آیه زکات: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۷ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
موارد مصرف زكات (فقیران، مسكینان، متولیان گردآورى زكات، مؤلّفةُ قُلُوبِهِم، آزاد ساختن بردگان، اداى دین وام‌داران، در راه خدا و در راه ماندگان) در آیه 60 [[سوره توبه]]/9 آمده كه آن را «آیه زكات» مى‌گویند.<ref>الاتقان، ج‌2، ص‌47؛ التمهید، ج‌2، ص‌351.</ref>
+
{{متوسط}}
 +
آیه ۶۰ [[سوره توبه]] «آیه زکات» نامیده شده است. مراد از [[صدقه]] در اين [[آيه]]، «[[زکات|زکات]]» [[واجب]] است. برخى این آیه را «آیه صدقه»<ref> احکام القرآن، ابن‌العربى، ج ۱، ص ۲۳۸.</ref> یا «آیه صدقات»<ref>قرطبى، ج‌۲، ص‌۱۶۲؛ ابن‌کثیر، ج‌۱، ص‌۲۱۴.</ref> نیز نامیده‌اند.
  
برخى آن را «آیه صدقه»<ref> احكام القرآن، ابن‌العربى، ج 1، ص 238.</ref> یا «آیه صدقات»<ref>قرطبى، ج‌2، ص‌162؛ ابن‌كثیر، ج‌1، ص‌214.</ref> نیز نامیده‌اند:
+
{{قرآن در قاب|«إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللَّهِ وَابْنِ السَّبِيلِ ۖ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ»|سوره=9|آیه=60|ترجمه=صدقات، فقط ویژه نیازمندان و تهیدستان [زمین گیر] و کارگزاران [جمع و پخش آن] و آنانکه باید [به خاطر تمایل به اسلام] قلوبشان را به دست آورد، و برای [آزادی] بردگان و [پرداخت بدهی] بدهکاران و [هزینه کردن] در راه خدا [که شامل هر کار خیر و عام المنفعه می باشد] و در راه ماندگان است؛ [این احکام] فریضه ای از سوی خداست، و خدا دانا و حکیم است.}}
  
{{قرآن در قاب|«إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاء وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللّهِ وَابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِّنَ اللّهِ وَاللّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ»|سوره=9|آیه=60}}
+
[[ابوسعید خدری]] در [[شأن نزول]] آیه مذکور مى‌گوید: این آیه و آیات قبل و بعد آن، درباره کسانى نازل شده که به [[پیامبر]] صلى الله علیه وآله در تقسیم غنایم اعتراض مى‌کردند و مى‌گفتند: با ما به [[عدالت]] رفتار کن. پیامبر فرمود: واى بر شما! اگر من به عدالت رفتار نکنم، چه کسى به عدالت رفتار مى‌کند.<ref>اسباب النزول، واحدى، ص‌۲۰۵؛ روض الجنان، ج‌۹، ص‌۲۷۱.</ref>
  
ابوسعید خدرى در شأن نزول آیه مى‌گوید: این آیه و آیات قبل و بعد آن، درباره كسانى نازل شده كه به پیامبر صلى الله علیه و آله در تقسیم غنایم اعتراض مى‌كردند و مى‌گفتند: با ما به عدالت رفتار كن. پیامبر فرمود: واى بر شما! اگر من به عدالت رفتار نكنم، چه كسى به عدالت رفتار مى‌كند.<ref>اسباب النزول، واحدى، ص‌205؛ روض الجنان، ج‌9، ص‌271.</ref>
+
در این آیه موارد مصرف [[زکات|زكات]] بیان شده که عبارتند از: فقیران، مسکینان، متولیان گردآورى زکات، [[تألیف قلوب|مؤلّفةُ قُلُوبِهِم]]<ref>علامه طباطبائی می گوید  مقصود از" مؤلفة قلوبهم" کسانى هستند که با دادن سهمى از زکات به ایشان، دلهایشان متمایل مى‌‏شود که به اسلام درآیند، و یا مسلمانان را در دفع دشمن کمک کنند، و یا در برآوردن پاره‏‌اى از حوائج دینى کمک کنند.(المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۹، ص۳۱۱)</ref>، آزاد ساختن بردگان، اداى دین وام‌داران، مصرف در راه خدا و کمک به در راه ماندگان.<ref>الاتقان، ج‌۲، ص‌۴۷؛ التمهید، ج‌۲، ص‌۳۵۱.</ref>
  
 +
همچنین «آیه زکات» گاهی به آیه ۱۰۳ [[سوره توبه]] گفته می شود که [[واجب]] بودن پرداخت زکات را بیان می کند. در واقع حكم زكات در [[مكه|مكّه]] نازل شده است، امّا به علّت كمى مسلمانان و اندك بودن كسانى‌ كه زكات به آنان تعلق گرفته بود، خودشان اقدام به پرداخت زكات مى‌كردند. پس از تشكيل حكومت اسلامى در [[مدينه]]، مسأله‌ى گرفتن زكات از مردم و واريز كردن آن به [[بیت المال|بيت‌المال]] و تمركز آن توسط حاكم اسلامى در این آیه مطرح شد:
 +
 +
{{قرآن در قاب|«خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِمْ بِهَا وَصَلِّ عَلَيْهِمْ ۖ إِنَّ صَلَاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ»|سوره=9|آیه=103|ترجمه=از اموالشان زکاتی دریافت کن که به سبب آن [نفوس و اموالشان را] پاک می کنی، و آنان را رشد و تکامل می دهی؛ و [به هنگام دریافت زکات] بر آنان دعا کن؛ زیرا دعای تو مایه آرامشی برای آنان است؛ و خدا شنوا و داناست.}}
 
==پانویس==
 
==پانویس==
<references/>
+
<references />
 
 
 
==منابع==
 
==منابع==
* علی خراسانی، دائرة‌المعارف قرآن كریم، جلد1، ص385.
+
*[[دائرة المعارف قرآن کریم]]، علی خراسانی، ج1، ص۳۸۵.
 
