زبدة الاصول (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
==معرفى اجمالى==
+
{{مشخصات کتاب
  
«زبده الاصول» اثر [[شيخ بهايى]]، شامل كتاب زبده الاصول و حاشيه بر آن است. اين اثر به نظر مؤلف متنى است بدون حشو و زوايد و اطاله كلام و متضمن خلاصه‌اى از علم اصول است ولذا آن را «زبده» ناميده است.
+
|عنوان=
  
==ساختار==
+
|تصویر= [[پرونده:زبدة الاصول.jpg|240px|وسط]]
  
كتاب از پنج بخش كلى با عنوان منهج تشكيل شده است كه هر منهج نيز مشتمل بر فصولى است.
+
|نویسنده= شيخ بهايى
 +
 
 +
|موضوع= فقه‌ شيعه‌
 +
 
 +
|زبان= عربی
 +
 
 +
|تعداد جلد= ۱
 +
 
 +
|عنوان افزوده1= تحقيق‌
 +
 
 +
|افزوده1= فارس‌ حسون‌ كريم‌
 +
 
 +
|عنوان افزوده2=
 +
 
 +
|افزوده2=
 +
 
 +
|لینک= [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/37522/زبدة-الأصول زبدة الأصول]
 +
 
 +
}}
 +
'''«زبدة الاصول»''' از آثار [[شیخ بهایى]] (۱۰۳۰-۹۵۳ ق) است که در آن خلاصه‌اى از [[اصول فقه‌‌‌‌|علم اصول]] بیان شده است، ولذا آن را «زبده» نامیده است.
 +
 
 +
== مؤلف ==
 +
'''بهاءالدین محمدبن‌حسین عاملی'''، معروف به شیخ ‌بهایی (۱۰۳۰-۹۵۳ ق)، فیلسوف عارف و دانشمند نامدار [[شیعه]] و صاحب آثار متعدد در فنون مختلف است. هوش و استعداد منحصر به فرد، از ویژگی های بارز اوست. وی مدتی در دربار [[صفویه|صفوی]] در [[اصفهان]] منصب [[شیخ الاسلام|شیخ الاسلامی]] داشت.
 +
 
 +
شیخ بهایی شاگردان بزرگی تربیت کرده است از جمله: [[ملاصدرا]] و [[محمدتقی مجلسی|ملا محمدتقی مجلسی]].
 +
 
 +
[[صمدیه]]، [[مفتاح الفلاح فی عمل الیوم واللیله]]، شرح [[من لایحضره الفقیه]]، تأویل الآیات و الحساب از دیگر آثار علمی اوست.
  
 
==گزارش محتوا==
 
==گزارش محتوا==
 +
 +
کتاب «زبدة الأصول» از پنج بخش کلى با عنوان «منهج» تشکیل شده است که هر منهج نیز مشتمل بر فصولى است.
  
 
'''منهج اول:'''
 
'''منهج اول:'''
  
مقدمات در ابتداى كتاب، شامل سه مطلب است. مطلب اول احوال و مبادى منطقى و در نه فصل از جمله فصولى در تعريف علم اصول، در جزيى و كلى و نيز در ذاتى و عرضى و در احكام قضايا و قياس استثنائى مى‌باشد. مطلب دوم در مبادى لغوى در شش فصل تنظيم شده است كه احوال معنا، اشتراك و ترادف، حقيقت و مجاز و مشتق از آن جمله است. مطلب سوم در مبادى [[احكام]] بوده و شامل فصول و مسايل متعدد از قبيل حد حكم، حسن و قبح، حد واجب، واجب كفايى و مخير، صحيح، باطل و مباح مى‌باشد.
+
مقدمات در ابتداى کتاب، شامل سه مطلب است. مطلب اول احوال و مبادى منطقى و در نه فصل از جمله فصولى در تعریف [[اصول فقه‌‌‌‌|علم اصول]]، در جزیى و کلى و نیز در ذاتى و عرضى و در احکام قضایا و قیاس استثنائى مى‌باشد. مطلب دوم در مبادى لغوى در شش فصل تنظیم شده است که احوال معنا، اشتراک و ترادف، حقیقت و مجاز و مشتق از آن جمله است. مطلب سوم در مبادى [[احکام]] بوده و شامل فصول و مسایل متعدد از قبیل حد حکم، حسن و قبح، حد واجب، واجب کفایى و مخیر، صحیح، باطل و مباح مى‌باشد.
  
 
'''منهج دوم:'''
 
'''منهج دوم:'''
  
با عنوان ادله شرعيه شامل چهار مطلب است: كتاب، سنت، اجماع و استصحاب. برخى از عناوين فصول اين بخش عبارتند از: فصلى در تواتر [[قرآن]]، تعبد به آن، خبر واحد، در تزكيه راوى و سرانجام تذنيب در قياس.
+
با عنوان ادله شرعیه شامل چهار مطلب است: کتاب، [[سنت]]، [[اجماع]] و [[اصل استصحاب|استصحاب]]. برخى از عناوین فصول این بخش عبارتند از: فصلى در تواتر [[قرآن]] و تعبد به آن، [[خبر واحد]] در تزکیه راوى و سرانجام تذنیب در [[قیاس در فقه|قیاس]].
  
 
'''منهج سوم:'''
 
'''منهج سوم:'''
  
اين بخش از كتاب با عنوان مشتركات كتاب و سنت در هفت مطلب آمده است: مطلب اول در امر و نهى و شامل فصل مره و تكرار، وفور و تراخى‌ مطلب دوم در عام و خاص و شامل چهارده فصل از جمله تخصيص و اقسام آن، تخصيص كتاب و سنت، تنافى عام و خاص و استثناء چهار مطلب بعدى، مطلق و مقيد، مجمل و مبين، ظاهر و مأول، منطوق و مفهوم است و مطلب آخر در سنخ مى‌باشد.
+
این بخش از کتاب با عنوان مشترکات کتاب و سنت در هفت مطلب آمده است: مطلب اول در امر و نهى و شامل فصل مره و تکرار، وفور و تراخى‌ مطلب دوم در عام و خاص و شامل چهارده فصل از جمله تخصیص و اقسام آن، تخصیص کتاب و سنت، تنافى عام و خاص و استثناء چهار مطلب بعدى، مطلق و مقید، مجمل و مبین، ظاهر و مأول، منطوق و مفهوم است و مطلب آخر در سنخ مى‌باشد.
  
 
'''منهج چهارم:'''
 
'''منهج چهارم:'''
  
در [[اجتهاد]] و تقليد و در چهار فصل اجتهاد نبى، تصويب و تخطئه و تقليد در اصول دين تدوين است.
+
در [[اجتهاد]] و [[تقلید|تقلید]] و در چهار فصل اجتهاد نبى، تصویب و تخطئه و تقلید در [[اصول دین|اصول دین]] تدوین است.
  
 
'''منهج پنجم:'''
 
'''منهج پنجم:'''
  
آخرين منهج كتاب در ترجيحات است و ترجيح به متن و مدلول را مورد واكاوى قرار داده است‌.
+
آخرین منهج کتاب در ترجیحات است و ترجیح به متن و مدلول را مورد واکاوى قرار داده است‌.
  
==وضعيت كتاب==
+
==منابع==
 
 
فهارس آيات، [[احاديث]]، آثار و اقوال، اعلام، فرق و طوائف و مذاهب، امكنه، بقاع و بلدان، مصادر تحقيق و موضوعات در انتهاى اثر آمده است.
 
  
==منابع==
+
*نرم افزار اصول فقه، مرکز نور.
* نرم افزار اصول فقه، مرکز نور.
 
  
[[رده:منابع اصول فقه]]
+
==متن کتاب ==
 +
[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/37522/زبدة-الأصول '''زبدة الأصول''']
 +
[[رده:منابع اصول فقه]][[رده:آثار شیخ بهایی]]
 
{{منابع اصول فقه}}
 
{{منابع اصول فقه}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۸ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۵۹

زبدة الاصول.jpg
نویسنده شيخ بهايى
موضوع فقه‌ شيعه‌
زبان عربی
تعداد جلد ۱
تحقيق‌ فارس‌ حسون‌ كريم‌

زبدة الأصول

«زبدة الاصول» از آثار شیخ بهایى (۱۰۳۰-۹۵۳ ق) است که در آن خلاصه‌اى از علم اصول بیان شده است، ولذا آن را «زبده» نامیده است.

مؤلف

بهاءالدین محمدبن‌حسین عاملی، معروف به شیخ ‌بهایی (۱۰۳۰-۹۵۳ ق)، فیلسوف عارف و دانشمند نامدار شیعه و صاحب آثار متعدد در فنون مختلف است. هوش و استعداد منحصر به فرد، از ویژگی های بارز اوست. وی مدتی در دربار صفوی در اصفهان منصب شیخ الاسلامی داشت.

شیخ بهایی شاگردان بزرگی تربیت کرده است از جمله: ملاصدرا و ملا محمدتقی مجلسی.

صمدیه، مفتاح الفلاح فی عمل الیوم واللیله، شرح من لایحضره الفقیه، تأویل الآیات و الحساب از دیگر آثار علمی اوست.

گزارش محتوا

کتاب «زبدة الأصول» از پنج بخش کلى با عنوان «منهج» تشکیل شده است که هر منهج نیز مشتمل بر فصولى است.

منهج اول:

مقدمات در ابتداى کتاب، شامل سه مطلب است. مطلب اول احوال و مبادى منطقى و در نه فصل از جمله فصولى در تعریف علم اصول، در جزیى و کلى و نیز در ذاتى و عرضى و در احکام قضایا و قیاس استثنائى مى‌باشد. مطلب دوم در مبادى لغوى در شش فصل تنظیم شده است که احوال معنا، اشتراک و ترادف، حقیقت و مجاز و مشتق از آن جمله است. مطلب سوم در مبادى احکام بوده و شامل فصول و مسایل متعدد از قبیل حد حکم، حسن و قبح، حد واجب، واجب کفایى و مخیر، صحیح، باطل و مباح مى‌باشد.

منهج دوم:

با عنوان ادله شرعیه شامل چهار مطلب است: کتاب، سنت، اجماع و استصحاب. برخى از عناوین فصول این بخش عبارتند از: فصلى در تواتر قرآن و تعبد به آن، خبر واحد در تزکیه راوى و سرانجام تذنیب در قیاس.

منهج سوم:

این بخش از کتاب با عنوان مشترکات کتاب و سنت در هفت مطلب آمده است: مطلب اول در امر و نهى و شامل فصل مره و تکرار، وفور و تراخى‌ مطلب دوم در عام و خاص و شامل چهارده فصل از جمله تخصیص و اقسام آن، تخصیص کتاب و سنت، تنافى عام و خاص و استثناء چهار مطلب بعدى، مطلق و مقید، مجمل و مبین، ظاهر و مأول، منطوق و مفهوم است و مطلب آخر در سنخ مى‌باشد.

منهج چهارم:

در اجتهاد و تقلید و در چهار فصل اجتهاد نبى، تصویب و تخطئه و تقلید در اصول دین تدوین است.

منهج پنجم:

آخرین منهج کتاب در ترجیحات است و ترجیح به متن و مدلول را مورد واکاوى قرار داده است‌.

منابع

  • نرم افزار اصول فقه، مرکز نور.

متن کتاب

زبدة الأصول

منابع اصول فقه
متون به ترتیب تاریخ وفات مولفین
التذکرة بأصول الفقه

شیخ مفید

(م413ق)

الذریعه

سید مرتضی

(436-335)

عدة الاصول

شیخ طوسی

(460-385)

غنیة النزوع

ابن زهره

(585-510)

تهذیب الوصول

علامه حلی

(726-648)

مبادی الوصول

علامه حلی

(726-648)

القواعد و الفوائد

شهید اول

(786-734)

تمهید القواعد

شهید ثانی

(965-911)

معالم الدین

صاحب معالم

(م1011)

زبدة الاصول

شیخ بهائی

(1030-953)

الوافیه فی الاصول

فاضل تونی

(م 1071)

الفوائد الحائریه

وحید بهبهانی

(م1206)

قوانین الاصول

میرزای قمی

(م1231)

فرائد الاصول

شیخ انصاری

(م1281)

کفایة الاصول

آخوند خراسانی

(م1329)

مفاتیح الاصول

سید محمد مجاهد

(م1342)

فوائد الاصول (نائینی)

میرزا محمدحسین نائینی

(1355-1276)

وقایة الأذهان

محمد رضا نجفی اصفهانی

(م 1362)

اصول الفقه

شيخ محمدرضا مظفر

(م 1383)

منتهی الاصول

سید محمد حسن بجنوردی

(1395-1316)

المعالم الجدیده

سید محمد باقر صدر

(1399-1355)

اصول الاستنباط

سید علی نقی حیدری

(1403-1325)

مناهج الوصول

امام خمینی

(1409-1320)

الاصول العامه

سید محمد تقی حکیم

(1346-)

شروح
شروح معالم الدین ← حاشیه معالم، سلطان العلماء (م 1064) - حاشیه معالم، ملا محمد صالح مازندرانی (م 1081) - هدایة المسترشدین، شیخ محمدتقی اصفهانی (م 1248)
شروح فرائد الاصول ← أوثق الوسائل، میرزا موسی بن جعفر بن احمد تبریزی - بحر الفوائد، میرزا محمد حسن آشتیانی - درر الفوائد فی الحاشیه علی الفرائد، آخوند خراسانی - فوائد الرضویه، آقا رضا همدانی
شروح کفایه ← انوار الهدایه، امام خمینی - حاشیة الکفایه، علامه طباطبائی - الحاشیة علی الکفایه، سید حسین بروجردی - حقائق الاصول، سید محسن حکیم - عنایة الاصول، سید مرتضی حسینی یزدی

منتهی الدرایه، سید محمد جعفر جزائری شوشتری - نهایة الدرایة، آیت الله کمپانی - نهایة النهایة، میرزا علی ایروانی