جامعیت مقاله متوسط
شناسه ناقص است
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

یحیی بن بطریق: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(منابع)
 
(۸ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{نیازمند ویرایش فنی}}
+
{{خوب}}
 +
'''شمس‌الدین یحیی بن حسن بن بطریق حلی''' (۶۰۰-۵۲۳ ق)، [[فقیه]]، ادیب، [[محدث]] و متکلم نامدار [[امامیه]] در قرن ششم هجری و از شاگردان [[ابن شهر آشوب|ابن شهرآشوب مازندرانی]] بود. وی آثار مهمی در منقبت [[امیرالمومنین|امیرالمؤمنین]] (علیه‌السلام) از جمله «[[عمدة عیون صحاح الاخبار فی مناقب امام الابرار (کتاب)|عمدة عیون صحاح الاخبار]]» و «[[خصائص الوحی المبین فی مناقب امیرالمؤمنین|خصائص الوحی المبین]]» تألیف کرده است. [[فخار بن معد موسوی|فخار بن معد موسوی]] و [[ابن مشهدی|ابن مشهدی]] از شاگردان بزرگ او هستند.
 +
{{شناسنامه عالم
 +
||نام کامل = '''یحیی بن حسن بن بطریق حلی'''
 +
||تصویر=
 +
||زادروز =  ۵۲۳ قمری
 +
|زادگاه = [[حله]]
 +
|وفات =  ۶۰۰ قمری
 +
|مدفن = حله
 +
|اساتید =  [[سدیدالدین محمود حمصی]]، [[ابن شهر آشوب|ابن شهر آشوب مازندرانی]]، [[عمادالدین محمد طبری]]،...
 +
|شاگردان = [[فخار بن معد موسوی|فخار بن معد موسوی]]، [[ابن مشهدی|محمد بن جعفر مشهدی]]، علی بن یحیی خیاط سورآوی،...
 +
|آثار = [[عمدة عیون صحاح الاخبار فی مناقب امام الابرار (کتاب)|عمدة عیون صحاح الاخبار فی مناقب امام الابرار]]» و «[[خصائص الوحی المبین فی مناقب امیرالمؤمنین]]، ابطال شبهة المتأولین لنص ولایة امیرالمؤمنین، المناقب،...
 +
}}
 +
==زندگی‌نامه==
  
ابوحسین یا ابوزکریا شمس الدین یحیی بن حسن بن حسین بن علی بن محمد بن بطریق اسدی حلی (523 - 600 ق / 1129 - 1204 م)، فقیه و ادیب و محدث و متکلم امامی است.
+
یحیى بن حسن بن حسین بن على بن محمد بن بطریق حلى اسدى ربعى،<ref>طبقات اعلام الشیعة، ص۳۳۷؛ لسان المیزان، ج۶، ص۲۴۷.</ref> [[کنیه|مکنّا]] به ابوالحسن و ابوزکریا<ref>هدیة الاحباب، شیخ عباس قمى، ص۵۸؛ روضات الجنات به نقل از برخى کتب، ص۱۹۶.</ref> و ملقب به شرف الاسلام<ref>روضات الجنات، ص۱۹۶.</ref> و شرف الدین و شمس الدین<ref>التراث العربى، ج۴، ص۸۸؛ الذریعة، ج۱۵، ص۳۳۴؛ الکنى والالقاب، ج۱، ص۲۱۷.</ref> در سال ۵۲۳ قمری در شهر [[حله|حلّه]] به دنیا آمد.
  
== آل بطریق ==
+
آل بطریق از خاندانهای بزرگ علم و ادب در حله بود. ابن بطریق دو فرزندش، علی و محمد از مشهورترین افراد این خاندان بزرگ [[شیعه|شیعی]] بودند.
 
آل بطریق از خاندان های بزرگ علم و ادب در حله بود. ابن بطریق دو فرزندش، علی و محمد، از مشهورترین افراد این خاندان بزرگ شیعی بودند.  
 
  
== معرفی اجمالی ابن بطریق==
+
وى در سال ۵۹۶ قمری پس از اتمام تحصیلات و حصول قوه [[اجتهاد]] به حلب بازگشت و بقیه عمر بابرکت خود را در آنجا گذراند و در مذهب [[امامیه]] به مرتبه «[[فتوا|افتاء]]» دست یافت. او همچنین مدتى را در [[بغداد]] گذراند و پس از آن در شهر [[واسط]] سکنی گزید و مشغول [[عبادت]] شد<ref>طبقات اعلام الشیعة، ص۳۳۷؛ لسان المیزان، ج۶، ص۲۴۷.</ref> و زندگانى به [[زهد]] سپرى کرد.
  
شيخ ابوالحسن, يحيى بن حسن بن حسن بن على بن محمد بن بطريق حلى اسدى ربعى, <ref> .طبقات اعلام الشيعة, ص ۳۳۷; لسان الميزان, ج ۶, ص ۲۴۷. </ref> مكنّا به ابوالحسن و ابوزكريا <ref> هدية الاحباب, شيخ عباس قمى, ص ۵۸; روضات الجنات, به نقل از برخى كتب, ص ۱۹۶. </ref> و ملقب به شرف الاسلام <ref> روضات الجنات, ص ۱۹۶. </ref> و شرف الدين و شمس الدين <ref> التراث العربى, ج ۴, ص ۸۸; الذريعة, ج ۱۵, ص ۳۳۴; الكنى و الالقاب, ج ۱, ص ۲۱۷. </ref> در سال ۵۲۳ ق, (/ ۱۱۲۹م) در شهر حلّه به دنيا آمد. او مدتى را در بغداد گذراند و پس از آن, در شهر واسط سكنا گزيد و مشغول عبادت شد <ref> طبقات اعلام الشيعة, ص ۳۳۷; لسان الميزان, ج ۶, ص ۲۴۷. </ref> و زندگانى به زهد سپرى كرد. وى در سال ۵۹۶ق, پس از اتمام تحصيلات و حصول قوه اجتهاد به حلب بازگشت  و بقيه عمر با بركت خود را در آن جاگذراند.
+
ابن بطریق حلی سرانجام در [[شعبان]] ۶۰۰ قمری در ۷۷ سالگی درگذشت.
  
== تحصیلات ==
+
==تحصیل و استادان==
  
وی [[فقه]] و کلام را در [[مذهب امامیه]] نزد سدید الدین محمود حمصی فراگرفت و پس از آن نحو، لغت، نظم و نثر را نیز فراگرفت.
+
یحیی بن بطریق، [[فقه]] و [[علم کلام|کلام]] را در مذهب [[امامیه]] نزد [[سدیدالدین محمود حمصی]] فراگرفت و پس از آن [[علم نحو|نحو]]، [[علم لغت|لغت]]، نظم و نثر را نیز فراگرفت.  
  
وی در مذهب امامیه به مرتبه (افتاء) دست یافت. مدتی را در [[بغداد]] و سپس در واسط اقامت گزید و در آن جا بسیار مشهور شد.
+
از جمله استادان روایی او از [[اهل سنت]] می توان به ابوالغنائم معمر بن محمد بن عبدالله حسینی، ابوجعفر اقبال بن مبارک بن محمد عکبری واسطی، ابوبکر عبدالله بن منصور بن عمران باقلانی، محمد بن یحیی بن محمد بن ابی السطلین علوی بغدادی، ابوالحسن محمد بن علی حسن بن علی بن وزیر ابوالعلاء واسطی اشاره کرد.
  
== استادان ==
+
از [[مشایخ]] و استادان [[شیعه]] او می توان [[عمادالدین محمد طبری]] صاحب کتاب «[[بشارة المصطفی]]»، احمد بن طاهر بن علی بن طاهر حسینی و [[ابن شهر آشوب|ابن شهر آشوب مازندرانی]] را نام برد.
  
از جمله استادان روایی او از [[اهل سنت]] می توان به ابوالغنائم معمر بن محمد بن عبدالله حسینی، ابوجعفر اقبال بن مبارک بن محمد عکبری واسطی، ابوبکر عبدالله بن منصور بن عمران باقالانی، محمد بن یحیی بن محمد بن ابی السطلین علوی بغدادی، ابوالحسن محمد بن علی حسن بن علی بن وزیر ابوالعلاء واسطی اشاره کرد.
+
==شاگردان و راویان==
  
از مشایخ و استادان خاصه او می توان عمادالدین ابوجعفر محمد بن قاسم [[طبری]] صاحب [[بشارة المصطفی]]، احمد بن طاهر بن علی بن طاهر حسینی و محمد بن علی [[ابن شهر آشوب]] مازندرانی را نام برد.
+
برخی از شاگردان و راویان ابن بطریق حلی عبارتند از:
  
== شاگردان ==
+
*پسرش، علی بن یحیی بن حسن بن بطریق،
 +
*ابوالحسن علی بن یحیی خیاط سورآوی،
 +
*[[فخار بن معد موسوی|سید فخار بن معد موسوی]]،
 +
*نجم الدین محمد بن ابی هشام علوی،
 +
*صفی الدین محمد بن معد بن علی،
 +
*نجم الاسلام محمد بن عبدالله بن زهره حلبی (برادرزاده [[ابن زهره|ابوالمکارم ابن زهره]])،
 +
*[[ابن مشهدی|محمد بن جعفر مشهدی]].
  
شاگردان و راویان او عبارتند از: علی بن یحیی بن حسن بن بطریق، ابوالحسن علی بن یحیی خیاط سورآوی، شرف الدین فخار بن سعد بن فخار بن احمد، نجم الدین محمد بن ابی هشام علوی، صفی الدین محمد بن معد بن علی، ابوحامد نجم الاسلام محمد بن عبدالله بن علی بن زهره حسینی حلبی و محمد بن جعفر مشهدی.
+
==آثار و تألیفات==
  
== آثار ==
+
از جمله آثار ابن بطریق حلی می توان موارد زیر را برشمرد:
  
ابن بطریق در [[شعبان]] 600 ق در 77 سالگی درگذشت. از او آثاری بجا مانده است. از جمله آثارش می توان موارد زیر را برشمرد:
+
#[[عمدة عیون صحاح الاخبار فی مناقب امام الابرار (کتاب)|عمدة عیون صحاح الاخبار فی مناقب امام الابرار]]؛ که مؤلف در این اثر، آرای [[اهل سنت]] را درباره مناقب [[امام علی]] علیه السلام از کتاب های [[صحاح سته]]، [[الکشف و البیان عن تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر ثعلبی]]، حلیة الأولیاء [[ابونعیم اصفهانی]]، [[مناقب ابن مغازلی (کتاب)|مناقب ابن مغازلی]]، فردوس ابن شیرویه، مغازی ابن اسحاق، مناقب سهائی گردآورده است.
 +
#[[خصائص الوحی المبین فی مناقب امیرالمؤمنین]]؛ این کتاب شامل آیاتی از [[قرآن]] است که به اعتراف [[عامه]] و شهادت [[صحاح سته]] در مناقب [[امام علی علیه السلام|امام علی]] علیه السلام نازل شده است. این کتاب نخستین بار در ۱۳۱۱ ق. به همراه «نور الهدایة» دوانی و پس از آن در ۱۴۰۶ ق. به کوشش محمدباقر محمودی در تهران چاپ شد.
 +
#ابطال شبهة المتأولین لنص ولایة [[امیرالمومنین|امیرالمؤمنین]].
 +
#المستدرک المختار فی مناقب وصی المختار.
 +
#المناقب.
  
# ابطال شبهة المتاولین لنص ولایة امیرالمومنین.
+
==پانویس==  
# المستدرک المختار فی مناقب وصی المختار.
 
# [[المناقب]].
 
# عمدة عیون صحاح الاخبار فی مناقب امام الابرار؛ که مؤلف در این اثر آرای [[اهل سنت]] را درباره مناقب [[امام علی]] علیه السلام از کتاب های صحاح ستة، [[تفسیر ثعلبی]]، [[حلیة ابونعیم]]، [[مناقب ابن مغازلی]]، [[فردوس ابن شیرویه]]، [[مغازی ابن اسحاق]]، [[مناقب سهائی]] گردآورده است. این کتاب در سال 1309 ق در [[تبریز]] و بعد از آن در 1407 ق در [[قم]] به چاپ رسید.
 
# خصائص الوحی المبین فی مناقب امیرالمؤمنین؛ این کتاب شامل آیاتی است که به اعتراف عامه و شهادت صحاح ستة در مناقب امام علی علیه السلام نازل شده است این کتاب نخستین بار در 1311 ق به همراه [[نور الهدایة]] دوانی و پس از آن در 1406 ق به کوشش محمدباقر محمودی در تهران چاپ شد.
 
 
 
 
 
==پانویس ==  
 
 
<references />
 
<references />
 
 
==منابع==
 
==منابع==
*کتاب تقویم تاریخ، فرهنگ و تمدن اسلام و ایران.
+
*کتاب تقویم تاریخ، فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، علی‌اکبر ولایتی و سایرین.
*زندگى ابن بطريق،[http://www.hadith.net/n382-e1617.html پایگاه اطلاع رسانی حدیث شیعه]، بازیابی: 14 اردیبهشت 1393.
+
*[http://www.hadith.net/n382-e1617.html "زندگى ابن بطریق"، پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه]، بازیابی: ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۳.
*تلخيص از مجموعه گلشن ابرار، جلد 4، زندگی نامه "يحيي بن بطريق" از علي كرجي.
+
*[[گلشن ابرار (کتاب)|گلشن ابرار]]، جلد ۴، زندگی‌نامه "یحیی بن بطریق" از علی کرجی.
 
+
{{سنجش کیفی
'''پيوندها'''
+
|سنجش=شده
 
+
|شناسه= متوسط
* '''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=64705&scope=HalOLVgPCsuE6LdQ6Fd2B-YjyzCXx7A_&flowLastAction=view&from=search&query=%D9%8A%D8%AD%D9%8A%D9%8A%20%D8%A8%D9%86%20%D8%A8%D8%B7%D8%B1%D9%8A%D9%82&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true زندگينامه]'''
+
|عنوان بندی مناسب= خوب
 
+
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
* '''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=75341&scope=HalOLVgPCsski9GHJqzuSUnGSl3fuGua&flowLastAction=view&from=search&query=%D9%8A%D8%AD%D9%8A%D9%8A%20%D8%A8%D9%86%20%D8%A8%D8%B7%D8%B1%D9%8A%D9%82&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true کتاب العمدة]'''
+
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 
+
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
[[رده: علمای قرن هفتم]]
+
|جامعیت= متوسط
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده=دارد
 +
}}
 +
[[رده: علمای قرن ششم]][[رده: علماء شیعه]]
 
[[رده:ادیبان]]
 
[[رده:ادیبان]]
 
[[رده:فقیهان]]
 
[[رده:فقیهان]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۲۲

شمس‌الدین یحیی بن حسن بن بطریق حلی (۶۰۰-۵۲۳ ق)، فقیه، ادیب، محدث و متکلم نامدار امامیه در قرن ششم هجری و از شاگردان ابن شهرآشوب مازندرانی بود. وی آثار مهمی در منقبت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) از جمله «عمدة عیون صحاح الاخبار» و «خصائص الوحی المبین» تألیف کرده است. فخار بن معد موسوی و ابن مشهدی از شاگردان بزرگ او هستند.

نام کامل یحیی بن حسن بن بطریق حلی
زادروز ۵۲۳ قمری
زادگاه حله
وفات ۶۰۰ قمری
مدفن حله

Line.png

اساتید

سدیدالدین محمود حمصی، ابن شهر آشوب مازندرانی، عمادالدین محمد طبری،...

شاگردان

فخار بن معد موسوی، محمد بن جعفر مشهدی، علی بن یحیی خیاط سورآوی،...

آثار

عمدة عیون صحاح الاخبار فی مناقب امام الابرار» و «خصائص الوحی المبین فی مناقب امیرالمؤمنین، ابطال شبهة المتأولین لنص ولایة امیرالمؤمنین، المناقب،...

زندگی‌نامه

یحیى بن حسن بن حسین بن على بن محمد بن بطریق حلى اسدى ربعى،[۱] مکنّا به ابوالحسن و ابوزکریا[۲] و ملقب به شرف الاسلام[۳] و شرف الدین و شمس الدین[۴] در سال ۵۲۳ قمری در شهر حلّه به دنیا آمد.

آل بطریق از خاندانهای بزرگ علم و ادب در حله بود. ابن بطریق دو فرزندش، علی و محمد از مشهورترین افراد این خاندان بزرگ شیعی بودند.

وى در سال ۵۹۶ قمری پس از اتمام تحصیلات و حصول قوه اجتهاد به حلب بازگشت و بقیه عمر بابرکت خود را در آنجا گذراند و در مذهب امامیه به مرتبه «افتاء» دست یافت. او همچنین مدتى را در بغداد گذراند و پس از آن در شهر واسط سکنی گزید و مشغول عبادت شد[۵] و زندگانى به زهد سپرى کرد.

ابن بطریق حلی سرانجام در شعبان ۶۰۰ قمری در ۷۷ سالگی درگذشت.

تحصیل و استادان

یحیی بن بطریق، فقه و کلام را در مذهب امامیه نزد سدیدالدین محمود حمصی فراگرفت و پس از آن نحو، لغت، نظم و نثر را نیز فراگرفت.

از جمله استادان روایی او از اهل سنت می توان به ابوالغنائم معمر بن محمد بن عبدالله حسینی، ابوجعفر اقبال بن مبارک بن محمد عکبری واسطی، ابوبکر عبدالله بن منصور بن عمران باقلانی، محمد بن یحیی بن محمد بن ابی السطلین علوی بغدادی، ابوالحسن محمد بن علی حسن بن علی بن وزیر ابوالعلاء واسطی اشاره کرد.

از مشایخ و استادان شیعه او می توان عمادالدین محمد طبری صاحب کتاب «بشارة المصطفی»، احمد بن طاهر بن علی بن طاهر حسینی و ابن شهر آشوب مازندرانی را نام برد.

شاگردان و راویان

برخی از شاگردان و راویان ابن بطریق حلی عبارتند از:

آثار و تألیفات

از جمله آثار ابن بطریق حلی می توان موارد زیر را برشمرد:

  1. عمدة عیون صحاح الاخبار فی مناقب امام الابرار؛ که مؤلف در این اثر، آرای اهل سنت را درباره مناقب امام علی علیه السلام از کتاب های صحاح سته، تفسیر ثعلبی، حلیة الأولیاء ابونعیم اصفهانی، مناقب ابن مغازلی، فردوس ابن شیرویه، مغازی ابن اسحاق، مناقب سهائی گردآورده است.
  2. خصائص الوحی المبین فی مناقب امیرالمؤمنین؛ این کتاب شامل آیاتی از قرآن است که به اعتراف عامه و شهادت صحاح سته در مناقب امام علی علیه السلام نازل شده است. این کتاب نخستین بار در ۱۳۱۱ ق. به همراه «نور الهدایة» دوانی و پس از آن در ۱۴۰۶ ق. به کوشش محمدباقر محمودی در تهران چاپ شد.
  3. ابطال شبهة المتأولین لنص ولایة امیرالمؤمنین.
  4. المستدرک المختار فی مناقب وصی المختار.
  5. المناقب.

پانویس

  1. طبقات اعلام الشیعة، ص۳۳۷؛ لسان المیزان، ج۶، ص۲۴۷.
  2. هدیة الاحباب، شیخ عباس قمى، ص۵۸؛ روضات الجنات به نقل از برخى کتب، ص۱۹۶.
  3. روضات الجنات، ص۱۹۶.
  4. التراث العربى، ج۴، ص۸۸؛ الذریعة، ج۱۵، ص۳۳۴؛ الکنى والالقاب، ج۱، ص۲۱۷.
  5. طبقات اعلام الشیعة، ص۳۳۷؛ لسان المیزان، ج۶، ص۲۴۷.

منابع