حیاة القلوب (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) جز (مهدی موسوی صفحهٔ حیوة القلوب (کتاب) را به حیاة القلوب (کتاب) منتقل کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است) | |||
| سطر ۳: | سطر ۳: | ||
|عنوان= | |عنوان= | ||
| − | |تصویر= [[پرونده: | + | |تصویر= [[پرونده:حیات القلوب.jpg|240px|وسط]] |
|نویسنده= علامه محمدباقر مجلسی | |نویسنده= علامه محمدباقر مجلسی | ||
| − | |موضوع= | + | |موضوع= سیره پیامبران و امامان |
|زبان= فارسی | |زبان= فارسی | ||
| − | |تعداد جلد= | + | |تعداد جلد= ۳ |
|عنوان افزوده1= | |عنوان افزوده1= | ||
| سطر ۲۵: | سطر ۲۵: | ||
}} | }} | ||
| − | '''«حیات القلوب»''' کتابی به زبان فارسی از [[علامه مجلسى|علامه مجلسی]]، در بیان تاریخ زندگی [[انبیاء]] الهی | + | '''«حیات القلوب»''' کتابی به زبان فارسی از [[علامه مجلسى|علامه مجلسی]]، در بیان تاریخ زندگی [[انبیاء]] الهی از جمله [[پیامبر اسلام]] و همچنین [[ائمه]] (علیهم‌السلام) است. ارائه [[آیه|آیات]] و [[حدیث|احادیث]] و دیدگاه [[شیعه|شیعى]] از تاریخ انبیاء که تفاوت اساسى با نظر [[اهل سنت]] دارد، همراه با آشنایى نویسنده با روایات گوناگون به جهت تدوین دائرةالمعارف «[[بحارالأنوار (کتاب)|بحارالانوار]]»، این اثر را ارزش خاصى داده است. |
| − | ==مؤلف== | + | ==مؤلف کتاب== |
| − | محمدباقر بن محمدتقى | + | [[علامه مجلسى|محمدباقر بن محمدتقى مجلسى]] (۱۰۳۷- ۱۱۱۰ ق)، مشهور به علامه مجلسى، [[فقیه]]، [[محدث]]، متکلم و شاعر [[تخلص|متخلص]] به مشتاق، [[شیخ الاسلام|شیخ الاسلام]] [[اصفهان]] و از دانشمندان بزرگ اواخر حکومت [[صفویه|صفوی]] است. پدر او [[محمدتقی مجلسی|محمدتقی مجلسی]] یکی از مفاخر و بزرگان و اعلام [[شیعه]] بود. |
| + | |||
| + | از جمله اساتید ایشان، [[ملا صالح مازندرانی]]، [[فیض کاشانی]]، و [[ملا خلیل قزوینی]] ذکر شده است. کتاب [[بحارالأنوار (کتاب)|بحار الأنوار]] علامه مجلسى، گسترده‌ترین کتاب حدیثی شیعه است که در طول چهل سال تدوین شده است. از دیگر آثار ایشان، [[حلیة المتقین|حلیة المتقین]] و [[زاد المعاد (کتاب)|زاد المعاد]] را می توان نام برد. | ||
==انگیزه نگارش== | ==انگیزه نگارش== | ||
| − | علامه مجلسی در مقدمه کتاب، انگیزه خود را از نگاشتن این کتاب، ارائه کتابی جامع و همه جانبه در زمینه تاریخ زندگی [[رسول اکرم]] (ص)، سیره و اخلاق و معجزات و احوال و سرگذشت جنگ‌های پیامبر و نیز دلایل امامت و خلافت [[ائمه|امامان]] شیعه و [[اخلاق]] و آداب پسندیده امامان و [[حضرت فاطمه]](س) بیان کرده است. | + | [[علامه مجلسى|علامه مجلسی]] در مقدمه کتاب، انگیزه خود را از نگاشتن این کتاب، ارائه کتابی جامع و همه جانبه در زمینه تاریخ زندگی [[رسول اکرم]] (ص)، سیره و [[اخلاق]] و [[معجزه|معجزات]] و احوال و سرگذشت [[غزوات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله|جنگ‌های پیامبر]] و نیز دلایل [[امامت]] و خلافت [[ائمه|امامان]] شیعه و [[اخلاق]] و آداب پسندیده امامان و [[حضرت فاطمه]](س) بیان کرده است. |
البته تنها این مسئله انگیزه این نگارش نبوده است. بلکه از آنجا که بیشتر کتاب‌هایی که در این موضوع تا آن زمان به زبان فارسی نگاشته شده بود، بیشتر به روایاتی پرداخته شده بود که از کتابهای [[اهل سنت]] بود، احادیثی که بدون توجه به صحت یا عدم صحت سند یا محتوای آن گردآوری شده بود و تهمت‌ها و نسبتهای ناروایی به پیامبران عظیم القدر و اوصیای ایشان می‌داد، مرحوم مجلسی لازم دید کتابی بنویسد که روایات آن از اصحاب امامان [[شیعه]] باشد تا از این نقیصه دور باشد. | البته تنها این مسئله انگیزه این نگارش نبوده است. بلکه از آنجا که بیشتر کتاب‌هایی که در این موضوع تا آن زمان به زبان فارسی نگاشته شده بود، بیشتر به روایاتی پرداخته شده بود که از کتابهای [[اهل سنت]] بود، احادیثی که بدون توجه به صحت یا عدم صحت سند یا محتوای آن گردآوری شده بود و تهمت‌ها و نسبتهای ناروایی به پیامبران عظیم القدر و اوصیای ایشان می‌داد، مرحوم مجلسی لازم دید کتابی بنویسد که روایات آن از اصحاب امامان [[شیعه]] باشد تا از این نقیصه دور باشد. | ||
| − | + | همچنین در این باره باید افزود: عصر علامه مجلسى، عصر شکوفائى مکتب [[اهل البیت|اهل بیت]](ع) بود و علاقمندان به این خاندان رغبت زیادى به آشنائى با تاریخ و آثار این خاندان داشتند. اما بیشتر آثار تدوین شده درباره معصومین تا آن زمان به زبان عربى بود و این نیاز، علامه مجلسى را بر آن داشت تا آثار و اخبار معصومین را در قالب تألیفات فارسى در آورد که کتاب «حیوة القلوب» از آن جمله است. چنانکه مؤلف در مقدمه اشاره مى کند عده اى از او خواسته اند بخشهاى مربوط به تاریخ [[پیامبران]] و [[ائمه اطهار|ائمه]] از کتاب [[بحارالأنوار (کتاب)|بحارالانوار]] را به فارسى ترجمه کند و او این کتاب را تألیف کرده است. | |
| − | + | ==محتوای کتاب== | |
| − | + | '''«حیات القلوب»''' یکی از تألیفات با ارزش [[علامه مجلسى|علامه مجلسی]] به زبان فارسی است. این کتاب در قصص و احوالات [[پیامبران|پیغمبران]] عظام و اوصیاء ایشان می باشد و جزو کتب اخبار محسوب می گردد. موضوع این کتاب مستطاب بیان فضایل و کمالات و [[مناقب]] و [[معجزه|معجزات]] و تواریخ حالات انبیا و اولیاء عالی نسب است و چون مطالعه این کتاب موجب حیات ابدی دلهای اهل [[ایمان]] می گردد، آن را به «حیوة القلوب» مسمی گردانیده است. | |
| − | + | این کتاب ارزشمند مورد توجه علاقمندان در عصر علامه مجلسی و پس از آن بوده است، به ویژه برای کسانی که خواهان آشنائی با قصص انبیاء عظام علیهم السلام و جانشینان آنان و بعضی از قصه های مذکور در [[قرآن]] و آگاهی از سیره سید البشر [[پیامبر اسلام|رسول گرامی]] صلی الله علیه و آله و وقایع مربوط به عصر [[بعثت]] و قبل از آن و همچنین بعد از بعثت تا [[هجرت پیامبر اسلام به مدینه|هجرت]] و از هجرت تا [[رحلت پيامبر اسلام|رحلت]] آن بزرگوار مورد توجه قرار گرفته است. | |
| − | + | «حیات القلوب» در سه جلد توسط [[علامه مجلسى|علامه مجلسی]] تألیف شده است. جلد اول آن درباره [[پیامبران|پیامبران]] علیهم السلام و شامل ۳۷ باب، جلد دوم در احوال [[پیامبر اسلام]] صلی الله علیه و آله شامل ۶۵ باب و جلد سوم در [[امامت]] و شامل دو باب و ۴۵ فصل می باشد. اهتمام مجلسى به موضوع امامت و نیاز [[شیعه|شیعه]] در آن زمان سبب شده یک جلد این مجموعه را به امام شناسى اختصاص دهد. در این جلد دو باب وجود دارد که یکى درباره اصل امامت و باب دیگر در بیان [[آیه|آیات]] تفسیر شده به [[ائمه اطهار|امامان]] شیعه است. | |
این کتاب مشتمل بر تعداد بسیاری از روایات و اقوال مختلف در موضوعات مطرح شده در هر یک از جلدهای آن است؛ از این رو در تحقیق کتاب توسط سید علی امامیان سعی شده است که از بیشتر مصادری که مؤلف آنها را مد نظر داشته استفاده و به آنها ارجاع شود و علاوه بر آنهایی که خود او ذکر کرده، در بعضی موارد از مصادر دیگری استفاده شده که آن مطالب یا روایات در آنها آمده است چه از کتاب های [[شیعه]] باشد و چه از کتاب های [[اهل سنت]]، تا بهره بردن از کتاب کاملتر شود. | این کتاب مشتمل بر تعداد بسیاری از روایات و اقوال مختلف در موضوعات مطرح شده در هر یک از جلدهای آن است؛ از این رو در تحقیق کتاب توسط سید علی امامیان سعی شده است که از بیشتر مصادری که مؤلف آنها را مد نظر داشته استفاده و به آنها ارجاع شود و علاوه بر آنهایی که خود او ذکر کرده، در بعضی موارد از مصادر دیگری استفاده شده که آن مطالب یا روایات در آنها آمده است چه از کتاب های [[شیعه]] باشد و چه از کتاب های [[اهل سنت]]، تا بهره بردن از کتاب کاملتر شود. | ||
| + | ==منابع کتاب== | ||
| + | مرحوم مجلسى در این کتاب از منابع بسیارى استفاده کرده که در واقع همان منابع [[بحارالأنوار (کتاب)|بحارالانوار]] است. اما هنگام نقل روایات بدون نام بردن از مصادر خود غالباً با عنوان [[حدیث|حدیث]] معتبر یا موثق یاد کرده و مصحح کتاب در پاورقى ما را به آن منابع رهنمون شده است. | ||
| + | |||
| + | اولویت مجلسى در مراجعه به منابع [[شیعه|شیعى]] است. در [[تفسیر قرآن|تفسیر]] آیات داستان انبیاء، به [[تفسیر منسوب به امام حسن عسکری علیه السلام|تفسیر منسوب به امام عسکرى]] و [[تفسیر قمی (کتاب)|تفسیر قمى]] زیاد ارجاع شده و در احادیث از کتب [[شیخ کلینی|کلینى]] و [[شیخ صدوق|صدوق]] و [[شیخ مفید|مفید]] و [[شیخ طوسی|طوسى]] و [[شیخ طبرسی|طبرسى]] و [[قطب راوندى|راوندی]] مکرر نقل مى شود. حتى در موضوع سیره و مغازى به منابع معمول [[اهل سنت]] استناد نکرده و به کتبى چون [[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب)|ارشاد]] و [[اعلام الورى (کتاب)|اعلام الورى]] و [[تفاسیر شیعه|تفاسیر شیعى]] و [[مناقب ابن شهر آشوب (کتاب)|مناقب ابن شهرآشوب]] و مانند آنها ارجاع داده است. این مطلب نه تنها از ارجاعات مصصح در پاورقى بلکه از تصریح خود مؤلف به مؤلفان این کتابها آشکار است. البته در مواردى که اعتراف مخالفان شیعه ضرورت داشته به کتبى چون [[صحیح بخاری (کتاب)|بخارى]] و [[صحیح مسلم (کتاب)|مسلم]] و کتب [[مناقب]] اهل بیت که اهل سنت تألیف کرده اند توجه شده است. | ||
| + | |||
| + | ==متن کتاب== | ||
| + | [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/34935/حيوة-القلوب---تاريخ-پيامبران-عليهم-السلام-و-بعضي-از-قصه-هاي-قرآن '''حیوة القلوب'''] | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | *[http://www.tahoordanesh.com/page.php?pid=15579 دایرة المعارف طهور، ذیل مدخل "حیوة القلوب"]، ( | + | *[http://www.tahoordanesh.com/page.php?pid=15579 دایرة المعارف طهور، ذیل مدخل "حیوة القلوب"]، (۱۷ خرداد ۱۳۹۱). |
| + | *[[مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی|مركز تحقيقات كامپيوترى علوم اسلامى نور]]، [[نرم افزار مجموعه آثار مجلسیین]]. | ||
| − | |||
| − | |||
[[رده:منابع تاریخ انبیا(ع)]] | [[رده:منابع تاریخ انبیا(ع)]] | ||
[[رده:منابع تاریخ زندگی حضرت محمد(ص)]] | [[رده:منابع تاریخ زندگی حضرت محمد(ص)]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۵ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۰۸
 | |
| نویسنده | علامه محمدباقر مجلسی |
| موضوع | سیره پیامبران و امامان |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۳ |
|
| |
«حیات القلوب» کتابی به زبان فارسی از علامه مجلسی، در بیان تاریخ زندگی انبیاء الهی از جمله پیامبر اسلام و همچنین ائمه (علیهم‌السلام) است. ارائه آیات و احادیث و دیدگاه شیعى از تاریخ انبیاء که تفاوت اساسى با نظر اهل سنت دارد، همراه با آشنایى نویسنده با روایات گوناگون به جهت تدوین دائرةالمعارف «بحارالانوار»، این اثر را ارزش خاصى داده است.
مؤلف کتاب
محمدباقر بن محمدتقى مجلسى (۱۰۳۷- ۱۱۱۰ ق)، مشهور به علامه مجلسى، فقیه، محدث، متکلم و شاعر متخلص به مشتاق، شیخ الاسلام اصفهان و از دانشمندان بزرگ اواخر حکومت صفوی است. پدر او محمدتقی مجلسی یکی از مفاخر و بزرگان و اعلام شیعه بود.
از جمله اساتید ایشان، ملا صالح مازندرانی، فیض کاشانی، و ملا خلیل قزوینی ذکر شده است. کتاب بحار الأنوار علامه مجلسى، گسترده‌ترین کتاب حدیثی شیعه است که در طول چهل سال تدوین شده است. از دیگر آثار ایشان، حلیة المتقین و زاد المعاد را می توان نام برد.
انگیزه نگارش
علامه مجلسی در مقدمه کتاب، انگیزه خود را از نگاشتن این کتاب، ارائه کتابی جامع و همه جانبه در زمینه تاریخ زندگی رسول اکرم (ص)، سیره و اخلاق و معجزات و احوال و سرگذشت جنگ‌های پیامبر و نیز دلایل امامت و خلافت امامان شیعه و اخلاق و آداب پسندیده امامان و حضرت فاطمه(س) بیان کرده است.
البته تنها این مسئله انگیزه این نگارش نبوده است. بلکه از آنجا که بیشتر کتاب‌هایی که در این موضوع تا آن زمان به زبان فارسی نگاشته شده بود، بیشتر به روایاتی پرداخته شده بود که از کتابهای اهل سنت بود، احادیثی که بدون توجه به صحت یا عدم صحت سند یا محتوای آن گردآوری شده بود و تهمت‌ها و نسبتهای ناروایی به پیامبران عظیم القدر و اوصیای ایشان می‌داد، مرحوم مجلسی لازم دید کتابی بنویسد که روایات آن از اصحاب امامان شیعه باشد تا از این نقیصه دور باشد.
همچنین در این باره باید افزود: عصر علامه مجلسى، عصر شکوفائى مکتب اهل بیت(ع) بود و علاقمندان به این خاندان رغبت زیادى به آشنائى با تاریخ و آثار این خاندان داشتند. اما بیشتر آثار تدوین شده درباره معصومین تا آن زمان به زبان عربى بود و این نیاز، علامه مجلسى را بر آن داشت تا آثار و اخبار معصومین را در قالب تألیفات فارسى در آورد که کتاب «حیوة القلوب» از آن جمله است. چنانکه مؤلف در مقدمه اشاره مى کند عده اى از او خواسته اند بخشهاى مربوط به تاریخ پیامبران و ائمه از کتاب بحارالانوار را به فارسى ترجمه کند و او این کتاب را تألیف کرده است.
محتوای کتاب
«حیات القلوب» یکی از تألیفات با ارزش علامه مجلسی به زبان فارسی است. این کتاب در قصص و احوالات پیغمبران عظام و اوصیاء ایشان می باشد و جزو کتب اخبار محسوب می گردد. موضوع این کتاب مستطاب بیان فضایل و کمالات و مناقب و معجزات و تواریخ حالات انبیا و اولیاء عالی نسب است و چون مطالعه این کتاب موجب حیات ابدی دلهای اهل ایمان می گردد، آن را به «حیوة القلوب» مسمی گردانیده است.
این کتاب ارزشمند مورد توجه علاقمندان در عصر علامه مجلسی و پس از آن بوده است، به ویژه برای کسانی که خواهان آشنائی با قصص انبیاء عظام علیهم السلام و جانشینان آنان و بعضی از قصه های مذکور در قرآن و آگاهی از سیره سید البشر رسول گرامی صلی الله علیه و آله و وقایع مربوط به عصر بعثت و قبل از آن و همچنین بعد از بعثت تا هجرت و از هجرت تا رحلت آن بزرگوار مورد توجه قرار گرفته است.
«حیات القلوب» در سه جلد توسط علامه مجلسی تألیف شده است. جلد اول آن درباره پیامبران علیهم السلام و شامل ۳۷ باب، جلد دوم در احوال پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله شامل ۶۵ باب و جلد سوم در امامت و شامل دو باب و ۴۵ فصل می باشد. اهتمام مجلسى به موضوع امامت و نیاز شیعه در آن زمان سبب شده یک جلد این مجموعه را به امام شناسى اختصاص دهد. در این جلد دو باب وجود دارد که یکى درباره اصل امامت و باب دیگر در بیان آیات تفسیر شده به امامان شیعه است.
این کتاب مشتمل بر تعداد بسیاری از روایات و اقوال مختلف در موضوعات مطرح شده در هر یک از جلدهای آن است؛ از این رو در تحقیق کتاب توسط سید علی امامیان سعی شده است که از بیشتر مصادری که مؤلف آنها را مد نظر داشته استفاده و به آنها ارجاع شود و علاوه بر آنهایی که خود او ذکر کرده، در بعضی موارد از مصادر دیگری استفاده شده که آن مطالب یا روایات در آنها آمده است چه از کتاب های شیعه باشد و چه از کتاب های اهل سنت، تا بهره بردن از کتاب کاملتر شود.
منابع کتاب
مرحوم مجلسى در این کتاب از منابع بسیارى استفاده کرده که در واقع همان منابع بحارالانوار است. اما هنگام نقل روایات بدون نام بردن از مصادر خود غالباً با عنوان حدیث معتبر یا موثق یاد کرده و مصحح کتاب در پاورقى ما را به آن منابع رهنمون شده است.
اولویت مجلسى در مراجعه به منابع شیعى است. در تفسیر آیات داستان انبیاء، به تفسیر منسوب به امام عسکرى و تفسیر قمى زیاد ارجاع شده و در احادیث از کتب کلینى و صدوق و مفید و طوسى و طبرسى و راوندی مکرر نقل مى شود. حتى در موضوع سیره و مغازى به منابع معمول اهل سنت استناد نکرده و به کتبى چون ارشاد و اعلام الورى و تفاسیر شیعى و مناقب ابن شهرآشوب و مانند آنها ارجاع داده است. این مطلب نه تنها از ارجاعات مصصح در پاورقى بلکه از تصریح خود مؤلف به مؤلفان این کتابها آشکار است. البته در مواردى که اعتراف مخالفان شیعه ضرورت داشته به کتبى چون بخارى و مسلم و کتب مناقب اهل بیت که اهل سنت تألیف کرده اند توجه شده است.
متن کتاب
منابع
