منابع و پی نوشتهای متوسط
عنوان بندی متوسط
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

علوم حدیث: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۱۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
'''منبع:''' علم الحدیث
+
{{خوب}}
 +
'''علوم حدیث'''، علومی هستند که به بررسی [[سند حدیث|سند]] و محتوای [[حدیث|احادیث]] می پردازند. [[درایه الحدیث|درایة الحدیث]]، [[علم رجال]] و [[فقه الحدیث]] سه شاخه از علوم حدیث هستند.
  
'''نویسنده:''' کاظم مدیرشانچی
+
==تعریف علم‌الحدیث و بخش‌های آن==
  
==تعریف علم الحدیث و بخش‌های آن==
+
علم الحدیث علمی است که با آن، اقوال و افعال و  تقریرهای  [[پیامبر اسلام|پیغمبر]](ص) و  [[ائمه اطهار|ائمه]](ع) شناخته می‌شود.<ref> درایه الحدیث کاظم مدیر شانه چی ص ۵ </ref> علوم مختلف مرتبط با [[حدیث]] را  به گونه های مختلف و با نامگذاری های مختلفی دسته بندی نموده اند به طوری که نوعی آشفتگی در این تقسیم بندی ها به چشم می آید. با چشم پوشی از این دسته بندی ها می توان علوم حدیث را شامل این علوم دانست:
  
علم الحدیث علمی است که با آن، اقوال و تقریرها و افعال پیغمبر و امام شناخته می‌شود. از تعریف مزبور موضوع آن، که اقوال و احوال و افعال<ref> و به تعبیر دیگر تقریر و امضاء معصوم.</ref> معصوم است دانسته شد<ref> به نقل کشف الظنون قائمه 635، ج 1 از فواید خاقانیه، با تصرف نویسنده.</ref> معمولا علم الحدیث را به دو بخش تقسیم نموده‌اند:
+
*'''درایة الحدیث'''
  
* اول: '''علم روایت‌الحدیث''' که در آن از کیفیت اتصال [[حدیث]] به معصوم از لحاظ احوال روات و کیفیت سند و غیره گفتگو می‌شود و اصطلاحا علم اصول الحدیث نامیده شده.<ref> اخیرا نزد عده‌ای به غلط به (درایة الحدیث) نیز موسوم گشته در صورتی که درایت به معنی فهم معانی است و شناسائی اصطلاحات متناسب با نام (مصطلح الحدیث) است. ظاهرا اول کسی که مصطلح الحدیث را درایة الحدیث نامید، ابن اکفانی باشد. (تحفة الاحوذی، ص 2)</ref>
+
که در آن از کیفیت اتصال [[حدیث]] به [[معصوم]] از لحاظ [[تواتر]] و وحدت نقل، [[حدیث متصل|اتصال]] و [[حدیث منقطع|انقطاع]] آن و مراتب نقل از نظر صحت و ضعف و اصطلاحات مربوط به این خصوصیات گفتگو می‌شود. این علم را اصول حدیث یا [[مصطلح الحدیث]] نیز نامیده اند. برخی به این شیوه نامگذای اعتراض کرده اند،<ref> نک: درایه الحدیث کاظم مدیر شانه چی ص ۵ </ref> زیرا درایه الحدیث از نظر لغوی به معنای فهم حدیث است که بیشتر با علم [[فقه الحدیث]] متناسب است، بلکه باید این علم را [[روایه الحدیث|روایة الحدیث]] نامید. اما به هر حال منابعی تا کنون در این علم نگاشته شده که با عنوان درایه الحدیث یاد شده است.  
  
* دوم: '''علم درایت‌الحدیث''' که از معانی و مفاهیم الفاظ وارد در [[احادیث]] بحث می‌نماید.<ref> هو علم ینقل اقوال النبی و افعاله بالسماع و ضبطها و تحریرها. درایة الحدیث علمی است که اقوال و افعال پیغمبر را به واسطه وسائطی که به آن حضرت برسد نقل کند.(تحفة الاحوذی)</ref> امام علیه‌السلام فرمود: «حدیث تدری خیر من الف تروی؛ دانستن یک حدیث بهتر از نقل هزار حدیث است».
+
*'''علم رجال'''
  
بخش اول نیز به دو دسته منقسم می‌گردد؛ زیرا گاهی از احوال رجال سند از لحاظ [[عدالت]] و وثاقت و عدم آن بحث می شود که به '''علم رجال''' مسمی است و هنگامی از کیفیت نقل حدیث به توسط راویان (از لحاظ تواتر و وحدت نقل. اتصال و انقطاع آن و مراتب نقل از نظر صحت و ضعف و اصطلاحات مربوط به این خصوصیات) گفتگو می‌شود که از آن به '''مصطح الحدیث''' تعبیر شده است.
+
[[علم رجال]] مجموعه قواعدی است که به وسیله آن شناخت احوال راویان حدیث ممکن می شود.<ref> وجیزه فی علم الرجال, ابولحسن مشکینی اردبیلی ص ۱۸</ref>
  
==پانویس ==
+
*'''فقه الحدیث'''
 +
 
 +
دانشی که به بررسی متن حدیث می پردازد و با ارائه مبانی و سیر منطقی فهم آن، ما را به مقصود اصلی گوینده حدیث نزدیک می گرداند.
 +
==کتابهای علوم حدیث شیعه==
 +
مقاله اصلی:[[منابع علوم حدیث شیعه]]
 +
 
 +
کتابهای بسیاری در موضوعات مختلف علوم حدیث نگاشته شده است. برخی از آثار مشهور شیعه در این زمینه عبارتند از:
 +
*'''[[بدایة الدرایة]]''' :زین‌الدین بن علی عاملی، [[شهید ثانی]] (965 ق)
 +
 
 +
*'''[[الوجیزة فی علم الدرایة]]''' :[[شیخ بهایی]] محمد بن حسین بن عبدالصمد (م1003ق)
 +
 
 +
:بر این کتاب شرح های متعددی نگاشته شده است که از مهمترین آنها، نهایة الدرایه از [[سید حسن صدر]] (م.1354) می باشد.
 +
 
 +
*'''[[الرواشح السماویه]]''':میرداماد (م1041ق)
 +
 
 +
*'''[[توضیح المقال]]''' :ملاّ علی كَنی (م1306ق)
 +
 
 +
*'''[[مقباس الهدایه]]''' :[[عبداللّه مامقانی]] (1290ـ1351ق)
 +
 
 +
*'''[[اصول الحدیث و احكامه فی علم الدرایة]]''' :[[جعفر سبحانی]] (معاصر)
 +
 
 +
*'''[[اصول الحدیث]]''' :[[عبدالهادی فضلی]] (معاصر)
 +
 
 +
*'''[[حدیث و درایه]]''' :مهدی مهریزی (معاصر)
 +
 
 +
*'''[[دراسات فی‌الحدیث و المحدثین]]''' :هاشم معروف حسنی (معاصر)
 +
 
 +
*'''[[درایة الحدیث شانه چی|درایة الحدیث]]''' :[[كاظم مدیر شانه‌چی]] (معاصر)
 +
 
 +
*'''[[درایه و حدیث‌شناسی]]''' :[[سید موسی شبیری زنجانی]] (معاصر)
 +
 
 +
==پانویس==
 
<references />
 
<references />
 +
==منابع==
 +
#درایه الحدیث کاظم مدیر شانه چی.
 +
#وجیزه فی علم الرجال، ابولحسن مشکینی اردبیلی.
  
 +
{{حدیث}}
 
[[رده:علوم حدیث]]
 
[[رده:علوم حدیث]]
 +
[[رده:علوم]]
 +
[[رده: مقاله های مهم]]
 +
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=شده
 +
|شناسه= خوب
 +
|عنوان بندی مناسب= متوسط
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= متوسط
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= خوب
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده= دارد
 +
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ مهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۷:۵۸

علوم حدیث، علومی هستند که به بررسی سند و محتوای احادیث می پردازند. درایة الحدیث، علم رجال و فقه الحدیث سه شاخه از علوم حدیث هستند.

تعریف علم‌الحدیث و بخش‌های آن

علم الحدیث علمی است که با آن، اقوال و افعال و تقریرهای پیغمبر(ص) و ائمه(ع) شناخته می‌شود.[۱] علوم مختلف مرتبط با حدیث را به گونه های مختلف و با نامگذاری های مختلفی دسته بندی نموده اند به طوری که نوعی آشفتگی در این تقسیم بندی ها به چشم می آید. با چشم پوشی از این دسته بندی ها می توان علوم حدیث را شامل این علوم دانست:

  • درایة الحدیث

که در آن از کیفیت اتصال حدیث به معصوم از لحاظ تواتر و وحدت نقل، اتصال و انقطاع آن و مراتب نقل از نظر صحت و ضعف و اصطلاحات مربوط به این خصوصیات گفتگو می‌شود. این علم را اصول حدیث یا مصطلح الحدیث نیز نامیده اند. برخی به این شیوه نامگذای اعتراض کرده اند،[۲] زیرا درایه الحدیث از نظر لغوی به معنای فهم حدیث است که بیشتر با علم فقه الحدیث متناسب است، بلکه باید این علم را روایة الحدیث نامید. اما به هر حال منابعی تا کنون در این علم نگاشته شده که با عنوان درایه الحدیث یاد شده است.

  • علم رجال

علم رجال مجموعه قواعدی است که به وسیله آن شناخت احوال راویان حدیث ممکن می شود.[۳]

  • فقه الحدیث

دانشی که به بررسی متن حدیث می پردازد و با ارائه مبانی و سیر منطقی فهم آن، ما را به مقصود اصلی گوینده حدیث نزدیک می گرداند.

کتابهای علوم حدیث شیعه

مقاله اصلی:منابع علوم حدیث شیعه

کتابهای بسیاری در موضوعات مختلف علوم حدیث نگاشته شده است. برخی از آثار مشهور شیعه در این زمینه عبارتند از:

بر این کتاب شرح های متعددی نگاشته شده است که از مهمترین آنها، نهایة الدرایه از سید حسن صدر (م.1354) می باشد.

پانویس

  1. درایه الحدیث کاظم مدیر شانه چی ص ۵
  2. نک: درایه الحدیث کاظم مدیر شانه چی ص ۵
  3. وجیزه فی علم الرجال, ابولحسن مشکینی اردبیلی ص ۱۸

منابع

  1. درایه الحدیث کاظم مدیر شانه چی.
  2. وجیزه فی علم الرجال، ابولحسن مشکینی اردبیلی.