آیه محبت

برخی آیه 54 سوره مائده را «آیه محبت» نامیده‌اند. در این آیه، خطاب به مؤمنان مى‌فرماید: هر كس از شما از دین خود برگردد، خداوند در آینده گروهى را مى‌آورد كه آن‌ها را دوست دارد و آن‌ها نیز او را دوست دارند:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَنْ يَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَيُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوْمَةَ لَائِمٍ ۚ ذَٰلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ

ای اهل ایمان! هر کس از شما از دینش برگردد [زیانی به خدا نمی رساند] خدا به زودی گروهی را می آورد که آنان را دوست دارد، و آنان هم خدا را دوست دارند؛ در برابر مؤمنانْ فروتن اند، و در برابر کافران، سرسخت و قدرتمندند، همواره در راه خدا جهاد می کنند، و از سرزنش هیچ سرزنش کننده ای نمی ترسند. این فضل خداست که به هر کس بخواهد می دهد؛ و خدا بسیار عطاکننده و داناست.

[5–54] (مشاهده آیه در سوره)

شیخ طوسی گوید: درباره شأن نزول اين آيه چهار قول است: از جمله، از امام باقر و امام صادق عليهماالسلام و نيز از حذیفه و عمار و ابن عباس روايت شده كه (بخش اول آیه) درباره اهل بصره و كسانى كه با امام على عليه‌السلام به جنگ پرداختند، نازل گرديده. چنانكه از امام مرتضى روايت شده كه در هنگام جنگ جمل فرمود: به خدا قسم تا به امروز اهل اين آيه به جنگ و كارزار نپرداخته بودند، سپس آيه را تلاوت فرمود. و تنها موضوعى كه تأويل مزبور را در این قول تقويت مي‌كند آنست كه خداوند اوصافى را كه در آيه ذكر فرموده تمام و كمال در امام على عليه‌السلام مى يابيم كه از هر حيث تمامى صفات مذكور در آيه را دارا مى باشد.

دیدگاه ملا محمد حسن هردنگی

وی در کتاب تاملات کلامیه خود در خصوص یحبهم و یحبونه می گوید : چنانچه این حقیر استظهار کرده ام دوازده بودن ائمه را از اینکه امام حد الله است که تعدي از آن نباید کرد و عدد حد دوازده است؛ پس ائمه دوازده اند چنانچه از طرق برادران رسیده که رسول فرمودند بعد از من دوازده امیر خواهد بود که همه خلیفه و امامند؛ و بعد از آن خلافت به ملک داري و پادشاهي بدل خواهد شد.

همچنین امام باقر عليه السلام درباره‌ى‌ «يُحِبُّهُمْ وَ يُحِبُّونَهُ» فرمود: «مراد، على عليه السلام و شيعيان اويند». به نقل ثعلبى كه از مفسرين عامه است، اين قسمت از آيه «فَسَوْفَ يَأْتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَ يُحِبُّونَهُ» درباره حضرت على علیه‌السلام نازل شده است.

چنانکه در روايات شيعه و سنی آمده است كه پيامبر اسلام صلى الله عليه وآله در جنگ خيبر، پس از ناكامى فرماندهان در فتح قلعه‌هاى دشمن فرمود: «به خدا سوگند فردا پرچم را به دست كسى مى‌دهم كه خدا و رسولش او را دوست دارند، او هم، خدا و رسول را دوست دارد و پيروزى را به ارمغان مى‌آورد. آنگاه پرچم را به دست على عليه السلام داد».

در روايت دیگری آمده است: «چون اين آيه نازل شد، پيامبر اكرم صلى الله عليه وآله دست به شانه‌ى سلمان فارسى‌ زد و فرمود: هموطنان تو مصداق اين آيه‌اند».

منابع

• دائرة المعارف قرآن کریم، علی خراسانی، ج1، ص401.
• نمونه بينات در شأن نزول آيات، محمدباقر محقق،‌ ص291.
• تفسیر نور، محسن قرائتی، ج2، ص316.

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن	(اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن	آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن	تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی	تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
	دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن	تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن