شناسه ناقص است
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

عزالدین حسینی زنجانی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۳۵ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{منبع الکترونیکی معتبر|پایگاه}}
 
{{منبع الکترونیکی معتبر|پایگاه}}
−
'''منبع:''' [http://www.alzanjani.ir/zendegi-name/ سایت عزالدین حسینی زنجانی]
+
'''آیت‌الله سید عزّالدین حسینی زنجانی''' (۱۳۰۰-۱۳۹۲ ش)، فقیه اصولی، از مراجع تقلید [[شیعه]] معاصر و از شاگردان [[علامه طباطبایی]] و [[امام خمینی]] بود. ایشان ضمن تدریس دروس حوزوی در زنجان و [[مشهد]] و تألیف کتب متعدد، [[امام جمعه|امامت جمعه]] زنجان و مدیریت مدرسه سید و تولیت [[مسجد جامع]] زنجان را به عهده داشته است.
  
−
'''زندگی‌نامه'''
+
{{شناسنامه عالم
 +
|نام کامل = سید عزالدین حسینی موسوی زنجانی
 +
|تصویر=[[پرونده:Ezodin.jpg|۲۲۰px|center]]
 +
|زادروز =  ۱۳۰۰ شمسی
 +
|زادگاه =  زنجان
 +
|وفات =  ۱۳۹۲ شمسی
 +
|مدفن =  [[مشهد]]، حرم امام رضا علیه‌السلام
 +
|اساتید =  [[آیت الله بروجردی|آیت‌الله بروجردی]]، [[سید محمد حجت کوه کمره ای|سید محمد حجت کوه‌کمری]]، [[امام خمینی]]، [[علامه طباطبایی]]، [[سید احمد خوانساری]]، [[سید ابوالقاسم خویی]]،...
 +
|شاگردان =
 +
|آثار = راه رستگاری در اخلاق، شرح خطبه حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها، مناسک حج، تفسیر سوره حمد، مطارحات حول معیار الشرک فی القرآن،...
 +
}}
 +
==تحصیلات و استادان==
 +
سید عزالدین حسینی موسوی زنجانی فرزند آیت الله میرزا محمود حسینی زنجانی، در سال ۱۳۰۰ شمسی در زنجان به دنیا آمد.
  
−
'''<I>تولد و دوران تحصیل در زنجان:</I>'''
+
'''تحصیل در زنجان:'''
  
−
معظم‌له در سال 1300 هجری شمسی مطابق با 1340 هجری قمری در شهر زنجان و در بیت [[علم]] و فقاهت دیده به جهان گشودند و تحت تربیت والد بزرگوارشان حضرت آیت الله العظمی ‌‌آقا میرزا محمود حسینی - امام زنجانی - قدس سره مدارج علمی ‌‌را طی کردند. همزمان به تحصیلات کلاسیک و فراگیری زبان فرانسه نزد استاد میرزا مهدی خان وزیری پرداختند.
+
وی دوران تحصیل مقدمات، سطح و مقداری از درس خارج را در [[حوزه علمیه]] زنجان گذراند؛ برخی اساتید ایشان عبارتند از:
  
−
قبل از تشکیل [[حوزه علمیه]] [[قم]] به وسیله مرحوم آیت الله العظمی ‌‌حائری حوزه‌های بلاد ایران فعال بوده، به ویژه حوزه علمیه زنجان در منطقه از موقعیت ویژه‌ای برخوردار بوده است و بزرگانی در آن حوزه تربیت یافته‌اند از شمار ایشان می‌توان از آیت الله سید یونس اردبیلی قدس سره و مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی - پدر مرجع فقید - و مرحوم آیت الله العظمی ‌‌سید ابوالحسن رفیعی قزوینی نام برد که هر کدام از این بزرگان در [[فقه]] و [[اصول]] و [[فلسفه]] از حوزه علمیه زنجان استفاده کرده‌اند. ایشان دوران مقدمات، سطح و مقداری از درس خارج را در حوزه زنجان گذرانده‌اند که به ترتیب به اساتید آن اشاره می‌شود.
+
*حاج سید رضا جوقینی ([[جامع المقدمات]])؛
  
−
'''<I>در دوره ادبیات:</I>'''
+
*سید عبدالصمد غزالی (سیوطی)؛
  
−
* 1- حاج سید رضا جوقینی (جامع المقدمات)؛
+
*حاج شیخ مختار لنکرانی (مغنی)؛
  
−
* 2- سید عبدالصمد غزالی (سیوطی)؛
+
*حاج شیخ یحیی مدرسی ([[مطول (کتاب)|مطول]]).
  
−
* 3- حاج شیخ مختار لنکرانی (مغنی)؛
+
*حاج شیخ علی رفاه ([[شرح لمعه]])؛
  
−
* 4- حاج شیخ یحیی مدرسی (مطول).
+
*آیت الله سید احمد مجتهدی زنجانی عموی بزرگوارشان - ([[قوانین الاصول (کتاب)|قوانین الاصول]])؛
  
−
'''<I>در دوره سطح:</I>'''
+
*آیت الله شیخ حسین دین محمدی ([[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]] و [[مکاسب (کتاب)|مکاسب]])؛
  
−
* 1- حاج شیخ علی رفاه (شرح لمعه)؛
+
*آیت الله شیخ عبدالکریم خوئینی ([[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]]).
  
−
* 2- آیت الله حاج سید احمد مجتهدی زنجانی عموی بزرگوارشان - (قوانین الاصول)؛
+
*سید مجتبی موسوی انگورانی ([[منطق]])؛
  
−
* 3- آیت الله شیخ حسین دین محمدی (رسائل و مکاسب)؛
+
*آیت الله میرزا محمود حسینی زنجانی -والد معظم‌له- ([[شرح منظومه سبزواری|منظومه]] و [[اسفار اربعه (کتاب)|اسفار]] در [[فلسفه]]).
  
−
* 4- آیت الله حاج شیخ عبدالکریم خوئینی (کفایه).
+
*خارج [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] مرحوم آیت الله والد از متن کتاب [[فوائد الاصول (نائینی) (کتاب)|فوائدالاصول]] اثر مرحوم [[میرزا محمدحسین نائینی|محقق نائینی]] تدریس می‌‌شد که ایشان به همراه مرحوم استاد رضا روزبه یک دوره کامل اصول را در این درس شرکت می‌‌فرمودند.
 +
*و اما متن خارج [[فقه]]؛ کتاب [[ریاض المسائل (کتاب)|ریاض المسائل]] بود که در محضر والد فقیدشان تلمذ می‌‌نمودند.
  
−
'''<I>در دوره فلسفه و منطق:</I>'''
+
'''تحصیل در قم:'''
  
−
* 1- سید مجتبی موسوی انگورانی (منطق)؛
+
پس از ورود به [[حوزه علمیه قم]] به درس خارج مرحوم [[سید محمد حجت کوه کمره ای]] در [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] حاضر می‌‌شوند، که حدود سیزده سال طول می‌‌کشد.
  
