آیه تغییر قبله

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

به آیه 144 سوره بقره كه تغییر قبله از بیت‌المقدس به كعبه را اعلام داشته، «آیه تغییر قبله» مى‌گویند.[۱] برخى آن را «آیه قبله» گفته‌اند:[۲]

مشاهده آیه در سوره

«قَدْ نَرَىٰ تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاءِ ۖ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا ۚ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ ۚ وَحَيْثُ مَا كُنْتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ ۗ وَإِنَّ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ لَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ ۗ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا يَعْمَلُونَ»

ما گردانیدن رویت را در [جهت] آسمان [چون کسی که به انتظار مطلبی باشد] می بینیم؛ پس یقیناً تو را به سوی قبله ای که آن را بپسندی برمی گردانیم؛ پس رویت را به سوی مسجد الحرام گردان؛ و [شما ای مسلمانان!] هر جا که باشید، روی خود را به سوی آن برگردانید. و مسلماً اهل کتاب می دانند که این تغییر قبله [از بیت المقدس به کعبه] از سوی پروردگارشان [کاری] درست و حق است؛ [زیرا در تورات و انجیلشان خوانده اند که پیامبر اسلام به دو قبله نماز خواهد خواند] و خدا از آنچه [بر ضد پیامبر و مؤمنان] انجام می دهند، بی خبر نیست.

مشاهده آیه در سوره


در شأن نزول این آیه آمده است: هنگامى كه رسول خدا صلى الله عليه وآله قبل از هجرت در مكه بود به طرف خانه «كعبه» نماز مي‌خواند. و بعد از هجرت به مدينه تا هفده ماه، به سوى «مسجدالاقصى» نماز خواند. یهودیان مى‌گفتند: محمد قبله‌اى نداشت تا آن‌كه ما به او آموختیم، و از این ‌كه مسلمانان قبله‌اى نداشتند آنان را سرزنش مى‌كردند. رسول خدا صلى الله علیه وآله از این موضوع آزرده خاطر بود؛ به طورى كه در تاریكى شب بیرون مى‌آمد و سر به سوى آسمان مى‌كرد و انتظار نزول وحى در این باره را داشت. روزى (ماه شعبان سال دوم هجرت) در مسجد بنى‌سلمه نماز ظهر مى‌خواند كه این آیه در بین نماز نازل شد و قبله تغییر یافت و این مسجد به «ذوقبلتین» شهرت یافت.[۳]

پانویس

  1. الاتقان، ج‌ 1، ص‌ 41؛ غرائب القرآن، ج‌ 4، ص‌ 307؛ المیزان، ج‌ 1، ص‌ 329.
  2. الاتقان، ج‌ 2، ص‌ 52‌.
  3. تفسیر اثنى عشرى، ج‌ 1، ص‌ 279؛ الصافى، ج‌ 1، ص‌ 199.

منابع

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن