آیه سؤال: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | آیه 43 [[سوره نحل]] را كه به لزوم «سؤال» از [[اهل الذکر]] فرمان داده، «آیه سؤال» | + | آیه 43 [[سوره نحل]] (یا [[آیه 7 سوره انبیاء]]) را كه به لزوم «سؤال» از «[[اهل الذکر]]» فرمان داده، «آیه سؤال»<ref> نهج الحق، علامه حلی، ص 210؛ كفایة‌الاصول، ص 300.</ref> یا «آیه ذکر» نامیده‌اند. |
{{قرآن در قاب|سوره=16|آیه=43|ترجمه=و پیش از تو جز مردانی که به آنان وحی می کردیم، نفرستادیم. اگر [این حقیقت را] نمی دانید [که پیامبران از جنس بشر بودند] از اهل دانش و اطلاع بپرسید [تا دیگر نگویید که چرا فرشته ای به رسالت نازل نشده است؟!]}} | {{قرآن در قاب|سوره=16|آیه=43|ترجمه=و پیش از تو جز مردانی که به آنان وحی می کردیم، نفرستادیم. اگر [این حقیقت را] نمی دانید [که پیامبران از جنس بشر بودند] از اهل دانش و اطلاع بپرسید [تا دیگر نگویید که چرا فرشته ای به رسالت نازل نشده است؟!]}} | ||
از [[ابن عباس]] روایت شده که گوید: وقتى که خداوند [[پیامبر اسلام|محمد]] (صلی الله علیه وآله) را به پیامبرى برگزید، این موضوع بر عرب گران آمد. روى این اصل منکر شدند و گفتند: خداوند بزرگتر از آن است که از میان بشر پیامبرى برگزیند.<ref> تفسیر جامع البیان.</ref> | از [[ابن عباس]] روایت شده که گوید: وقتى که خداوند [[پیامبر اسلام|محمد]] (صلی الله علیه وآله) را به پیامبرى برگزید، این موضوع بر عرب گران آمد. روى این اصل منکر شدند و گفتند: خداوند بزرگتر از آن است که از میان بشر پیامبرى برگزیند.<ref> تفسیر جامع البیان.</ref> | ||
| − | و نیز گویند علت نزول این آیه چنین بود که مشرکین مى گفتند: خداوند بزرگتر از آن است که پیامبر او از جنس آدم | + | و نیز گویند علت نزول این آیه چنین بود که مشرکین مى گفتند: خداوند بزرگتر از آن است که پیامبر او از جنس آدم باشد، بلکه برگزیده او جز [[فرشته]] نخواهد بود.<ref> تفسیر روض الجنان.</ref> |
| − | در روایتى از [[امام باقر]] علیه‌السلام، «اهل ذكر» بر [[ائمه|امامان]] علیهم‌السلام تطبیق شده است.<ref> | + | «اهل ذکر» مفهوم وسيعى دارد که همه آگاهان و اهل اطلاع را در زمينه هاى مختلف شامل مى شود. اينکه «اهل الذکر» چه کسانى هستند، نظر مفسران متفاوت است؛ برخى آن را [[اهل کتاب]] دانسته اند (چون مشركين با اهل كتاب رابطه خوبى داشتند، خداوند به آنان مى‌فرمايد: از اهل كتاب ([[يهود]] و [[مسیحیت|نصارى]]) سؤال كنيد) و بعضى مراد از آن را اهل علم مى دانند. در روایتى از [[امام باقر]] علیه‌السلام، «اهل ذكر» بر [[ائمه|امامان]] علیهم‌السلام تطبیق شده است.<ref>تفسیر عیاشى، ج2، ص260؛ التبیان، ج6، ص384.</ref> [[محمد بن جریر طبری|طبری]]، ابن كثير و آلوسى نيز در تفاسيرشان، ذيل اين آيه، اهلِ ذكر را [[اهل بيت]] پيامبر معرّفى كرده‌اند. |
| − | در کتاب [[بحارالانوار]]، حدود شصت روايت در اين باره نقل شده كه در برخى از آنها، امامان معصوم فرموده‌اند: «نحن والله اهلُ الذكر المسؤلون» بخدا قسم ما هستيم، آن اهل ذكرى كه مردم بايد سؤالات خود را از آنان بپرسند.<ref>بحارالانوار، ج23، ص172 به بعد.</ref> | + | در کتاب [[بحارالانوار]]، حدود شصت روايت در اين باره نقل شده كه در برخى از آنها، امامان معصوم فرموده‌اند: «نحن والله اهلُ الذكر المسؤلون» بخدا قسم ما هستيم، آن اهل ذكرى كه مردم بايد سؤالات خود را از آنان بپرسند.<ref>بحارالانوار، ج23، ص172 به بعد.</ref> گرچه امامان معصوم عليهم السلام مصداق بارز و تمام اين آيه اند، ولى مفهوم آيه هيچگاه محدود و منحصر در ایشان نيست. |
