آیه 1 سوره احزاب

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ اتَّقِ اللَّهَ وَلَا تُطِعِ الْكَافِرِينَ وَالْمُنَافِقِينَ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا

مشاهده آیه در سوره


<<1 آیه 1 سوره احزاب 2>>
سوره : سوره احزاب (33)
جزء : 21
نزول : مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

ای پیغمبر (گرامی) همیشه خدا ترس و پرهیزکار باش و هرگز تابع رأی کافران و منافقان مباش که همانا خدا دانا و حکیم است.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

O Prophet! Be wary of Allah and do not obey the faithless and the hypocrites. Indeed Allah is all-knowing, all-wise.

معانی کلمات آیه

«إِتَّقِ اللهَ»: مراد مداومت بر تقوا و ترس از خدا است. «لا تُطِعْ»: مراد پذیرش سخنان کافران و منافقان، و قبول پیشنهادهای سازشکارانه‌ای است که از طرف ایشان مطرح می‌گردد.

نزول

«شیخ طوسى» گوید: سبب نزول آیه چنین بوده که ابوسفیان با جماعتى از کفار به مدینه آمده بر رسول خدا صلى الله علیه و آله وارد شدند و چند چیز از وى خواسته بودند و مسلمین قصد کرده بودند که آن‌ها را به قتل برسانند سپس این آیه نازل گردید.[۱][۲][۳]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


جلد 7 - صفحه 325

سیمای سوره‌ى احزاب‌

اين سوره در مدينه نازل شده و هفتاد و سه آيه دارد.

يهوديان مدينه، مشركان مكّه و منافقان پنهان در ميان مسلمانان، در سال پنجم هجرى براى جنگ با مسلمانان متّحد شدند و پيامبر و يارانش در برابر هجوم آنان، در اطراف مدينه خندق كندند.

اين جنگ از آن جهت كه توسط گروه‌هاى مختلف برنامه‌ريزى شد، جنگ احزاب، و از آن جهت كه مسلمانان براى دفاع از خود، خندق كندند، به جنگ خندق معروف شد.

در مجموع، هفده آيه از اين سوره درباره‌ى جنگ احزاب است و چون در آيات 20 و 22، سه بار كلمه‌ى احزاب به كار رفته، لذا اين سوره، «احزاب» نام گرفته است.

علاوه بر جنگ احزاب، مسائلى در مورد ظهار و طلاق جاهلى، احكام پسرخواندگى، موضوع حجاب و توجّه به معاد در اين سوره مطرح شده است.

جلد 7 - صفحه 326


بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌

به نام خداوند بخشنده‌ى مهربان‌

يا أَيُّهَا النَّبِيُّ اتَّقِ اللَّهَ وَ لا تُطِعِ الْكافِرِينَ وَ الْمُنافِقِينَ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلِيماً حَكِيماً «1»

اى پيامبر! از خداوند پروا كن و از كافران و منافقان اطاعت مكن كه خداوند دانا و حكيم است.

نکته ها

كلمه‌ى‌ «أَيُّهَا» به دنبال حرف نداى‌ «يا» براى آن است كه غير از مخاطب، ديگران نيز متوجّه باشند؛ وقتى گفته مى‌شود: «يا رسول الله» مخاطب، تنها پيامبر است، ولى «يا ايها الرسول» يعنى: اى مردم! من پيامبر را صدا مى‌زنم. «1»

پیام ها

1- پيامبر اسلام، در پيشگاه خداوند مقام خاصّى دارد. «يا أَيُّهَا النَّبِيُّ» (در قرآن ساير انبيا با نام خوانده شده‌اند؛ يا ابراهيم! يا نوح! يا موسى! يا يحيى! ولى «يا محمّد» در قرآن نيامده است.)

2- حتّى پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نيز، به موعظه‌ى الهى نيازمند است. «يا أَيُّهَا النَّبِيُّ اتَّقِ اللَّهَ»

3- دستور به پيامبر، در حقيقت دستور به پيروان است. «يا أَيُّهَا النَّبِيُّ»

4- با احياى معروف، جلو منكر را بگيريم. (اوّل، اطاعت از خدا، بعد دورى از كافران و منافقان) «اتَّقِ اللَّهَ وَ لا تُطِعِ الْكافِرِينَ وَ الْمُنافِقِينَ»

«1». تفسير كبيرفخررازى.

جلد 7 - صفحه 327

5- پيروى از كافران و منافقان، بى‌تقوايى است. «اتَّقِ اللَّهَ وَ لا تُطِعِ الْكافِرِينَ وَ الْمُنافِقِينَ»

6- كفّار و منافقان در نظر دارند به هر نحو ممكن نظر رهبران دينى را به خود جلب كنند. «لا تُطِعِ الْكافِرِينَ وَ الْمُنافِقِينَ»

7- زمانى مى‌توان با انحراف‌ها و پيشنهادهاى سازشكارانه مبارزه كرد كه ايمان و تقوا قوى باشد. «اتَّقِ اللَّهَ وَ لا تُطِعِ»

8- كافران و منافقان در يك خط هستند. «الْكافِرِينَ وَ الْمُنافِقِينَ»

9- اطاعت از خداى عليم و حكيم توجيه دارد، «عَلِيماً حَكِيماً» ولى پيروى از كافران و منافقان بى‌علم وحكمت چه توجيهى دارد؟ اتَّقِ اللَّهَ‌ ... عَلِيماً حَكِيماً

10- سرچشمه‌ى دستورهاى خداوند مبنى بر ترك اطاعت از كفّار و منافقين، علم و حكمت اوست. «عَلِيماً حَكِيماً»

پانویس

  1. پرش به بالا صاحب مجمع البیان گوید: این آیه درباره ابوسفیان بن حرب و عکرمة بن ابی جهل و ابوالاعور السلمى نازل شده است بدین توضیح که اینان بعد از جنگ احد به مدینه آمده و به عبدالله بن ابى وارد گردیدند و قبلاً هم امان خواسته بودند و می‌خواستند با رسول خدا صلى الله علیه و آله سخن بگویند. لذا با همراهى عبدالله بن ابى و عبدالله بن ابى سرح و طعمة بن ابیرق نزد پیامبر آمده و گفتند: یا محمد از ذکر نام خدایان ما یعنى لات و عزّى و منوة صرفنظر کن و بگو که آن‌ها شفاعت کننده هستند. از براى کسى که آن‌ها را بپرستند ما نیز تو را وامى گذاریم و با خداى تو کارى نخواهیم داشت، این موضوع بر پیامبر گران آمد. عمر بن الخطاب گفت: یا رسول اللّه اجازه بده آن‌ها را به قتل برسانم. پیامبر فرمود: من به آن‌ها امان داده ام سپس دستور فرمود: از مدینه خارج گردند و این آیه نازل گردید، و نیز گویند: درباره طائفه اى از ثقیف نازل شده که یک چنین موضوعاتى را از پیامبر خواسته بودند.
  2. پرش به بالا جویبر از ضحاک او از ابن عباس نقل نماید که اهل مکه مانند ولید بن مغیرة و شیبة بن ربیعة از پیامبر خواسته بودند که از قول و گفتار خود برگردد و مقدارى از اموال آن‌ها را پس بدهد و منافقین و یهودیان نیز پیامبر را ترسانیده بودند که اگر از گفتار خود برنگردد او را به قتل رسانند سپس این آیه نازل شد.
  3. پرش به بالا محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات، ص۶۱۹

منابع