−
* 2- آیت الله العظمی ‌‌حاج میرزا محمود حسینی زنجانی - والد معظم‌له - (منظومه و اسفار در فلسفه).
+
پس از گذشت چند سال از ورود ایشان، مرحوم [[آیت الله بروجردی]] در [[قم]] اقامت می‌‌کنند و آیت الله زنجانی در دروس معظم‌له شرکت می‌‌کنند. و نیز در درس اصول آیت الله صدر و آیت الله [[سید احمد خوانساری]] حاضر می‌‌شوند.
 +
همچنین کتاب [[اسفار اربعه (کتاب)|اسفار]] را در محضر [[امام خمینی]] قدس سره خوانده‌اند. در یکی از سفرها والد معظم‌له، از امام خمینی درباره ایشان سؤال می‌‌کنند، امام می‌‌فرمایند: «ایشان بسیار خوش فهم و خوش قریحه هستند».
  
−
'''<I>در دوره خارج:</I>'''
+
در سال ۱۳۲۵ که [[علامه طباطبایی]] وارد قم می‌‌شوند، آیت الله زنجانی بلافاصله به محضر ایشان رفته و تقاضای درس کرده، در جواب فرمودند هنوز کتاب‌های من از تبریز نیامده است؛ وی کتاب خود را در اختیار استاد گذارده و اولین درس «اسفار» استاد در قم با شرکت تعدادی فضلا شروع می‌‌شود. هم‌اکنون همان اسفار با حواشی زیبای علامه با خط خودشان موجود است. علامه طباطبایی به معظم‌له بسیار علاقه و در مواقع مختلف مقام علمی ‌‌ایشان را بیان می‌‌فرمودند. در مصاحبه تلویزیونی ایشان که در اواخر عمر شریفشان انجام شد، هنگامی‌‌ که خبرنگار سؤال کرد که از شاگردان برجسته شما نام ببرید، در پاسخ پس از [[شهید مطهری]] از ایشان به عنوان حاج سید عزالدین امام یاد فرمودند. مرحوم شیخ عبدالحمید قائمی ‌‌که از فضلاء و علمای به نام زنجان بودند، نقل فرمودند که پس از انقلاب من در محضر علامه طباطبایی بودم به مناسبتی مسائل زنجان مطرح شد، علامه چنین فرمودند: «مقام علمی ‌‌حاج سید عزالدین برای مردم مجهول است، ایشان بسیار زحمت کشیده و دارای مراتب عالی علمی ‌‌هستند».
  
−
خارج اصول مرحوم آیت الله والد از متن کتاب [[فوائدالاصول]] اثر مرحوم محقق نائینی تدریس می‌‌شد که ایشان به همراه مرحوم استاد رضا روزبه یک دوره کامل اصول را در این درس شرکت می‌‌فرمودند. و اما متن خارج فقه؛ کتاب ریاض المسائل بود که در محضر والد فقیدشان تلمذ می‌‌نمودند.
+
'''تحصیل در نجف:'''
  
−
از آن جا که ایشان بسیار مورد علاقه والد معظم‌شان بودند، می‌‌فرمودند هر وقت به جهت ادامه تحصیل در [[قم]] یا [[نجف]] استجازه می‌‌کردم، چندان تمایل نشان نمی‌‌دادند. تا این که مسئله ممنوعیت عمامه پیش می‌‌آید، لذا در باطن متوسل می‌‌شوند که خدای متعال قلب والدشان را متمایل به این مسافرت نماید، تا این که نسبت به عمامه ایشان از طرف نظمیه (شهربانی) آن وقت ممانعت ایجاد می‌‌شود و یک روز نیز در نظمیه آن زمان ایشان را تحت الحفظ قرار داده و همین حادثه انگیزه رضایت والدشان در مهاجرت به قم می‌‌شود.
+
آیت الله زنجانی پس از سال‌ها تحصیل و تدریس در حوزه علمیه [[قم]] به [[نجف]] اشرف عزیمت کردند و ماه‌ها در دروس آیات عظام [[سید عبدالهادی شیرازی]] و [[آیت الله سید ابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم خوئی]] و خصوصاً [[سید محسن حکیم]] شرکت می‌‌جستند، در حالی که خود از مجتهدین مطرح [[حوزه علمیه|حوزه علمیه]] بودند و مرحوم آیت الله حکیم به ایشان توجه و احترام داشتند.
  
−
'''مهاجرت به حوزه علمیه قم'''
+
==آثار و تألیفات==
 +
از این مرجع عالی‌قدر تألیفاتی تاکنون چاپ شده است:
 +
[[پرونده:Sherk.jpg|thumb|left|ترجمه مطارحات حول معیار الشرک فی القرآن - از آثار آیت‌الله حسینی زنجانی]]
  
−
پس از ورود به [[قم]] به درس خارج مرحوم آیت الله العظمی ‌‌حجت قدس سره در [[فقه]] و [[اصول]] حاضر می‌‌شوند. از اول اصول تا اواخر استصحاب و در فقه از اول خیار مجلس تا آخر خیارات و یک دوره صلاه که حدود سیزده سال طول می‌‌کشد.
+
*رساله عملیه؛
  
−
پس از گذشت چند سال از ورود ایشان حضرت آیت العظمی ‌‌بروجردی اعلی الله مقامه در قم اقامت می‌‌کنند و درس شروع می‌‌فرمایند، آیت الله زنجانی در دروس معظم‌له شرکت می‌‌کنند، در اصول از ابتدا تا اواسط ظن و در فقه کتاب اجاره و بخش اعظم صلاه را استفاده می‌‌کنند. و نیز در درس اصول حضرت آیت الله العظمی ‌‌صدر یک دوره حاضر می‌‌شوند.
+
*راه رستگاری در اخلاق؛
  
−
و از محضر آیت الله العظمی ‌‌آقای حاج سید احمد خوانساری قدس سره خارج مباحث الفاظ مقالات را استفاده کرده‌اند. جریان شروع درس نزد ایشان را چنین بیان می‌‌کنند: مرحوم والد به جهت [[زیارت]] به [[قم]] مشرف شدند و تمام مراجع و بزرگان به دیدن ایشان آمدند و از جمله مرحوم آیت الله حاج سید احمد خوانساری پس از رفتن ایشان به من فرمودند: آیا از محضر ایشان استفاده می‌‌کنی؟ در پاسخ گفتم: ایشان منزوی هستند و ارتباط چندانی با حوزه ندارند. در جواب گفتند در موقع بازدید از ایشان تقاضا می‌‌کنم و حتماً باید از وجود ایشان استفاده شود. به هنگام بازدید والد مسئله درس را طرح فرمودند، آیت الله خوانساری با [[تواضع]] فرمودند آقای حجت هستند و نیازی به من نیست ولی حضرت والد فرمودند باید از محضرتان استفاده کند، با اصرار ایشان پذیرفتند و از اول مقالات درس را شروع فرمودند. در ابتدای درس من بودم و برادرزاده خودشان مرحوم سید فضل الله و من تا پایان مباحث الفاظ بودم بعد شنیدم که در ادامه بحث مرحوم آیت الله حاج شیخ مرتضی حائری در درس ایشان شرکت می‌‌فرموده است. یکی از ویژگی بحث ایشان قدرت و تسلط بر نقض بود که نوعاً مطالب استاد و یا دیگران را نقض می‌‌کردند، و همین نکته در جامع المدارک ایشان مشهود است.
+
*تفسیر [[سوره حمد]]؛
  
