سید ابوالحسن اصفهانی: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
(←آرشیو عکس و تصویر) |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{خوب}} | {{خوب}} | ||
| − | '''آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی''' (۱۳۶۵ | + | '''آیت‌الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی''' (۱۲۸۴ - ۱۳۶۵ ق)، از مراجع و فقهای مجاهد [[شیعه]] و از شاگردان ممتاز [[آخوند خراسانی]] بود. آیت‌الله اصفهانی افزون بر اشتغالات علمی، از فعالیت سیاسی نیز به دور نبود و در برهه‌های حساس از تاریخ معاصر نقش مؤثری داشته است. |
{{شناسنامه عالم | {{شناسنامه عالم | ||
| − | |نام کامل = سید ابوالحسن موسوی اصفهانی | + | |نام کامل = سید ابوالحسن موسوی مدیسه ای اصفهانی |
|تصویر=[[پرونده:Esfahani.jpg|۲۲۰px|center]] | |تصویر=[[پرونده:Esfahani.jpg|۲۲۰px|center]] | ||
|زادروز = ۱۲۸۴ هجری | |زادروز = ۱۲۸۴ هجری | ||
| سطر ۲۹: | سطر ۲۹: | ||
==آثار و تألیفات== | ==آثار و تألیفات== | ||
آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی آثار متعدد و متنوعی به جای گذارده است. ایشان رساله‌ای نگاشتند که نام آن «وسیلة النجاة» می‌باشد و به سبب [[مرجعیت]] عامی که داشتند به فارسی و اردو نیز ترجمه شد که ترجمه فارسی آن «صراط النجاة» و ترجمه اردوئی آن «طریق النجاة» می‌باشد.<ref> فرهنگ معین، بخش اعلام، ج ۵، ص ۱۵۴.</ref> | آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی آثار متعدد و متنوعی به جای گذارده است. ایشان رساله‌ای نگاشتند که نام آن «وسیلة النجاة» می‌باشد و به سبب [[مرجعیت]] عامی که داشتند به فارسی و اردو نیز ترجمه شد که ترجمه فارسی آن «صراط النجاة» و ترجمه اردوئی آن «طریق النجاة» می‌باشد.<ref> فرهنگ معین، بخش اعلام، ج ۵، ص ۱۵۴.</ref> | ||
| − | + | [[پرونده:Wn.jpg|thumb|left|وسیله النجاة - رساله عمليه آیت‌الله العظمی سيد ابوالحسن موسوى اصفهانى]] | |
آثار دیگر ایشان عبارتند از: | آثار دیگر ایشان عبارتند از: | ||
| − | # صراط النجاة؛ | + | #صراط النجاة؛ |
| − | # ذخیرة الصالحین؛ | + | #ذخیرة الصالحین؛ |
| − | # مناسک حج؛ | + | #مناسک حج؛ |
| − | # حاشیه بر تبصرة المتعلمین [[علامه حلی]]؛ | + | #حاشیه بر تبصرة المتعلمین [[علامه حلی]]؛ |
| − | # حاشیه بر [[عروة الوثقی]]؛ | + | #حاشیه بر [[عروة الوثقی]]؛ |
| − | # حاشیه بر نجاة العباد [[صاحب جواهر]]؛ | + | #حاشیه بر نجاة العباد [[صاحب جواهر]]؛ |
| − | # حاشیه بر ذخیرة العباد [[محمد فاضل شربیانی|فاضل شربیانی]] | + | #حاشیه بر ذخیرة العباد [[محمد فاضل شربیانی|فاضل شربیانی]] |
| − | # حاشیه بر مناسک الحج [[شیخ مرتضی انصاری]].<ref name=":۰" /> | + | #حاشیه بر مناسک الحج [[شیخ مرتضی انصاری]].<ref name=":۰" /> |
==فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی== | ==فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی== | ||
| سطر ۶۹: | سطر ۶۹: | ||
==آرشیو عکس و تصویر== | ==آرشیو عکس و تصویر== | ||
<gallery mode="packed" heights="170"> | <gallery mode="packed" heights="170"> | ||
| − | پرونده:اصفهانی (1).jpg|از راست: سید ابوالحسن موسوی | + | پرونده:اصفهانی (1).jpg|alt=آسید ابوالحسن اصفهانی و حهانگیرخان قشقایی و صاحب فصول|از راست: [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن موسوی مدیسه ای اصفهانی]]، [[جهانگیر خان قشقایی|جهانگیرخان قشقایی]] و [[محمدحسین حائری اصفهانی|عبدالرحیم حائری اصفهانى]] |
| − | پرونده:اصفهانی (2).jpg|alt= | + | پرونده:اصفهانی (2).jpg|alt=آسید ابوالحسن اصفهانی و آیت الله نایینی|از راست: جواد جواهری، [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن موسوی مدیسه ای اصفهانی]] و [[میرزا محمدحسین نائینی|محمدحسین نائینی]] |
| − | پرونده:اصفهانی (3).jpg|درس خارج سید ابوالحسن موسوی اصفهانی | + | پرونده:اصفهانی (3).jpg|درس خارج سید ابوالحسن موسوی مدیسه ای اصفهانی |
| − | پرونده:اصفهانی (5).jpg|نماز جماعت در حرم امیرالمومنین علیه السلام به امامت سید ابوالحسن اصفهانی | + | پرونده:اصفهانی (5).jpg|نماز جماعت در [[حرم امیرالمؤمنین علیه السلام|حرم امیرالمومنین امام علی علیه السلام]] به امامت سید ابوالحسن مدیسه ای اصفهانی |
| − | پرونده:اصفهانی (6).jpg|سید ابوالحسن موسوی اصفهانی | + | پرونده:اصفهانی (6).jpg|سید ابوالحسن موسوی مدیسه ای اصفهانی |
| − | پرونده:اصفهانی (7).jpg|سید ابوالحسن موسوی اصفهانی و سید عبدالله بهبهانی | + | پرونده:اصفهانی (7).jpg|[[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن موسوی مدیسه ای اصفهانی]] و [[سید عبدالله بهبهانی|سید عبدالله موسوی بهبهانی]] |
| − | پرونده:اصفهانی (8).jpg|سید ابوالحسن موسوی اصفهانی در منزل شخصی | + | پرونده:اصفهانی (8).jpg|سید ابوالحسن موسوی مدیسه ای اصفهانی در منزل شخصی در [[نجف]] |
| − | پرونده:اصفهانی (10).jpg|آخرین روزهای حیات سید ابوالحسن موسوی اصفهانی | + | پرونده:اصفهانی (10).jpg|آخرین روزهای حیات سید ابوالحسن موسوی مدیسه ای اصفهانی |
| − | پرونده:اصفهانی (9).jpg|قبر سید ابوالحسن اصفهانی روبروی ایوان طلای حرم امام علی علیه السلام | + | پرونده:اصفهانی (9).jpg|قبر سید ابوالحسن موسوی مدیسه ای اصفهانی روبروی ایوان طلای حرم امام علی علیه السلام |
| − | |||
</gallery> | </gallery> | ||
| + | [[رده:علمای قرن چهاردهم|اصفهانی،سید ابوالحسن]] | ||
[[رده:مراجع تقلید]] | [[رده:مراجع تقلید]] | ||
| − | [[رده: | + | [[رده:فقیهان]] |
| + | [[رده:مدفونین در حرم امام علی علیه السلام]] | ||
[[رده: مقاله های مهم]] | [[رده: مقاله های مهم]] | ||
{{سنجش کیفی | {{سنجش کیفی | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۸:۱۲
آیت‌الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی (۱۲۸۴ - ۱۳۶۵ ق)، از مراجع و فقهای مجاهد شیعه و از شاگردان ممتاز آخوند خراسانی بود. آیت‌الله اصفهانی افزون بر اشتغالات علمی، از فعالیت سیاسی نیز به دور نبود و در برهه‌های حساس از تاریخ معاصر نقش مؤثری داشته است.
 | |
| نام کامل | سید ابوالحسن موسوی مدیسه ای اصفهانی |
| زادروز | ۱۲۸۴ هجری |
| زادگاه | اصفهان |
| وفات | ۱۳۶۵ هجری |
| مدفن | نجف، حرم امام علی علیه‌السلام |
|
| |
| اساتید |
ملا محمد کاشانی، جهانگیرخان قشقایی، میرزا حبیب الله رشتی، آخوند خراسانی،... |
| شاگردان |
سید محسن حکیم، سید محمدهادی میلانی، میرزا حسن بجنوردی و سید محمود شاهرودی،... |
| آثار |
وسیلة النجاة، صراط النجاة، ذخیرة الصالحین، مناسک حج، حاشیه بر عروة الوثقی،... |
محتویات
ولادت و خاندان
سید ابوالحسن موسوی اصفهانی در سال ۱۲۸۴ قمری در روستای مَدیسه از توابع شهرستان لنجان اصفهان زاده شد؛ اجداد او از سادات موسوی بهبهان بوده‌اند که نسب آنها به موسی بن ابراهیم بن امام موسی کاظم (علیه السلام) می‌رسد.[۱]
تحصیلات و استادان
سید ابوالحسن اصفهانی مقدمات علوم را در زادگاهش فراگرفت و در آغاز جوانی به اصفهان رفت و در مدرسه نیماورد تحصیلات خود را ادامه داد. وی پس از گذراندن سطوح فقه و اصول در درس خارج شرکت نمود. از استادان او در اصفهان، آخوند ملا محمد کاشانی از مدرسان علوم عقلی و ریاضی، سید مهدی نحوی، سید محمدباقر درچه ای، سید هاشم چارسوقی، ابوالمعالی کلباسی و جهانگیر خان قشقایی را برشمرده اند.
وی در سال ۱۳۰۸ ه.ق در بیست و چهار سالگی برای ادامه تحصیلات عازم نجف اشرف شد و در مدرسه صدر ساکن شد و از محضر درس استادان بزرگ فقه و اصول در حوزه نجف نظیر میرزا حبیب الله رشتی و آخوند خراسانی بهره برد. از میان همه استادان، اصفهانی بیش از همه یعنی حدود ۱۷ سال از درس آخوند خراسانی استفاده نمود و جزو نزدیکترین شاگردان و اصحاب این استاد به شمار می رفت.[۲]
تدریس و مرجعیت
سید ابوالحسن اصفهانی همزمان با حضور در درس خارج آخوند خراسانی، خود به تدریس رسائل و کفایه اشتغال داشت. وی شمار بسیاری از مجتهدان بزرگ و محققان برجسته فقه و اصول را همچون سید محسن حکیم، سید محمدهادی میلانی، میرزا حسن بجنوردی، سید محمود شاهرودی و سید محمدحسین طباطبایی در دوران تدریس ممتد و مستمر خود در حوزه نجف تربیت کرد.[۳]
پس از وفات آخوند خراسانی، بعضی از مردم خراسان برای تقلید به او مراجعه می‌کردند. میرزا محمدتقی شیرازی (میرزای دوم) نخستین مرجعی بود که احتیاطات خود را به سید اصفهانی ارجاع داد. پس از وفات آیت الله نائینی و حائری یزدی در ۱۳۵۵ ق و آقا ضیاء عراقی در ۱۳۶۱ ق، مرجعیت تقلید شیعیان در بخش عمده جهان تشیع در شخص سید ابوالحسن اصفهانی منحصر شد.
آثار و تألیفات
آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی آثار متعدد و متنوعی به جای گذارده است. ایشان رساله‌ای نگاشتند که نام آن «وسیلة النجاة» می‌باشد و به سبب مرجعیت عامی که داشتند به فارسی و اردو نیز ترجمه شد که ترجمه فارسی آن «صراط النجاة» و ترجمه اردوئی آن «طریق النجاة» می‌باشد.[۴]
آثار دیگر ایشان عبارتند از:
- صراط النجاة؛
- ذخیرة الصالحین؛
- مناسک حج؛
- حاشیه بر تبصرة المتعلمین علامه حلی؛
- حاشیه بر عروة الوثقی؛
- حاشیه بر نجاة العباد صاحب جواهر؛
- حاشیه بر ذخیرة العباد فاضل شربیانی
- حاشیه بر مناسک الحج شیخ مرتضی انصاری.[۵]
فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی
آیت‌الله اصفهانی افزون بر اشتغالات علمی، از فعالیت سیاسی نیز به دور نبود و در برهه های حساس از تاریخ معاصر نقش مؤثری داشته است.
از ورود سید اصفهانی به حوزه نجف چیزی نگذشته بود که جنبش تحریم تنباکو به رهبری میرزا حسن شیرازی در ۱۳۰۹ ق شروع شد و بی شک حضور او در حوزه عراق در اوج برخورد روحانیت شیعه با ناصرالدین شاه برای آقا سید ابوالحسن که در آن وقت مجتهدی بیست و پنج ساله بود، تجربه سیاسی آموزنده ای بوده است. این آگاهی سیاسی، بعدها از رهگذر نزدیکی و محرمیتی که اصفهانی به استادش آخوند خراسانی - طرفدار جدی مشروطیت - داشت وسیع تر و عمیق تر شد. آخوند خراسانی به اصول حکومت مشروطه و محدودکردن قدرت استبداد اعتقاد داشت و اصفهانی در این آراء و افکار، پیرو استاد خود بود. بر پایه همین پیشینه، آخوند خراسانی و شیخ عبدالله مازندرانی در ۳ جمادی الاول ۱۳۲۸، اصفهانی را در اجرای اصل دوم متمم قانون اساسی ۱۳۲۵ ق در شمار یکی از پنج مجتهد طراز اول «مطلع از مقتضیات زمان» برای احراز انطباق مصوبات قانونی مجلس شورای ملی با احکام فقه شیعه به مجلس معرفی کردند، اما رأی وی در نهایت بر ادامه سکونت در نجف اشرف قرار گرفت و طی تلگرافی به تاریخ ۲ ذی القعده ۱۳۲۸ به مجلس شورای ملی، از شرکت در این کار عذر خواست.[۶]
آیت‌الله اصفهانی در نهضت استقلال عراق به همراه علمای دیگر نیز نقش مؤثری داشت. در ذی الحجه ۱۳۴۰، نشست بزرگی در خانه سید اصفهانی تشکیل شد که به رد صریح قیمومت انگلیس و از میان برداشتن هر گونه قدرت خارجی برای حکومت عراق تأکید داشت. اقدامات علمای شیعه، مقامات انگلیس و ملک فیصل را سخت خشمگین ساخت و تصمیم به مقاومت جدی در برابر علما گرفتند. یکی از اقدامات آنها تبعید شیخ محمد خالصی زاده و سید محمد صدر از کاظمین به ایران و تبعید شیخ مهدی خالصی در ذی القعده ۱۳۴۱ به حجاز بود.
آیت‌الله اصفهانی و آیت‌الله نائینی و سایر علمای شیعه از این اقدام برآشفتند و به عنوان اعتراض از عراق خارج شدند و رهسپار قم گشتند. اما این تصمیمی موقت بود و عاقبت، فرمانروای انگلیسی عراق، به تغییر تبعیدگاه آیت‌الله خالصی از حجاز به ایران و نیز بازگشت مراجع تقلید شیعه از ایران به عراق رضایت داد. در پی آن آیت‌الله اصفهانی و همراهانش پس از حدود ۱۱ ماه اقامت در ایران، در ۱۸ رمضان ۱۳۴۲ به عراق بازگشتند.
فعالیت سید ابوالحسن اصفهانی پیش از بازگشتش به عراق، صرفاً بر کارهای فرهنگی به عنوان جزئی از وظایف دینی خود متمرکز شد. او نسبت به تأسیس مدارس غیردولتی و دایرنمودن انتشارات اسلامی و همچنین تقویت موقعیت حوزه علمیه نجف، همچنین به توسعه ساخت مساجد، حسینیه ها، تربیت علما و خطبا و فرستادن آنها به شهرها و روستاها اقدام کرد.[۵]
وفات
مرحوم آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی در ۹ ذی الحجه سال ۱۳۶۵ ق (مطابق با سیزدهم آبان ۱۳۲۵ ه.ش)، وفات نمود و پیکر مطهر او در حرم امیرالمومنین (علیه السلام) در جوار استادش آخوند خراسانی به خاک سپرده شد.
از آیة الله مرعشی نجفی نقل شده است که وقتی جنازه آیت‌الله اصفهانی در صحن مطهر علوی بود، شیخ محمد حسین کاشف الغطاء خطاب به جنازه، این جمله جاودانی را انشاء کرد: «هنیئا لک یا ابا الحسن، عشت سعیدا و متّ حمیدا قد انسیت الماضین و اتعبت الباقین کانک قد ولدت مرتین»؛ گوارا باد بر تو ای ابوالحسن. زندگی سعادتمندانه و مرگ و رحلت پسندیده ای داشتی. زندگی تو آن چنان با شکوه و توام با تدبیر بود که بزرگان گذشته را به بوته فراموشی سپردی و آیندگان را به تعب افکندی. گویا تو دوبار به جهان آمده بودی.[۷]
پانویس
- ↑ میبدی، ناصر، وجیزه در زندگانی آیةالله اصفهانی، مشهد، ۱۳۶۸ش، ص۱۲-۱۳
- ↑ امین، حسن، «اصفهانی، آقا سید ابوالحسن»، در دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۹، ص ۲۱۲ـ۲۱۳.
- ↑ امین، حسن، «اصفهانی، آقا سید ابوالحسن»، در دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۹، ص ۲۱۳.
- ↑ فرهنگ معین، بخش اعلام، ج ۵، ص ۱۵۴.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ مشعوف، اکبر، آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، تاریخ بازیابی: ۸ آذرماه ۱۳۹۲.
- ↑ امین، حسن، «اصفهانی، آقا سید ابوالحسن»، در دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۹، ص ۲۱۲ـ۲۱۳./محمدحسن رجبی، علمای مجاهد، (تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۲)، ص۵۷ـ۵۸.
- ↑ عقیقی بخشایشی، فقهای نامدار شیعه.
منابع
- میبدی، ناصر، وجیزه در زندگانی آیةالله اصفهانی، مشهد، ۱۳۶۸ش.
- امین، حسن، «اصفهانی، آقا سید ابوالحسن»، در دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۹.
- عقیقی بخشایشی، تلخیص از کتاب فقهای نامدار شیعه، صفحه ۳۸۲.
- مشعوف، اکبر، آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، تاریخ بازیابی: ۸ آذرماه ۱۳۹۲.
آرشیو عکس و تصویر
از راست: جواد جواهری، سید ابوالحسن موسوی مدیسه ای اصفهانی و محمدحسین نائینی
درس خارج سید ابوالحسن موسوی مدیسه ای اصفهانی
نماز جماعت در حرم امیرالمومنین امام علی علیه السلام به امامت سید ابوالحسن مدیسه ای اصفهانی
سید ابوالحسن موسوی مدیسه ای اصفهانی
سید ابوالحسن موسوی مدیسه ای اصفهانی در منزل شخصی در نجف
آخرین روزهای حیات سید ابوالحسن موسوی مدیسه ای اصفهانی
قبر سید ابوالحسن موسوی مدیسه ای اصفهانی روبروی ایوان طلای حرم امام علی علیه السلام
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
