بکرى دامیاطى، فاکهى، نووى، غزالى، صالحى شامى و... به آن تصریح کرده‌اند.
  
−
[[شيخ صدوق]] سفارش مى‌کرد که پس از [[زيارت]] امامان بقیع، در مسجدى که در آن جاست و گفته مى‌شود که مکانى است که حضرت فاطمه سلام ‌الله‌ علیها در آن نماز گزارده‌اند، دو رکعت نماز بخوانید. ظاهراً مقصود، همان بيت الاحزان است که در نزديکى قبور امامان بقیع بوده است و وهابيان آن را تخريب کردند. بیت الاحزان حضرت فاطمه سلام ‌الله ‌علیها را باید خانه اسرار آن حضرت نامید. این جا، جایى بود که حضرت [[امام على]] علیه‌السلام آن را براى حضرت فاطمه سلام ‌الله ‌علیها ساخته بود و آن حضرت با حسنین علیهماالسلام، در آنجا حضور مى‌یافت و تا شب، به گریه مى‌پرداخت.
+
مستحب است که براى این زیارت، سه کار انجام شود؛ [[غسل]]، [[زیارت]] و خواندن هشت رکعت [[نماز]] (براى هر امام، دو رکعت). بنا به تصریح برخى از مراجع بزرگوار، ادب زیارت حکم مى‌کند که براى زیارت [[ائمه اطهار|ائمه]] در قبرستان بقیع، با پاى برهنه و بدون کفش وارد شوند و زیارت کنند.
  
−
امامان بقیع نيز درباره بقیع، گفتگوهایى دارند که تفصیل آن در جاى خود آمده است.
+
==فاجعه تخریب بقیع==
 +
[[پرونده:بقیع0 (3).JPG|بندانگشتی|بقیع تخریب شده در زمان کنونی]]
  
−
==عنايت مسلمانان به زيارت بقیع==
+
همان گونه که گفته شد مسلمانان از آغاز، به قبور بزرگانشان توجه داشتند و بر فراز آن‌ها، گنبدهایى مى‌ساختند که از جمله آن‌ها، گنبد قبر مطهر [[رسول خدا]] صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله است که از اول تاکنون، بوده است. مزار بزرگان و امامان بقیع علیهم‌السلام نیز از این قاعده مستثنى نیست. [[ابن جبیر]] (قرن ۶) در [[سفرنامه]] خود، بقیع را به زیبایى توصیف کرده، از گنبد زیبا و بسیار بلند ائمه بقیع، یاد کرده است. پس از او، [[ابن بطوطه]] نیز همان توصیف را دارد. سمهودى نیز از گنبد ائمه [[اهل ‌بیت]] علیهم‌السلام، به عنوان گنبد باعظمت و بلند یاد کرده است.
  
−
عالمان شیعه و سنى در کتاب‌هاى خود، مردم را به زيارت قبرستان بقیع ترغيب نموده‌اند. علاوه بر فقیهان و عالمان بزرگ شیعى، شخصیت‌هایى از اهل سنت چون عبدالکریم بن عطاءالله مالکى، محمد بن شربینى، بکرى دامیاطى، فاکهى، نووى، غزالى، صالحى شامى و... به آن تصریح کرده‌اند.
+
اما جریان واپس‌گرا و متحجر [[وهابیت|وهابى]]، در ۸ [[شوال]] سال ۱۳۴۴ ق. اقدام به تخریب آن نمود و به احساسات میلیون‌ها نفر از مسلمانان، توجهى نکرد. جالب این جاست که آن‌ها اقدام به نگهدارى از لباس‌ها و اسباب منزل، خانه، شمشیر و تخت‌خواب آل‌سعود نموده‌اند و از آثار [[یهود|یهودیان]] [[مدینه]] نیز تاکنون محافظت کرده‌اند؛ ولى آثار [[رسول خدا]] و [[اهل‌ بیت]] علیهم‌السلام را خراب کردند!!
  
−
==آداب زيارت قبور ائمه بقیع علیهم‌السلام==
+
تخریب بقیع، با عکس‌العمل شدید مسلمانان و به ویژه [[شیعه|شیعیان]] جهان مواجه گردید. مسلمانان [[ایران]]، [[عراق]]، قفقاز، [[جمهوری آذربایجان|آذربایجان]]، [[ازبکستان]]، [[ترکمنستان]]، [[قزاقستان]]، [[ترکیه]]، [[افغانستان]]، چین، مغولستان و هندوستان، در برابر این مسئله موضع‌گیرى کردند. دولت و مجلس آن روز ایران نیز در این زمینه، موضع‌گیرى رسمى کرد. همچنین فقیهان و بزرگانى چون آیت الله ‌[[آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانى]]، آیت الله [[محمد خالصی زاده|شیخ محمد خالصى]] و آیت الله [[شهید سید حسن مدرس]]، این اقدام را محکوم کردند.
  
−
مستحب است که براى این زیارت، سه کار انجام شود؛ [[غسل]]، [[زیارت]] و خواندن هشت رکعت نماز (براى هر امام، دو رکعت) بنا به تصریح برخى از مراجع بزرگوار، ادب زيارت حکم مى‌کند که براى زيارت ائمه در [[قبرستان بقیع]]، با پاى برهنه و بدون کفش وارد شوند و زیارت کنند.
+
در کنفرانس کشورهاى اسلامى، شیخ [[محمد حسین کاشف الغطاء|محمدحسین کاشف الغطاء]]، سید امین حسینى مفتى [[فلسطین]]، و سید محمدتقى طالقانى (آل احمد) نماینده آیت الله ‌العظمى [[آیت الله بروجردی|بروجردى]] در مدینه، شرکت کردند. همچنین مراجع و بزرگانى دیگرى مانند آیات عظام [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائرى]]، [[سید حسین طباطبائی قمی|حاج آقا حسین قمى]]، [[سید محسن حکیم]]، [[سید هبة الدین شهرستانی|سید هبةالدین شهرستانى]] و [[امام خمینی|امام خمینى]] قدس‌ سرهم، در این مورد موضع‌گیرى کردند و امام خمینى در این زمینه، نامه‌اى خطاب به شاه [[عربستان]] نگاشت.
  
−
==پيراستن حرم امامان بقیع علیهم‌السلام==
+
==منابع==
  
−
مسلمانان از دیرباز، اقدام به بازسازى و ساختن گنبد براى شخصیت هاى بزرگ اسلامى کردند که گنبد سبز پیامبر و گنبدهایى که در عراق، ایران، سوریه و... وجود دارند، شاهد این مطلب هستند و تنها وهایبان، به خاطر تحجر و کج‌فهمى، با این کار مخالفت کرده‌اند.
+
* "قبرستان بقیع"، محمدامین پورامینى، مجله افق حوزه، ۹ اردیبهشت ۱۳۸۸، شماره ۲۲۶.
  
−
يکى از کسانى که اقدام به ساخت گنبد بر مزار امامان بقیع عليهم‌السلام نمود، ابوالفضل اسعد بن محمد بن موسى قمى اردستانى مجدالملک است. او در آخر قرن پنجم، کشته شد. همچنین الناصرلِدین اللّه، خلیفه عباسى، در سال 560 ق. اقدام به تعمير گنبد امامان بقیع عليهم‌السلام کرد و نيز ابوطالب عبدالله بن حسين بن ميرزا رفيع‌الدين حسينى مرعشى نيز اقدام به تعمير و بازسازى حرم امامان بقیع نمود.
+
==آرشیو عکس و تصویر==
 +
<gallery mode="packed" heights="170">
 +
پرونده:بقیع (1).jpg|حرم ائمه علیهم السلام، بیت الاحزان و مقبره حضرت جعفر طیار سلام الله قبل از تخریب بقیع
 +
پرونده:بقیع (5).jpg|ضریح حضرات معصومین بقیع علیهم السلام در سال 1310 قمری برابر با 1272 شمسی و 1893 میلادی
 +
پرونده:بقیع (6).jpg|بقیع قبل از تخریب در سال 1303 قمری برابر با 1264 شمسی و 1886 میلادی
 +
پرونده:بقیع (3).jpg|حجاج گرداگرد قبور خاکی ائمه علیهم السلام در بقیع
 +
پرونده:بقیع.jpg|قبور ائمه اطهار علیهم السلام در قبرستان بقیع در کنار حرم نبوی
 +
پرونده:بقیع1 (3).jpg|قبور عقیل بن ابوطالب، عموی پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و عبدالله بن جعفر در بقیع بعد از تخریب
 +
پرونده:بقیع1 (5).jpg|قبر همسران پیامبراکرم صلی الله علیه و آله در بقیع بعد از تخریب
 +
پرونده:بقیع1 (4).jpg|قبر ابراهیم، پسر پیامبراکرم صلی الله علیه و آله در بقیع بعد از تخریب
 +
پرونده:بقیع1 (2).jpg|قبر دختران پیامبراکرم صلی الله علیه و آله در بقیع بعد از تخریب
 +
پرونده:بقیع1 (4).jpg|قبر حلیمه سعدیه، دایه پیامبراکرم صلی الله علیه و آله در بقیع بعد از تخریب
 +
پرونده:بقیع0 (2).jpg|تصویر هوایی بقیع
  
−
در دوره قاجاریه، محمد بن على امین السلطنه، اقدام به نهادن ضریحى از فولاد بر روى قبور نمود. او قصد داشت ضریحى نقره‌اى نیز براى آن‌ها قرار دهد که مانع کار او شدند.
+
</gallery>
  
−
سید على قطب هزار جیبى نیز آخرین ضریح فولادى را که در اصفهان ساخته شده بود به [[مدینه]] برد و با زحمت و سه سال معطلى در جده، بر قبور مطهر ائمه بقیع عليهم‌السلام نهاد که اين ضريح نيز در سال 1343 ق. توسط وهابیان از جا کنده شد و قطعاتى از آن، تا سال 1385 هـ.ش بر دیوار شهداى احد وجود داشت.
+
[[رده:اماکن مقدسه مدینه]]
−
 
+
[[رده:قبرستان های جهان اسلام]]
−
مرحوم سید محسن امین مى‌نویسد: سلطان عبدالمجيد عثمانى که گنبد قبر مطهر پيامبر اکرم صلى ‌الله ‌عليه ‌و آله را ساخت دستور داده بود که براى امامان بقیع نيز گنبدى همانند گنبد پيامبر اکرم صلى ‌الله ‌عليه ‌و آله بسازند؛ ولى با مخالفت برخى از اهل مدینه مواجه شد. غير از قبور مطهر امامان بقیع، بیت‌الاحزان، قبر حلیمه سعدیه، قبور دختران و همسران پیامبر اکرم صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله، قبر مالک و قبور عمه‌هاى پیامبر اکرم صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله نیز داراى گنبد بودند که همه آن‌ها توسط سلفیان تخریب شد.
+
[[رده:قبرستان بقیع]]
−
 
+
[[رده: مقاله های مهم]]
−
==فاجعه تخريب بقیع==
 
−
 
 
−
همان گونه که گفته شد مسلمانان از آغاز، به قبور بزرگانشان توجه داشتند و بر فراز آن‌ها، گنبدهایى مى‌ساختند که از جمله آن‌ها، گنبد قبر مطهر رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله است که از اول تاکنون، بوده است. مزار بزرگان و امامان بقیع عليهم‌السلام نيز از اين قاعده مستثنى نيست. ابن جبیر (قرن 6) در سفرنامه خود، بقیع را به زيبايى توصيف کرده، از گنبد زيبا و بسيار بلند ائمه بقیع، یاد کرده است. پس از او، ابن بطوطه نیز همان توصیف را دارد.
 
−
 
 
−
سمهودى نیز از گنبد ائمه [[اهل ‌بیت]] علیهم‌السلام، به عنوان گنبد باعظمت و بلند یاد کرده است؛ اما جریان واپس‌گرا و متحجر وهابى، در 8 [[شوال]] سال 1344 ق. اقدام به تخریب آن نمود و به احساسات میلیون‌ها نفر از مسلمانان، توجهى نکرد. جالب این جاست که آن‌ها اقدام به نگهدارى از لباس‌ها و اسباب منزل، خانه، شمشیر و تخت‌خواب آل‌سعود نموده‌اند و از آثار یهودیان [[مدینه]] نیز تاکنون محافظت کرده‌اند؛ ولى آثار [[رسول خدا]] و اهل‌ بیت علیهم‌السلام را خراب کردند!!
 
−
 
 
−
==عکس‌العمل مسلمانان در تخريب بقیع==
 
−
 
 
−
تخريب بقیع، با عکس‌العمل شدید مسلمانان و به ویژه شیعیان جهان مواجه گردید. مسلمانان ایران، عراق، قفقاز، آذربایجان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان، تاتارستان، ترکیه، افغانستان، چین، مغولستان و هندوستان، در برابر این مسئله موضع‌گیرى؛ کردند دولت و مجلس آن روز ایران نيز در اين زمينه، موضع‌گیرى رسمى کرد.
 
−
 
 
−
همچنین فقیهان و بزرگانى چون آیت الله ‌العظمى سید ابوالحسن اصفهانى، آیت الله شیخ محمد خالصى و آیت الله شهید سید حسن مدرس، این اقدام را محکوم کردند.
 
−
 
 
−
در کنفرانس کشورهاى اسلامى، مرحوم شیخ محمدحسین کاشف الغطاء، سید امین حسینى مفتى فلسطین، و سید محمدتقى طالقانى (آل احمد) نماینده آیت الله ‌العظمى بروجردى در مدینه، شرکت کردند. همچنین مراجع و بزرگانى دیگرى مانند آیات عظام حاج شیخ عبدالکرى حائرى، حاج آقا حسین قمى، سید محسن حکیم، سید هبةالدین شهرستانى و امام خمینى قدس‌ سرهم، در این مورد موضع‌گیرى کردند و امام خمینى در این زمینه، نامه‌اى خطاب به شاه عربستان نگاشت.
 
  
−
==اجساد جاویدان==
+
{{سنجش کیفی
−
 
+
|سنجش=شده
−
بدن سالم 2 تن از فرزندان امام جعفرصادق عليه‌السلام پس از گذشت بيش از 1000 سال از وفاتشان در بقیع دفن شده است. یکى از آنان، اسماعيل بن جعفر عليه‌السلام است که قبر ايشان پيش از درب اصلى فعلىِ قبرستان بقیع بوده است. به هنگام ايجاد خيابان ابوذر که امتداد آن به بقیع رسيد مجبور به نقل جسد على و جعفر شدند که به هنگام خاک‌بردارى، قبر ويران گرديد و جسد سالم ايشان يافت شد که به درون قبرستان بقیع منتقل و در ضلع شرقى شهداى حره، دفن شد. علامت قبر ایشان، پس از مدتى توسط وهابیان برداشته شد!
+
|شناسه= متوسط
−
 
+
|عنوان بندی مناسب= خوب
−
على بن جعفر عریضى، فرزند دیگر [[امام صادق]] علیه‌السلام است که تا دوره [[امام جواد]] علیه‌السلام زنده بود. قبر ایشان در عریض یکى از روستاهاى اطراف [[مدینه]] منوره و نزدیک به منطقه احد قرار داشت که اینجانب به زیارت آن رفته بودم، و چند سال پیش، عوامل مزدور وهابیت، اقدام به تخریب قبر ایشان نمودند؛ ولى بنا به شهادت برخى از موثقين مثل حجت الاسلام ‌والمسلمين شيخ حسن راضى از علماى احساء و حجت الاسلام‌ والمسلمين شيخ حسين رضوانى مسئول وقت دفتر نمايندگى بعثه مقام معظم رهبرى در مدينه با جسد سالم ايشان مواجه شدند که با انتقال جسد مطهرشان به قبرستان بقیع، نزدیک قبور اهل بیت علیهم‌السلام دفن گردید.
+
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
−
 
+
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
−
[[رده:اماکن مقدسه مدینه]]
+
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= خوب
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده= دارد
 +
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۲۶

Confirm3.jpg


Baqie.jpg

کشور

عربستان

شهر

مدینه

  • طول:"49.7'36°39 شرقی
  • عرض:"02.8'28°24 شمالی
قبرستان بقیع در نقشه.PNG
مشاهده در نقشه

مقاله‌ی مربوط به این عنوان از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

Icon article.jpg
محتوای فعلی "مقاله‌ یک نشریه" متناسب با این عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


«قبرستان بقیع» از زمان رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه وآله تاکنون باقى است و حدود ده هزار نفر از اصحاب و یاران پیامبر اکرم را در خود جاى داده است. این قبرستان بخاطر قدوم مبارک پیامبر صلى ‌الله ‌علیه وآله و دفن چهار تن از امامان علیهم‌السلام و سایر نیکان و شهیدان، داراى شرافت زیادى است. اما جریان متحجر وهابى، در ۸ شوال سال ۱۳۴۴ ق. اقدام به تخریب بقیع نمود، که با عکس‌العمل شدید مسلمانان جهان مواجه گردید.

تاریخچه بقیع

«بقیع» در لغت به زمین گسترده و بزرگى گویند که داراى درخت باشد که یکى از آن‌ها، «بقیع الغرقد» است. غرقد، نام درختى است که در آن محیط بوده است، گرچه بعدها آن درختان را کندند ولى اسم آن باقى ماند و این زمین، معروف به بقیع الغرقد شد.

ابو رافع مى‌‌گوید: رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله در صدد تهیه مکانى براى دفن یاران خود بود و جاهاى مختلفى را در اطراف مدینه ملاحظه کرد تا آن که به بقیع الغرقد رسید و فرمود: به من دستور داده شده که این مکان را قرار دهم.

بقیع، زمین مستطیل شکلى در شرق مدینه است که ۱۰۰ در ۱۵۰ متر بوده، ولى بارها توسعه پیدا کرده است. برخى آن را در اصل ۸۰ در ۸۰ متر دانسته‌اند که بعدها با اضافه شدن حش کوکب و... به آن، به ۱۵۰ در ۱۰۰ متر رسید.

از برخى روایات، استفاده مى‌شود که اولین کسى که در بقیع دفن شد، عثمان بن مظعون بود؛ همان ‌گونه که از حضرت امیرمؤمنان امام على علیه‌السلام روایت شده که اولین کسى که در بقیع دفن شده، عثمان بن مظعون و پس از او، جناب ابراهیم علیه‌السلام، پسر پیامبر اکرم صلى ‌الله ‌علیه و آله بود. از برخى روایات نیز فهمیده مى‌شود که اولین کسى که در بقیع دفن شد، اسعد بن زراره بود. او به هنگام ساخت مسجدالنبى، از دنیا رفت. ممکن است گفته شود که اولین کسانى که در بقیع دفن شدند، از مهاجران، عثمان بن مظعون و از انصار، اسعد بن زراره بوده‌ است و یا آن که گفته مى‌شود که اسعد بن زراره، در بقیع دفن شد؛ پیش از آن ‌که آن مکان، به عنوان قبرستان عمومى، در نظر گرفته شود.

مسلمانان از دیرباز، اقدام به بازسازى و ساختن گنبد براى شخصیت هاى بزرگ اسلامى کردند که گنبد سبز پیامبر و گنبدهایى که در عراق، ایران، سوریه و... وجود دارند، شاهد این مطلب هستند و تنها وهابیان، به خاطر تحجر و کج‌فهمى، با این کار مخالفت کرده‌اند. درحالی که بقیع، یک زمین وقفى نیست؛ چون ملک کسى نبوده است و وقفیت، فرع ملکیت است؛ و پس از تصمیم براى دفن، مردم درختان آن را کندند و عده‌اى هم آمدند و براى خود در آن خانه ساختند. بنابراین جلوگیرى وهابیون از بازسازى بقیع تحت عنوان وقف بودن بقیع، بهانه‌اى بیش نیست، علاوه بر آن که خصوص امامان بقیع علیهم‌السلام در خانه شخصى عقیل بن ابى طالب دفن گردیدند.

یکى از کسانى که اقدام به ساخت گنبد بر مزار امامان بقیع نمود، ابوالفضل مجدالملک اسعد بن حسن بن موسى قمى براوستانى است. او در آخر قرن پنجم، کشته شد. همچنین الناصر لدین اللّه، خلیفه عباسى، در سال ۵۶۰ ق. اقدام به تعمیر گنبد امامان بقیع علیهم‌السلام کرد و نیز ابوطالب عبدالله بن حسین بن میرزا رفیع‌الدین حسینى مرعشى نیز اقدام به تعمیر و بازسازى حرم امامان بقیع نمود. در دوره قاجاریه هم، محمد بن على امین السلطنه، اقدام به نهادن ضریحى از فولاد بر روى قبور نمود. او قصد داشت ضریحى نقره‌اى نیز براى آن‌ها قرار دهد که مانع کار او شدند.

زیارتگاه های بقیع قبل از تخریب

سید على قطب هزار جیبى نیز آخرین ضریح فولادى را که در اصفهان ساخته شده بود به مدینه برد و با زحمت و سه سال معطلى در جده، بر قبور مطهر ائمه بقیع علیهم‌السلام نهاد که این ضریح نیز در سال ۱۳۴۳ ق. توسط وهابیان از جا کنده شد و قطعاتى از آن، تا سال ۱۳۸۵ هـ.ش بر دیوار شهداى احد وجود داشت.

مرحوم سید محسن امین مى‌نویسد: سلطان عبدالمجید عثمانى که گنبد قبر مطهر پیامبر اکرم صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله را ساخت، دستور داده بود که براى امامان بقیع نیز گنبدى همانند گنبد پیامبر اکرم صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله بسازند؛ ولى با مخالفت برخى از اهل مدینه مواجه شد. غیر از قبور مطهر امامان بقیع، بیت‌الاحزان، قبر حلیمه سعدیه، قبور دختران و همسران پیامبر اکرم صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله، قبر مالک و قبور عمه‌هاى پیامبر اکرم صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله نیز داراى گنبد بودند.

اجساد جاویدان در بقیع:

بدن سالم ۲ تن از فرزندان امام جعفرصادق علیه‌السلام پس از گذشت بیش از ۱۰۰۰ سال از وفاتشان در بقیع دفن شده است. یکى از آنان، اسماعیل بن جعفر علیه‌السلام است که قبر ایشان پیش از درب اصلى فعلىِ قبرستان بقیع بوده است. به هنگام ایجاد خیابان ابوذر که امتداد آن به بقیع رسید مجبور به نقل جسد وی شدند که به هنگام خاک‌بردارى، قبر ویران گردید و جسد سالم ایشان یافت شد که به درون قبرستان بقیع منتقل و در ضلع شرقى شهداى واقعه حرّه، دفن شد. علامت قبر ایشان، پس از مدتى توسط وهابیان برداشته شد!

على بن جعفر عُریضى، فرزند دیگر امام صادق علیه‌السلام است که تا دوره امام جواد علیه‌السلام زنده بود. قبر ایشان در عُریض یکى از روستاهاى اطراف مدینه منوره و نزدیک به منطقه احد قرار داشت که اینجانب به زیارت آن رفته بودم، و چند سال پیش، عوامل مزدور وهابیت، اقدام به تخریب قبر ایشان نمودند؛ ولى بنا به شهادت برخى از موثقین مثل حجت الاسلام ‌شیخ حسن راضى از علماى احساء و حجت الاسلام‌ شیخ حسین رضوانى مسئول وقت دفتر نمایندگى بعثه مقام معظم رهبرى در مدینه، با جسد سالم ایشان مواجه شدند که با انتقال جسد مطهرشان به قبرستان بقیع، نزدیک قبور اهل بیت علیهم‌السلام دفن گردید.

فضیلت و اهمیت بقیع

تصویر بقیع از روی مأذنه مسجدالنبی

بقیع به خاطر قدوم مبارک رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه و آله و دفن چهار تن از امامان علیهم‌السلام و سایر مؤمنان، شهیدان و نیکان، داراى شرافت زیادى است. سیوطى از انس روایت مى‌کند که دو آیه «فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً * إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یسْراً» (سوره شرح، ۵-۶) در بقیع نازل شد.

رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله، به قبرستان بقیع مى‌رفت و مشغول دعا مى‌شد و براى مردگان، طلب رحمت و آمرزش مى‌کرد. علاوه بر این، آن حضرت هر پنج‌شنبه به همراه عده‌اى از مردم، به بقیع مى‌رفت. از این رو فقیهان ما، به مستحب بودن زیارت قبور، فتوا داده‌اند.

جالب اینجاست که جایگاه ایستادن رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله در بقیع، کنار قبور فعلى ائمه بقیع بوده است. جعفر خالد بن عوسجى، نقل مى‌کند که شبى در گوشه خانه عقیل بن ابی‌طالب، مشغول دعا بودم که امام صادق علیه‌السلام از کنارم عبور کرد و مى‌خواست به سمت عریض برود که فرمود: این جایى که ایستاده‌اى، جایگاه شبانه رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله در بقیع بوده است و مى‌دانیم که اهل بیت علیهم‌السلام، در خانه عقیل به خاک سپرده شدند.

همچنین در برخى روایات، از حضور رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله، در شب نیمه شعبان در بقیع و نیز از سجود رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله در بقیع، نماز رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله در بقیع، خواندن نماز باران در بقیع و دعاى آن حضرت در آنجا، مطالبى نقل شده است. سلمان فارسى نیز مهر نبوت رسول خدا را در قبرستان بقیع دید.

برخى روایات نیز از زبان رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله در قبرستان بقیع نقل شده است که برخى از آن‌ها در فضیلت امیرمؤمنان على علیه‌السلام و امام مهدى عجل ‌الله ‌تعالى ‌فرجه ‌الشریف است.

امام على علیه‌السلام، یک شب در بقیع، درباره اسرار حرف «ب» بسم الله الرحمن الرحیم، تا طلوع فجر سخن گفت و به پایان هم نرسید. محل نماز حضرت فاطمه سلام ‌الله ‌علیها در قبرستان بقیع، مشخص بود.

شیخ صدوق سفارش مى‌کرد که پس از زیارت امامان بقیع، در مسجدى که در آن جاست و گفته مى‌شود که مکانى است که حضرت فاطمه سلام ‌الله‌ علیها در آن نماز گزارده‌اند، دو رکعت نماز بخوانید. ظاهراً مقصود، همان بیت الاحزان است که در نزدیکى قبور امامان بقیع بوده است و وهابیان آن را تخریب کردند. بیت الاحزان حضرت فاطمه سلام ‌الله ‌علیها را باید خانه اسرار آن حضرت نامید. این جا، جایى بود که حضرت امام على علیه‌السلام آن را براى حضرت فاطمه سلام ‌الله ‌علیها ساخته بود و آن حضرت با امام حسن و امام حسین علیهماالسلام، در آنجا حضور مى‌یافت و تا شب، به گریه و عبادت مى‌پرداخت. امامان بقیع نیز درباره بقیع، گفتگوهایى دارند که تفصیل آن در جاى خود آمده است.

عالمان شیعه و سنى در کتاب‌هاى خود، مردم را به زیارت قبرستان بقیع ترغیب نموده‌اند. علاوه بر فقیهان و عالمان بزرگ شیعى، شخصیت‌هایى از اهل سنت چون عبدالکریم بن عطاءالله مالکى، محمد بن شربینى، بکرى دامیاطى، فاکهى، نووى، غزالى، صالحى شامى و... به آن تصریح کرده‌اند.

مستحب است که براى این زیارت، سه کار انجام شود؛ غسل، زیارت و خواندن هشت رکعت نماز (براى هر امام، دو رکعت). بنا به تصریح برخى از مراجع بزرگوار، ادب زیارت حکم مى‌کند که براى زیارت ائمه در قبرستان بقیع، با پاى برهنه و بدون کفش وارد شوند و زیارت کنند.

فاجعه تخریب بقیع

بقیع تخریب شده در زمان کنونی

همان گونه که گفته شد مسلمانان از آغاز، به قبور بزرگانشان توجه داشتند و بر فراز آن‌ها، گنبدهایى مى‌ساختند که از جمله آن‌ها، گنبد قبر مطهر رسول خدا صلى ‌الله ‌علیه ‌و آله است که از اول تاکنون، بوده است. مزار بزرگان و امامان بقیع علیهم‌السلام نیز از این قاعده مستثنى نیست. ابن جبیر (قرن ۶) در سفرنامه خود، بقیع را به زیبایى توصیف کرده، از گنبد زیبا و بسیار بلند ائمه بقیع، یاد کرده است. پس از او، ابن بطوطه نیز همان توصیف را دارد. سمهودى نیز از گنبد ائمه اهل ‌بیت علیهم‌السلام، به عنوان گنبد باعظمت و بلند یاد کرده است.

اما جریان واپس‌گرا و متحجر وهابى، در ۸ شوال سال ۱۳۴۴ ق. اقدام به تخریب آن نمود و به احساسات میلیون‌ها نفر از مسلمانان، توجهى نکرد. جالب این جاست که آن‌ها اقدام به نگهدارى از لباس‌ها و اسباب منزل، خانه، شمشیر و تخت‌خواب آل‌سعود نموده‌اند و از آثار یهودیان مدینه نیز تاکنون محافظت کرده‌اند؛ ولى آثار رسول خدا و اهل‌ بیت علیهم‌السلام را خراب کردند!!

تخریب بقیع، با عکس‌العمل شدید مسلمانان و به ویژه شیعیان جهان مواجه گردید. مسلمانان ایران، عراق، قفقاز، آذربایجان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان، ترکیه، افغانستان، چین، مغولستان و هندوستان، در برابر این مسئله موضع‌گیرى کردند. دولت و مجلس آن روز ایران نیز در این زمینه، موضع‌گیرى رسمى کرد. همچنین فقیهان و بزرگانى چون آیت الله ‌سید ابوالحسن اصفهانى، آیت الله شیخ محمد خالصى و آیت الله شهید سید حسن مدرس، این اقدام را محکوم کردند.

در کنفرانس کشورهاى اسلامى، شیخ محمدحسین کاشف الغطاء، سید امین حسینى مفتى فلسطین، و سید محمدتقى طالقانى (آل احمد) نماینده آیت الله ‌العظمى بروجردى در مدینه، شرکت کردند. همچنین مراجع و بزرگانى دیگرى مانند آیات عظام شیخ عبدالکریم حائرى، حاج آقا حسین قمى، سید محسن حکیم، سید هبةالدین شهرستانى و امام خمینى قدس‌ سرهم، در این مورد موضع‌گیرى کردند و امام خمینى در این زمینه، نامه‌اى خطاب به شاه عربستان نگاشت.

منابع

  • "قبرستان بقیع"، محمدامین پورامینى، مجله افق حوزه، ۹ اردیبهشت ۱۳۸۸، شماره ۲۲۶.

آرشیو عکس و تصویر

  • حرم ائمه علیهم السلام، بیت الاحزان و مقبره حضرت جعفر طیار سلام الله قبل از تخریب بقیع

  • ضریح حضرات معصومین بقیع علیهم السلام در سال 1310 قمری برابر با 1272 شمسی و 1893 میلادی

  • بقیع قبل از تخریب در سال 1303 قمری برابر با 1264 شمسی و 1886 میلادی

  • حجاج گرداگرد قبور خاکی ائمه علیهم السلام در بقیع

  • قبور ائمه اطهار علیهم السلام در قبرستان بقیع در کنار حرم نبوی

  • قبور عقیل بن ابوطالب، عموی پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و عبدالله بن جعفر در بقیع بعد از تخریب

  • قبر همسران پیامبراکرم صلی الله علیه و آله در بقیع بعد از تخریب

  • قبر ابراهیم، پسر پیامبراکرم صلی الله علیه و آله در بقیع بعد از تخریب

  • قبر دختران پیامبراکرم صلی الله علیه و آله در بقیع بعد از تخریب

  • قبر حلیمه سعدیه، دایه پیامبراکرم صلی الله علیه و آله در بقیع بعد از تخریب

  • تصویر هوایی بقیع


برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=بقیع&oldid=145172»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا