الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل (کتاب)
 | |
| نویسنده | ناصر مکارم شیرازی |
| موضوع | تفاسیر شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۲۰ |
|
| |
کتاب «الأمثَل فی تفسیر کتاب الله المُنزل»، از آثار آیت‌الله ناصر مکارم شیرازى با همکارى جمعى از فضلاء و پژوهشگران قرآنی است. این تفسیر در واقع، ترجمه عربی «تفسیر نمونه» است که شامل تمام آیات قرآن شده و متناسب با نیازها و پرسش‌هاى زمانه، پیام قرآن را تبیین کرده است.
مؤلف
آیت‌الله العظمی ناصر مکارم شیرازی (متولد ۱۳۰۵ شمسی)، فقیه، مفسر و مرجع تقلید شیعه معاصر و از شاگردان آیت‌الله بروجردی، سید محمدحجت کوه‌کمره‌ای، سید محمد محقق داماد، سید ابوالقاسم خویی است.
پایه‌گذاری جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و مجله درس‌هایی از مکتب اسلام و تأسیس برخی مدارس علمیه، از فعالیت‌های اجتماعی ایشان است.
آیت‌الله مکارم شیرازی در بیشتر علوم اسلامی آثار ارزشمندی تألیف نموده است از جمله: تفسیر نمونه، پیام امام امیرالمؤمنین، پیام قرآن، فیلسوف نماها، القواعد الفقهیه، انوار الفقاهه، انوار الاصول، جلوه حق، زندگی در پرتو اخلاق و... .
انگیزه تألیف
مفسر در مقدمه خود، هدف از تألیف این تفسیر را چنین بیان مى دارد: «هر عصرى ویژگی ها، ضرورت ها و تقاضاهایى دارد که از دگرگون شدن وضع زمان و پیدا شدن مسائل جدید و مفاهیم تازه در عرصه زندگى سرچشمه مى گیرد. همچنین هر عصر، مشکلات و پیچیدگى ها و گرفتارى هاى مخصوص خود را دارد که آن نیز از دگرگونى اجتماعات و فرهنگ ها که لازمه تحول زندگى و گذشت زمان است، نشأت مى گیرد. افراد پیروز و موفق آنهایى هستند که هم آن نیازها و تقاضاها و هم این مشکلات و گرفتاری ها را که مجموع آنها را «مسائل عصر» مى توان نامید، درک مى کنند». گام دیگر، استنباط نیازها و تقاضاهاى ویژه این زمان، از اصول کلى اسلام مى باشد. این تفسیر بر اساس دو هدف فوق نگارش یافته است.
تفسیر الامثل، در روش ارائه مطالب و تحلیل و ذکر وجوه و احتمالات، متأثر از تفاسیرى چون المیزان و تفسیر مراغى است.
معرفى کتاب
«الامثل فى تفسیر کتاب الله المنزل» ترجمه تفسیر نمونه است. این تفسیر با تجدیدنظر جزئى و تکمیل مسانید و ارجاعات آن به شیوه نوین ارائه شده است و تفسیرى کامل و شامل تمام قرآن است که با ویژگى عصرى و اجتماعى و متناسب با نیازها و پرسش هاى زمانه، پیام قرآن را تبیین کرده است.
از مباحث فنى و کلاسیک ادبى پرهیز شده و جلوه دیگر آن، گرایش به جنبه هاى هدایتى و تربیتى است، که مؤلفان آن را تعقیب کرده اند. این تفسیر در کنار تفسیر المیزان، مى تواند خلأ عدم وجود تفاسیر شیعى عربى را در کشورهاى عرب زبان پر نماید و سبب آشنایى بیشتر اهل سنت با دیدگاههاى نوین شیعه و اهل بیت علیهم السلام گردد.
روش تفسیر
شیوه ذکر مطالب چنین است که در آغاز پس از بیان نکات کلى و عام در هر سوره از قبیل نام، مکى و مدنى بودن، عدد آیات و ویژگی هاى آن به فضاى حاکم بر سوره، سبک و سیاق موضوعات مهم مطرح شده در سوره اشاره مى شود، آنگاه به مضمون آیه پرداخته و با روش بیانى و تحلیلى در تفسیر با عباراتى روان و سبک عربى امروزى، مسائل زندگى و هدایت انسان تشریح مى گردد. ذیل هر آیه با عنوان «بحث»، موضوع متناسب با آن را مطرح مى نماید. موضوعاتى از قبیل ربا، حقوق زن، آفرینش انسان و... .
مفسر در هر مقطع به دنبال آن است که با بیان معانى کلمات و تبیین درست آیه، فهم صحیحى از قرآن به خواننده ارائه دهد و در این مقصود از نقل حدیث، اسباب النزول، قصه هاى تاریخى و مسائل علمى کمک مى گیرد. در بیان احکام نیز به حد آیات قرآنى اکتفا کرده و در کنار آن به اسرار و حکمت هاى احکام الهى اشاره دارد. در نقل قصه هاى تاریخى تلاش نموده از اسرائیلیات پرهیز نماید.
مفسر و همکاران او عنایت دارند تا آیاتى را که مربوط به آفرینش انسان، حیوان، آسمانها، زمین و جهان طبیعت است، تفسیر علمى کنند و در آیاتى که احتمالا اشاره هایى به نظریات و اکتشافات جدید دارد، آن آیات را منطبق سازند. مانند ذیل سوره یونس آیه ۵ «هُوَ الَّذِی جَعَلَ الشَّمْسَ ضِیاءً» که راجع به کرویت زمین و حرکت خورشید و ماه بحث مى نمایند و به بیان اعجاز علمى آن مى پردازند.
چنانکه گفته شد که این تفسیر، ترجمه عربى تفسیر نمونه مى باشد؛ بنابراین مقدمه تفسیر شامل همان مطالبى است که در تفسیر نمونه بیان شده و منابع آن نیز همان ۱۶ تفسیر است. تنها تفاوت مهم «الامثل» با «نمونه» حذف ترجمه آیات است که به دلیل عربى بودن متن «الامثل» نیازى به آن نبود. از تفاوت هاى جزئى دیگر، انتقال برخى مطالب به پاورقى الامثل است، مانند آنجایى که بحث را به جلدهاى دیگر ارجاع مى دهد.
ترجمه متن، ترجمه مناسبى بوده و توانسته است با بیان عربى روز و متداول، حس مترجم بودن را از بین ببرد و با مخاطب، ارتباط خوبى برقرار نماید. این امر ناشى از این است که مترجمان همگى مسلط بر دو زبان عربى و فارسى بوده اند و زبان اصلى اکثر آنها عربى بوده است.
منابع
- نرم افزار جامع التفاسیر، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- آشنایی با تفسیرهای شیعی، مرکز اطلاع‌رسانی غدیر.
| تفسیر قرآن | |
| درباره تفسیر قرآن: | تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن |
|---|---|
| اصطلاحات: | اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات |
| شاخه های تفسیر قرآن: |
تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی) |
| روشهای تفسیری قرآن: |
|
| تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: |
|
