فاعل (اسم الله)

از دانشنامه‌ی اسلامی
(تغییرمسیر از فاعل)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

«فاعل» از اسماء و صفات خداوند متعال و به معناى انجام دهنده است، که به صورت اسمى (فَاعِلِينَ) دو بار و به صورت فعلى ده بار در قرآن کریم آمده است، از جمله:[۱]

  • «يَوْمَ نَطْوِي السَّمَاءَ كَطَيِّ السِّجِلِّ لِلْكُتُبِ ۚ كَمَا بَدَأْنَا أَوَّلَ خَلْقٍ نُعِيدُهُ ۚ وَعْدًا عَلَيْنَا ۚ إِنَّا كُنَّا فَاعِلِينَ»؛ (سوره انبیاء، آیه ۱۰۴) روزی که آسمان را در هم می پیچیم، مانند در هم پیچیدن طومار، همان گونه که نخستین بار آفریده ها را آفریدیم، دوباره آنان را باز می گردانیم. وعده ای است [که تحقق دادنش] بر عهده ما [ست]، به یقین آن را انجام می دهیم.
  • «يُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآخِرَةِ ۖ وَيُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمِينَ ۚ وَ يَفْعَلُ اللَّهُ مَا يَشَاءُ»؛ (سوره ابراهیم، آیه ۲۷) خدا مؤمنان را به سبب اعتقاد و ایمانشان در زندگی دنیا و آخرت ثابت قدم و پابرجا می دارد، و خدا ستمکاران [به آیاتش] را [به علت لجاجت و عنادشان] گمراه می کند، و خدا هر چه بخواهد [بر اساس حکمتش] انجام می دهد.

و نيز در آیات زیر:

شماره نام سوره آیات
۱ سوره بقره(۲) آیه ۲۵۳
۲ سوره آل عمران(۳) آیه ۴۰
۳ سوره ابراهیم(۱۴) آیه ۲۷
۴ سوره انبیاء(۲۱) آیه ۷۹
۵ سوره حج(۲۲) آیه ۱۴
۶ سوره حج(۲۲) آیه ۱۸
۷ سوره صافات(۳۷) آیه ۳۴
۸ سوره مرسلات(۷۷) آیه ۱۸
۹ سوره فجر(۸۹) آیه ۶
۱۰ سوره فیل(۱۰۵) آیه ۱

همچنین اين اسم و صفت الهى به صورت اسمى در «دعای جوشن کبیر» نیز آمده است: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ یَا فَاعِلُ ...»؛[۲] خدایا! از تو خواستارم به نامت ای کردگار... .

پانویس

  1. پرش به بالا اسماء و صفات الهى فقط در قرآن، ج ۲، ص ۱۰۴۵-۱۰۴۷.
  2. پرش به بالا مفاتیح الجنان، دعای جوشن کبیر، فراز ۸۱.

منابع

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن
مسابقه از خطبه ۱۴۵ و ۱۸۸ نهج البلاغه