−
کتاب اسفار را یک دوره به جز مباحث جواهر و اعراض در محضر آیت الله العظمی ‌‌[[امام خمینی]] قدس سره خوانده‌اند. در یکی از سفرها والد معظم‌له، از امام خمینی اعلی الله مقامه درباره ایشان سؤال می‌‌کنند، امام می‌‌فرمایند: «ایشان بسیار خوش فهم و خوش قریحه هستند».
+
*شرح [[زیارت عاشورا]]؛
  
−
وقتی که ایشان به درس امام خمینی قدس سره می‌‌رفتند ابتدا امام از منظومه تدریس و سپس از اسفار فرمودند و از ابتدای اسفار جمعی هم در حوزه درس معظم‌له شرکت می‌‌کردند از جمله آیت الله سید رضا صدر و آیت الله مهدی حائری و آیت الله فکور و مرحوم شیخ عبدالجواد اصفهانی.
+
*مناسک [[حج]] و ترجمه‌ی فارسی آن؛
  
−
در سال 1325 [[علامه طباطبائی]] از که علامه وارد [[قم]] می‌‌شوند مرحوم والد هم در قم مشرف بوده‌اند، به من فرمودند که آقای قاضی تشریف آورده‌اند (در آن زمان علامه به شهرت خانواده‌ای «قاضی» معروف بودند) و حتماً از محضر ایشان استفاده کنید بسیار مغتنم است.
+
*شرح خطبه [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا]] سلام الله علیها؛
  
−
بلافاصله به محضر ایشان رفته و تقاضای درس کردم، در جواب فرمودند هنوز کتاب‌های من از تبریز نیامده، بنده کتاب خود را در اختیار استاد گذارده و اولین درس اسفار استاد در قم با شرکت مرحوم حاج شیخ جواد خندق آبادی و عالم بزرگوار حاج شیخ علی‌اصغر کرباسچیان و بنده شروع می‌‌شود، دوره اسفار در نزد علامه به جز مبحث [[معاد]] خوانده می‌‌شود و در اواخر دوره مرحوم آیت الله [[شهید مطهری]] رضوان الله علیه و آیت الله منتظری به درس اسفار لاحق می‌‌شوند. هم‌اکنون همان اسفار با حواشی زیبای علامه با خط خودشان موجود است.
+
*زندگی‌نامه علامه فرزانه [[علامه محمد جواد بلاغی|شیخ محمدجواد بلاغی]]؛
  
−
حضرت آیت الله العظمی ‌‌زنجانی نیز از محضر آیت الله حاج شیخ مهدی مازندرانی که از علمای بزرگ قم ولی گمنام، مقدار زیادی از اسفار را استفاده کرده‌اند. پس بدین‌سان معظم‌له یک دوره از [[امام خمینی]] و یک دوره از [[علامه طباطبائی]] و نصف دوره از حاج شیخ مهدی مازندرانی کتاب اسفار را خوانده‌اند. پس از فراگیری از خرمن پرفیض این استوانه‌های علم و تقوی، برای استفاده بیشتر عزم نجف می‌‌کنند و با استاد بزرگوار علامه طباطبائی مشورت می‌‌کنند، علامه می‌‌فرمایند در شرایط کنونی سفر شما به نجف تحصیل حاصل است.
+
*مطارحات حول معیار الشرک فی القرآن (به زبان عربی و ترجمه فارسی)؛
  
−
علامه طباطبایی قدس سره به معظم‌له بسیار علاقه و در مواقع مختلف مقام علمی ‌‌ایشان را بیان می‌‌فرمودند، در مصاحبه تلویزیونی آن حضرت که در اواخر عمر شریفشان انجام شد، هنگامی‌‌ که خبرنگار سؤال کرد، که از شاگردان برجسته شما نام ببرید، در پاسخ پس از شهید مطهری از ایشان به عنوان حاج سید عزالدین امام یاد فرمودند. مرحوم حجت السلام والمسلمین آقای حاج شیخ عبدالحمید قائمی ‌‌طاب ثراه که از فضلاء و علمای به نام زنجان بودند، نقل فرمودند که پس از انقلاب من در محضر علامه طباطبایی بودم به مناسبتی مسائل زنجان مطرح شد، علامه چنین فرمودند: «مقام علمی ‌‌حاج سید عزالدین برای مردم مجهول است، ایشان بسیار زحمت کشیده و دارای مراتب عالی علمی ‌‌هستند».
+
*یکصد و ده سوال (که مشتمل بر ۱۱۰ عدد از استفتائاتی است که از معظم‌له پرسیده شده)؛
  
−
معظم‌له می‌‌فرمایند در مدت اقامت قم با دو نفر هم بحث بودیم: اولی شهید آیت الله مطهری و دیگری آیت الله حاج آقا عبدالحسین حائری حفظه اله که از نوادگان دختری آیت الله العظمی ‌‌حاج شیخ عبدالکریم حائری و سرشار از ذوق و استعداد فوق‌العاده بود می‌‌فرمودند: که ایشان قبل از بلوغ مجتهد بودند و مدت بسیاری درس مرحوم آیت الله بروجردی و آیت الله حجت و معقول را با ایشان مباحثه می‌‌کرده‌اند.
+
*مقالات فراوان در مجلات مختلف.
  
−
از خاطرات دوران [[قم]]، گرفتاری ایشان به مرض حصبه است. می‌‌فرمودند: آن زمان مبتلا به حصبه شدم و داروهای جدید امروزی آن زمان کشف نشده بود و کسی مبتلا می‌‌شد با سختی و مدتی طول می‌‌کشیده تا بهبودی حاصل شود. در ایام گرفتاری مرض دو نفر از بزرگان بسیار مرا مورد تفقد قرار دادند: اول مرحوم [[امام خمینی]] رضوان الله علیه بود که هر روز به منزل تشریف می‌‌آوردند تا این که حال من بدتر می‌‌شود با تاکید معظم‌له مرا به بیمارستان سهامیه که آن زمان در کنار بیمارستان فاطمی‌‌ بود منتقل می‌‌کنند. و در منزل هم وضع رختخواب چندان مرتب نبود دستور دادند از منزل خودشان رختخواب مناسب آوردند.
+
و آثار منتشر نشده ایشان عبارتند از:
  
−
دوم مرحوم آیت الله حاج سید احمد زنجانی بودند که در آن ایام بسیار لطف و محبت می‌‌فرمودند. پس از بهبودی به من فرمودند: در روزهایی که حال شما خوب نبود و شما در حال اغما بودید مرتباً می‌‌گفتید عبدالرحیم قصیر، آن بزرگوار فرمودند: من فکر کردم تکرار این نام رازی دارد، شبانه کتاب عروه الوثقی را نگاه کردم دیدم نمازی برای قضاء حوائج از عبدالرحیم قصیر نقل فرموده، همان شب غسل کردم و آن [[نماز]] را خواندم و فردای آن روز حال شما رو به بهبودی می‌‌گذارد.
+
*تقریرات اصول و فقه مرحوم [[سید محمد حجت کوه کمره ای]]؛
  
−
'''تحصیل در نجف اشرف'''
+
*تقریرات اصول و فقه مرحوم [[آیت الله بروجردی]]؛
  
−
حضرت آیت الله العظمی ‌‌زنجانی پس از سال‌ها تحصیل و تدریس در [[حوزه علمیه]] [[قم]] به [[نجف]] اشرف عزیمت کردند و ماه‌ها در دروس آیات عظام سید عبدالهادی شیرازی و سید ابوالقاسم خوئی رضوان الله علیهم و خصوصاً سید محسن حکیم شرکت می‌‌جستند در حالی که خود از مجتهدین مطرح حوزه علمیه بودند و مرحوم آیت الله العظمی ‌‌حکیم به ایشان توجه و احترام داشتند تا این که در پی بیماری والد معظم حسب الامر آن مرحوم به ایران - زنجان - مراجعت می‌فرمایند.
+
*فیض العلیم فی شرح تحفة الحکیم؛
  
−
'''بازگشت به زنجان و تصدی امور شرعی'''
+
*شرح زیارت آل یاسین؛
  
−
پس از رحلت حضرت آیت الله العظمی ‌‌آقا میرزا محمود حسینی زنجانی قدس سره والد معظم‌شان در سال 1335 به جهت اداره مسجد جامع که به مسجد و مدرسه سید معروف است، در زنجان مستقر شدند. و در آن مسجد، [[نماز جماعت]] و جمعه را اقامه می‌‌فرمودند.
+
*تعلیقه بر [[وسیلة النجاة (کتاب)|وسیلة النجاة]] مرحوم آیت الله [[سید ابوالحسن اصفهانی]]؛
  
−
لازم به ذکر است در زنجان [[نماز جمعه]] به وسیله اجداد بزرگوارشان اقامه می‌‌شده است و این منصب در اولاد و احفاد آن بزرگوار بوده تا زمان رضاخان که مرحوم آیت الله آقا میرزا محمود حسینی زنجانی قدس سره قطع نظر از اراده‌ی حکومت نماز جمعه را می‌‌خوانده‌اند کما این که معظم‌له در مجلس مؤسسان راجع به تغییر سلطنت از قاجار به پهلوی جلسه را ترک نموده و رای نداده بودند. و نیز خلف معظم‌له هم بر اساس منصب خانوادگی علاوه بر اقامه جماعت، نماز جمعه را تا وقتی که در زنجان بودند اقامه می‌‌کردند. همچنین حوزه درس خارج ایشان به طور مرتب در زنجان دایر بوده و محور بحث فقه کتاب «وسیله النجاه» مرحوم آیت الله العظمی ‌‌اصفهانی بوده و به همین مناسبت غالب ابواب وسیله النجاه را تعلیقه دارند. و نیز کتابخانه‌ای در مرکز شهر به نام «کتابخانه حسینی» تاسیس نموده که هم اکنون یکی از کتابخانه‌های فعال شهر می‌‌باشد.
+
*رساله فی حقیقة الایمان.
  
−
'''فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی در زنجان و مشهد'''
+
==فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی==
 +
پس از رحلت والد معظم‌شان -آیت الله میرزا محمود حسینی زنجانی- در سال ۱۳۳۵ ش، به جهت اداره [[مسجدجامع|مسجد جامع]] زنجان که به مسجد و مدرسه سید معروف است، در زنجان مستقر شدند و در آن مسجد، [[نماز جماعت]] و [[نماز جمعه]] را اقامه می‌‌فرمودند. لازم به ذکر است که در زنجان نماز جمعه به وسیله اجداد بزرگوارشان اقامه می‌‌شده است و این منصب در اولاد و احفاد آن بزرگوار بوده تا زمان رضاخان که مرحوم آیت الله آقا میرزا محمود حسینی زنجانی قدس سره قطع نظر از اراده‌ی حکومت، نماز جمعه را می‌‌خوانده‌اند کما این که معظم‌له در مجلس مؤسسان راجع به تغییر سلطنت از قاجار به پهلوی، جلسه را ترک نموده و رای نداده بودند. و نیز خلف معظم‌له هم بر اساس منصب خانوادگی علاوه بر اقامه جماعت، نماز جمعه را تا وقتی که در زنجان بودند اقامه می‌‌کردند. همچنین حوزه درس خارج ایشان به طور مرتب در زنجان دایر بوده و محور بحث فقه کتاب «[[وسیلة النجاة (کتاب)|وسیلة النجاة]]» مرحوم آیت الله [[سید ابوالحسن اصفهانی]] بوده و به همین مناسبت غالب ابواب وسیله النجاه را تعلیقه دارند. و نیز کتابخانه‌ای در مرکز شهر به نام «کتابخانه حسینی» تاسیس نموده که هم اکنون یکی از کتابخانه‌های فعال شهر می‌‌باشد.
  
−
در 17 خرداد سال 1342، در پی نهضت امام راحل عظیم‌الشان اعلی الله مقامه بر علیه رژیم پهلوی سخنرانی نموده و دستگیر می‌‌شوند و به همراه علمای مبارز از جمله استاد [[شهید مطهری]] و شهید هاشمی‌‌نژاد و حضرت آیت الله مکارم شیرازی دامت برکاته و مرحوم آقای محمدتقی فلسفی رحمه الله علیه به مدت 45 روز در زندان بودند. پس از آزادی از زندان در مسائل سیاسی اجتماعی فعالیت داشتند. در سال 1350 که شاه مخلوع از اوپک مراجعت می‌‌کند معظم‌له در پی ایراد سخنرانی شدیدالحنی علیه شاه به واسطه منوچهر آزمون رئیس اوقاف وقت مجبور به ترک زنجان می‌‌شوند و از آن تاریخ در جوار مزجع منور حضرت ثامن الحجج علیه السلام اقامت نموده و در حوزه علمیه [[مشهد]] مقدس به دروس خارج فقه و اصول و تفسیر اشتغال می‌‌ورزند.
+
ایشان در ۱۷ خرداد سال ۱۳۴۲، در پی نهضت [[امام خمینی]] بر علیه رژیم پهلوی، سخنرانی نموده و دستگیر می‌‌شوند و به همراه علمای مبارز از جمله استاد [[شهید مطهری]] و شهید هاشمی‌‌نژاد و آیت الله [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]] و مرحوم آقای [[محمدتقی فلسفی]] به مدت ۴۵ روز در زندان بودند. پس از آزادی از زندان، در مسائل سیاسی اجتماعی فعالیت داشتند. در سال ۱۳۵۰ که شاه از اوپک مراجعت می‌‌کند، معظم‌له در پی ایراد سخنرانی شدیدالحنی علیه شاه به واسطه منوچهر آزمون رئیس اوقاف وقت مجبور به ترک زنجان می‌‌شوند و از آن تاریخ در جوار حرم مطهر [[امام رضا]] علیه السلام اقامت نموده و در حوزه علمیه [[مشهد]] به دروس خارج فقه و اصول و [[تفسیر قرآن|تفسیر]] اشتغال می‌‌ورزند.
  
−
در ایام نزدیک به پیروزی انقلاب از اوائل سال 1357 در طول مدت اقامت در مشهد نیز به مبارزات خود ادامه داده به همراه و با همکاری نزدیک و صمیمانه با علمای اعلام مشهد در حوادث و وقایع مختلف بر علیه رژیم نامشروع ستم‌شاهی اعلام مواضع می‌‌فرمودند. در این میان ذکر بعضی از اهم فعالیت‌های معظم‌له در مبارزه با رژیم سفاک پهلوی لازم به نظر می‌‌رسد.
+
در ایام نزدیک به پیروزی انقلاب از اوائل سال ۱۳۵۷، در طول مدت اقامت در مشهد نیز به مبارزات خود ادامه داده به همراه و با همکاری نزدیک و صمیمانه با علمای اعلام مشهد، در حوادث و وقایع مختلف بر علیه رژیم نامشروع ستم‌شاهی اعلام مواضع می‌‌فرمودند. در این میان ذکر بعضی از اهم فعالیت‌های معظم‌له در مبارزه با رژیم سفاک پهلوی لازم به نظر می‌‌رسد:
  
−
* 1- در تاریخ 26 تیر ماه سال 1357 که مقارن بود با اواسط [[شعبان]] 1398 معظم‌له طی اعلامیه‌ای به همراه ارکان وقت [[حوزه علمیه]] مشهد حضرات آیات عظام میرزا جواد آقا تهرانی، میرزا حسنعلی مروارید، میرزا علی فلسفی، سید کاظم مرعشی، موسوی شاهرودی، ابوالحسن شیرازی، علم‌الهدی سبزواری، محمدمهدی نوغانی، محمدرضا مدرسی رحمهم الله با توجه به کشتار بی‌رحمانه مردم مظلوم و بی‌دفاع شهرهای مختلف، خصوصا قم توسط رژیم پهلوی جشن و سرور ایام نیمه شعبان را تحریم می‌‌نمایند.
+
*در تاریخ ۲۶ تیر ماه سال ۱۳۵۷ -که مقارن بود با اواسط [[شعبان]] ۱۳۹۸ ق- معظم‌له طی اعلامیه‌ای به همراه ارکان وقت [[حوزه علمیه]] مشهد از جمله: میرزا جواد آقا تهرانی، [[حسنعلی مروارید]]، میرزا علی فلسفی، سید کاظم مرعشی، علم‌الهدی سبزواری، محمدمهدی نوغانی، محمدرضا مدرسی با توجه به کشتار بی‌رحمانه مردم مظلوم و بی‌دفاع شهرهای مختلف، خصوصا قم توسط رژیم پهلوی، جشن و سرور ایام نیمه شعبان را تحریم می‌‌نمایند.
 +
*در پی هجرت امام خمینی از [[نجف]] به پاریس، معظم‌له طی اعلامیه‌ای - همراه با علمای اعلام مشهد - مراتب اعتراض خود را مطرح کردند.
 +
*در دو حادثه مهم - شهادت آیت الله [[سید مصطفی خمینی]] و نیز دهم دی ماه مشهد (شهادت جمع کثیری از مردم حق طلب و شریف مشهد) - ایشان و حضرات آیات فوق عزای عمومی ‌‌اعلام فرمودند.
  
−
* 2- در ششم مهر ماه 1357 به جهت محاصره بیت مرحوم آیت الله سوی دولت [[عراق]] ایشان و حضرات علمای سابق الذکر با مرتبط دانستن این اقدامات دولت عراق با منویات رژیم پهلوی دولتین ایران و عراق را به اقدامات شدید انقلابی تهدید کردند.
+
پس از بازگشت امام خمینی به میهن و قبل از پیروزی انقلاب، - باتوجه به نیاز انقلابی مردم زنجان - به دستور امام خمینی، آیت الله زنجانی در میان استقبال باشکوه مردم زنجان به آنجا مراجعت نموده و مدت ۲ سال مسائل مردم و انقلاب را در منطقه رهبری کردند. تا این که در سال ۱۳۵۹ از ترور مرموزی نجات یافتند، بدین جهت به طور دائم به [[مشهد]] مراجعت کردند.
  
−
* 3- در پی هجرت امام از [[نجف]] به پاریس معظم‌له طی اعلامیه‌ای - همراه با علمای اعلام مشهد - مراتب اعتراض خود را مطرح کردند.
+
دروس عالی [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] ایشان نوعاً در ابتدای امر در مدرسه سلیمان خان مشهد تشکیل می‌‌شد و بعدها به مکتب ایشان، مکتب [[امام صادق]] علیه السلام واقع در مسجد امام صادق علیه السلام منتقل گردید. این مسجد سال‌های متمادی شاهد جماعتی باشکوه از اقشار مختلف مردم به ویژه دانشگاهیان، فرهیختگان و کسبه جهت انجام فرائض دینی و مراسم مذهبی به امامت معظم‌له بوده است. دروس [[تفسیر قرآن|تفسیر]] و [[حکمت]] و [[عرفان]] غالباً در بیت ایشان برپا می‌‌شد.
  
−
* 4- در دو حادثه مهم - شهادت آیت الله مصطفی خمینی و نیز دهم دی ماه مشهد (شهادت جمع کثیری از مردم حق طلب و شریف مشهد) - ایشان و حضرات آیات فوق عزای عمومی ‌‌اعلام فرمودند.
+
==وفات==
 +
مرحوم آیةالله سید عزالدین زنجانی، سرانجام در ۲۴ اردیبهشت ماه ۱۳۹۲ دار فانی را وداع گفت و در جوار بارگاه ملکوتی [[امام رضا|امام علی بن موسی الرضا]] علیه‌السلام به خاک سپرده شد.
  
−
در کتاب انقلاب اسلامی ‌‌مردم مشهد (نوشته ر.ع شاکری) آمده است: امروز 10/11/1357 گروهی از علمای طراز اول مشهد به منظور اعتراض به ایجاد موانع برای مراجعت [[امام خمینی]] به ایران از طرف دولت بختیار، در صحن موزه (صحن امام خمینی) متحصن شدند.
+
==منابع==
 +
*[http://www.alzanjani.ir/zendegi-name/ پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله عزالدین حسینی زنجانی].
  
−
که در راس ایشان معظم‌له بودند و نیز پس از مراجعت حضرت امام آیت الله زنجانی در معیت مرحوم آیت الله مروارید و مرحوم آیت الله فلسفی و جمعی دیگر به نمایندگی از سوی مبارزین مشهد به ملاقات امام در تهران شتافتند. پس از بازگشت امام به میهن و قبل از پیروزی انقلاب - باتوجه به نیاز انقلابی مردم زنجان - به دستور امام خمینی، معظم‌له در میان استقبال باشکوه مردم فهیم زنجان به زنجان مراجعت کردند و مدت 2 سال مسائل مردم و انقلاب را در منطقه رهبری کردند. تا این که در سال 1359 از ترور مرموزی نجات یافتند، بدین جهت به طور دائم به [[مشهد]] مراجعت کردند.
+
==آرشیو عکس و تصویر==
 +
<gallery mode="packed" heights="170">
 +
پرونده:عزالدین (1).jpg|سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی در دوران کودکی
 +
پرونده:عزالدین0.jpg|alt=آیت الله عزالدین زنجانی در نوجوانی و پدر بزرگوارشان آیت الله امام جمعه ای|نشسته از راست: محمود حسینی موسوی امام جمعه ای زنجانی و سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی
 +
پرونده:عزالدین (2).jpg|alt=آیت الله عزالدین زنجانی و پدر بزرگوارشان آیت الله امام جمعه ای|نشسته از راست: سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی و محمود حسینی موسوی امام جمعه ای زنجانی
 +
پرونده:عزالدین (3).jpg|سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی در زندان ساواک
 +
پرونده:عزالدین (4).jpg|سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی در جوانی
 +
پرونده:عزالدین (5).jpg|سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی
 +
پرونده:عزالدین (6).jpg|alt=آیت الله عزالدین زنجانی و شهید محراب آیت الله قاضی طباطبایی|سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی و [[شهید سید محمد علی قاضی طباطبائی|شهید سید محمدعلی قاضی طباطبائی]]
 +
پرونده:عزالدین (7).jpg|سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی
 +
پرونده:عزالدین (8).jpg|سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی
 +
پرونده:عزالدین (9).jpg|alt=آیت الله عزالدین زنجانی در نمازجمعه زنجان|سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی در کسوت امام جمعه زنجان
 +
پرونده:عزالدین (10).jpg|alt=آیت الله عزالدین زنجانی و علامه طباطبایی|از راست: سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی و [[علامه طباطبايى|سید محمدحسین طباطبائی]]
 +
پرونده:عزالدین (11).jpg|از راست: سید کاظم حسینی میلانی و سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی
 +
پرونده:عزالدین (12).jpg|از راست: ناشناس، عبدالنبی کاشانی، [[محمدتقی فلسفی]]، [[سید محمدصادق لواسانی]]، سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی و محمدآقا امامی (امامی کاشانی)
 +
پرونده:عزالدین (13).jpg|alt=آیت الله عزالدین زنجانی و رهبری به همراه شهید محراب آبت الله دستغیب|از راست: ناشناس، [[سید علی حسینی خامنه ای]]، سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی و شهید [[سید عبدالحسین دستغیب]]
 +
پرونده:شبیری (7).jpg|از راست: [[سید موسی شبیری زنجانی|سید موسی شبیری (حسینی) زنجانی]] و سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی
 +
پرونده:عزالدین (14).jpg|از راست: ناشناسان، جواد تهرانی، ناشناس، [[آیت الله سید عبدالله شیرازی|سید عبدالله موسوی شیرازی]]، سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی، [[حسن‌علی مروارید|حسن علی مروارید]] و [[سید محمدهادی میلانی|سید محمدهادی حسینی میلانی]]
 +
پرونده:عزالدین (15).jpg|سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی
 +
پرونده:حسن علی مروارید (17).jpg|اقامه نماز میت حسن علی مروارید توسط علی فلسفی تنکابنی و سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی
 +
پرونده:عزالدین (17).jpg|درس خارج سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی
 +
پرونده:عزالدین (21).jpg|تشییع سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی
 +
پرونده:عزالدین (22).jpg|اقامه نماز میت سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی توسط سید موسی شبیری زنجانی
 +
</gallery>
 +
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=شده
 +
|شناسه= متوسط
 +
|عنوان بندی مناسب= خوب
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= خوب
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده= دارد
 +
}}
  
−
دروس عالی [[فقه]] و [[اصول]] ایشان نوعاً در ابتدا امر در مدرسه سلیمان خان مشهد تشکیل می‌‌شد و بعدها به مکتب ایشان، مکتب [[امام صادق]] علیه السلام واقع در مسجد امام صادق علیه السلام منتقل گردید. مسجدی که سال‌های متمادی شاهد جماعتی باشکوه از اقشار مختلف مردم به ویژه دانشجویان و دانشگاهیان، فرهیختگان و کسبه جهت انجام فرائض دینی و مراسم مذهبی به امامت معظم‌له بوده. دروس تفسیر و [[حکمت]] و [[عرفان]] غالباً در بیت ایشان برپا می‌‌شد.
+
[[رده:علمای معاصر|حسینی زنجانی،سید عزالدین]][[رده:علماء شیعه]]
−
 
+
[[رده:مراجع تقلید]]
−
مرحوم استاد محمدکاظم طوسی که از ادباء و اندیشمندان و نیز از محشورین ایشان بودند می‌فرمودند چندین دهه است مطالب عرشی توسط یک فقیه در حوزه مشهد با این سطح عالی طرح و نقد نگردیده بود.
 
−
 
 
−
'''آثار و تالیفات'''
 
−
 
 
−
از این مرجع عالی‌قدر تالیفاتی تاکنون چاپ شده:
 
−
 
 
−
* 1. رساله عملیه؛
 
−
 
 
−
* 2. راه رستگاری در اخلاق؛
 
−
 
 
−
* 3. تفسیر [[سوره حمد]]؛
 
−
 
 
−
* 4. شرح [[زیارت عاشورا]]؛
 
−
 
 
−
* 5. مناسک [[حج]] و ترجمه‌ی فارسی آن؛
 
−
 
 
−
* 6. شرح خطبه حضرت زهرا سلام الله علیها؛
 
−
 
 
−
* 7. زندگی‌نامه علامه فرزانه شیخ محمدجواد بلاغی؛
 
−
 
 
−
* 8. کتاب مطارحات حول معیار الشرک فی القرآن (به زبان عربی و ترجمه فارسی)؛
 
−
 
 
−
* 9. یکصد و ده سوال (که مشتمل بر 110 عدد از استفتائاتی است که از معظم‌له پرسیده شده)؛
 
−
 
 
−
* 10. مقالات فراوان در مجلات مختلف.
 
−
 
 
−
و آثار منتشر نشده:
 
−
 
 
−
* 1. تقریرات اصول و [[فقه]] مرحوم آیت الله العظمی ‌‌حجت کوه‌کمره‌ای؛
 
−
 
 
−
* 2. تقریرات اصول و فقه مرحوم آیت الله العظمی ‌‌بروجردی رحمه الله علیه؛
 
−
 
 
−
* 3. فیض العلیم فی شرح تحفه الحکیم؛
 
−
 
 
−
* 4. شرح زیارت آل یاسین؛
 
−
 
 
−
* 5. تعلیقه بر وسیله النجاه آیت الله العظمی ‌‌اصفهانی قدس سره؛
 
−
 
 
−
* 6. رساله فی حقیقه الایمان.
 
−
[[رده: علمای معاصر]]
 
 
[[رده:فقیهان]]
 
[[رده:فقیهان]]
−
[[رده:مفسرین قرآن]]
+
[[رده: مبارزان علیه پهلوی]]
 +
[[رده:مدفونین در حرم امام رضا علیه السلام]]
 +
[[رده:مدفونین در مشهد]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ دسامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۸:۲۴

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

Icon-computer.png
محتوای فعلی مقاله یکی از پایگاه های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

آیت‌الله سید عزّالدین حسینی زنجانی (۱۳۰۰-۱۳۹۲ ش)، فقیه اصولی، از مراجع تقلید شیعه معاصر و از شاگردان علامه طباطبایی و امام خمینی بود. ایشان ضمن تدریس دروس حوزوی در زنجان و مشهد و تألیف کتب متعدد، امامت جمعه زنجان و مدیریت مدرسه سید و تولیت مسجد جامع زنجان را به عهده داشته است.

۲۲۰px
نام کامل سید عزالدین حسینی موسوی زنجانی
زادروز ۱۳۰۰ شمسی
زادگاه زنجان
وفات ۱۳۹۲ شمسی
مدفن مشهد، حرم امام رضا علیه‌السلام

Line.png

اساتید

آیت‌الله بروجردی، سید محمد حجت کوه‌کمری، امام خمینی، علامه طباطبایی، سید احمد خوانساری، سید ابوالقاسم خویی،...


آثار

راه رستگاری در اخلاق، شرح خطبه حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها، مناسک حج، تفسیر سوره حمد، مطارحات حول معیار الشرک فی القرآن،...

تحصیلات و استادان

سید عزالدین حسینی موسوی زنجانی فرزند آیت الله میرزا محمود حسینی زنجانی، در سال ۱۳۰۰ شمسی در زنجان به دنیا آمد.

تحصیل در زنجان:

وی دوران تحصیل مقدمات، سطح و مقداری از درس خارج را در حوزه علمیه زنجان گذراند؛ برخی اساتید ایشان عبارتند از:

  • سید عبدالصمد غزالی (سیوطی)؛
  • حاج شیخ مختار لنکرانی (مغنی)؛
  • حاج شیخ یحیی مدرسی (مطول).
  • سید مجتبی موسوی انگورانی (منطق)؛
  • خارج اصول مرحوم آیت الله والد از متن کتاب فوائدالاصول اثر مرحوم محقق نائینی تدریس می‌‌شد که ایشان به همراه مرحوم استاد رضا روزبه یک دوره کامل اصول را در این درس شرکت می‌‌فرمودند.
  • و اما متن خارج فقه؛ کتاب ریاض المسائل بود که در محضر والد فقیدشان تلمذ می‌‌نمودند.

تحصیل در قم:

پس از ورود به حوزه علمیه قم به درس خارج مرحوم سید محمد حجت کوه کمره ای در فقه و اصول حاضر می‌‌شوند، که حدود سیزده سال طول می‌‌کشد.

پس از گذشت چند سال از ورود ایشان، مرحوم آیت الله بروجردی در قم اقامت می‌‌کنند و آیت الله زنجانی در دروس معظم‌له شرکت می‌‌کنند. و نیز در درس اصول آیت الله صدر و آیت الله سید احمد خوانساری حاضر می‌‌شوند. همچنین کتاب اسفار را در محضر امام خمینی قدس سره خوانده‌اند. در یکی از سفرها والد معظم‌له، از امام خمینی درباره ایشان سؤال می‌‌کنند، امام می‌‌فرمایند: «ایشان بسیار خوش فهم و خوش قریحه هستند».

در سال ۱۳۲۵ که علامه طباطبایی وارد قم می‌‌شوند، آیت الله زنجانی بلافاصله به محضر ایشان رفته و تقاضای درس کرده، در جواب فرمودند هنوز کتاب‌های من از تبریز نیامده است؛ وی کتاب خود را در اختیار استاد گذارده و اولین درس «اسفار» استاد در قم با شرکت تعدادی فضلا شروع می‌‌شود. هم‌اکنون همان اسفار با حواشی زیبای علامه با خط خودشان موجود است. علامه طباطبایی به معظم‌له بسیار علاقه و در مواقع مختلف مقام علمی ‌‌ایشان را بیان می‌‌فرمودند. در مصاحبه تلویزیونی ایشان که در اواخر عمر شریفشان انجام شد، هنگامی‌‌ که خبرنگار سؤال کرد که از شاگردان برجسته شما نام ببرید، در پاسخ پس از شهید مطهری از ایشان به عنوان حاج سید عزالدین امام یاد فرمودند. مرحوم شیخ عبدالحمید قائمی ‌‌که از فضلاء و علمای به نام زنجان بودند، نقل فرمودند که پس از انقلاب من در محضر علامه طباطبایی بودم به مناسبتی مسائل زنجان مطرح شد، علامه چنین فرمودند: «مقام علمی ‌‌حاج سید عزالدین برای مردم مجهول است، ایشان بسیار زحمت کشیده و دارای مراتب عالی علمی ‌‌هستند».

تحصیل در نجف:

آیت الله زنجانی پس از سال‌ها تحصیل و تدریس در حوزه علمیه قم به نجف اشرف عزیمت کردند و ماه‌ها در دروس آیات عظام سید عبدالهادی شیرازی و سید ابوالقاسم خوئی و خصوصاً سید محسن حکیم شرکت می‌‌جستند، در حالی که خود از مجتهدین مطرح حوزه علمیه بودند و مرحوم آیت الله حکیم به ایشان توجه و احترام داشتند.

آثار و تألیفات

از این مرجع عالی‌قدر تألیفاتی تاکنون چاپ شده است:

ترجمه مطارحات حول معیار الشرک فی القرآن - از آثار آیت‌الله حسینی زنجانی
  • رساله عملیه؛
  • راه رستگاری در اخلاق؛
  • مناسک حج و ترجمه‌ی فارسی آن؛
  • مطارحات حول معیار الشرک فی القرآن (به زبان عربی و ترجمه فارسی)؛
  • یکصد و ده سوال (که مشتمل بر ۱۱۰ عدد از استفتائاتی است که از معظم‌له پرسیده شده)؛
  • مقالات فراوان در مجلات مختلف.

و آثار منتشر نشده ایشان عبارتند از:

  • فیض العلیم فی شرح تحفة الحکیم؛
  • شرح زیارت آل یاسین؛
  • رساله فی حقیقة الایمان.

فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی

پس از رحلت والد معظم‌شان -آیت الله میرزا محمود حسینی زنجانی- در سال ۱۳۳۵ ش، به جهت اداره مسجد جامع زنجان که به مسجد و مدرسه سید معروف است، در زنجان مستقر شدند و در آن مسجد، نماز جماعت و نماز جمعه را اقامه می‌‌فرمودند. لازم به ذکر است که در زنجان نماز جمعه به وسیله اجداد بزرگوارشان اقامه می‌‌شده است و این منصب در اولاد و احفاد آن بزرگوار بوده تا زمان رضاخان که مرحوم آیت الله آقا میرزا محمود حسینی زنجانی قدس سره قطع نظر از اراده‌ی حکومت، نماز جمعه را می‌‌خوانده‌اند کما این که معظم‌له در مجلس مؤسسان راجع به تغییر سلطنت از قاجار به پهلوی، جلسه را ترک نموده و رای نداده بودند. و نیز خلف معظم‌له هم بر اساس منصب خانوادگی علاوه بر اقامه جماعت، نماز جمعه را تا وقتی که در زنجان بودند اقامه می‌‌کردند. همچنین حوزه درس خارج ایشان به طور مرتب در زنجان دایر بوده و محور بحث فقه کتاب «وسیلة النجاة» مرحوم آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی بوده و به همین مناسبت غالب ابواب وسیله النجاه را تعلیقه دارند. و نیز کتابخانه‌ای در مرکز شهر به نام «کتابخانه حسینی» تاسیس نموده که هم اکنون یکی از کتابخانه‌های فعال شهر می‌‌باشد.

ایشان در ۱۷ خرداد سال ۱۳۴۲، در پی نهضت امام خمینی بر علیه رژیم پهلوی، سخنرانی نموده و دستگیر می‌‌شوند و به همراه علمای مبارز از جمله استاد شهید مطهری و شهید هاشمی‌‌نژاد و آیت الله مکارم شیرازی و مرحوم آقای محمدتقی فلسفی به مدت ۴۵ روز در زندان بودند. پس از آزادی از زندان، در مسائل سیاسی اجتماعی فعالیت داشتند. در سال ۱۳۵۰ که شاه از اوپک مراجعت می‌‌کند، معظم‌له در پی ایراد سخنرانی شدیدالحنی علیه شاه به واسطه منوچهر آزمون رئیس اوقاف وقت مجبور به ترک زنجان می‌‌شوند و از آن تاریخ در جوار حرم مطهر امام رضا علیه السلام اقامت نموده و در حوزه علمیه مشهد به دروس خارج فقه و اصول و تفسیر اشتغال می‌‌ورزند.

در ایام نزدیک به پیروزی انقلاب از اوائل سال ۱۳۵۷، در طول مدت اقامت در مشهد نیز به مبارزات خود ادامه داده به همراه و با همکاری نزدیک و صمیمانه با علمای اعلام مشهد، در حوادث و وقایع مختلف بر علیه رژیم نامشروع ستم‌شاهی اعلام مواضع می‌‌فرمودند. در این میان ذکر بعضی از اهم فعالیت‌های معظم‌له در مبارزه با رژیم سفاک پهلوی لازم به نظر می‌‌رسد:

  • در تاریخ ۲۶ تیر ماه سال ۱۳۵۷ -که مقارن بود با اواسط شعبان ۱۳۹۸ ق- معظم‌له طی اعلامیه‌ای به همراه ارکان وقت حوزه علمیه مشهد از جمله: میرزا جواد آقا تهرانی، حسنعلی مروارید، میرزا علی فلسفی، سید کاظم مرعشی، علم‌الهدی سبزواری، محمدمهدی نوغانی، محمدرضا مدرسی با توجه به کشتار بی‌رحمانه مردم مظلوم و بی‌دفاع شهرهای مختلف، خصوصا قم توسط رژیم پهلوی، جشن و سرور ایام نیمه شعبان را تحریم می‌‌نمایند.
  • در پی هجرت امام خمینی از نجف به پاریس، معظم‌له طی اعلامیه‌ای - همراه با علمای اعلام مشهد - مراتب اعتراض خود را مطرح کردند.
  • در دو حادثه مهم - شهادت آیت الله سید مصطفی خمینی و نیز دهم دی ماه مشهد (شهادت جمع کثیری از مردم حق طلب و شریف مشهد) - ایشان و حضرات آیات فوق عزای عمومی ‌‌اعلام فرمودند.

پس از بازگشت امام خمینی به میهن و قبل از پیروزی انقلاب، - باتوجه به نیاز انقلابی مردم زنجان - به دستور امام خمینی، آیت الله زنجانی در میان استقبال باشکوه مردم زنجان به آنجا مراجعت نموده و مدت ۲ سال مسائل مردم و انقلاب را در منطقه رهبری کردند. تا این که در سال ۱۳۵۹ از ترور مرموزی نجات یافتند، بدین جهت به طور دائم به مشهد مراجعت کردند.

دروس عالی فقه و اصول ایشان نوعاً در ابتدای امر در مدرسه سلیمان خان مشهد تشکیل می‌‌شد و بعدها به مکتب ایشان، مکتب امام صادق علیه السلام واقع در مسجد امام صادق علیه السلام منتقل گردید. این مسجد سال‌های متمادی شاهد جماعتی باشکوه از اقشار مختلف مردم به ویژه دانشگاهیان، فرهیختگان و کسبه جهت انجام فرائض دینی و مراسم مذهبی به امامت معظم‌له بوده است. دروس تفسیر و حکمت و عرفان غالباً در بیت ایشان برپا می‌‌شد.

وفات

مرحوم آیةالله سید عزالدین زنجانی، سرانجام در ۲۴ اردیبهشت ماه ۱۳۹۲ دار فانی را وداع گفت و در جوار بارگاه ملکوتی امام علی بن موسی الرضا علیه‌السلام به خاک سپرده شد.

منابع

آرشیو عکس و تصویر

  • سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی در دوران کودکی

  • آیت الله عزالدین زنجانی در نوجوانی و پدر بزرگوارشان آیت الله امام جمعه ای

    نشسته از راست: محمود حسینی موسوی امام جمعه ای زنجانی و سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی

  • آیت الله عزالدین زنجانی و پدر بزرگوارشان آیت الله امام جمعه ای

    نشسته از راست: سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی و محمود حسینی موسوی امام جمعه ای زنجانی

  • سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی در زندان ساواک

  • سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی در جوانی

  • سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی

  • آیت الله عزالدین زنجانی و شهید محراب آیت الله قاضی طباطبایی

    سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی و شهید سید محمدعلی قاضی طباطبائی

  • سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی

  • سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی

  • آیت الله عزالدین زنجانی در نمازجمعه زنجان

    سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی در کسوت امام جمعه زنجان

  • آیت الله عزالدین زنجانی و علامه طباطبایی

    از راست: سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی و سید محمدحسین طباطبائی

  • از راست: سید کاظم حسینی میلانی و سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی

  • از راست: ناشناس، عبدالنبی کاشانی، محمدتقی فلسفی، سید محمدصادق لواسانی، سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی و محمدآقا امامی (امامی کاشانی)

  • آیت الله عزالدین زنجانی و رهبری به همراه شهید محراب آبت الله دستغیب

    از راست: ناشناس، سید علی حسینی خامنه ای، سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی و شهید سید عبدالحسین دستغیب

  • از راست: سید موسی شبیری (حسینی) زنجانی و سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی

  • از راست: ناشناسان، جواد تهرانی، ناشناس، سید عبدالله موسوی شیرازی، سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی، حسن علی مروارید و سید محمدهادی حسینی میلانی

  • سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی

  • اقامه نماز میت حسن علی مروارید توسط علی فلسفی تنکابنی و سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی

  • درس خارج سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی

  • تشییع سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی

  • اقامه نماز میت سید محمد عزالدین حسینی موسوی زنجانی توسط سید موسی شبیری زنجانی


برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=عزالدین_حسینی_زنجانی&oldid=159791»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا
مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه