ابوالقاسم خزعلی: تفاوت بین نسخه‌ها
(تصویر و ترتیب در رده ی علمای معاصر) |
|||
| (۲۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| + | {{خوب}} | ||
| + | '''«آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی»''' (۱۳۰۴-۱۳۹۴ ش)، فقیه، خطیب و روحانی مجاهد [[شیعه]] معاصر و از شاگردان [[آیت الله بروجردی|آیت‌الله بروجردی]] و [[امام خمینی]] بود. ایشان در طول دوران مبارزات سیاسی خود با رژیم شاه، ارتباط نزدیکی با رهبری انقلاب اسلامی، [[امام خمینی]] داشت و بارها زندانی و تبعید شد. آیت‌الله خزعلی حافظ [[قرآن]] و [[نهج البلاغة|نهج البلاغه]] بود و مسئولیتهایی چون عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی، عضویت در مجلس خبرگان رهبری و عضویت در شورای نگهبان قانون اساسی را بر عهده داشت. | ||
{{شناسنامه عالم | {{شناسنامه عالم | ||
|نام کامل = ابوالقاسم خزعلی | |نام کامل = ابوالقاسم خزعلی | ||
| − | |تصویر=[[پرونده:Khazali.jpg| | + | |تصویر=[[پرونده:Khazali.jpg|۲۲۰px|center]] |
| − | |زادروز = | + | |زادروز = ۱۳۰۴ شمسی |
|زادگاه = بروجرد | |زادگاه = بروجرد | ||
| − | |وفات = | + | |وفات = ۱۳۹۴ شمسی |
| − | |مدفن = | + | |مدفن = [[مشهد]]، [[حرم امام رضا علیه السلام]] |
| − | |اساتید = | + | |اساتید = [[بروجردی، حسین|آیت الله بروجردی]]، [[امام خمینی]]، [[آیت الله بهجت]]، [[علامه طباطبایی]]، [[شیخ مجتبی قزوینی]]،... |
|شاگردان = | |شاگردان = | ||
| − | |آثار = | + | |آثار = تفسیر سورة فاتحة‌الکتاب، شرح بر اشعار عینیه ابن ابی الحدید،... |
}} | }} | ||
| − | == | + | ==تحصیل و استادان== |
| − | + | ابوالقاسم خزعلی فرزند غلامرضا، در سال ۱۳۰۴ هجری شمسی در بروجرد، از توابع استان لرستان چشم به جهان گشود. در ۶ یا ۷ سالگی به مکتبخانه محله «سرسوزنی» در بروجرد رفت. وی ده ساله بود که به همراه خانواده به [[مشهد]] مقدس مهاجرت کرد. | |
| − | + | در سن ۱۷ سالگی ـ همزمان با سقوط حکومت رضاشاه و اشغال [[ایران|ایران]] از سوی متفقین ـ به کار نوشتن دخل و خرج مغازه‌ای و توزیع جنس‌ها بین کسبه سرگرم بود تا از این راه، به امرار معاش خانواده کمک کند؛ ناگهان، بارقه‌های اشتیاق به علوم حوزوی و تحصیل [[حوزه علمیه]] مشهد دل و جانش را شعله‌‌ور ساخت؛ به گونه‌ای که کار و کسب را وانهاد، به تحصیل علوم دینی روی آورد. | |
| − | + | مقدمات را در حوزه مشهد فراگرفت و برای تحصیل سطوح به سراغ استادان ممتاز آن دیار رفت. با شروع به تحصیل در حوزه مشهد، [[صرف|صرف]] و [[نحو]] را نزد شیخ علی‌‌اکبر دامغانی فراگرفت و کتاب [[مغنی اللبیب (کتاب)|مغنی اللبیب]] را نزد محقق قوچانی خواند. [[معالم الدین و ملاذ المجتهدین (کتاب)|معالم]] و [[اللمعة الدمشقية (کتاب)|لمعه]] و [[قوانین الاصول (کتاب)|قوانین]] را نزد سید احمد یزدی آموخت. [[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]]، [[مکاسب (کتاب)|مکاسب]] و [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایه]] را نزد مرحوم [[شیخ هاشم قزوینی]] و بخشی از کفایه را نزد [[شیخ مجتبی قزوینی]] فراگرفت. | |
| − | آیت الله | + | شیخ ابوالقاسم خزعلی سپس راهی [[قم]] شد تا از محضر بزرگان آن شهر مقدس نیز بهره گیرد و برای نخستین بار در درس خارج [[فقه|فقه]] [[آیت الله بروجردی|آیت الله بروجردی]] و خارج [[اصول فقه|اصول]] [[امام خمینی]] حاضر شد که این مسأله تا سال‌ها ادامه داشت. وی در زمینه [[فلسفه]] و [[تفسیر قرآن|تفسیر]] نیز از استادان بسیاری در [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه قم]] بهره برد. در بخش فلسفه، [[اشارات و تنبیهات (کتاب)|اشارات]] را نزد مرحوم حاج شیخ جواد خندق‌آبادی تهرانی خواند و در درس [[شرح منظومه سبزواری (کتاب)|منظومه]] و [[اسفار اربعه (کتاب)|اسفار]] [[علامه طباطبایی]] نیز حاضر شد. وی همچنین مدتی در درس [[محمدتقی بهجت فومنی|آیت الله بهجت]] حاضر شد و از محضر این مرد بزرگ نیز کسب فیض کرد. |
| − | + | ==فعالیت‌های علمی و فرهنگی== | |
| − | + | آیت الله خزعلی در سال‌های تحصیل و مبارزه خدمات فرهنگی و علمی شایانی به جامعه اسلامی ارزانی داشته است. مهم‌ترین خدمت فرهنگی ایشان در دوره [[طاغوت|طاغوت]]، تنویر افکار عمومی و آگاه کردن جوانان مستعد و انقلابی از خطرهای موجود، همچون جریان‌های التقاطی و تز [[اسلام]] منهای روحانیت و مبارزه با جریان روشنفکری غیرمتعهد بود. وی در سخنرانی‌های خود همواره بر اسلام ناب و اصیل پای می‌فشرد و جوانان را به اُنس با علما و روحانیت [[شیعه]] و پرهیز از فراگیری اسلام از دست دیگران دعوت می‌کرد. | |
| − | + | در زمینه فعالیت‌های علمی، تنها اثری که از وی به چاپ رسیده، تفسیر [[سوره حمد|سوره فاتحة الکتاب]] است. همچنین او بر شعرهای «عینیه» [[ابن ابی الحدید|ابن ابی الحدید]] درباره [[امیرالمومنین]] علیه‌السلام شرحی نگاشته است. بیشتر مطالعات و فعالیت‌های ایشان درباره [[قرآن]] و [[نهج البلاغه]] است. | |
| − | + | ==فعالیت‌های سیاسی== | |
| − | با | + | بخش زیادی از زندگی آیت الله خزعلی به مبارزه با رژیم طاغوتی پهلوی مصروف شده است. او در فاجعه [[مسجد گوهرشاد]] در [[مشهد]]، نوجوانی ده ساله بود که فردای حادثه با پدرش در محل حاضر شده بود و خود می‌گوید فجایع رژیم پهلوی چنان بود که بر من تأثیر گذاشت و آن شب، تب کردم! |
| − | + | از آغازین حرکت‌های ایشان در مبارزه بر ضد رژیم شاه، تبلیغ در رفسنجان و افشای ماهیت شاه بر سر منبر بود که به دستگیری ایشان و تبعید به گناباد انجامید. | |
| − | آیت الله | + | در ماجرای انجمن‌های ایالتی و ولایتی، آیت الله خزعلی همواره در کنار [[امام خمینی]] بود و از جمله، حامل پیام ایشان برای علمای نجف آباد شد. همچنین وی در هیجدهم فروردین ماه ۱۳۴۳ به دیدار امام رفت. امام به تازگی آزاد شده بود و روزنامه اطلاعات در آن زمان مطلبی نوشته بود مبنی بر این که امام با دستگاه شاه کنار آمده و آزاد شد. این مطلب باعث تأثر امام شد و در جلسه‌ای که چند روز بعد در [[مدرسه فیضیه]] تشکیل شده بود، آیت الله خزعلی به دستور امام بر سر منبر رفت و ماهیت کذب مطلب روزنامه اطلاعات را افشا کرد. این سخنرانی، در آن روزگار به دلیل حماسی و مستحکم بودن، مشهور شد. |
| − | + | آیت الله خزعلی در طول دوران رژیم شاه، یک بار در زندان قزل قلعه زندانی شد و سه بار تبعید شد. تبعید نخست ایشان به گناوه و دامغان بود که سه سال به طول انجامید. تبعید دوم به زابل بود و در تبعید سوم پنهان شد و روی نشان نداد. در این زمان بود که حضرت [[سید علی حسینی خامنه ای|آیت الله خامنه‌ای]] در مخفیگاه به دیدار ایشان رفته و با هم از نزدیک آشنا شدند. | |
| − | آیت الله | + | آیت الله خزعلی در گزارش‌های [[ساواک]]، روحانی افراطی، اخلال‌‌گر طرفدار خمینی نامیده شده بود. در تبعید سوم وی پنهان شده بود تا ساواک نتواند او را دستگیر کند. در این هنگام خبر [[شهادت در راه خدا|شهادت]] فرزندش در [[قم]] بدست او می‌رسد. آیت الله خزعلی در [[تشییع جنازه|تشییع جنازه]] فرزندش شرکت می‌کند. او هرگز در تشییع فرزندش، اشک نریخت و خدا را در آن مصیبت سپاس می‌گفت. |
| − | در | + | امضای آیت الله خزعلی در بسیاری از بیانیه‌ها در [[مرجعیت|مرجعیت]] امام خمینی و لزوم مبارزه با رژیم شاه به چشم می‌خورد. همچنین وی در دوره طاغوت، همکاری نزدیکی با جامعه مدرسین [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه قم]] و اعضای آن داشته است و در مبارزات آن مرکز با رژیم شاه به طور جدی شرکت می‌کرده است. از دیگر فعالیت‌های او در پیش از انقلاب اسلامی، حمل پیام‌های امام به آیت الله سید کاظم شریعتمداری و همچنین دریافت پاسخ آیت الله شریعتمداری به امام بوده است. |
| − | + | آیت الله خزعلی پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز فعالیت‌های گسترده‌ای برای پیشبرد انقلاب انجام داده و در طول دوران جنگ تحمیلی بارها در جبهه‌ها حضور یافت و همواره مایه دلگرمی رزمندگان اسلام بوده است. وی در این سال‌ها، همواره یار صدیق امام خمینی و رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنه‌ای بوده و همواره مردم را به پیروی از [[ولایت فقیه]] و شناخت هوشمندانه توطئه‌های دشمن و نیز مبارزه با خط نفاق تشویق می‌کرده است. | |
| − | + | برخی از مسئولیت‌های ایشان پس از انقلاب اسلامی به شرح زیر است: | |
| − | در | + | *عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی؛ |
| − | + | *عضویت در مجلس خبرگان رهبری در سه دوره متوالی به نمایندگی از مردم استان [[خراسان|خراسان]]؛ | |
| − | + | *عضویت در شورای نگهبان قانون اساسی. | |
| − | آیت الله | + | ==وفات== |
| − | + | مرحوم آیت الله خزعلی، سرانجام پس از یک دوره طولانی بیماری، در روز چهارشنبه، ۲۶ شهریور ۱۳۹۴ شمسی، در سن ۹۰ سالگی دار فانی را وداع گفت. پیکر ایشان روز جمعه مطابق وصیت وی در [[مشهد]] تشییع و در رواق دارالزهد [[حرم امام رضا علیه السلام|حرم مطهر امام رضا علیه السلام]] مدفون شد. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | |||
| + | *[http://www.jameehmodarresin.org/index.php?option=com_content&task=view&id=38&Itemid=137 پایگاه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم] | ||
==آرشیو عکس و تصویر== | ==آرشیو عکس و تصویر== | ||
| − | <gallery mode=packed heights= | + | <gallery mode="packed" heights="170"> |
پرونده:ابوالقاسم خزعلی (1).jpg|ابوالقاسم خزعلی در نوجوانی | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (1).jpg|ابوالقاسم خزعلی در نوجوانی | ||
| − | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (2).jpg|ابوالقاسم خزعلی | + | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (2).jpg|از راست: ناشناسان، سید حسین بدلا، ابوالقاسم خزعلی و سید جواد واحدی |
| − | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (3).jpg|از راست: ناشناسان، ابوالقاسم خزعلی، ناشناسان، سید مهدی موسوی گلپایگانی، مرتضی حائری یزدی و سید محمدحسین طباطبایی | + | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (3).jpg|از راست: ناشناسان، ابوالقاسم خزعلی، ناشناسان، سید مهدی موسوی گلپایگانی، [[مرتضی حائری یزدی]] و [[علامه طباطبايى|سید محمدحسین طباطبایی]] |
| − | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (4).jpg|ابوالقاسم خزعلی، سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی و مجتبی قزوینی | + | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (4).jpg|ابوالقاسم خزعلی، [[امام خمینی|سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی]] و [[شیخ مجتبی قزوینی|مجتبی قزوینی]] |
پرونده:ابوالقاسم خزعلی (6).jpg|از راست: ناشناسان، محمد كفعمي، سید محمدتقی حسینی طباطبائی، ابوالقاسم خزعلی و ناشناسان | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (6).jpg|از راست: ناشناسان، محمد كفعمي، سید محمدتقی حسینی طباطبائی، ابوالقاسم خزعلی و ناشناسان | ||
| − | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (5).jpg|از راست: سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی، سید مرتضی | + | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (5).jpg|از راست: سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی، [[سید مرتضی پسندیده]]، شهید [[سید محمدعلی قاضی طباطبائی]]، شهید [[شهید آیت الله حسین غفاری|حسین غفاری]] و ابوالقاسم خزعلی |
| − | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (7).jpg|از راست: اکبر هاشمی | + | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (7).jpg|از راست: [[اکبر هاشمی رفسنجانی|اکبر هاشمی رفسنجانی]]، ابوالقاسم خزعلی، [[احمد جنتی]] و شهید [[محمد علی رجایی|محمدعلی رجایی]] |
| − | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (8).jpg| | + | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (8).jpg|نشسته از راست: محمد محمدی دعوی سرایی، محمد دانش زاده قمی، [[لطف الله صافی گلپایگانی]]، ابوالقاسم خزعلی، احمد جنتی و محمدآقا امامی کاشانی |
پرونده:ابوالقاسم خزعلی (9).jpg|از راست: ناشناس، ابوالقاسم خزعلی و احمد مجتهدی تهرانی | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (9).jpg|از راست: ناشناس، ابوالقاسم خزعلی و احمد مجتهدی تهرانی | ||
| − | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (10).jpg|از راست: ابوالقاسم خزعلی و سید محمدرضا موسوی گلپایگانی | + | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (10).jpg|از راست: ابوالقاسم خزعلی و [[سید محمدرضا موسوی گلپایگانی]] |
| − | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (11).jpg|از راست: حسن | + | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (11).jpg|از راست: [[حسن سعيد تهرانى|حسن سعید تهرانی]]، سید محمدعلی حسینی شیرازی، [[محمدتقی فلسفی]]، ابوالقاسم خزعلی و نصرالله شاه‌آبادی |
پرونده:ابوالقاسم خزعلی (12).jpg|ابوالقاسم خزعلی در اتاق جنگ | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (12).jpg|ابوالقاسم خزعلی در اتاق جنگ | ||
پرونده:ابوالقاسم خزعلی (13).jpg|ابوالقاسم خزعلی در جمع اعضای اولین دوره خبرگان رهبری | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (13).jpg|ابوالقاسم خزعلی در جمع اعضای اولین دوره خبرگان رهبری | ||
پرونده:ابوالقاسم خزعلی (14).jpg|سید محمد باقر طباطبایی حکیم و ابوالقاسم خزعلی | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (14).jpg|سید محمد باقر طباطبایی حکیم و ابوالقاسم خزعلی | ||
پرونده:ابوالقاسم خزعلی (114).jpg|از راست: ناشناسان، ابوالقاسم خزعلی و عبدالعلی مزاری | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (114).jpg|از راست: ناشناسان، ابوالقاسم خزعلی و عبدالعلی مزاری | ||
| − | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (15).jpg|از راست: سید مهدی یثربی، یوسف | + | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (15).jpg|از راست: سید مهدی یثربی، [[یوسف صانعی]]، [[حسین نوری همدانی]]، [[مسلم ملکوتی]]، سید روح الله خاتمی، [[سید عبدالکریم موسوی اردبیلی]]، علی اکبر مشکینی، اکبر هاشمی رفسنجانی، [[سید علی حسینی خامنه ای]]، احمد جنتی و ابوالقاسم خزعلی |
| − | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (616).jpg|از راست: اکبر هاشمی | + | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (115).jpg|از راست: محمدعلی جاودان، [[سید محمدصادق لواسانی|سید محمدصادق حسینی لواسانی]] و ابوالقاسم خزعلی |
| − | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (16).jpg|از راست: ابوالقاسم خزعلی، ناشناس، و رضا استادی مقدم | + | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (616).jpg|از راست: اکبر هاشمی رفسنجانی، [[عبدالله جوادی آملی]]، ناشناس، [[سید محمود هاشمی شاهرودی]]، حسن ابراهیم حبیبی، علی اکبر مشکینی و ابوالقاسم خزعلی |
| + | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (16).jpg|از راست: ابوالقاسم خزعلی، ناشناس، و [[رضا استادی مقدم]] | ||
پرونده:ابوالقاسم خزعلی (116).jpg|ابوالقاسم خزعلی در لباس احرام | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (116).jpg|ابوالقاسم خزعلی در لباس احرام | ||
| − | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (17).jpg|از راست: ناصر مکارم شیرازی و ابوالقاسم خزعلی | + | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (17).jpg|از راست: [[ناصر مکارم شیرازی]] و ابوالقاسم خزعلی |
پرونده:ابوالقاسم خزعلی (18).jpg|از راست: ابوالقاسم خزعلی و سید علی حسینی خامنه ای | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (18).jpg|از راست: ابوالقاسم خزعلی و سید علی حسینی خامنه ای | ||
پرونده:ابوالقاسم خزعلی (19).jpg|تشییع پیکر ابوالقاسم خزعلی | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (19).jpg|تشییع پیکر ابوالقاسم خزعلی | ||
پرونده:ابوالقاسم خزعلی (20).jpg|اقامه نماز میت ابوالقاسم خزعلی توسط احمد جنتی | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (20).jpg|اقامه نماز میت ابوالقاسم خزعلی توسط احمد جنتی | ||
| − | |||
</gallery> | </gallery> | ||
| + | {{سنجش کیفی | ||
| + | |سنجش=شده | ||
| + | |شناسه= خوب | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= خوب | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= ضعیف | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | ||
| + | |جامعیت= خوب | ||
| + | |رعایت اختصار= خوب | ||
| + | |سیر منطقی= خوب | ||
| + | |کیفیت پژوهش= خوب | ||
| + | |رده=دارد | ||
| + | }} | ||
[[رده:علمای معاصر|خزعلی،ابوالقاسم]] | [[رده:علمای معاصر|خزعلی،ابوالقاسم]] | ||
| + | [[رده:علماء شیعه]] | ||
[[رده:مفسرین قرآن]] | [[رده:مفسرین قرآن]] | ||
| + | [[رده:خطیبان]] | ||
[[رده:مبارزان علیه پهلوی]] | [[رده:مبارزان علیه پهلوی]] | ||
| + | [[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]] | ||
| + | [[رده:مدفونین در حرم امام رضا علیه السلام]] | ||
| + | [[رده:مدفونین در مشهد]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۵۳
«آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی» (۱۳۰۴-۱۳۹۴ ش)، فقیه، خطیب و روحانی مجاهد شیعه معاصر و از شاگردان آیت‌الله بروجردی و امام خمینی بود. ایشان در طول دوران مبارزات سیاسی خود با رژیم شاه، ارتباط نزدیکی با رهبری انقلاب اسلامی، امام خمینی داشت و بارها زندانی و تبعید شد. آیت‌الله خزعلی حافظ قرآن و نهج البلاغه بود و مسئولیتهایی چون عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی، عضویت در مجلس خبرگان رهبری و عضویت در شورای نگهبان قانون اساسی را بر عهده داشت.
 | |
| نام کامل | ابوالقاسم خزعلی |
| زادروز | ۱۳۰۴ شمسی |
| زادگاه | بروجرد |
| وفات | ۱۳۹۴ شمسی |
| مدفن | مشهد، حرم امام رضا علیه السلام |
|
| |
| اساتید |
آیت الله بروجردی، امام خمینی، آیت الله بهجت، علامه طباطبایی، شیخ مجتبی قزوینی،... |
|
| |
| آثار |
تفسیر سورة فاتحة‌الکتاب، شرح بر اشعار عینیه ابن ابی الحدید،... |
محتویات
تحصیل و استادان
ابوالقاسم خزعلی فرزند غلامرضا، در سال ۱۳۰۴ هجری شمسی در بروجرد، از توابع استان لرستان چشم به جهان گشود. در ۶ یا ۷ سالگی به مکتبخانه محله «سرسوزنی» در بروجرد رفت. وی ده ساله بود که به همراه خانواده به مشهد مقدس مهاجرت کرد.
در سن ۱۷ سالگی ـ همزمان با سقوط حکومت رضاشاه و اشغال ایران از سوی متفقین ـ به کار نوشتن دخل و خرج مغازه‌ای و توزیع جنس‌ها بین کسبه سرگرم بود تا از این راه، به امرار معاش خانواده کمک کند؛ ناگهان، بارقه‌های اشتیاق به علوم حوزوی و تحصیل حوزه علمیه مشهد دل و جانش را شعله‌‌ور ساخت؛ به گونه‌ای که کار و کسب را وانهاد، به تحصیل علوم دینی روی آورد.
مقدمات را در حوزه مشهد فراگرفت و برای تحصیل سطوح به سراغ استادان ممتاز آن دیار رفت. با شروع به تحصیل در حوزه مشهد، صرف و نحو را نزد شیخ علی‌‌اکبر دامغانی فراگرفت و کتاب مغنی اللبیب را نزد محقق قوچانی خواند. معالم و لمعه و قوانین را نزد سید احمد یزدی آموخت. رسائل، مکاسب و کفایه را نزد مرحوم شیخ هاشم قزوینی و بخشی از کفایه را نزد شیخ مجتبی قزوینی فراگرفت.
شیخ ابوالقاسم خزعلی سپس راهی قم شد تا از محضر بزرگان آن شهر مقدس نیز بهره گیرد و برای نخستین بار در درس خارج فقه آیت الله بروجردی و خارج اصول امام خمینی حاضر شد که این مسأله تا سال‌ها ادامه داشت. وی در زمینه فلسفه و تفسیر نیز از استادان بسیاری در حوزه علمیه قم بهره برد. در بخش فلسفه، اشارات را نزد مرحوم حاج شیخ جواد خندق‌آبادی تهرانی خواند و در درس منظومه و اسفار علامه طباطبایی نیز حاضر شد. وی همچنین مدتی در درس آیت الله بهجت حاضر شد و از محضر این مرد بزرگ نیز کسب فیض کرد.
فعالیت‌های علمی و فرهنگی
آیت الله خزعلی در سال‌های تحصیل و مبارزه خدمات فرهنگی و علمی شایانی به جامعه اسلامی ارزانی داشته است. مهم‌ترین خدمت فرهنگی ایشان در دوره طاغوت، تنویر افکار عمومی و آگاه کردن جوانان مستعد و انقلابی از خطرهای موجود، همچون جریان‌های التقاطی و تز اسلام منهای روحانیت و مبارزه با جریان روشنفکری غیرمتعهد بود. وی در سخنرانی‌های خود همواره بر اسلام ناب و اصیل پای می‌فشرد و جوانان را به اُنس با علما و روحانیت شیعه و پرهیز از فراگیری اسلام از دست دیگران دعوت می‌کرد.
در زمینه فعالیت‌های علمی، تنها اثری که از وی به چاپ رسیده، تفسیر سوره فاتحة الکتاب است. همچنین او بر شعرهای «عینیه» ابن ابی الحدید درباره امیرالمومنین علیه‌السلام شرحی نگاشته است. بیشتر مطالعات و فعالیت‌های ایشان درباره قرآن و نهج البلاغه است.
فعالیت‌های سیاسی
بخش زیادی از زندگی آیت الله خزعلی به مبارزه با رژیم طاغوتی پهلوی مصروف شده است. او در فاجعه مسجد گوهرشاد در مشهد، نوجوانی ده ساله بود که فردای حادثه با پدرش در محل حاضر شده بود و خود می‌گوید فجایع رژیم پهلوی چنان بود که بر من تأثیر گذاشت و آن شب، تب کردم!
از آغازین حرکت‌های ایشان در مبارزه بر ضد رژیم شاه، تبلیغ در رفسنجان و افشای ماهیت شاه بر سر منبر بود که به دستگیری ایشان و تبعید به گناباد انجامید.
در ماجرای انجمن‌های ایالتی و ولایتی، آیت الله خزعلی همواره در کنار امام خمینی بود و از جمله، حامل پیام ایشان برای علمای نجف آباد شد. همچنین وی در هیجدهم فروردین ماه ۱۳۴۳ به دیدار امام رفت. امام به تازگی آزاد شده بود و روزنامه اطلاعات در آن زمان مطلبی نوشته بود مبنی بر این که امام با دستگاه شاه کنار آمده و آزاد شد. این مطلب باعث تأثر امام شد و در جلسه‌ای که چند روز بعد در مدرسه فیضیه تشکیل شده بود، آیت الله خزعلی به دستور امام بر سر منبر رفت و ماهیت کذب مطلب روزنامه اطلاعات را افشا کرد. این سخنرانی، در آن روزگار به دلیل حماسی و مستحکم بودن، مشهور شد.
آیت الله خزعلی در طول دوران رژیم شاه، یک بار در زندان قزل قلعه زندانی شد و سه بار تبعید شد. تبعید نخست ایشان به گناوه و دامغان بود که سه سال به طول انجامید. تبعید دوم به زابل بود و در تبعید سوم پنهان شد و روی نشان نداد. در این زمان بود که حضرت آیت الله خامنه‌ای در مخفیگاه به دیدار ایشان رفته و با هم از نزدیک آشنا شدند.
آیت الله خزعلی در گزارش‌های ساواک، روحانی افراطی، اخلال‌‌گر طرفدار خمینی نامیده شده بود. در تبعید سوم وی پنهان شده بود تا ساواک نتواند او را دستگیر کند. در این هنگام خبر شهادت فرزندش در قم بدست او می‌رسد. آیت الله خزعلی در تشییع جنازه فرزندش شرکت می‌کند. او هرگز در تشییع فرزندش، اشک نریخت و خدا را در آن مصیبت سپاس می‌گفت.
امضای آیت الله خزعلی در بسیاری از بیانیه‌ها در مرجعیت امام خمینی و لزوم مبارزه با رژیم شاه به چشم می‌خورد. همچنین وی در دوره طاغوت، همکاری نزدیکی با جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و اعضای آن داشته است و در مبارزات آن مرکز با رژیم شاه به طور جدی شرکت می‌کرده است. از دیگر فعالیت‌های او در پیش از انقلاب اسلامی، حمل پیام‌های امام به آیت الله سید کاظم شریعتمداری و همچنین دریافت پاسخ آیت الله شریعتمداری به امام بوده است.
آیت الله خزعلی پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز فعالیت‌های گسترده‌ای برای پیشبرد انقلاب انجام داده و در طول دوران جنگ تحمیلی بارها در جبهه‌ها حضور یافت و همواره مایه دلگرمی رزمندگان اسلام بوده است. وی در این سال‌ها، همواره یار صدیق امام خمینی و رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنه‌ای بوده و همواره مردم را به پیروی از ولایت فقیه و شناخت هوشمندانه توطئه‌های دشمن و نیز مبارزه با خط نفاق تشویق می‌کرده است.
برخی از مسئولیت‌های ایشان پس از انقلاب اسلامی به شرح زیر است:
- عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی؛
- عضویت در مجلس خبرگان رهبری در سه دوره متوالی به نمایندگی از مردم استان خراسان؛
- عضویت در شورای نگهبان قانون اساسی.
وفات
مرحوم آیت الله خزعلی، سرانجام پس از یک دوره طولانی بیماری، در روز چهارشنبه، ۲۶ شهریور ۱۳۹۴ شمسی، در سن ۹۰ سالگی دار فانی را وداع گفت. پیکر ایشان روز جمعه مطابق وصیت وی در مشهد تشییع و در رواق دارالزهد حرم مطهر امام رضا علیه السلام مدفون شد.
منابع
آرشیو عکس و تصویر
ابوالقاسم خزعلی در نوجوانی
از راست: ناشناسان، سید حسین بدلا، ابوالقاسم خزعلی و سید جواد واحدی
از راست: ناشناسان، ابوالقاسم خزعلی، ناشناسان، سید مهدی موسوی گلپایگانی، مرتضی حائری یزدی و سید محمدحسین طباطبایی
ابوالقاسم خزعلی، سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی و مجتبی قزوینی
از راست: ناشناسان، محمد كفعمي، سید محمدتقی حسینی طباطبائی، ابوالقاسم خزعلی و ناشناسان
از راست: سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی، سید مرتضی پسندیده، شهید سید محمدعلی قاضی طباطبائی، شهید حسین غفاری و ابوالقاسم خزعلی
از راست: اکبر هاشمی رفسنجانی، ابوالقاسم خزعلی، احمد جنتی و شهید محمدعلی رجایی
نشسته از راست: محمد محمدی دعوی سرایی، محمد دانش زاده قمی، لطف الله صافی گلپایگانی، ابوالقاسم خزعلی، احمد جنتی و محمدآقا امامی کاشانی
از راست: ناشناس، ابوالقاسم خزعلی و احمد مجتهدی تهرانی
از راست: ابوالقاسم خزعلی و سید محمدرضا موسوی گلپایگانی
از راست: حسن سعید تهرانی، سید محمدعلی حسینی شیرازی، محمدتقی فلسفی، ابوالقاسم خزعلی و نصرالله شاه‌آبادی
ابوالقاسم خزعلی در اتاق جنگ
ابوالقاسم خزعلی در جمع اعضای اولین دوره خبرگان رهبری
سید محمد باقر طباطبایی حکیم و ابوالقاسم خزعلی
از راست: ناشناسان، ابوالقاسم خزعلی و عبدالعلی مزاری
از راست: سید مهدی یثربی، یوسف صانعی، حسین نوری همدانی، مسلم ملکوتی، سید روح الله خاتمی، سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، علی اکبر مشکینی، اکبر هاشمی رفسنجانی، سید علی حسینی خامنه ای، احمد جنتی و ابوالقاسم خزعلی
از راست: محمدعلی جاودان، سید محمدصادق حسینی لواسانی و ابوالقاسم خزعلی
از راست: اکبر هاشمی رفسنجانی، عبدالله جوادی آملی، ناشناس، سید محمود هاشمی شاهرودی، حسن ابراهیم حبیبی، علی اکبر مشکینی و ابوالقاسم خزعلی
از راست: ابوالقاسم خزعلی، ناشناس، و رضا استادی مقدم
ابوالقاسم خزعلی در لباس احرام
از راست: ناصر مکارم شیرازی و ابوالقاسم خزعلی
از راست: ابوالقاسم خزعلی و سید علی حسینی خامنه ای
تشییع پیکر ابوالقاسم خزعلی
اقامه نماز میت ابوالقاسم خزعلی توسط احمد جنتی
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