| + | |||
| + | از اين آيه برمى آيد که در زمينه هاى مختلف بايد به متخصص آن مراجعه شود؛ بدين خاطر شهرت این آیه به «آیه سؤال»، بیشتر در [[علم اصول]] مطرح است و اصوليان از آن بر لزوم تقلید از فقیهان و نیز حجیت [[خبر واحد]]<ref> الفصول، اصفهانى، ص 276.</ref> و حجیت [[فتوا]]<ref> كفایة الاصول، ص 300.</ref> استدلال كرده‌اند. | ||
| − | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references/> | ||
| سطر ۱۶: | سطر ۱۷: | ||
* [[دائرة المعارف قرآن کریم]]، علی خراسانی، ج1، ص388. | * [[دائرة المعارف قرآن کریم]]، علی خراسانی، ج1، ص388. | ||
*[[نمونه بينات در شأن نزول آيات]]، محمدباقر محقق، ص481. | *[[نمونه بينات در شأن نزول آيات]]، محمدباقر محقق، ص481. | ||
| + | *[[تفسیر نور]]، محسن قرائتی، ج5، ص426. | ||
| + | *پایگاه [[مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی]]. | ||
{{قرآن}} | {{قرآن}} | ||
[[رده:آیه‌های با عناوین خاص]] | [[رده:آیه‌های با عناوین خاص]] | ||
[[رده:آیات سوره نحل]] | [[رده:آیات سوره نحل]] | ||
| + | [[رده:آیات سوره انبیاء]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۰۳
آیه 43 سوره نحل (یا آیه 7 سوره انبیاء) را كه به لزوم «سؤال» از «اهل الذکر» فرمان داده، «آیه سؤال»[۱] یا «آیه ذکر» نامیده‌اند.
از ابن عباس روایت شده که گوید: وقتى که خداوند محمد (صلی الله علیه وآله) را به پیامبرى برگزید، این موضوع بر عرب گران آمد. روى این اصل منکر شدند و گفتند: خداوند بزرگتر از آن است که از میان بشر پیامبرى برگزیند.[۲]
و نیز گویند علت نزول این آیه چنین بود که مشرکین مى گفتند: خداوند بزرگتر از آن است که پیامبر او از جنس آدم باشد، بلکه برگزیده او جز فرشته نخواهد بود.[۳]
«اهل ذکر» مفهوم وسيعى دارد که همه آگاهان و اهل اطلاع را در زمينه هاى مختلف شامل مى شود. اينکه «اهل الذکر» چه کسانى هستند، نظر مفسران متفاوت است؛ برخى آن را اهل کتاب دانسته اند (چون مشركين با اهل كتاب رابطه خوبى داشتند، خداوند به آنان مى‌فرمايد: از اهل كتاب (يهود و نصارى) سؤال كنيد) و بعضى مراد از آن را اهل علم مى دانند. در روایتى از امام باقر علیه‌السلام، «اهل ذكر» بر امامان علیهم‌السلام تطبیق شده است.[۴] طبری، ابن كثير و آلوسى نيز در تفاسيرشان، ذيل اين آيه، اهلِ ذكر را اهل بيت پيامبر معرّفى كرده‌اند.
در کتاب بحارالانوار، حدود شصت روايت در اين باره نقل شده كه در برخى از آنها، امامان معصوم فرموده‌اند: «نحن والله اهلُ الذكر المسؤلون» بخدا قسم ما هستيم، آن اهل ذكرى كه مردم بايد سؤالات خود را از آنان بپرسند.[۵] گرچه امامان معصوم عليهم السلام مصداق بارز و تمام اين آيه اند، ولى مفهوم آيه هيچگاه محدود و منحصر در ایشان نيست.
از اين آيه برمى آيد که در زمينه هاى مختلف بايد به متخصص آن مراجعه شود؛ بدين خاطر شهرت این آیه به «آیه سؤال»، بیشتر در علم اصول مطرح است و اصوليان از آن بر لزوم تقلید از فقیهان و نیز حجیت خبر واحد[۶] و حجیت فتوا[۷] استدلال كرده‌اند.
پانویس
منابع
- دائرة المعارف قرآن کریم، علی خراسانی، ج1، ص388.
- نمونه بينات در شأن نزول آيات، محمدباقر محقق، ص481.
- تفسیر نور، محسن قرائتی، ج5، ص426.
- پایگاه مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی.