+
*[[تفسیر نور]]، محسن قرائتی، ج۳، ص۴۴۶.
==منابع برای مطالعه بیشتر==
+
*[[المیزان فی تفسیر القرآن]]، علامه طباطبایی.
* [http://www.razemandegari.com/category/%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C/%D8%B2%DA%A9%D8%A7%D8%AA سایت راز ماندگاری، زکات].
+
==پیوندها==
 
+
*[[آیه 60 سوره توبه|ترجمه و تفسیر آیه ۶۰ سوره توبه]]
 +
*[http://raz.ahlolbait.com/category/%D8%B7%D8%B1%DB%8C%D9%82-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C/%D8%B2%DA%A9%D8%A7%D8%AA سایت راز ماندگاری، "زکات"]
 
{{قرآن}}
 
{{قرآن}}
 
 
[[رده:آیه‌های با عناوین خاص]]
 
[[رده:آیه‌های با عناوین خاص]]
 +
[[رده:آیات سوره توبه]]
 
[[رده:آیات الاحکام]]
 
[[رده:آیات الاحکام]]
[[رده:آیات سوره توبه]]
 

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۱ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۵۹

آیه ۶۰ سوره توبه «آیه زکات» نامیده شده است. مراد از صدقه در اين آيه، «زکات» واجب است. برخى این آیه را «آیه صدقه»[۱] یا «آیه صدقات»[۲] نیز نامیده‌اند.

مشاهده آیه در سوره

«إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللَّهِ وَابْنِ السَّبِيلِ ۖ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ»

صدقات، فقط ویژه نیازمندان و تهیدستان [زمین گیر] و کارگزاران [جمع و پخش آن] و آنانکه باید [به خاطر تمایل به اسلام] قلوبشان را به دست آورد، و برای [آزادی] بردگان و [پرداخت بدهی] بدهکاران و [هزینه کردن] در راه خدا [که شامل هر کار خیر و عام المنفعه می باشد] و در راه ماندگان است؛ [این احکام] فریضه ای از سوی خداست، و خدا دانا و حکیم است.

مشاهده آیه در سوره


ابوسعید خدری در شأن نزول آیه مذکور مى‌گوید: این آیه و آیات قبل و بعد آن، درباره کسانى نازل شده که به پیامبر صلى الله علیه وآله در تقسیم غنایم اعتراض مى‌کردند و مى‌گفتند: با ما به عدالت رفتار کن. پیامبر فرمود: واى بر شما! اگر من به عدالت رفتار نکنم، چه کسى به عدالت رفتار مى‌کند.[۳]

در این آیه موارد مصرف زكات بیان شده که عبارتند از: فقیران، مسکینان، متولیان گردآورى زکات، مؤلّفةُ قُلُوبِهِم[۴]، آزاد ساختن بردگان، اداى دین وام‌داران، مصرف در راه خدا و کمک به در راه ماندگان.[۵]

همچنین «آیه زکات» گاهی به آیه ۱۰۳ سوره توبه گفته می شود که واجب بودن پرداخت زکات را بیان می کند. در واقع حكم زكات در مكّه نازل شده است، امّا به علّت كمى مسلمانان و اندك بودن كسانى‌ كه زكات به آنان تعلق گرفته بود، خودشان اقدام به پرداخت زكات مى‌كردند. پس از تشكيل حكومت اسلامى در مدينه، مسأله‌ى گرفتن زكات از مردم و واريز كردن آن به بيت‌المال و تمركز آن توسط حاكم اسلامى در این آیه مطرح شد:

مشاهده آیه در سوره

«خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِمْ بِهَا وَصَلِّ عَلَيْهِمْ ۖ إِنَّ صَلَاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ»

از اموالشان زکاتی دریافت کن که به سبب آن [نفوس و اموالشان را] پاک می کنی، و آنان را رشد و تکامل می دهی؛ و [به هنگام دریافت زکات] بر آنان دعا کن؛ زیرا دعای تو مایه آرامشی برای آنان است؛ و خدا شنوا و داناست.

مشاهده آیه در سوره


پانویس

  1. احکام القرآن، ابن‌العربى، ج ۱، ص ۲۳۸.
  2. قرطبى، ج‌۲، ص‌۱۶۲؛ ابن‌کثیر، ج‌۱، ص‌۲۱۴.
  3. اسباب النزول، واحدى، ص‌۲۰۵؛ روض الجنان، ج‌۹، ص‌۲۷۱.
  4. علامه طباطبائی می گوید مقصود از" مؤلفة قلوبهم" کسانى هستند که با دادن سهمى از زکات به ایشان، دلهایشان متمایل مى‌‏شود که به اسلام درآیند، و یا مسلمانان را در دفع دشمن کمک کنند، و یا در برآوردن پاره‏‌اى از حوائج دینى کمک کنند.(المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۹، ص۳۱۱)
  5. الاتقان، ج‌۲، ص‌۴۷؛ التمهید، ج‌۲، ص‌۳۵۱.

منابع

پیوندها

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن