سنجش مقاله انجام نشده است

متشابه القرآن و مختلفه (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۲ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۶: سطر ۶:
 
|تصویر=[[پرونده:متشابه القرآن و مختلفه.jpg|240px|وسط]]
 
|تصویر=[[پرونده:متشابه القرآن و مختلفه.jpg|240px|وسط]]
  
|نویسنده=محمد بن على بن شهر آشوب مازندرانى
+
|نویسنده=ابن شهر آشوب
  
|موضوع= متشابه قرآن
+
|موضوع= تفسیر متشابهات قرآن
  
 
|زبان=عربی
 
|زبان=عربی
  
|تعداد جلد=2
+
|تعداد جلد=۲
  
|عنوان افزوده1=
+
|عنوان افزوده1= تحقیق و تصحیح
  
|افزوده1=
+
|افزوده1=حسن مصطفوى
  
 
|عنوان افزوده2=
 
|عنوان افزوده2=
سطر ۲۵: سطر ۲۵:
  
 
}}
 
}}
متشابه القرآن و مختلفه اثر [[ابن شهر آشوب|محمد بن على بن شهر آشوب مازندرانى]] (متوفاى ۵۸۸ هجرى) یک [[تفسیر موضوعی|تفسیر قرآن موضوعى]] است که محور آن [[آیات محکم و متشابه|آیات متشابه]] و محتاج به توضیح و آیات مورد اختلاف علما در موضوعات گوناگون است.
+
«متشابه القرآن و مختلفه» تألیف [[ابن شهر آشوب|ابن شهرآشوب مازندرانى]] (م، ۵۸۸ ق)، یک [[تفسیر موضوعی|تفسیر قرآن موضوعى]] است که محور آن [[آیات محکم و متشابه|آیات متشابه]] و محتاج به توضیح و آیات مورد اختلاف علما در موضوعات گوناگون است.
  
==پیشینه تألیف==
+
==مؤلف==
 
+
[[ابن شهر آشوب|محمد بن علی ابن شهرآشوب مازندرانى]] (۵۸۸-۴۸۹ ق)، فقیه [[شیعه]]، [[محدث]]، [[تفسیر قرآن|مفسّر]]، ادیب، شاعر و مطّلع نسبت به [[علم رجال|رجال]] و [[احادیث]] است. او از علمای بزرگی مانند [[فتال نیشابوری|فتّال نیشابورى]]، [[شیخ طبرسی]]، [[ابومنصور طبرسی]]، [[ابوالفتوح رازی]] و [[قطب راوندى|قطب الدین راوندی]] بهره برد.
[[قرآن]] دریاى عمیقى است که هرکس گوشه‌اى از آن را دیده، غرق آن شده و محو جمال و زیبایى آن گشته است.
 
عناوین مورد تحقیق در قرآن بسیار فراوانند و علاوه بر [[تفسیر قرآن|تفسیر]] و [[تأویل|تأویل]]، عناوینى از قبیل: [[ناسخ و منسوخ]]، مَجازهاى قرآن، [[اسباب نزول|اسباب النزول]]، غریب القرآن، [[اعراب قرآن]]، لغات قرآن، فضائل قرآن، علم قراءت و [[تجوید|تجوید]] و... هم تألیفاتى را به خود اختصاص داده‌اند.
 
  
یکى از موضوعات مهم قرآنى مسئله [[آیات محکم و متشابه|محکم و متشابه]] است. در این زمینه اولین کسى که دست به قلم برده حمزة بن حبیب زیات کوفى متوفاى ۱۵۶ هجرى و از اصحاب [[امام صادق علیه السلام|امام صادق]] علیه السلام است که معروف به امام القّراء مى‌باشد. پس از او دیگران نیز کتبى با نام متشابه القرآن تألیف نمودند از جمله:
+
از شاگردان‌ و راویان‌ ابن‌ شهرآشوب‌ نیز مى‌توان‌ [[ابن ادریس حلی|ابن‌ ادریس‌ حلى‌]]، [[یحیی بن بطریق|ابن‌ بطریق‌ حلى‌]] و [[ابن زهره|ابن‌ زهرة حلبى‌]] را یاد کرد.
  
- ابو عبد الله محمد بن هارون - حسن بن حسن بن موسى نوبختى م ۳۱۰ ه - محمد بن احمد عمیدى صاحب تنقیح البلاغه م ۴۳۳ ه - [[ملاصدرا|صدر المتألهین شیرازى]] م ۱۰۵۰ ه، و... .
+
ابن‌ شهر‌آشوب در [[علوم قرآنی]] و [[حدیث]] و [[رجال]] تبحر داشت و آثاری ماندگار تألیف نمود، از جمله: متشابه القرآن و مختلفه، [[معالم العلماء (کتاب)|معالم العلماء]]، [[‏مناقب ابن شهر آشوب (کتاب)|مناقب آل ابی‌طالب]]، مثالب النواصب، المنهاج الجدیده، انساب آل ابی‌طالب، نخب الاخبار الخصائص الفاطمیه.
  
==عناوین کتاب==     
+
==محتوای کتاب==     
 +
[[ابن شهر آشوب]] در این کتاب بحث‌ها را چینش موضوعى داده و از [[تفسیر ترتیبی|تفسیر ترتیبى]] [[قرآن]] اجتناب کرده؛ علت آن هم روشن است زیرا دسترسى به مطلب مورد نظر و بحث دلخواه به سادگى امکان پذیر است.
  
کتاب متشابه القرآن در دو جلد تألیف شده است. جلد اول این کتاب شامل:
+
در این کتاب تمام قرآن [[تفسیر]] نشده، بلکه فقط [[آیات محکم و متشابه|آیات متشابه]] و آیاتى که مورد اختلاف علما یا مفسرین قرار گرفته‌اند تبیین شده‌اند، لذا دسترسى به مطلب دلخواه در این نوع تفسیر گزینشى مشکل است.
  
۱- بحث‌هاى [[توحید|توحید]] و [[اصول دین|اصول دین]] و صفات الهى
+
با ترتیب موضوعى و قرار دادن هر دسته [[آیات]] در یک عنوان، اولا تمام آیات مربوط به یک موضوع به سهولت بررسى مى‌گردد و ثانیا از تکرار بسیارى از آیات در جاهاى مختلف کتاب پرهیز مى‌شود و لازم نیست در هر کجا به موضوع خاصى رسید تمام آیات سابق و لاحق را در آن موضوع تکرار کند.
  
۲- خلقت آسمان و زمین و دیگر موجودات
+
کتاب «متشابه القرآن و مختلفه» در دو جلد تألیف شده است. جلد اول این کتاب شامل مباحث زیر می باشد:
  
۳- سعادت و شقاوت و [[قضا و قدر]]
+
*بحث‌هاى [[توحید|توحید]] و [[اصول دین|اصول دین]] و صفات الهى
  
۴- [[نبوت]] و قصص [[پیامبران|أنبیاء]] علیهم السلام
+
*خلقت آسمان و زمین و دیگر موجودات
  
۵- بحث‌هاى متفرقه به عنوان مفردات
+
*سعادت و شقاوت و [[قضا و قدر]]
  
جلد دوم کتاب نیز شامل بحث‌هایى است از جمله:
+
*[[نبوت]] و قصص [[پیامبران|أنبیاء]] علیهم السلام
  
۱- آیات قرآن پیرامون [[پیامبر اسلام|پیامبر اسلام]] صلى الله علیه و آله
+
*بحث‌هاى متفرقه به عنوان مفردات
  
۲- فضائل [[اهل البیت|اهل بیت پیامبر]] علیهم السلام
+
جلد دوم کتاب نیز شامل بحث‌هایى است از جمله:
 
 
۳- موضوعات متفرقه مانند [[توبه]]، [[قیامت|قیامت]] و...
 
 
 
۴- آیات [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول فقه]] و [[فقه]]
 
  
۵- ناسخ و منسوخ
+
*آیات قرآن پیرامون [[پیامبر اسلام|پیامبر اسلام]] صلى الله علیه وآله
  
۶- نوادر
+
*فضائل [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم السلام
  
==روش بحث==
+
*موضوعات متفرقه مانند [[توبه]]، [[قیامت|قیامت]] و...
  
ابن شهر آشوب مازندرانى در این کتاب بحث‌ها را چینش موضوعى داده و از [[تفسیر ترتیبی|تفسیر ترتیبى]] قرآن اجتناب کرده، علت آن هم روشن است زیرا دسترسى به مطلب مورد نظر و بحث دلخواه به سادگى امکان پذیر است.
+
*آیات [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول فقه]] و [[فقه]]
  
در این کتاب تمام قرآن تفسیر نشده، بلکه فقط آیات متشابه و آیاتى که مورد اختلاف علما یا مفسرین قرار گرفته‌اند تبیین شده‌اند, لذا دسترسى به مطلب دلخواه در این نوع تفسیر گزینشى مشکل است.
+
*[[ناسخ و منسوخ]]
  
با ترتیب موضوعى و قرار دادن هر دسته آیات در یک عنوان، اولا تمام آیات مربوط به یک موضوع به سهولت بررسى مى‌گردد و ثانیا از تکرار بسیارى از آیات در جاهاى مختلف کتاب پرهیز مى‌شود و لازم نیست در هر کجا به موضوع خاصى رسید تمام آیات سابق و لاحق را در آن موضوع تکرار کند.
+
*نوادر.
  
کار تحقیق و تصحیح و مقابله کتاب و استخراج آیات در این چاپ بر عهده حجة الاسلام حسن مصطفوى بوده و در ابتداى کتاب نیز علامه شهرستانى مقدمه‌اى بر آن نوشته و بحث‌هایى پیرامون محکم و متشابه و حکمت وجود متشابه در قرآن آورده که بسیار زیبا و خواندنى است. در پایان کتاب فهرست مطالب آمده و پس از آن فهرست آیاتِ بحث شده در کتاب، به ترتیب سوره‌هاى قرآن ذکر شده است.
+
کار تحقیق و تصحیح و مقابله کتاب و استخراج آیات در این چاپ بر عهده حجةالاسلام حسن مصطفوى بوده و در ابتداى کتاب نیز [[سید هبة الدین شهرستانی|علامه شهرستانى]] مقدمه‌اى بر آن نوشته و بحث‌هایى پیرامون [[محکم و متشابه]] و حکمت وجود متشابه در قرآن آورده که بسیار زیبا و خواندنى است. در پایان کتاب، فهرست مطالب آمده و پس از آن فهرست آیاتِ بحث شده در کتاب، به ترتیب [[سوره|سوره‌هاى]] قرآن ذکر شده است.
  
==منبع==
+
==منابع==
 
+
*[[نرم افزار جامع تفاسیر نور|نرم افزار جامع التفاسیر]]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
[[نرم افزار جامع تفاسیر نور|نرم افزار جامع التفاسیر]]، بخش کتابشناسی.
 
==متن کتاب متشابه القرآن و مختلفه==
 
[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/39241/متشابه-القرآن-و-مختلفه متشابه القرآن و مختلفه]
 
 
{{تفسیر قرآن}}
 
{{تفسیر قرآن}}
 
 
{{سنجش کیفی
 
{{سنجش کیفی
 
|سنجش=نشده
 
|سنجش=نشده
سطر ۹۳: سطر ۸۴:
 
}}
 
}}
  
[[رده: تفاسیر]]
+
[[رده: تفاسیر]][[رده: تفسیرهای شیعه]]
 
[[رده:کتاب‌های علوم قرآنی]]
 
[[رده:کتاب‌های علوم قرآنی]]
 +
[[رده:آثار ابن شهر آشوب]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۲ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۳۹

متشابه القرآن و مختلفه.jpg
نویسنده ابن شهر آشوب
موضوع تفسیر متشابهات قرآن
زبان عربی
تعداد جلد ۲
تحقیق و تصحیح حسن مصطفوى

متشابه القرآن و مختلفه

«متشابه القرآن و مختلفه» تألیف ابن شهرآشوب مازندرانى (م، ۵۸۸ ق)، یک تفسیر قرآن موضوعى است که محور آن آیات متشابه و محتاج به توضیح و آیات مورد اختلاف علما در موضوعات گوناگون است.

مؤلف

محمد بن علی ابن شهرآشوب مازندرانى (۵۸۸-۴۸۹ ق)، فقیه شیعه، محدث، مفسّر، ادیب، شاعر و مطّلع نسبت به رجال و احادیث است. او از علمای بزرگی مانند فتّال نیشابورى، شیخ طبرسی، ابومنصور طبرسی، ابوالفتوح رازی و قطب الدین راوندی بهره برد.

از شاگردان‌ و راویان‌ ابن‌ شهرآشوب‌ نیز مى‌توان‌ ابن‌ ادریس‌ حلى‌، ابن‌ بطریق‌ حلى‌ و ابن‌ زهرة حلبى‌ را یاد کرد.

ابن‌ شهر‌آشوب در علوم قرآنی و حدیث و رجال تبحر داشت و آثاری ماندگار تألیف نمود، از جمله: متشابه القرآن و مختلفه، معالم العلماء، مناقب آل ابی‌طالب، مثالب النواصب، المنهاج الجدیده، انساب آل ابی‌طالب، نخب الاخبار الخصائص الفاطمیه.

محتوای کتاب

ابن شهر آشوب در این کتاب بحث‌ها را چینش موضوعى داده و از تفسیر ترتیبى قرآن اجتناب کرده؛ علت آن هم روشن است زیرا دسترسى به مطلب مورد نظر و بحث دلخواه به سادگى امکان پذیر است.

در این کتاب تمام قرآن تفسیر نشده، بلکه فقط آیات متشابه و آیاتى که مورد اختلاف علما یا مفسرین قرار گرفته‌اند تبیین شده‌اند، لذا دسترسى به مطلب دلخواه در این نوع تفسیر گزینشى مشکل است.

با ترتیب موضوعى و قرار دادن هر دسته آیات در یک عنوان، اولا تمام آیات مربوط به یک موضوع به سهولت بررسى مى‌گردد و ثانیا از تکرار بسیارى از آیات در جاهاى مختلف کتاب پرهیز مى‌شود و لازم نیست در هر کجا به موضوع خاصى رسید تمام آیات سابق و لاحق را در آن موضوع تکرار کند.

کتاب «متشابه القرآن و مختلفه» در دو جلد تألیف شده است. جلد اول این کتاب شامل مباحث زیر می باشد:

  • خلقت آسمان و زمین و دیگر موجودات
  • بحث‌هاى متفرقه به عنوان مفردات

جلد دوم کتاب نیز شامل بحث‌هایى است از جمله:

  • نوادر.

کار تحقیق و تصحیح و مقابله کتاب و استخراج آیات در این چاپ بر عهده حجةالاسلام حسن مصطفوى بوده و در ابتداى کتاب نیز علامه شهرستانى مقدمه‌اى بر آن نوشته و بحث‌هایى پیرامون محکم و متشابه و حکمت وجود متشابه در قرآن آورده که بسیار زیبا و خواندنى است. در پایان کتاب، فهرست مطالب آمده و پس از آن فهرست آیاتِ بحث شده در کتاب، به ترتیب سوره‌هاى قرآن ذکر شده است.

منابع

***
تفسیر قرآن
درباره تفسیر قرآن: تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن
اصطلاحات: اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات
شاخه های تفسیر قرآن:

تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی)

روشهای تفسیری قرآن:
تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: