احکام شرعی: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۴۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | {{خوب}} | |
| + | '''«احکام شرعی»''' در اصطلاح [[فقه|فقهی]]، قانون‌هایی هستند که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم، نظر [[دین]] را در مورد هر کدام از رفتارهای انسان بیان می‌کنند.<ref>شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ۱۴۲۶ق، ج۳، ص۳۵۰.</ref> در [[اسلام]] نسبت به فراگیرى احکام شرعی سفارش بسیاری شده و به [[فتوا|فتوای]] فقیهان، یادگیری آن بخش از احکام که غالباً با آنها سروکار داریم، [[واجب]] است. | ||
| − | + | ==حکمت احکام شرعی== | |
| − | [[ | + | * با توجه به این که، تمام احکام الهی بر اساس مصالح و مفاسد است؛ یعنی هیچ چیزی بدون جهت، [[حلال]] و یا [[حرام]] نشده است، این طور نیست که احکام بدون [[حکمت]] و ملاک و معیار و آثار برای بشریت آورده شده و چرایی در آن راه نداشته باشد. |
| + | * در آیات [[قرآن]] و روایات به صورت کلی و جزئی به برخی از حکمت های احکام اشاره شده است. در مواردی هم می توان از قرائن و روح کلی دستورات الاهی به این حکمت ها دست یافت. | ||
| + | * اگر در مواردی حکمت و چرایی احکام فقهی بیان نشده، این خود دارای حکمت و مصلحتی است و آن پرورش روح تعبّد و عبودیت و بندگی در [[انسان]] است. | ||
| + | * [[عقل]] آدمی محدود است و نمی تواند به همه جزئیات احکام دسترسی پیدا کند و اگر عقل آدمی نتوانست به جزئیات و حتی برخی از کلیات احکام پی ببرد، نباید احکام الاهی را ناقص دانسته و آن را رد نماید؛ زیرا علم و حکمت خدای بزرگ ایجاب می کند که هیچ فرمانی را بدون رعایت مصالح بندگانش صادر نکند.<ref>[https://www.islamquest.net/fa/archive/fa9135 "آیا احکام فقهی، چرایی دارند؟"، سایت اسلام کوئست].</ref> | ||
| − | + | ==ضرورت دانستن احکام شرعی== | |
| + | احکام، دستورهاى عملى [[اسلام]] در زمینه هاى عبادى، سیاسى، اقتصادى و مانند آن است و بر غیر مجتهد که نمى تواند احتیاط کند، [[واجب]] است در همه این مسائل از مجتهد جامع الشرایط [[تقلید]] کند.<ref> احکام عبادى، یوسفیان/ منتظرى، ص ۱۵.</ref> | ||
| − | + | به جهت اهمیت خاصى که دانستن احکام دین در زندگی یک مسلمان دارد، در اسلام نسبت به فراگیرى آنها سفارش بسیاری شده است. به عنوان نمونه در روایتی از [[رسول خدا]] صلى الله علیه و آله آمده است: واى بر هر مسلمانى که در هر هفته، یک روز را براى شناخت امر دین خود و پرسش از آن قرار ندهد.<ref> بحارالانوار، علامه مجلسى، ج ۱، ص ۱۷۶.</ref> | |
| − | + | ==انواع احکام شرعی== | |
| + | قوانین و احکام شرعی، دسته‌بندی‌های مختلفی دارند که رایج‌ترین آنها عبارتند از: | ||
| − | + | *احکام تکلیفی که مستقیماً وظایف انسان را بیان می‌کنند مثلاً می‌گوید [[نماز]] بخوان یا [[شراب خواری|شراب]] نخور؛ شامل: «[[واجب]]، [[حرام]]، [[مستحب]]، [[مکروه]]، [[مباح]]». | |
| + | *احکام وضعی که غیرمستقیم به وظایف انسان مربوطند و مثلا شرایط صحت یک عمل را بیان می‌کنند؛ شامل: «صحیح، باطل، پاک، [[نجس]]». | ||
| + | *حکم اَوّلی: حکم اولیه به احکامی می‌گویند که در شرایط عادی برعهده انسان است؛ مانند وجوب خواندن نماز صبح و حرمت نوشیدن شراب. | ||
| + | *حکم ثانوی: حکم ثانویه حکمی است که در حالت اضطرار یا اجبار جاری می‌شود. مانند جایز بودن روزه‌خواری برای کسی که [[روزه]] سلامتش را به خطر می‌اندازد یا کسانی مجبورش کرده‌اند که این کار را انجام دهد. | ||
| + | *[[حکم تأسیسی]]: حکم تأسیسی به احکامی می‌گویند که برای نخستین‌بار در [[شریعت]] [[اسلام]] جعل شده است. | ||
| + | *[[حکم امضایی]]: حکم امضائی به حکمی گفته می‌شود که پیش از اسلام بوده و اسلام نیز آن را تأیید کرده است. | ||
| − | + | == فهرست واجبات و محرمات == | |
| − | + | ===واجبات=== | |
| − | ==پانویس == | + | ا. تحقیق در [[اصول دین]]، ۲. اجتهاد یا احتیاط در [[فروع دین]]، ۳. [[طهارت]] بدن لباس و مکان [[سجده]] در [[نماز]]، ۴. طهارت [[مسجد]] و [[قرآن]] متنجس، ۵. طهارت نام خدا و معصومین از [[نجاسات|نجاست]]، ۶. [[وضو]] و [[غسل]] یا [[تیمم]] برای [[نماز]]، ۷. [[غسل]] و [[کفن]] و حنوط و [[دفن]] و [[نماز میت]]، ۸. نمازهای یومیه، ۹. سایر نمازهای واجب (۵ مورد)، ۱۰. واجبات نماز (۱۱ مورد)، ۱۱. رعایت اوقات نماز، ۱۲. رو به [[قبله]] کردن [[احتضار|محتضر]] ، ۱۳. ستر عورت در نماز برای مرد، ۱۴. پوشش کامل زن در نماز، ۱۵. شناخت قبله برای نماز، ۱۶. سجده های واجب و سهو، ۱۷. [[روزه]] ماه مبارک [[رمضان]] ، ۱۸. [[خمس]] در موارد مذکوره، ۱۹. [[زکات]] مال، ۲۰. زکات فطره، ۲۱. یک بار [[حج]] در عمر، ۲۲. نجات جان مسلمان، ۲۳. پیگیری شغل برای تامین معاش، ۲۴. [[امر به معروف و نهی از منکر]]، ۲۵. وجوب [[ازدواج]] در شرایط خطر به [[گناه]] افتادن ، ۲۶. اگاهی از مسائل معاملات، ۲۷. [[وفای به عهد]]، ۲۸. ستر عورت جز برای زوجین. |
| + | |||
| + | ===محرمات=== | ||
| + | |||
| + | ۱. [[فتوا|افتاء]] توسط غیر مجتهد، ۲. عبادات برای حائض و نفساء ۳. تخلّی در معابر عمومی و [[وقف|موقوفات]] خاص و روی [[قبر]] مومن و رو به قبله یا پشت به آن، ۴. نجس کردن مسجد و اموال ان، ۵. نجس کردن قرآن و تربت و حرم [[پیامبر]] و [[معصوم|معصومین]] ، ۶. بردن نجاست به مساجد، ۷. رفتن به [[مسجدالحرام]] و مسجد پیامبر و سایر مساجد و توقف در آن در حالت [[جنابت|جنابت]]، ۸. گذاشتن چیزی در موارد یاد شده در حالت جنابت حیض و نفاس، ۹. تخریب یا فروش اموال مساجد، ۱۰. مس [[قرآن]] یا نام خدا و پیامبر و معصوم بی [[وضو]] یا در حالت جنابت حیض و نفاس، ۱۱. نوشتن قرآن با مرکب نجس، ۱۲. دادن قرآن به [[کفر|کافر]]، ۱۳. ایستادن یا نشستن روی قرآن یا نام خدا، ۱۴. قرائت آیات سجده دار برای جنب حائض و نفساء، ۱۵. سجده برای غیر خدا، ۱۶. وضو یا غسل از ظروف مرداری یا نجس العین، ۱۷. سه بار یا بیشتر شستن صورت در وضو، ۱۸. [[روزه]] یوم الشک بعنوان رمضان، ۱۹. روزه [[عید فطر]] و [[عید قربان|قربان]]، ۲۰. روزه مستحبی زن بی اجازه شوهر، ۲۱. روزه مضر به بدن، ۲۲. حرام ها در مراسم حج، ۲۳. مخالفت با مقررات حکومت اسلامی، ۲۴. تقویت [[اسرائیل]]، ۲۵. [[ازدواج]] با محارم، ۲۶. ازدواج با خواهر زن در حالی که هنوز خواهرش به عقد انسان است ، ۲۷. ازدواج زن مسلمان با کافر ، ۲۸. ازدواج دائم مرد مسلمان با کافر، ۲۹. ازدواج با زن شوهردار که با او زنا شده است، ۳۰. ازدواج با زنی که در عده عقد شده است ، ۳۱. ازدواج با مادر و دختر و خواهر پسر مدخوله، ۳۲. ازدواج در حال [[احرام]]، ۳۳. ازدواج با همسر سه طلاقه، ۳۴. [[طلاق]] در حین حیض، ۳۵. سفر زن بدون اجازه شوهر، ۳۶. سفر فرزند با نهی والدین، ۳۷. نزدیکی با همسر زیر ۹ سال، ۳۸. نزدیکی به هنگام حیض، ۳۹. نزدیکی در ماه رمضان، ۴۰. نگاه کردن به زن نامحرم، ۴۱. رویت عورت دیگری بجز همسر، ۴۲. نگاه مرد ببدن مرد دیگر با [[شهوت رانی|شهوت]]، ۴۳. تماس بدنی با نامحرم، ۴۴. معامله عین نجاست، ۴۵. معامله اموال [[غصب|غصبی]]، ۴۶. تجارت اشیائی که منافع [[حرام]] دارند، ۴۷. تجارت آلات موسیقی، ۴۸. معامله چیزی که که مالیت ندارد، ۴۹. معاملات [[ربا خواری|ربوی]]، ۵۰. معامله طلا به طلا و نقره به نقره، ۵۱. معامله چیزی که به قصد حرام باشد، ۵۲. معامله مسکرات، ۵۳. [[قمار]] و دزدی، ۵۴. ترک تعهد [[نذر]] و [[قسم خوردن|قسم]]، ۵۵. غصب مال یا حق دیگری، ۵۶. ساختن و مزدوری ساخت طلا و نقره، ۵۷. رقص جز برای همسر، ۵۸. نشستن بر سفره [[شراب خواری|شراب]]، ۵۹. بازی با پاسور و نرد، ۶۰. استماع موسیقی مطرب، ۶۱. حضور در مکان خطر، ۶۲. [[نبش قبر]]، ۶۳. ورود نطفه به رحم نامحرم، ۶۴. استعمال مواد مخدر و دخانی، ۶۵. استعمال ظروف طلا و نقره در اتاق، ۶۶. اکل و شرب نجاست و متنجس، ۶۷. نوشیدن از طروف طلا و نقره ، ۶۸. آشامیدن از ظروف مرداری و نجس العین، ۶۹. نوشیدن آبجو و سایر مسکرات، ۷۰. خوردن گوشت حیوان وطی شده، ۷۱. خوردن گوشت و شیر حیوان مرده در آب، ۷۲. خوردن گوشت درندگان، ۷۳. خوردن گوشت فیل و خرگوش وحشرات، ۷۴. خوردن گوشت پرندگان دارای چنگال، ۷۵. خوردن گوشت پرندگان با بال صاف در پرواز، ۷۶. خوردن ۱۴ قسمت از بدن [[حلال]] گوشت، ۷۷. خوردن قطعه جدا شده از بدن زنده، ۷۸. خوردن اشیاء خبیث و پلید، ۷۹. خوردن خاک و گل، ۸۰. خوردن مال حرام، ۸۱. خورانیدن مال نجس یا متنجس، ۸۲. فرار از [[جهاد]]، ۸۳. اتهام [[زنا]] به زن پارسا، ۸۴. زنا، ۸۵. لواط، ۸۶. مساحقه، ۸۷. قیادت، ۸۸. قتل نفس، ۸۹. ضرب و جرح، ۹۰. [[عقوق والدین|عاق]] والدین، ۹۱. محاربه و افساد فی الارض، ۹۲. سحر و جادو، ۹۳. [[سخن چینی]]، ۹۴. [[تجسس]] در کار دیگران، ۹۵. [[دروغ|کذب]]، ۹۶. خیانت در [[امانت]]،. ۹۷. [[غیبت (گناه)|غیبت]]، ۹۸. [[کفر|کفر]]، ۹۹. [[شرک]]، ۱۰۰. [[ارتداد]].<ref> برگرفته از رساله عملیه آیت الله مکارم شیرازی. </ref> | ||
| + | |||
| + | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
| + | |||
| + | {{فقه}} | ||
| + | {{سنجش کیفی | ||
| + | |سنجش=شده | ||
| + | |شناسه= خوب | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= متوسط | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | ||
| + | |جامعیت= متوسط | ||
| + | |رعایت اختصار= خوب | ||
| + | |سیر منطقی= خوب | ||
| + | |کیفیت پژوهش= خوب | ||
| + | |رده= دارد | ||
| + | }} | ||
[[رده:فقه]] | [[رده:فقه]] | ||
[[رده:احکام]] | [[رده:احکام]] | ||
[[رده:اسلام]] | [[رده:اسلام]] | ||
| + | [[رده:مقاله های مهم]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۴۶
«احکام شرعی» در اصطلاح فقهی، قانون‌هایی هستند که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم، نظر دین را در مورد هر کدام از رفتارهای انسان بیان می‌کنند.[۱] در اسلام نسبت به فراگیرى احکام شرعی سفارش بسیاری شده و به فتوای فقیهان، یادگیری آن بخش از احکام که غالباً با آنها سروکار داریم، واجب است.
محتویات
حکمت احکام شرعی
- با توجه به این که، تمام احکام الهی بر اساس مصالح و مفاسد است؛ یعنی هیچ چیزی بدون جهت، حلال و یا حرام نشده است، این طور نیست که احکام بدون حکمت و ملاک و معیار و آثار برای بشریت آورده شده و چرایی در آن راه نداشته باشد.
- در آیات قرآن و روایات به صورت کلی و جزئی به برخی از حکمت های احکام اشاره شده است. در مواردی هم می توان از قرائن و روح کلی دستورات الاهی به این حکمت ها دست یافت.
- اگر در مواردی حکمت و چرایی احکام فقهی بیان نشده، این خود دارای حکمت و مصلحتی است و آن پرورش روح تعبّد و عبودیت و بندگی در انسان است.
- عقل آدمی محدود است و نمی تواند به همه جزئیات احکام دسترسی پیدا کند و اگر عقل آدمی نتوانست به جزئیات و حتی برخی از کلیات احکام پی ببرد، نباید احکام الاهی را ناقص دانسته و آن را رد نماید؛ زیرا علم و حکمت خدای بزرگ ایجاب می کند که هیچ فرمانی را بدون رعایت مصالح بندگانش صادر نکند.[۲]
ضرورت دانستن احکام شرعی
احکام، دستورهاى عملى اسلام در زمینه هاى عبادى، سیاسى، اقتصادى و مانند آن است و بر غیر مجتهد که نمى تواند احتیاط کند، واجب است در همه این مسائل از مجتهد جامع الشرایط تقلید کند.[۳]
به جهت اهمیت خاصى که دانستن احکام دین در زندگی یک مسلمان دارد، در اسلام نسبت به فراگیرى آنها سفارش بسیاری شده است. به عنوان نمونه در روایتی از رسول خدا صلى الله علیه و آله آمده است: واى بر هر مسلمانى که در هر هفته، یک روز را براى شناخت امر دین خود و پرسش از آن قرار ندهد.[۴]
انواع احکام شرعی
قوانین و احکام شرعی، دسته‌بندی‌های مختلفی دارند که رایج‌ترین آنها عبارتند از:
- احکام تکلیفی که مستقیماً وظایف انسان را بیان می‌کنند مثلاً می‌گوید نماز بخوان یا شراب نخور؛ شامل: «واجب، حرام، مستحب، مکروه، مباح».
- احکام وضعی که غیرمستقیم به وظایف انسان مربوطند و مثلا شرایط صحت یک عمل را بیان می‌کنند؛ شامل: «صحیح، باطل، پاک، نجس».
- حکم اَوّلی: حکم اولیه به احکامی می‌گویند که در شرایط عادی برعهده انسان است؛ مانند وجوب خواندن نماز صبح و حرمت نوشیدن شراب.
- حکم ثانوی: حکم ثانویه حکمی است که در حالت اضطرار یا اجبار جاری می‌شود. مانند جایز بودن روزه‌خواری برای کسی که روزه سلامتش را به خطر می‌اندازد یا کسانی مجبورش کرده‌اند که این کار را انجام دهد.
- حکم تأسیسی: حکم تأسیسی به احکامی می‌گویند که برای نخستین‌بار در شریعت اسلام جعل شده است.
- حکم امضایی: حکم امضائی به حکمی گفته می‌شود که پیش از اسلام بوده و اسلام نیز آن را تأیید کرده است.
فهرست واجبات و محرمات
واجبات
ا. تحقیق در اصول دین، ۲. اجتهاد یا احتیاط در فروع دین، ۳. طهارت بدن لباس و مکان سجده در نماز، ۴. طهارت مسجد و قرآن متنجس، ۵. طهارت نام خدا و معصومین از نجاست، ۶. وضو و غسل یا تیمم برای نماز، ۷. غسل و کفن و حنوط و دفن و نماز میت، ۸. نمازهای یومیه، ۹. سایر نمازهای واجب (۵ مورد)، ۱۰. واجبات نماز (۱۱ مورد)، ۱۱. رعایت اوقات نماز، ۱۲. رو به قبله کردن محتضر ، ۱۳. ستر عورت در نماز برای مرد، ۱۴. پوشش کامل زن در نماز، ۱۵. شناخت قبله برای نماز، ۱۶. سجده های واجب و سهو، ۱۷. روزه ماه مبارک رمضان ، ۱۸. خمس در موارد مذکوره، ۱۹. زکات مال، ۲۰. زکات فطره، ۲۱. یک بار حج در عمر، ۲۲. نجات جان مسلمان، ۲۳. پیگیری شغل برای تامین معاش، ۲۴. امر به معروف و نهی از منکر، ۲۵. وجوب ازدواج در شرایط خطر به گناه افتادن ، ۲۶. اگاهی از مسائل معاملات، ۲۷. وفای به عهد، ۲۸. ستر عورت جز برای زوجین.
محرمات
۱. افتاء توسط غیر مجتهد، ۲. عبادات برای حائض و نفساء ۳. تخلّی در معابر عمومی و موقوفات خاص و روی قبر مومن و رو به قبله یا پشت به آن، ۴. نجس کردن مسجد و اموال ان، ۵. نجس کردن قرآن و تربت و حرم پیامبر و معصومین ، ۶. بردن نجاست به مساجد، ۷. رفتن به مسجدالحرام و مسجد پیامبر و سایر مساجد و توقف در آن در حالت جنابت، ۸. گذاشتن چیزی در موارد یاد شده در حالت جنابت حیض و نفاس، ۹. تخریب یا فروش اموال مساجد، ۱۰. مس قرآن یا نام خدا و پیامبر و معصوم بی وضو یا در حالت جنابت حیض و نفاس، ۱۱. نوشتن قرآن با مرکب نجس، ۱۲. دادن قرآن به کافر، ۱۳. ایستادن یا نشستن روی قرآن یا نام خدا، ۱۴. قرائت آیات سجده دار برای جنب حائض و نفساء، ۱۵. سجده برای غیر خدا، ۱۶. وضو یا غسل از ظروف مرداری یا نجس العین، ۱۷. سه بار یا بیشتر شستن صورت در وضو، ۱۸. روزه یوم الشک بعنوان رمضان، ۱۹. روزه عید فطر و قربان، ۲۰. روزه مستحبی زن بی اجازه شوهر، ۲۱. روزه مضر به بدن، ۲۲. حرام ها در مراسم حج، ۲۳. مخالفت با مقررات حکومت اسلامی، ۲۴. تقویت اسرائیل، ۲۵. ازدواج با محارم، ۲۶. ازدواج با خواهر زن در حالی که هنوز خواهرش به عقد انسان است ، ۲۷. ازدواج زن مسلمان با کافر ، ۲۸. ازدواج دائم مرد مسلمان با کافر، ۲۹. ازدواج با زن شوهردار که با او زنا شده است، ۳۰. ازدواج با زنی که در عده عقد شده است ، ۳۱. ازدواج با مادر و دختر و خواهر پسر مدخوله، ۳۲. ازدواج در حال احرام، ۳۳. ازدواج با همسر سه طلاقه، ۳۴. طلاق در حین حیض، ۳۵. سفر زن بدون اجازه شوهر، ۳۶. سفر فرزند با نهی والدین، ۳۷. نزدیکی با همسر زیر ۹ سال، ۳۸. نزدیکی به هنگام حیض، ۳۹. نزدیکی در ماه رمضان، ۴۰. نگاه کردن به زن نامحرم، ۴۱. رویت عورت دیگری بجز همسر، ۴۲. نگاه مرد ببدن مرد دیگر با شهوت، ۴۳. تماس بدنی با نامحرم، ۴۴. معامله عین نجاست، ۴۵. معامله اموال غصبی، ۴۶. تجارت اشیائی که منافع حرام دارند، ۴۷. تجارت آلات موسیقی، ۴۸. معامله چیزی که که مالیت ندارد، ۴۹. معاملات ربوی، ۵۰. معامله طلا به طلا و نقره به نقره، ۵۱. معامله چیزی که به قصد حرام باشد، ۵۲. معامله مسکرات، ۵۳. قمار و دزدی، ۵۴. ترک تعهد نذر و قسم، ۵۵. غصب مال یا حق دیگری، ۵۶. ساختن و مزدوری ساخت طلا و نقره، ۵۷. رقص جز برای همسر، ۵۸. نشستن بر سفره شراب، ۵۹. بازی با پاسور و نرد، ۶۰. استماع موسیقی مطرب، ۶۱. حضور در مکان خطر، ۶۲. نبش قبر، ۶۳. ورود نطفه به رحم نامحرم، ۶۴. استعمال مواد مخدر و دخانی، ۶۵. استعمال ظروف طلا و نقره در اتاق، ۶۶. اکل و شرب نجاست و متنجس، ۶۷. نوشیدن از طروف طلا و نقره ، ۶۸. آشامیدن از ظروف مرداری و نجس العین، ۶۹. نوشیدن آبجو و سایر مسکرات، ۷۰. خوردن گوشت حیوان وطی شده، ۷۱. خوردن گوشت و شیر حیوان مرده در آب، ۷۲. خوردن گوشت درندگان، ۷۳. خوردن گوشت فیل و خرگوش وحشرات، ۷۴. خوردن گوشت پرندگان دارای چنگال، ۷۵. خوردن گوشت پرندگان با بال صاف در پرواز، ۷۶. خوردن ۱۴ قسمت از بدن حلال گوشت، ۷۷. خوردن قطعه جدا شده از بدن زنده، ۷۸. خوردن اشیاء خبیث و پلید، ۷۹. خوردن خاک و گل، ۸۰. خوردن مال حرام، ۸۱. خورانیدن مال نجس یا متنجس، ۸۲. فرار از جهاد، ۸۳. اتهام زنا به زن پارسا، ۸۴. زنا، ۸۵. لواط، ۸۶. مساحقه، ۸۷. قیادت، ۸۸. قتل نفس، ۸۹. ضرب و جرح، ۹۰. عاق والدین، ۹۱. محاربه و افساد فی الارض، ۹۲. سحر و جادو، ۹۳. سخن چینی، ۹۴. تجسس در کار دیگران، ۹۵. کذب، ۹۶. خیانت در امانت،. ۹۷. غیبت، ۹۸. کفر، ۹۹. شرک، ۱۰۰. ارتداد.[۵]
پانویس
| فقه | ||
| کلیات: | تاریخ فقه، ابواب فقه، احکام، اجتهاد، منابع اجتهاد در فقه شیعه، تقلید، اصول فقه، قواعد فقهی | |
| منابع: | عروة الوثقى، شرایع الاسلام، علل الشرائع، لمعه، جواهرالكلام، المكاسب المحرمه، مدارک الاحکام و ... | |
| ↓ رده ها ↓ | ||
| فقه: | فقیهان، منابع فقهی، اصطلاحات فقهی، آیات الاحکام، منابع اجتهاد در فقه شیعه، قواعد فقه | |
| اصول فقه: | اصول فقه، اصولیون، منابع اصول فقه، اصطلاحات اصول فقه | |
| احکام: | احکام، احکام عبادی، احکام اقتصادی، احکام خانواده، احکام روابط اجتماعی، احکام قضایی و جزایی، احکام اطعمه و اشربه، اصطلاحات احكام | |
