فاتق (اسم الله): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(افزودن الگوی قرآن)
 
(یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
{{مدخل دائرة المعارف|[[فرهنگ قرآن]]}}
+
صفت '''«فاتق»''' به معناى شکافنده، یک بار به صورت فعلى برای [[خداوند]] سبحان در [[قرآن]] آمده است:<ref>اسماء و صفات الهى فقط در قرآن، ج۲، ص۱۰۴۸.</ref>
  
این صفت فعلى [[خداوند]] به معناى شکافنده، یک بار در [[قرآن]] آمده است:<ref>اسما و صفات الهى فقط در قرآن، ج۲، ص۱۰۴۸.</ref>
+
{{متن قرآن|«أَوَلَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا '''فَفَتَقْنَاهُمَا''' وَ جَعَلْنا مِنَ الْماءِ كُلَّ شَيْ‌ءٍ حَيٍّ أَ فَلا يُؤْمِنُونَ»}}. ([[سوره انبیاء]]/۳۰) آيا (كافران) نمى‌بينند كه آسمان‌ها و زمين بهم بسته بودند، پس ما آن دو را از يكديگر باز كرديم و هر چيز زنده را از آب پديد آورديم. آيا (با اين همه) باز ايمان نمى‌آورند؟
  
{{متن قرآن|«أَوَلَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا '''فَفَتَقْنَاهُمَا'''...»}}. ([[سوره انبیاء]]/۳۰)
+
در اينكه مراد از بسته بودن‌ آسمان‌ها و زمين‌ (رَتْقاً) و سپس باز شدن آنها (فَفَتَقْناهُما) چيست، اقوالى ذكر شده است:
  
این صفت الهى به صورت اسمى نیز در [[دعای جوشن کبیر]] آمده است: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِاسْمِک یا خَالِقُ یا رَازِقُ یا نَاطِقُ یا صَادِقُ یا فَالِقُ یا فَارِقُ یا '''فَاتِقُ‏''' یا رَاتِقُ یا سَابِقُ یا سَامِق‏».<ref>دعای جوشن کبیر، بند ۶۱، مصباح کفعمی، ص 247.</ref>
+
*الف: زمين و آسمان در آغاز خلقت، يک چيز بودند و آن، توده‌ى عظيمى از گازها بود، سپس بر اثر انفجارات درونى و حركت‌ها، تدريجاً از هم جدا شدند.
 +
 
 +
*ب: موادّ اصلى آسمان و زمين در ابتدا يكى بوده است، ولى با گذشت زمان، شكل جديدى پيدا كرده‌اند.
 +
 
 +
*ج: مراد از بسته بودن آسمان، نباريدن و منظور از بسته بودن زمين، گياه نداشتن است، خداوند آنها را گشود، از آسمان باران نازل كرد و از زمين گياهان را روياند.<ref>تفسیر نمونه، ذیل آیه ۳۰ سوره انبیاء.</ref>
 +
 
 +
این صفت الهى به صورت اسمى نیز در [[دعای جوشن کبیر]] آمده است: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِاسْمِک یا خَالِقُ یا رَازِقُ یا نَاطِقُ یا صَادِقُ یا فَالِقُ یا فَارِقُ یا '''فَاتِقُ‏''' یا رَاتِقُ یا سَابِقُ یا سَامِق‏».<ref>دعای جوشن کبیر، بند ۶۱، مصباح کفعمی، ص ۲۴۷.</ref>
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
{{پانویس}}
 
{{پانویس}}
 
==منابع==
 
==منابع==
 
+
*[[فرهنگ قرآن]]، اکبر هاشمی رفسنجانی، ج۲۱، ص۴۹۹.
* فرهنگ قرآن، جلد ۲۱، صفحه ۴۹۹.
+
*[[تفسیر نمونه]]، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی.
 
{{قرآن}}
 
{{قرآن}}
 +
[[رده:واژگان قرآنی]]
 
[[رده:اسماء و صفات الهی]]
 
[[رده:اسماء و صفات الهی]]
[[رده:واژگان قرآنی]]
 

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۷:۱۳

صفت «فاتق» به معناى شکافنده، یک بار به صورت فعلى برای خداوند سبحان در قرآن آمده است:[۱]

«أَوَلَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا وَ جَعَلْنا مِنَ الْماءِ كُلَّ شَيْ‌ءٍ حَيٍّ أَ فَلا يُؤْمِنُونَ». (سوره انبیاء/۳۰) آيا (كافران) نمى‌بينند كه آسمان‌ها و زمين بهم بسته بودند، پس ما آن دو را از يكديگر باز كرديم و هر چيز زنده را از آب پديد آورديم. آيا (با اين همه) باز ايمان نمى‌آورند؟

در اينكه مراد از بسته بودن‌ آسمان‌ها و زمين‌ (رَتْقاً) و سپس باز شدن آنها (فَفَتَقْناهُما) چيست، اقوالى ذكر شده است:

  • الف: زمين و آسمان در آغاز خلقت، يک چيز بودند و آن، توده‌ى عظيمى از گازها بود، سپس بر اثر انفجارات درونى و حركت‌ها، تدريجاً از هم جدا شدند.
  • ب: موادّ اصلى آسمان و زمين در ابتدا يكى بوده است، ولى با گذشت زمان، شكل جديدى پيدا كرده‌اند.
  • ج: مراد از بسته بودن آسمان، نباريدن و منظور از بسته بودن زمين، گياه نداشتن است، خداوند آنها را گشود، از آسمان باران نازل كرد و از زمين گياهان را روياند.[۲]

این صفت الهى به صورت اسمى نیز در دعای جوشن کبیر آمده است: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِاسْمِک یا خَالِقُ یا رَازِقُ یا نَاطِقُ یا صَادِقُ یا فَالِقُ یا فَارِقُ یا فَاتِقُ‏ یا رَاتِقُ یا سَابِقُ یا سَامِق‏».[۳]

پانویس

  1. اسماء و صفات الهى فقط در قرآن، ج۲، ص۱۰۴۸.
  2. تفسیر نمونه، ذیل آیه ۳۰ سوره انبیاء.
  3. دعای جوشن کبیر، بند ۶۱، مصباح کفعمی، ص ۲۴۷.

منابع

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن
مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه