شیخ علی کاشانی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(منابع)
 
(۵ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
'''شيخ على کاشانی''' (1374-1349 ق) مشهور به «فريدة الاسلام كاشانى» روحانی جوان و از شاگردان [[آیت الله بروجردی|آيت الله بروجردى]] و [[امام خمينى]] بود. اطلاعات وسيع از مسائل و موضوعات [[فقه]]، [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] و [[كلام]] و [[عرفان]]، طريقه نقد و بررسى آراء و نظريات فقيهان و اصوليان در مناظره هاى علمى و استدلالى او با مخالفان، دارا بودن كمالات و فضايل معنوى، او را در شمار نوابغى قرار داد كه در آغاز جوانى به رتبه عالى و قله رفيع [[اجتهاد]] درآورد.<ref> مقدمه مجمع الفرائد. شهيد سيد عبدالكريم هاشمى‌نژاد.</ref>
+
'''آیت الله على کاشانی''' (۱۳۴۹ - ۱۳۷۴ ق) مشهور به «فریدة الاسلام کاشانى» روحانی جوان و از شاگردان [[آیت الله بروجردی|آیت الله بروجردى]] و [[امام خمینى]] بود. اطلاعات وسیع از مسائل و موضوعات [[فقه]]، [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] و [[کلام]] و [[عرفان]]، طریقه نقد و بررسى آراء و نظریات فقیهان و اصولیان در مناظره هاى علمى و استدلالى او با مخالفان، دارا بودن کمالات و فضایل معنوى، او را در شمار نوابغى قرار داد که در آغاز جوانى به رتبه عالى و قله رفیع [[اجتهاد]] درآورد.<ref> مقدمه مجمع الفرائد. شهید سید عبدالکریم هاشمى‌نژاد.</ref>
  
==تحصيلات==
+
{{شناسنامه عالم
 +
|نام کامل = على کاشانی
 +
|تصویر=[[پرونده:Ak.jpg|۲3۰px|center]]
 +
|زادروز = ۱۳۴۹ قمری
 +
|زادگاه = کاشان
 +
|وفات =  ۱۳۷۴ قمری
 +
|مدفن =  [[قم]] - قبرستان نو
 +
|اساتید =  میرزا محمدهاشم قزوینى، [[آیت الله بروجردی|آیت الله العظمی سید حسین بروجردی]]، [[امام خمینی]] و ...
 +
|شاگردان = [[شهید سید عبدالکریم هاشمی‌نژاد|سید عبدالکریم هاشمى‌نژاد]]، شیخ محمد امامى کاشانى، آیت الله یحیى انصارى شیرازى و دکتر غلامحسین ابراهیمى دینانى
 +
|آثار = منظومه مجمع الفرائد، مجمع الفرائد در [[اصول فقه‌‌‌‌|علم اصول]]، رساله اى در لباس مشکوک (تقریرات درس فقه [[آیت الله بروجردی|آیت الله بروجردى]])
 +
}}
  
شيخ على کاشانی فرزند محمدحسين متولد سال 1349 قمرى (برابر با 1309 شمسى) در كاشان بود. در نه سالگى پاى به مكتب گذاشت و خواندن و نوشتن را فراگرفت. در آستانه سيزدهمين بهار زندگى به توصيه پدر و تشويق آيت الله رضوى، براى كسب معارف دينى، عازم [[اصفهان]] گرديد. در آن جا نيز اساتيد گرانمايه دروس حوزوى را تا مرحله سطح، گذراند. آن گاه براى بهره‌وري‌هاى علمى بيشتر و كسب كمالات بيشتر راهى [[آستان قدس رضوی|آستان قدس رضوى]] شد و در مدرسه علميه نواب ساكن شد.
+
==تحصیلات ==
  
مدت اقامتش در [[مشهد]] چهار سال بود كه در اين دوره از محضر اساتيد بزرگى همچون؛ آيت الله آقا [[میرزا محمدهاشم قزوینی|ميرزا محمدهاشم قزوينى]]، آقا سيد محمد يزدى و در كوهستان اطراف بهشهر نزد عالم مذهب حضرت آيت الله سيد محمد كوهستانى استفاده ها برد.<ref> مقدمه كتاب مجمع الفرائد فى الاصول، ج 1، چاپ قم، سال 1368.</ref>
+
شیخ على کاشانی فرزند محمدحسین متولد سال ۱۳۴۹ قمرى (برابر با ۱۳۰۹ شمسى) در کاشان بود. در نه سالگى پاى به مکتب گذاشت و خواندن و نوشتن را فراگرفت. در آستانه سیزدهمین بهار زندگى به توصیه پدر و تشویق آیت الله رضوى، براى کسب معارف دینى، عازم [[اصفهان]] گردید. در آن جا نیز اساتید گرانمایه دروس حوزوى را تا مرحله سطح، گذراند. آن گاه براى بهره‌وری‌هاى علمى بیشتر و کسب کمالات بیشتر راهى [[آستان قدس رضوی|آستان قدس رضوى]] شد و در مدرسه علمیه نواب ساکن شد.
  
شيخ على ضمن كسب علم در مدرسه ميرزا جعفر كه اسم اكنون بخشى از دانشگاه علوم رضوى تبديل شده است، به تدريس و تعليم طلاب و مشتاقان علم و در همان دوران جزو چهره هاى سرشناس علمى مردان با [[تقوا|تقواى]] حوزه بشمار آمد. پس از اقامتى كوتاه در مشهد آهنگ هجرت به [[حوزه علميه قم]] كرد. در [[قم]] امامت [[مسجد]] كيهان را به عهده داشت و در منزل جنب مسجد، با [[شهید عبدالکریم هاشمی نژاد|شهيد هاشمى نژاد]] و... بسر برد بعد از آن در يكى از حجره هاى قسمت شرقى مدرسه حجتيه سكنى گزيد.<ref> همان و مصاحبه با خانواده و شاگردان.</ref>
+
مدت اقامتش در [[مشهد]] چهار سال بود که در این دوره از محضر اساتید بزرگى همچون؛ آیت الله آقا [[میرزا محمدهاشم قزوینی|میرزا محمدهاشم قزوینى]]، آقا سید محمد یزدى و در کوهستان اطراف بهشهر نزد عالم مذهب حضرت آیت الله سید محمد کوهستانى استفاده ها برد.<ref> مقدمه کتاب مجمع الفرائد فى الاصول، ج ۱، چاپ قم، سال ۱۳۶۸.</ref>
  
با جديت تمام در سال‌هاى 1325 شمسی در درس‌هاى خارج [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] [[آیت الله بروجردی|آيت الله بروجردى]] و خارج اصول [[امام خمينى]] شركت كرد و در كنار آن در مسجد كوچك گذرخان به تدريس دروس سطح عالى و درس خارج خصوصى براى شهيد هاشمى‌نژاد پرداخت.<ref> مصاحبه با شاگردانى كه نامشان برده مى شود.</ref>
+
شیخ على ضمن کسب علم در مدرسه میرزا جعفر که اسم اکنون بخشى از دانشگاه علوم رضوى تبدیل شده است، به تدریس و تعلیم طلاب و مشتاقان علم و در همان دوران جزو چهره هاى سرشناس علمى مردان با [[تقوا|تقواى]] حوزه بشمار آمد. پس از اقامتى کوتاه در مشهد آهنگ هجرت به [[حوزه علمیه قم]] کرد. در [[قم]] امامت [[مسجد]] کیهان را به عهده داشت و در منزل جنب مسجد، با [[شهید سید عبدالکریم هاشمی‌نژاد|شهید هاشمى نژاد]] و... بسر برد بعد از آن در یکى از حجره هاى قسمت شرقى مدرسه حجتیه سکنى گزید.<ref> همان و مصاحبه با خانواده و شاگردان.</ref>
  
==استادان و شاگردان ==
+
با جدیت تمام در سال‌هاى ۱۳۲۵ شمسی در درس‌هاى خارج [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] [[آیت الله بروجردی|آیت الله بروجردى]] و خارج اصول [[امام خمینى]] شرکت کرد و در کنار آن در مسجد کوچک گذرخان به تدریس دروس سطح عالى و درس خارج خصوصى براى شهید هاشمى‌نژاد پرداخت.<ref> مصاحبه با شاگردانى که نامشان برده مى شود.</ref>
  
شيخ على كاشانى، نزد اساتيد و بزرگان سه حوزه مهم [[اصفهان]]، [[مشهد]] و [[قم]]، به تحصيل پرداخت. برخى از اساتيد او عبارتند از:
+
==استادان و شاگردان==
  
* آيت الله آقا سيد محمدحسين رضوى كاشانى؛ (1291-1385 ق) او از شاگردان آيات عظام آقا [[سید محمدکاظم طباطبائی یزدی|سيد محمدكاظم يزدى]]، [[آخوند خراسانی|آخوند خراسانى]] و... است. وى صاحب تأليفات متعدد چون اصول المعتبره، بهجة التنزيل و العندبيل و غيره بود. در بقعه چهل تن كاشان دفن شده است.<ref> نقباءالبشر، آقا بزرگ تهرانى، ص  668.</ref>
+
شیخ على کاشانى، نزد اساتید و بزرگان سه حوزه مهم [[اصفهان]]، [[مشهد]] و [[قم]]، به تحصیل پرداخت. برخى از اساتید او عبارتند از:
* آيت الله سيد محمد علوى بروجردى معروف به باغ؛ (1262-1362 ق) از شاگردان ملا حبيب الله شريف كاشانى و صاحب تأليفات زيادى چون رياض المسائل و منظومه‌هايى در نحو، معانى بيان و [[فقه]] است و از مراجع دينى كاشان محل دفن او در قبرستان فيض واقع است.<ref> لباب القاب، ص  158.</ref> او به خاطر نبوغى كه در شيخ على ديد، لقب «فريدة الاسلام» را به او داد.<ref> مصاحبه نويسنده با نامادرى شيخ على.</ref>
 
* آيت الله آقا ميرزا محمدهاشم قزوينى؛ (1270-1329 ق) وى از شاگردان آيات بزرگ كلباسى فشاركى، ميرزا مهدى اصفهانى و آخوند خراسانى بود كه حدود چهل سال حوزه هاى علميه [[خراسان]] را اداره كرد.<ref> كيهان فرهنگى، اسفند ماه 1371، ص  37.</ref>
 
* آيت الله شيخ محمد كوهستانى؛ (1308-1392 ق) عالمى مهذب و زاهد متقى كه از شاگردان فاضل اثرآبادى و... بود<ref> مقدمه يادنامه آيت الله كوهستانى، محمدرضا روحانى‌نژاد.</ref> اجداد آيت الله كوهستانى از كاشان بودند و همين امر سبب ارتباط بيشتر آيت الله كوهستانى و شهيد هاشمى‌نژاد گرديد.<ref> بنا به نقل آيت الله يثربى (امام جمعه كاشان) در مصاحبه حضورى با نويسنده.</ref>
 
* آيت الله [[آیت الله بروجردی|حسين طباطبايى بروجردى]]؛ (1292-1380 ق) مرجع و استاد بزرگ حوزه علميه قم.
 
* [[امام خمينى]]؛ (1320-1409 ق)، مرجع و استاد بزرگ علوم [[فقه]]، [[اصول]]، [[فلسفه]] و [[اخلاق]] و بنيانگذار نظام جمهورى اسلامى.
 
  
از شاگردان معروف فريدة الاسلام كاشانى كه بيشترين بهره هاى علمى و معنوى را در مكتب وى كسب كردند، این افراد هستند:<ref> مقدمه مجمع الفرائد، سيد عبدالكريم هاشمى‌نژاد.</ref>  
+
*آیت الله آقا سید محمدحسین رضوى کاشانى؛ (۱۲۹۱-۱۳۸۵ ق) او از شاگردان آیات عظام آقا [[سید محمدکاظم طباطبائی یزدی|سید محمدکاظم یزدى]]، [[آخوند خراسانی|آخوند خراسانى]] و... است. وى صاحب تألیفات متعدد چون اصول المعتبره، بهجة التنزیل و العندبیل و غیره بود. در بقعه چهل تن کاشان دفن شده است.<ref> نقباءالبشر، آقا بزرگ تهرانى، ص  ۶۶۸.</ref>
 +
*آیت الله سید محمد علوى بروجردى معروف به باغ؛ (۱۲۶۲-۱۳۶۲ ق) از شاگردان ملا حبیب الله شریف کاشانى و صاحب تألیفات زیادى چون ریاض المسائل و منظومه‌هایى در نحو، معانى بیان و [[فقه]] است و از مراجع دینى کاشان محل دفن او در قبرستان فیض واقع است.<ref> لباب القاب، ص  ۱۵۸.</ref> او به خاطر نبوغى که در شیخ على دید، لقب «فریدة الاسلام» را به او داد.<ref> مصاحبه نویسنده با نامادرى شیخ على.</ref>
 +
*آیت الله آقا میرزا محمدهاشم قزوینى؛ (۱۲۷۰-۱۳۲۹ ق) وى از شاگردان آیات بزرگ کلباسى فشارکى، میرزا مهدى اصفهانى و آخوند خراسانى بود که حدود چهل سال حوزه هاى علمیه [[خراسان]] را اداره کرد.<ref> کیهان فرهنگى، اسفند ماه ۱۳۷۱، ص  ۳۷.</ref>
 +
*آیت الله شیخ محمد کوهستانى؛ (۱۳۰۸-۱۳۹۲ ق) عالمى مهذب و زاهد متقى که از شاگردان فاضل اثرآبادى و... بود<ref> مقدمه یادنامه آیت الله کوهستانى، محمدرضا روحانى‌نژاد.</ref> اجداد آیت الله کوهستانى از کاشان بودند و همین امر سبب ارتباط بیشتر آیت الله کوهستانى و [[شهید سید عبدالکریم هاشمی‌نژاد|شهید هاشمى‌نژاد]] گردید.<ref> بنا به نقل آیت الله یثربى (امام جمعه کاشان) در مصاحبه حضورى با نویسنده.</ref>
 +
*آیت الله [[آیت الله بروجردی|حسین طباطبایى بروجردى]]؛ (۱۲۹۲-۱۳۸۰ ق) مرجع و استاد بزرگ حوزه علمیه قم.
 +
*[[امام خمینى]]؛ (۱۳۲۰-۱۴۰۹ ق)، مرجع و استاد بزرگ علوم [[فقه]]، [[اصول]]، [[فلسفه]] و [[اخلاق]] و بنیانگذار نظام جمهورى اسلامى.
  
* شهيد والامقام حجت الاسلام والمسلمين سيد عبدالكريم هاشمى‌نژاد (1311-1360 ش)
+
از شاگردان معروف فریدة الاسلام کاشانى که بیشترین بهره هاى علمى و معنوى را در مکتب وى کسب کردند، این افراد هستند:<ref> مقدمه مجمع الفرائد، سید عبدالکریم هاشمى‌نژاد.</ref>
* حجت الاسلام والمسلمين سيد حسن ابطحى خراسانى
 
* سيد حبيب الله اهرى گرگانى
 
* حاج شيخ غلامرضا عرفانيان خراسانى
 
* حاج شيخ على‌اصغر مسلمى كاشانى
 
* حاج شيخ حسن شريعتى نياسرى
 
* حاج شيخ محمد امامى كاشانى
 
* حاج شيخ يحيى انصارى شيرازى
 
* دكتر غلامحسين ابراهيمى دينانى
 
  
==تأليفات ==
+
*شهید والامقام حجت الاسلام والمسلمین [[شهید سید عبدالکریم هاشمی‌نژاد|سید عبدالکریم هاشمى‌نژاد]] (۱۳۱۱-۱۳۶۰ ش)
 +
*حجت الاسلام والمسلمین سید حسن ابطحى خراسانى
 +
*سید حبیب الله اهرى گرگانى
 +
*حاج شیخ غلامرضا عرفانیان خراسانى
 +
*حاج شیخ على‌اصغر مسلمى کاشانى
 +
*حاج شیخ حسن شریعتى نیاسرى
 +
*حاج شیخ محمد امامى کاشانى
 +
*حاج شیخ یحیى انصارى شیرازى
 +
*دکتر غلامحسین ابراهیمى دینانى
  
فريدة الاسلام كاشانى رساله و كتاب‌هاى زير را به صورت چاپ شده يا خطى نام برده اند:
+
==تألیفات==
  
*1- منظومه مجمع الفرائد. شامل 252 [[بیت (شعر)|بیت]] در قواعد [[علم نحو|نحو]] كه در مشهد به چاپ رسيده است.
+
فریدة الاسلام کاشانى رساله و کتاب‌هاى زیر را به صورت چاپ شده یا خطى نام برده اند:
  
*2- مجمع الفرائد در [[اصول فقه‌‌‌‌|علم اصول]] دو جلد چاپ شده در قم، سال 1368.
+
*۱- منظومه مجمع الفرائد. شامل ۲۵۲ [[بیت (شعر)|بیت]] در قواعد [[علم نحو|نحو]] که در مشهد به چاپ رسیده است.
  
*3- رساله اى در لباس مشكوك (تقريرات درس فقه [[آیت الله بروجردی|آيت الله بروجردى]]) خطى.
+
*۲- مجمع الفرائد در [[اصول فقه‌‌‌‌|علم اصول]] دو جلد چاپ شده در قم، سال ۱۳۶۸.
  
*4- تعليقه بر [[فرائد الاصول (کتاب)|فرائدالاصول]] [[شیخ مرتضی انصاری|شيخ انصارى]] (از اول بحث برائت تا باب استصحاب).
+
*۳- رساله اى در لباس مشکوک (تقریرات درس فقه [[آیت الله بروجردی|آیت الله بروجردى]]) خطى.
  
*5- منظومه اى در علم اصول.
+
*۴- تعلیقه بر [[فرائد الاصول (کتاب)|فرائدالاصول]] [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصارى]] (از اول بحث برائت تا باب استصحاب).
  
*6- منظومه اى در علم [[علم کلام|كلام]].
+
*۵- منظومه اى در علم اصول.
  
*7- رساله و جزواتى در مبحث فقه و اصول.
+
*۶- منظومه اى در علم [[علم کلام|کلام]].
 +
 
 +
- رساله و جزواتى در مبحث فقه و اصول.
  
 
==ویژگی‌های علمی و اخلاقی==
 
==ویژگی‌های علمی و اخلاقی==
  
شيخ على، شانزده سال زندگى طلبگى را با پشتكار تمام در كسب علوم و فضائل و در نهايت سادگى و بى‌آلايشى سپرى كرد. او نسبت به دنيا و امور دنيوى بى‌توجه بود، در ارتباط با خالق و اولياى الهى آن‌چنان عاشق بود كه سر از پا نمى شناخت. او عاشق [[عبادت]]، [[تهجد]] و [[سجده]] هاى طولانى، ناله و زمزمه هاى شبانه بود. لباس‌هایش ساده و معمولى بود. براى خود خانه نخريد و زن اختيار نكرد. در مباحثات و مناظرات علمى با جرأت و در دريافت مطالب و سرعت انتقال قوى و پراستعداد بود.<ref> مصاحبه با شاگردان، دوستان و برادر و نامادرى فريدة الاسلام.</ref>
+
شیخ على، شانزده سال زندگى طلبگى را با پشتکار تمام در کسب علوم و فضائل و در نهایت سادگى و بى‌آلایشى سپرى کرد. او نسبت به دنیا و امور دنیوى بى‌توجه بود، در ارتباط با خالق و اولیاى الهى آن‌چنان عاشق بود که سر از پا نمى شناخت. او عاشق [[عبادت]]، [[تهجد]] و [[سجده]] هاى طولانى، ناله و زمزمه هاى شبانه بود. لباس‌هایش ساده و معمولى بود. براى خود خانه نخرید و زن اختیار نکرد. در مباحثات و مناظرات علمى با جرأت و در دریافت مطالب و سرعت انتقال قوى و پراستعداد بود.<ref> مصاحبه با شاگردان، دوستان و برادر و نامادرى فریدة الاسلام.</ref>
  
در رابطه با حالات معنوى و ملكوتى شيخ به نقل گفته هاى تنى چند از شاگردان و بستگان آن مرحوم مى پردازيم. فاضل گرانمايه [[حوزه علميه قم]] آقاى حاج شيخ حسن شريعتى مى گفت: ... در يكی از شب‌ها پس از آن كه [[نماز مغرب]] و [[نماز عشاء]] را در [[مدرسه فيضيه]] خواندم به حال خود بودم كه به فكرم آمد كه چه خوب است امشب سرى به قبرستان نو بزنم و با اهل قبور انسى پيدا كنم. به تنهايى راهى قبرستان نو شدم. چون پاسى از شب مى گذشت و آن طرفها برق نبود مسير خلوت و تاريك قبرستان ترسناك بود. با حالت ترس و وحشت وارد قبرستان شدم با تلقيناتى كه به خود مى كردم قدم به جلو مى گذاشتم تا اين كه به وسط قبرستان رسيدم در آن حال زمزمه اى را شنيدم ترس، بيشتر مرا فراگرفت، در عين حال با همان تلقينات اذكار دنبال صدا رفتم. با دقت بيشترى گوش دادم: يارب، يا رب، يا قدس يا سبحان و صدا را تشخيص دادم جلوتر رفتم، شيخ على فريد را ديدم كه در كنار چراغ كم‌نورى سر بر زمين نهاده و ذكر مى گويد. من او را مى ديدم ولى او مرا نمى ديد در آن وقت حالتى غيرعادى به من دست داد، مدتى توقف كردم و آن چه از اذكار و ادعيه و استغفار بلد بودم خواندم و او نيز به حال خود مشغول بود او را رها كردم و به سوى منزل بازگشتم. [[اخلاص]]، نمازهاى با حال و سجده هاى طولانى آن مرد [[عارف]] انسان را منقلب مى كرد.<ref> مصاحبه حضورى نويسنده با آقاى شریعتى.</ref>
+
در رابطه با حالات معنوى و ملکوتى شیخ به نقل گفته هاى تنى چند از شاگردان و بستگان آن مرحوم مى پردازیم. فاضل گرانمایه [[حوزه علمیه قم]] آقاى حاج شیخ حسن شریعتى مى گفت: ... در یکی از شب‌ها پس از آن که [[نماز مغرب]] و [[نماز عشاء]] را در [[مدرسه فیضیه]] خواندم به حال خود بودم که به فکرم آمد که چه خوب است امشب سرى به قبرستان نو بزنم و با اهل قبور انسى پیدا کنم. به تنهایى راهى قبرستان نو شدم. چون پاسى از شب مى گذشت و آن طرفها برق نبود مسیر خلوت و تاریک قبرستان ترسناک بود. با حالت ترس و وحشت وارد قبرستان شدم با تلقیناتى که به خود مى کردم قدم به جلو مى گذاشتم تا این که به وسط قبرستان رسیدم در آن حال زمزمه اى را شنیدم ترس، بیشتر مرا فراگرفت، در عین حال با همان تلقینات اذکار دنبال صدا رفتم. با دقت بیشترى گوش دادم: یارب، یا رب، یا قدس یا سبحان و صدا را تشخیص دادم جلوتر رفتم، شیخ على فرید را دیدم که در کنار چراغ کم‌نورى سر بر زمین نهاده و ذکر مى گوید. من او را مى دیدم ولى او مرا نمى دید در آن وقت حالتى غیرعادى به من دست داد، مدتى توقف کردم و آن چه از اذکار و ادعیه و استغفار بلد بودم خواندم و او نیز به حال خود مشغول بود او را رها کردم و به سوى منزل بازگشتم. [[اخلاص]]، نمازهاى با حال و سجده هاى طولانى آن مرد [[عارف]] انسان را منقلب مى کرد.<ref> مصاحبه حضورى نویسنده با آقاى شریعتى.</ref>
  
حجة الاسلام والمسلمين آقاى حاج شيخ على‌اصغر مسلمى كاشانى نيز مى گفت: استاد بزرگوارم مرحوم آقا شيخ على فريدة الاسلام كاشانى داراى صفات نيك و كمالات بى‌نظيرى بود. بانشاط [[نماز]] مى خواند به [[نماز شب|نافله شب]]، سجده هاى طولانى، خواندن [[زیارت آل یاسین|زيارت آل ياسین]] مداومت داشت. او از كسانى بود كه [[پيامبران]] و اولياء الهى به خصوص [[ائمه اطهار|چهارده معصوم]] علیهم السلام را در عالم رؤيا مى ديد و مكرر در بيدارى به حضور [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|حضرت ولى عصر]] عجل الله تعالی فرجه شرفياب مى شد و با آن حضرت مكالمه مى نمود.<ref> اين مطلب يعنى تشرف شيخ على به حضور امام زمان علیه السلام را مرحوم شهيد هاشمى نژاد در مجلس ختم شيخ على در مسجد گذر بابا ولى كاشان براى مردم نقل كردند.</ref>
+
حجة الاسلام والمسلمین آقاى حاج شیخ على‌اصغر مسلمى کاشانى نیز مى گفت: استاد بزرگوارم مرحوم آقا شیخ على فریدة الاسلام کاشانى داراى صفات نیک و کمالات بى‌نظیرى بود. بانشاط [[نماز]] مى خواند به [[نماز شب|نافله شب]]، سجده هاى طولانى، خواندن [[زیارت آل یاسین|زیارت آل یاسین]] مداومت داشت. او از کسانى بود که [[پیامبران]] و اولیاء الهى به خصوص [[ائمه اطهار|چهارده معصوم]] علیهم السلام را در عالم رؤیا مى دید و مکرر در بیدارى به حضور [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|حضرت ولى عصر]] عجل الله تعالی فرجه شرفیاب مى شد و با آن حضرت مکالمه مى نمود.<ref> این مطلب یعنى تشرف شیخ على به حضور امام زمان علیه السلام را مرحوم شهید هاشمى نژاد در مجلس ختم شیخ على در مسجد گذر بابا ولى کاشان براى مردم نقل کردند.</ref>
  
اگر به درد يا مرضى دچار مى شد از [[ائمه اطهار|ائمه]] معصومين كسب تكليف مى كرد. زماني كه استادم در [[مشهد]] مقدس بود، مجلس بحثى با آقا سيد يونس اردبيلى داشت كه در آن مجلس، عده زيادى از اهل علم حاضر بودند، و مباحثه بين آن دو ساعت‌ها طول مى كشيد. پس از آن آقا سيد يونس از شيخ سؤال كرد اين علم را در سن جوانى چگونه يافته اى؟ او در جواب مى گفت: غالب اين علوم را از كسى نياموخته ام و نزد استادى شاگردى نكرده ام بلكه آن چه يافته ام از [[توسل|توسلاتى]] است كه به حضرت [[امام رضا علیه السلام|ثامن الحجج]] علیه السلام داشته ام.
+
اگر به درد یا مرضى دچار مى شد از [[ائمه اطهار|ائمه]] معصومین کسب تکلیف مى کرد. زمانی که استادم در [[مشهد]] مقدس بود، مجلس بحثى با آقا سید یونس اردبیلى داشت که در آن مجلس، عده زیادى از اهل علم حاضر بودند، و مباحثه بین آن دو ساعت‌ها طول مى کشید. پس از آن آقا سید یونس از شیخ سؤال کرد این علم را در سن جوانى چگونه یافته اى؟ او در جواب مى گفت: غالب این علوم را از کسى نیاموخته ام و نزد استادى شاگردى نکرده ام بلکه آن چه یافته ام از [[توسل|توسلاتى]] است که به حضرت [[امام رضا علیه السلام|ثامن الحجج]] علیه السلام داشته ام.
  
استاد در هنگام بحث با ديگران حالتى غيرعادى داشت و با كسانى كه ادعاى فضل و استنباط فعلى مى كردند به مباحثه مى پرداخت و آنان را مجاب مى كرد و اگر طرف مقابل از سران فرقه هاى چون [[بهائیت|بهائيت]]، [[تصوف]]، [[شیخیه|شيخيه]] و... بود به شدت او را محكوم و مغلوب مى ساخت. حدود دو ماه قبل از وفاتش از او شنيدم كه مى گفت: من دو آرزو دارم، يكى آن كه با علويه اصفهانيه ([[بانو مجتهده امين|بانو امین]]) بحث علمى داشته باشم و ديگر آن كه به [[نجف]] بروم و اگر كسى را در علوم از خود مطلع تر و قوى تر مى يافتم، از او بهره ببرم.<ref> مصاحبه حضورى با جناب آقاى مسلمى كاشانى.</ref>
+
استاد در هنگام بحث با دیگران حالتى غیرعادى داشت و با کسانى که ادعاى فضل و استنباط فعلى مى کردند به مباحثه مى پرداخت و آنان را مجاب مى کرد و اگر طرف مقابل از سران فرقه هاى چون [[بهائیت|بهائیت]]، [[تصوف]]، [[شیخیه|شیخیه]] و... بود به شدت او را محکوم و مغلوب مى ساخت. حدود دو ماه قبل از وفاتش از او شنیدم که مى گفت: من دو آرزو دارم، یکى آن که با علویه اصفهانیه ([[بانو مجتهده امين|بانو امین]]) بحث علمى داشته باشم و دیگر آن که به [[نجف]] بروم و اگر کسى را در علوم از خود مطلع تر و قوى تر مى یافتم، از او بهره ببرم.<ref> مصاحبه حضورى با جناب آقاى مسلمى کاشانى.</ref>
  
حجة الاسلام والمسلمين حاج شيخ غلامرضا عرفانيان درباره [[تلاوت قرآن]] او مى گفت: زمانى كه شيخ على كاشانى در [[مشهد]] بود در مدرسه نواب حجره داشت و در مدرسه ميرزا جعفر تدريس مى كرد من نزد او مقدارى علم [[علم نحو|نحو]] و [[منطق]] را خواندم. او در ادبيات، فقه و اصول نابغه و در عبادات و رياضت شرعى در اوج بود. بعضى شب‌ها نزد او مى ماندم. هنگام سحر كه برمى خواستيم آيات آخر [[سوره حشر]] را مى خواندم و او گوش مى داد، گاه لرزه بر اندامش مى افتاد و مى فرمود: آيات را تكرار كن و من تكرار مى كردم... عالم خوشى داشتيم.<ref> مصاحبه حضورى.</ref>
+
حجة الاسلام والمسلمین حاج شیخ غلامرضا عرفانیان درباره [[تلاوت قرآن]] او مى گفت: زمانى که شیخ على کاشانى در [[مشهد]] بود در مدرسه نواب حجره داشت و در مدرسه میرزا جعفر تدریس مى کرد من نزد او مقدارى علم [[علم نحو|نحو]] و [[منطق]] را خواندم. او در ادبیات، فقه و اصول نابغه و در عبادات و ریاضت شرعى در اوج بود. بعضى شب‌ها نزد او مى ماندم. هنگام سحر که برمى خواستیم آیات آخر [[سوره حشر]] را مى خواندم و او گوش مى داد، گاه لرزه بر اندامش مى افتاد و مى فرمود: آیات را تکرار کن و من تکرار مى کردم... عالم خوشى داشتیم.<ref> مصاحبه حضورى.</ref>
  
شهيد هاشمى‌نژاد نيز درباره استاد و مرادش چنين مى گويد: ... او بدون شك از [[اولیاء الله|اولياء خدا]] بوده، جز خداى بزرگ همه چيز در نظرش كوچك بود. من زمانى طولانى در خدمتش بودم، هيچگاه از او لغزش و خطايى نديدم. خدا را گواه و شاهد مى گيرم كه آن چه مى گويم راست است و... او در همه حال به یاد [[خدا]] و گوش به فرمان خدا و مخالف هواى نفس بود. وى علم و [[حلم]] را به هم آميخته و گفتار را با كردار توأم ساخته بود. از خصايص بسيار پسنديده او شدت دوستى با [[اهل بيت]] عصمت و طهارت و شدت عداوت با دشمنان آنان بود.
+
[[شهید سید عبدالکریم هاشمی‌نژاد|شهید هاشمى‌نژاد]] نیز درباره استاد و مرادش چنین مى گوید: ... او بدون شک از [[اولیاء الله|اولیاء خدا]] بوده، جز خداى بزرگ همه چیز در نظرش کوچک بود. من زمانى طولانى در خدمتش بودم، هیچگاه از او لغزش و خطایى ندیدم. خدا را گواه و شاهد مى گیرم که آن چه مى گویم راست است و... او در همه حال به یاد [[خدا]] و گوش به فرمان خدا و مخالف هواى نفس بود. وى علم و [[حلم]] را به هم آمیخته و گفتار را با کردار توأم ساخته بود. از خصایص بسیار پسندیده او شدت دوستى با [[اهل بیت]] عصمت و طهارت و شدت عداوت با دشمنان آنان بود.
  
شيخ على در مراحل و مدارج علمى به قله بلند و استنباط و [[اجتهاد]] نائل آمد. گواه بر اين مطلب اعتراف جمعى از رجال علمى حوزه به آثار مكتوب و مباحثات علمى و دقيق اوست كه من آن را در بعضى اجازات اجتهادى او ديدم كه لازم به ذكر آن ها نيست. او بدون شك از شهدا و صالحين بود؛ چرا كه وقتى [[امام زمان]] عجل الله تعالی فرجه شریف را در خواب مى بيند و شيخ به او سلام مى كند، امام عجل الله تعالی فرجه در جوابش خطاب به او مى فرمايد: و عليك السلام يا شيخ الشهداء.<ref> مقدمه مجمع الفرائد، صفحه و نيز مراجعه شود به شهيد هاشمى نژاد (فرياد فضيلت)، مرتضى بذرافشان، از مجموعه ديدار با ابرار ص  35 و 33.</ref>
+
شیخ على در مراحل و مدارج علمى به قله بلند و استنباط و [[اجتهاد]] نائل آمد. گواه بر این مطلب اعتراف جمعى از رجال علمى حوزه به آثار مکتوب و مباحثات علمى و دقیق اوست که من آن را در بعضى اجازات اجتهادى او دیدم که لازم به ذکر آن ها نیست. او بدون شک از شهدا و صالحین بود؛ چرا که وقتى [[امام زمان]] عجل الله تعالی فرجه شریف را در خواب مى بیند و شیخ به او سلام مى کند، امام عجل الله تعالی فرجه در جوابش خطاب به او مى فرماید: و علیک السلام یا شیخ الشهداء.<ref> مقدمه مجمع الفرائد، صفحه و نیز مراجعه شود به شهید هاشمى نژاد (فریاد فضیلت)، مرتضى بذرافشان، از مجموعه دیدار با ابرار ص  ۳۵ و ۳۳.</ref>
  
حجة الاسلام والمسلمين حاج آقا سيد جواد ميرعظيمى<ref> مصاحبه با حجة الاسلام آقاى سيد جواد ميرعظيمى امام جماعت مسجد كيهان.</ref> كه نه سال با او آشنا بود از استعداد سرشارش سخن مى گويد: من مدت نه سال با شيخ على كاشانى حشر و نشر داشتم. سه سال در [[مشهد]] و شش سال در [[قم]]، كتاب قوانين تا كفايه را با هم خوانديم. از امتيازات او اين كه چندان نيازى به مطالعه نداشت در اثر استعداد فوق‌العاده اى كه داشت. آن چه را كه استاد مى گفت بلا فاصله مى آموخت و نقد مى كرد. الحق والانصاف اين مرد عالم، عابد و [[زهد|زاهد]] و عارف به تمام معنى بود، زياد از او مى شنيدم كه مى فرمود، مى خواهم شهيد بشوم.
+
حجة الاسلام والمسلمین حاج آقا سید جواد میرعظیمى<ref> مصاحبه با حجة الاسلام آقاى سید جواد میرعظیمى امام جماعت مسجد کیهان.</ref> که نه سال با او آشنا بود از استعداد سرشارش سخن مى گوید: من مدت نه سال با شیخ على کاشانى حشر و نشر داشتم. سه سال در [[مشهد]] و شش سال در [[قم]]، کتاب قوانین تا کفایه را با هم خواندیم. از امتیازات او این که چندان نیازى به مطالعه نداشت در اثر استعداد فوق‌العاده اى که داشت. آن چه را که استاد مى گفت بلا فاصله مى آموخت و نقد مى کرد. الحق والانصاف این مرد عالم، عابد و [[زهد|زاهد]] و عارف به تمام معنى بود، زیاد از او مى شنیدم که مى فرمود، مى خواهم شهید بشوم.
  
==وفات ==
+
==وفات==
  
سرانجام اين عالم پارسا در مسافرتى كه [[ماه محرم|محرم]] سال 1374 به رودسر كرده بود، در شب 14 آن ماه پس از اداى فريضه مغرب و عشاء در منزل يكى از آشنايان دچار سكته قلبى گرديد و نداى ارجعى را لبيك گفت. جنازه آن مرحوم را به [[قم]] آورده اند و پس از [[تشییع جنازه|تشییع]] در قسمت جنوبى قبرستان نو به خاك سپردند. به دستور [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|آيت الله نجفى مرعشى]] بر روى سنگ قبرش عبارات ذيل حك شده بود:  
+
سرانجام این عالم پارسا در مسافرتى که [[ماه محرم|محرم]] سال ۱۳۷۴ قمری به رودسر کرده بود، در شب ۱۴ آن ماه پس از اداى فریضه مغرب و عشاء در منزل یکى از آشنایان دچار سکته قلبى گردید و نداى ارجعى را لبیک گفت. جنازه آن مرحوم را به [[قم]] آورده اند و پس از [[تشییع جنازه|تشییع]] در قسمت جنوبى قبرستان نو به خاک سپردند. به دستور [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|آیت الله نجفى مرعشى]] بر روى سنگ قبرش عبارات ذیل حک شده بود:  
  
«الناس موتى و اهل العلم احياء. مضجع العالم التقى والفاضل الكامل النقى الشيخ على المدعو به فريدة الاسلام الكاشانى المجاز من العلماء والحجج فقها و رواية و لامجاب عن ولى العصر عجل الله تعالی فرجه شریف فى المنام و (عليك السلام يا شيخ الشهيد) وله تصانيف فى الاصول والكلام والنحو و فى بعض الفروعات الفقهية و توفى بسكتة القلب شابا فى ليلة الرابعة عشر من شهر محرم الحرام 1374».
+
«الناس موتى و اهل العلم احیاء. مضجع العالم التقى والفاضل الکامل النقى الشیخ على المدعو به فریدة الاسلام الکاشانى المجاز من العلماء والحجج فقها و روایة و لامجاب عن ولى العصر عجل الله تعالی فرجه شریف فى المنام و (علیک السلام یا شیخ الشهید) وله تصانیف فى الاصول والکلام والنحو و فى بعض الفروعات الفقهیة و توفى بسکتة القلب شابا فى لیلة الرابعة عشر من شهر محرم الحرام ۱۳۷۴».
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
<references />
 
<references />
[[رده:علمای قرن چهاردهم]]
+
==منابع==
  
==منابع==
+
*[[ستارگان حرم (کتاب)|ستارگان حرم]]، جلد ۱، نویسنده: حبیب الله سلمانى آرانى.
 +
 
 +
==آرشیو عکس و تصویر==
 +
<gallery mode="packed" heights="170">
 +
پرونده:کاشاني.jpg|یکی از آثار علی کاشانی
 +
 
 +
</gallery>
  
* [[ستارگان حرم (کتاب)|ستارگان حرم]]، جلد 1، نویسنده: حبيب الله سلمانى آرانى.
+
[[رده:علمای قرن چهاردهم|کاشانی،علی]]
 +
[[رده:فقیهان]]
 +
[[رده:مدفونین در قبرستان نو]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۳۶

آیت الله على کاشانی (۱۳۴۹ - ۱۳۷۴ ق) مشهور به «فریدة الاسلام کاشانى» روحانی جوان و از شاگردان آیت الله بروجردى و امام خمینى بود. اطلاعات وسیع از مسائل و موضوعات فقه، اصول و کلام و عرفان، طریقه نقد و بررسى آراء و نظریات فقیهان و اصولیان در مناظره هاى علمى و استدلالى او با مخالفان، دارا بودن کمالات و فضایل معنوى، او را در شمار نوابغى قرار داد که در آغاز جوانى به رتبه عالى و قله رفیع اجتهاد درآورد.[۱]

۲3۰px
نام کامل على کاشانی
زادروز ۱۳۴۹ قمری
زادگاه کاشان
وفات ۱۳۷۴ قمری
مدفن قم - قبرستان نو

Line.png

اساتید

میرزا محمدهاشم قزوینى، آیت الله العظمی سید حسین بروجردی، امام خمینی و ...

شاگردان

سید عبدالکریم هاشمى‌نژاد، شیخ محمد امامى کاشانى، آیت الله یحیى انصارى شیرازى و دکتر غلامحسین ابراهیمى دینانى

آثار

منظومه مجمع الفرائد، مجمع الفرائد در علم اصول، رساله اى در لباس مشکوک (تقریرات درس فقه آیت الله بروجردى)


تحصیلات

شیخ على کاشانی فرزند محمدحسین متولد سال ۱۳۴۹ قمرى (برابر با ۱۳۰۹ شمسى) در کاشان بود. در نه سالگى پاى به مکتب گذاشت و خواندن و نوشتن را فراگرفت. در آستانه سیزدهمین بهار زندگى به توصیه پدر و تشویق آیت الله رضوى، براى کسب معارف دینى، عازم اصفهان گردید. در آن جا نیز اساتید گرانمایه دروس حوزوى را تا مرحله سطح، گذراند. آن گاه براى بهره‌وری‌هاى علمى بیشتر و کسب کمالات بیشتر راهى آستان قدس رضوى شد و در مدرسه علمیه نواب ساکن شد.

مدت اقامتش در مشهد چهار سال بود که در این دوره از محضر اساتید بزرگى همچون؛ آیت الله آقا میرزا محمدهاشم قزوینى، آقا سید محمد یزدى و در کوهستان اطراف بهشهر نزد عالم مذهب حضرت آیت الله سید محمد کوهستانى استفاده ها برد.[۲]

شیخ على ضمن کسب علم در مدرسه میرزا جعفر که اسم اکنون بخشى از دانشگاه علوم رضوى تبدیل شده است، به تدریس و تعلیم طلاب و مشتاقان علم و در همان دوران جزو چهره هاى سرشناس علمى مردان با تقواى حوزه بشمار آمد. پس از اقامتى کوتاه در مشهد آهنگ هجرت به حوزه علمیه قم کرد. در قم امامت مسجد کیهان را به عهده داشت و در منزل جنب مسجد، با شهید هاشمى نژاد و... بسر برد بعد از آن در یکى از حجره هاى قسمت شرقى مدرسه حجتیه سکنى گزید.[۳]

با جدیت تمام در سال‌هاى ۱۳۲۵ شمسی در درس‌هاى خارج فقه و اصول آیت الله بروجردى و خارج اصول امام خمینى شرکت کرد و در کنار آن در مسجد کوچک گذرخان به تدریس دروس سطح عالى و درس خارج خصوصى براى شهید هاشمى‌نژاد پرداخت.[۴]

استادان و شاگردان

شیخ على کاشانى، نزد اساتید و بزرگان سه حوزه مهم اصفهان، مشهد و قم، به تحصیل پرداخت. برخى از اساتید او عبارتند از:

  • آیت الله آقا سید محمدحسین رضوى کاشانى؛ (۱۲۹۱-۱۳۸۵ ق) او از شاگردان آیات عظام آقا سید محمدکاظم یزدى، آخوند خراسانى و... است. وى صاحب تألیفات متعدد چون اصول المعتبره، بهجة التنزیل و العندبیل و غیره بود. در بقعه چهل تن کاشان دفن شده است.[۵]
  • آیت الله سید محمد علوى بروجردى معروف به باغ؛ (۱۲۶۲-۱۳۶۲ ق) از شاگردان ملا حبیب الله شریف کاشانى و صاحب تألیفات زیادى چون ریاض المسائل و منظومه‌هایى در نحو، معانى بیان و فقه است و از مراجع دینى کاشان محل دفن او در قبرستان فیض واقع است.[۶] او به خاطر نبوغى که در شیخ على دید، لقب «فریدة الاسلام» را به او داد.[۷]
  • آیت الله آقا میرزا محمدهاشم قزوینى؛ (۱۲۷۰-۱۳۲۹ ق) وى از شاگردان آیات بزرگ کلباسى فشارکى، میرزا مهدى اصفهانى و آخوند خراسانى بود که حدود چهل سال حوزه هاى علمیه خراسان را اداره کرد.[۸]
  • آیت الله شیخ محمد کوهستانى؛ (۱۳۰۸-۱۳۹۲ ق) عالمى مهذب و زاهد متقى که از شاگردان فاضل اثرآبادى و... بود[۹] اجداد آیت الله کوهستانى از کاشان بودند و همین امر سبب ارتباط بیشتر آیت الله کوهستانى و شهید هاشمى‌نژاد گردید.[۱۰]
  • آیت الله حسین طباطبایى بروجردى؛ (۱۲۹۲-۱۳۸۰ ق) مرجع و استاد بزرگ حوزه علمیه قم.
  • امام خمینى؛ (۱۳۲۰-۱۴۰۹ ق)، مرجع و استاد بزرگ علوم فقه، اصول، فلسفه و اخلاق و بنیانگذار نظام جمهورى اسلامى.

از شاگردان معروف فریدة الاسلام کاشانى که بیشترین بهره هاى علمى و معنوى را در مکتب وى کسب کردند، این افراد هستند:[۱۱]

  • شهید والامقام حجت الاسلام والمسلمین سید عبدالکریم هاشمى‌نژاد (۱۳۱۱-۱۳۶۰ ش)
  • حجت الاسلام والمسلمین سید حسن ابطحى خراسانى
  • سید حبیب الله اهرى گرگانى
  • حاج شیخ غلامرضا عرفانیان خراسانى
  • حاج شیخ على‌اصغر مسلمى کاشانى
  • حاج شیخ حسن شریعتى نیاسرى
  • حاج شیخ محمد امامى کاشانى
  • حاج شیخ یحیى انصارى شیرازى
  • دکتر غلامحسین ابراهیمى دینانى

تألیفات

فریدة الاسلام کاشانى رساله و کتاب‌هاى زیر را به صورت چاپ شده یا خطى نام برده اند:

  • ۱- منظومه مجمع الفرائد. شامل ۲۵۲ بیت در قواعد نحو که در مشهد به چاپ رسیده است.
  • ۲- مجمع الفرائد در علم اصول دو جلد چاپ شده در قم، سال ۱۳۶۸.
  • ۵- منظومه اى در علم اصول.
  • ۶- منظومه اى در علم کلام.
  • ۷- رساله و جزواتى در مبحث فقه و اصول.

ویژگی‌های علمی و اخلاقی

شیخ على، شانزده سال زندگى طلبگى را با پشتکار تمام در کسب علوم و فضائل و در نهایت سادگى و بى‌آلایشى سپرى کرد. او نسبت به دنیا و امور دنیوى بى‌توجه بود، در ارتباط با خالق و اولیاى الهى آن‌چنان عاشق بود که سر از پا نمى شناخت. او عاشق عبادت، تهجد و سجده هاى طولانى، ناله و زمزمه هاى شبانه بود. لباس‌هایش ساده و معمولى بود. براى خود خانه نخرید و زن اختیار نکرد. در مباحثات و مناظرات علمى با جرأت و در دریافت مطالب و سرعت انتقال قوى و پراستعداد بود.[۱۲]

در رابطه با حالات معنوى و ملکوتى شیخ به نقل گفته هاى تنى چند از شاگردان و بستگان آن مرحوم مى پردازیم. فاضل گرانمایه حوزه علمیه قم آقاى حاج شیخ حسن شریعتى مى گفت: ... در یکی از شب‌ها پس از آن که نماز مغرب و نماز عشاء را در مدرسه فیضیه خواندم به حال خود بودم که به فکرم آمد که چه خوب است امشب سرى به قبرستان نو بزنم و با اهل قبور انسى پیدا کنم. به تنهایى راهى قبرستان نو شدم. چون پاسى از شب مى گذشت و آن طرفها برق نبود مسیر خلوت و تاریک قبرستان ترسناک بود. با حالت ترس و وحشت وارد قبرستان شدم با تلقیناتى که به خود مى کردم قدم به جلو مى گذاشتم تا این که به وسط قبرستان رسیدم در آن حال زمزمه اى را شنیدم ترس، بیشتر مرا فراگرفت، در عین حال با همان تلقینات اذکار دنبال صدا رفتم. با دقت بیشترى گوش دادم: یارب، یا رب، یا قدس یا سبحان و صدا را تشخیص دادم جلوتر رفتم، شیخ على فرید را دیدم که در کنار چراغ کم‌نورى سر بر زمین نهاده و ذکر مى گوید. من او را مى دیدم ولى او مرا نمى دید در آن وقت حالتى غیرعادى به من دست داد، مدتى توقف کردم و آن چه از اذکار و ادعیه و استغفار بلد بودم خواندم و او نیز به حال خود مشغول بود او را رها کردم و به سوى منزل بازگشتم. اخلاص، نمازهاى با حال و سجده هاى طولانى آن مرد عارف انسان را منقلب مى کرد.[۱۳]

حجة الاسلام والمسلمین آقاى حاج شیخ على‌اصغر مسلمى کاشانى نیز مى گفت: استاد بزرگوارم مرحوم آقا شیخ على فریدة الاسلام کاشانى داراى صفات نیک و کمالات بى‌نظیرى بود. بانشاط نماز مى خواند به نافله شب، سجده هاى طولانى، خواندن زیارت آل یاسین مداومت داشت. او از کسانى بود که پیامبران و اولیاء الهى به خصوص چهارده معصوم علیهم السلام را در عالم رؤیا مى دید و مکرر در بیدارى به حضور حضرت ولى عصر عجل الله تعالی فرجه شرفیاب مى شد و با آن حضرت مکالمه مى نمود.[۱۴]

اگر به درد یا مرضى دچار مى شد از ائمه معصومین کسب تکلیف مى کرد. زمانی که استادم در مشهد مقدس بود، مجلس بحثى با آقا سید یونس اردبیلى داشت که در آن مجلس، عده زیادى از اهل علم حاضر بودند، و مباحثه بین آن دو ساعت‌ها طول مى کشید. پس از آن آقا سید یونس از شیخ سؤال کرد این علم را در سن جوانى چگونه یافته اى؟ او در جواب مى گفت: غالب این علوم را از کسى نیاموخته ام و نزد استادى شاگردى نکرده ام بلکه آن چه یافته ام از توسلاتى است که به حضرت ثامن الحجج علیه السلام داشته ام.

استاد در هنگام بحث با دیگران حالتى غیرعادى داشت و با کسانى که ادعاى فضل و استنباط فعلى مى کردند به مباحثه مى پرداخت و آنان را مجاب مى کرد و اگر طرف مقابل از سران فرقه هاى چون بهائیت، تصوف، شیخیه و... بود به شدت او را محکوم و مغلوب مى ساخت. حدود دو ماه قبل از وفاتش از او شنیدم که مى گفت: من دو آرزو دارم، یکى آن که با علویه اصفهانیه (بانو امین) بحث علمى داشته باشم و دیگر آن که به نجف بروم و اگر کسى را در علوم از خود مطلع تر و قوى تر مى یافتم، از او بهره ببرم.[۱۵]

حجة الاسلام والمسلمین حاج شیخ غلامرضا عرفانیان درباره تلاوت قرآن او مى گفت: زمانى که شیخ على کاشانى در مشهد بود در مدرسه نواب حجره داشت و در مدرسه میرزا جعفر تدریس مى کرد من نزد او مقدارى علم نحو و منطق را خواندم. او در ادبیات، فقه و اصول نابغه و در عبادات و ریاضت شرعى در اوج بود. بعضى شب‌ها نزد او مى ماندم. هنگام سحر که برمى خواستیم آیات آخر سوره حشر را مى خواندم و او گوش مى داد، گاه لرزه بر اندامش مى افتاد و مى فرمود: آیات را تکرار کن و من تکرار مى کردم... عالم خوشى داشتیم.[۱۶]

شهید هاشمى‌نژاد نیز درباره استاد و مرادش چنین مى گوید: ... او بدون شک از اولیاء خدا بوده، جز خداى بزرگ همه چیز در نظرش کوچک بود. من زمانى طولانى در خدمتش بودم، هیچگاه از او لغزش و خطایى ندیدم. خدا را گواه و شاهد مى گیرم که آن چه مى گویم راست است و... او در همه حال به یاد خدا و گوش به فرمان خدا و مخالف هواى نفس بود. وى علم و حلم را به هم آمیخته و گفتار را با کردار توأم ساخته بود. از خصایص بسیار پسندیده او شدت دوستى با اهل بیت عصمت و طهارت و شدت عداوت با دشمنان آنان بود.

شیخ على در مراحل و مدارج علمى به قله بلند و استنباط و اجتهاد نائل آمد. گواه بر این مطلب اعتراف جمعى از رجال علمى حوزه به آثار مکتوب و مباحثات علمى و دقیق اوست که من آن را در بعضى اجازات اجتهادى او دیدم که لازم به ذکر آن ها نیست. او بدون شک از شهدا و صالحین بود؛ چرا که وقتى امام زمان عجل الله تعالی فرجه شریف را در خواب مى بیند و شیخ به او سلام مى کند، امام عجل الله تعالی فرجه در جوابش خطاب به او مى فرماید: و علیک السلام یا شیخ الشهداء.[۱۷]

حجة الاسلام والمسلمین حاج آقا سید جواد میرعظیمى[۱۸] که نه سال با او آشنا بود از استعداد سرشارش سخن مى گوید: من مدت نه سال با شیخ على کاشانى حشر و نشر داشتم. سه سال در مشهد و شش سال در قم، کتاب قوانین تا کفایه را با هم خواندیم. از امتیازات او این که چندان نیازى به مطالعه نداشت در اثر استعداد فوق‌العاده اى که داشت. آن چه را که استاد مى گفت بلا فاصله مى آموخت و نقد مى کرد. الحق والانصاف این مرد عالم، عابد و زاهد و عارف به تمام معنى بود، زیاد از او مى شنیدم که مى فرمود، مى خواهم شهید بشوم.

وفات

سرانجام این عالم پارسا در مسافرتى که محرم سال ۱۳۷۴ قمری به رودسر کرده بود، در شب ۱۴ آن ماه پس از اداى فریضه مغرب و عشاء در منزل یکى از آشنایان دچار سکته قلبى گردید و نداى ارجعى را لبیک گفت. جنازه آن مرحوم را به قم آورده اند و پس از تشییع در قسمت جنوبى قبرستان نو به خاک سپردند. به دستور آیت الله نجفى مرعشى بر روى سنگ قبرش عبارات ذیل حک شده بود:

«الناس موتى و اهل العلم احیاء. مضجع العالم التقى والفاضل الکامل النقى الشیخ على المدعو به فریدة الاسلام الکاشانى المجاز من العلماء والحجج فقها و روایة و لامجاب عن ولى العصر عجل الله تعالی فرجه شریف فى المنام و (علیک السلام یا شیخ الشهید) وله تصانیف فى الاصول والکلام والنحو و فى بعض الفروعات الفقهیة و توفى بسکتة القلب شابا فى لیلة الرابعة عشر من شهر محرم الحرام ۱۳۷۴».

پانویس

  1. مقدمه مجمع الفرائد. شهید سید عبدالکریم هاشمى‌نژاد.
  2. مقدمه کتاب مجمع الفرائد فى الاصول، ج ۱، چاپ قم، سال ۱۳۶۸.
  3. همان و مصاحبه با خانواده و شاگردان.
  4. مصاحبه با شاگردانى که نامشان برده مى شود.
  5. نقباءالبشر، آقا بزرگ تهرانى، ص ۶۶۸.
  6. لباب القاب، ص ۱۵۸.
  7. مصاحبه نویسنده با نامادرى شیخ على.
  8. کیهان فرهنگى، اسفند ماه ۱۳۷۱، ص ۳۷.
  9. مقدمه یادنامه آیت الله کوهستانى، محمدرضا روحانى‌نژاد.
  10. بنا به نقل آیت الله یثربى (امام جمعه کاشان) در مصاحبه حضورى با نویسنده.
  11. مقدمه مجمع الفرائد، سید عبدالکریم هاشمى‌نژاد.
  12. مصاحبه با شاگردان، دوستان و برادر و نامادرى فریدة الاسلام.
  13. مصاحبه حضورى نویسنده با آقاى شریعتى.
  14. این مطلب یعنى تشرف شیخ على به حضور امام زمان علیه السلام را مرحوم شهید هاشمى نژاد در مجلس ختم شیخ على در مسجد گذر بابا ولى کاشان براى مردم نقل کردند.
  15. مصاحبه حضورى با جناب آقاى مسلمى کاشانى.
  16. مصاحبه حضورى.
  17. مقدمه مجمع الفرائد، صفحه و نیز مراجعه شود به شهید هاشمى نژاد (فریاد فضیلت)، مرتضى بذرافشان، از مجموعه دیدار با ابرار ص ۳۵ و ۳۳.
  18. مصاحبه با حجة الاسلام آقاى سید جواد میرعظیمى امام جماعت مسجد کیهان.

منابع

آرشیو عکس و تصویر