منابع و پی نوشتهای متوسط
جامعیت مقاله متوسط
مقاله بدون شناسه یا دارای شناسه ضعیف است
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

شاذان بن جبرئیل قمی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{خوب}}
 
{{خوب}}
ابوالفضل سدیدالدین شاذان بن جبرئيل بن اسماعيل بن ابي طالب قمی از علمای معروف اواخر قرن ششم هجری است.
+
'''«ابوالفضل شاذان بن جبرئیل قمی»'''، فقیه، محدث و متکلم نامدار [[شیعه]] در قرن ششم قمری است. علمای بزرگی چون [[فخار بن معد موسوی]] و [[محمد بن جعفر مشهدی]] از شاگردان او هستند.
 +
{{شناسنامه عالم
 +
|نام کامل = ابوالفضل شاذان بن جبرئیل قمی
 +
|تصویر=
 +
|زادروز =
 +
|زادگاه = [[قم]]
 +
|وفات = ۵۹۳ قمری
 +
|مدفن =
 +
|اساتید =  [[عمادالدین طبری]]، حسن بن احمد عطار همدانی، [[ابن زهره|حمزه بن علی بن زهره حلبی]]، [[ابن شهر آشوب|محمد بن علی بن شهر آشوب]]، ابو محمد بن صالحان قمی،...
 +
|شاگردان =  [[فخار بن معد موسوی]]، [[محمد بن جعفر مشهدی]]، محیی‌الدین بن زهره حلبی، علی بن محمد لیثی واسط، علی بن یحیی الخیاط،...
 +
|آثار = [[الفضائل (کتاب)|الفضائل]]، [[الروضة في فضائل أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب (کتاب)|الروضة فی فضائل امیرالمؤمنین]]، إزاحة العلة فی معرفة القبلة، تحفة المؤلف الناظم و عمدة المکلف الصائم، درر المناقب،...
 +
}}
 +
==زندگی‌نامه==
 +
سدیدالدین ابوالفضل شاذان بن جبرئیل بن ابی‌طالب قمی، در شهر [[قم]] متولد شد، اما بیشتر سنوات عمر او در [[مکه]] و [[مدینه]] سپری گردید.<ref>مقدمه الروضه فی فضائل امیرالمومنین، ص ۱۱، تحقیق علی شکرچی.</ref> و در تألیفات خود نیز اشاره نموده که در شهر مدینه آنها را نوشته است. پدرش جبرئیل بن اسماعیل قمی، از شاگردان و راویان شیخ ابوالحسن محمد بصروی است.  
  
==زندگی نامه ==
+
تاریخ دقیق ولادت و وفات شاذان بن جبرئیل معلوم نیست؛ سید محیی‌الدین بن زهره در سال ۵۴۸ هجری از او روایت نقل کرده است. در پایان کتاب «[[کفایة الأثر (کتاب)|کفایة الاثر]]» اثر [[علی بن محمد خزاز قمی|علی بن محمد خزاز]] نیز [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] ای به خط سدیدالدین برای عبدالله بن علی بن زهره و فرزندش محمد بن عبدالله بن علی وجود دارد که در پایان آن تاریخ ۵۸۴ هجری ذکر شده است.
سال ولادت و وفات او دقیقاً مشخص نیست. اما تالیف کتاب خود با عنوان ازاحه العله را در 551 ق آغاز نموده است.<ref>[[الذریعه]]، شیخ آقا بزرگ تهرانی، ج 16، ص 250.</ref> او در شهر قم متولد گشت اما بیشتر سنوات عمر او در [[مکه]] و [[مدینه]] سپری شد.<ref>مقدمه الروضه فی فضائل امیرالمومنین، ص 11، تحقیق علی شکرچی.</ref>
 
  
از اساتید و مشایخ شاذان بن جبرئیل تنها نام «[[عماد الدین طبری]]» صاحب کتاب « [[بشارة المصطفی]] » و پدر بزرگوارش «جبرئیل بن ابیطالب» به دست آمده است.
+
اما [[آقا بزرگ تهرانی]] معتقد است ابن شاذان به سال ۵۹۳ ق. در قید حیات بوده چرا که [[فخار بن معد موسوی]] در کتاب خود «حجة الذاهب» تصریح کرده در این سال کتابی را نزد او خوانده است.
  
و بزرگانی همچون [[فخار بن معد موسوی]]، [[سید محیی الدین بن زهره]]، عبدالله بن علی ، پدر سید محیی الدین، محمد بن مشهدی صاحب کتاب مزار و علی بن محمد لیثی واسط از شاگردان او بوده اند.
+
== استادان و شاگردان ==
 +
برخی از اساتید و [[مشایخ]] شاذان بن جبرئیل عبارتند از:
  
==سخنان علما<ref> مقدمه الروضه فی فضائل امیرالمومنین، ص 11، تحقیق علی شکرچی.</ref> درباره شاذان==
+
* [[عمادالدین طبری]] صاحب کتاب «[[بشارة المصطفی]]»
* أفندي در [[رياض العلماء]] و حر العاملي در أمل الآمل او را چنین ستوده‌اند: شیخ جلیل ثقه ابولفضل عالم، فاضل، [[فقیه]]، عظیم الشان، و جلیل القدر بود.
+
* ابومحمد ریحان بن عبدالله حبشی،
* روضات الجنات خونساري: هوالفاضل الكامل، المتقدم، المحدث، البارع، الثقة الجليل.
+
* حسن بن احمد بن حسن عطار همدانی،
* علامة النوري در خاتمة المستدرك: عالم فقيه بلندمرتبه معروف و صاحب تالیفات بديع.
+
* سید فخرالدین محمد بن سرایا جرجانی،
* شهيد درالذكرى: از أجلاء فقهاء امامیه.
+
*[[ابن زهره|حمزه بن علی بن زهره حلبی]]،
 +
*[[ابن شهر آشوب|محمد بن علی بن شهر آشوب]]،  
 +
* عبدالله بن محمد بن عمری طرابلسی،
 +
* ابو محمد بن صالحان قمی،
 +
* ابوجعفر محمد بن موسی دوریستی،
 +
* سید احمد بن محمد موسوی،
 +
* محمد بن ابی مسلم رازی،
 +
* محمد بن عبدالغزیز بن ابی طالب قمی،
 +
* ابوالفتح علی بن عبدالجبار طوسی.
  
==آثار علمی ابوالفضل شاذان==
+
و بزرگانی همچون علمای زیر از شاگردان او بوده اند:
  
* کتاب [[الفضائل]]: این کتاب اکنون به عنوان یکی از کتاب‌های شاذان بن جبرئیل چاپ شده و [[شیخ حر عاملی]] نیز او را صاحب كتاب فضائل در [[مناقب]] آل رسول علیهم‌السلام می شناسد.<ref> [http://www.shaaer.com/nikan/gharn6/nikan36.htm شاذان بن جبرئیل قمی، پایگاه شعائر].</ref> ولی شیخ [[آقا بزرگ تهرانی]] با استناد به این که کتاب ازاحه العله را مولف در 558 تدوین نموده انتساب این کتاب به او را که در 651 تدوین شده رد می‌کند و می‌گوید این کتاب و همچنین کتاب الروضه که گفته شده خلاصه‌ای از این کتاب فضائل است. نمی‌تواند متعلق به این نویسنده باشد و متعلق به یک نویسنده مجهول است.<ref> الذریعه، شیخ آقا بزرگ تهرانی، ج 16، ص 250.</ref>
+
* [[فخار بن معد موسوی]]،
 +
* [[محمد بن جعفر مشهدی]] صاحب کتاب «[[المزار الکبیر (کتاب)|المزار]]»،
 +
* سید محیی‌الدین بن زهره حلبی،
 +
* عبدالله بن علی بن زهره حلبی،
 +
* علی بن محمد لیثی واسط،
 +
* شیخ علی بن یحیی الخیاط،
 +
* تاج الدین حسن بن علی دربی.
  
* الروضة في فضائل اميرالمؤمنين عليه السلام: همان گونه که در مورد الفضائل گفته شد شیخ آقا بزرگ انتساب این کتاب را به او منتفی می‌داند ولی محقق کتاب الروضه آقای شکرچی در ضمن تحقیقی که در مقدمه خود آورده در صدد است که اثبات کند این کتاب و کتاب فضائل از اوست.<ref> همان، ص 16.</ref>
+
==آثار و تألیفات==
  
* إزاحة العلة في معرفة القبلة.<ref> الذریعه، ج 17، ص 40.</ref>
+
# [[الفضائل (کتاب)|الفضائل]]: در باب فضائل حضرت امیر المومنین علی (ع) است. اما در انتساب این کتاب به شاذان محل بحث است. [[میرزا عبدالله افندی|افندی]] آن را نیکو شمرده و گوید نسخه ای از آن در دست من است. و [[شیخ حر عاملی]] نیز شاذان را صاحب کتاب فضائل در [[مناقب]] آل رسول علیهم‌السلام می شناسد.<ref> [http://www.shaaer.com/nikan/gharn۶/nikan۳۶.htm شاذان بن جبرئیل قمی، پایگاه شعائر].</ref> ولی شیخ [[آقا بزرگ تهرانی]] با استناد به این که کتاب ازاحة العلة را مولف در ۵۵۸ تدوین نموده انتساب این کتاب به او را که در ۶۵۱ تدوین شده رد می‌کند.<ref> الذریعه، شیخ آقا بزرگ تهرانی، ج ۱۶، ص ۲۵۰.</ref>
 +
# [[الروضة في فضائل أميرالمؤمنين علي بن أبي‌طالب (کتاب)|الروضة فی فضائل امیرالمؤمنین علیه‌السلام]]: به عنوان مختصر و خلاصه الفضائل است. همان گونه که در مورد الفضائل گفته شد، شیخ آقا بزرگ انتساب این کتاب را نیز به او منتفی می‌داند، ولی محقق کتاب الروضه (آقای علی شکرچی) در ضمن تحقیقی که در مقدمه خود آورده در صدد است که اثبات کند این کتاب و کتاب فضائل از اوست.<ref> همان، ص ۱۶.</ref>
 +
# إزاحة العلة فی معرفة القبلة من سائر الأقالیم، تالیف سال ۵۵۸ هجری.<ref> الذریعه، ج ۱۷، ص ۴۰.</ref>
 +
# تحفة المؤلف الناظم و عمدة المکلف الصائم؛ پیرامون احکام [[روزه]].<ref> الذریعه، ج ۱۶، ص ۲۵۰.</ref>
 +
# درر المناقب؛ در فضائل امیرالمومنین است.
  
* تحفة المؤلف الناظم و عمدة المكلف الصائم.<ref> الذریعه، ج 16، ص 250.</ref>
+
==در نظر عالمان==
  
 +
*[[میرزا عبدالله افندی|میرزا عبدالله أفندی]] در «[[ریاض العلماء]]» و [[شیخ حر عاملی|شیخ حر عاملی]] در «[[امل الآمل فی علماء جبل عامل (کتاب)|أمل الآمل]]» او را چنین ستوده‌اند: شیخ جلیل ثقه ابوالفضل عالم، فاضل، فقیه، عظیم الشان و جلیل القدر بود.
 +
*صاحب [[روضات الجنات]]: هو الفاضل الکامل، المتقدم، المحدث، البارع، الثقة الجلیل.
 +
*[[محدث نوری]] در «خاتمة المستدرک»: عالم فقیه بلندمرتبه معروف و صاحب تالیفات بدیع.
 +
*[[شهید اول]] در «[[ذکری الشیعه فی احکام الشریعه (کتاب)|الذکرى]]»: از أجلاء فقهاء امامیه است.<ref> مقدمه الروضه فی فضائل امیرالمومنین، ص ۱۱، تحقیق علی شکرچی.</ref>
 
==پانویس==
 
==پانویس==
<references/>
+
<references />
----
 
'''پيوندها'''
 
 
 
* '''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=35666&scope=To7aJ9yLnljBu17Bo6MQsQILADADRHEMILADADRHEM&flowLastAction=view&from=search&query=%D8%B4%D8%A7%D8%B0%D8%A7%D9%86&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true زندگينامه]'''
 
 
 
* '''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=75337&scope=qxIL6uFPREZC-unNUTNlxgILADADRHEMILADADRHEM&flowLastAction=view&from=search&query=%D8%AC%D8%A8%D8%B1%D8%A6%D9%8A%D9%84&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true کتاب الفضائل ]'''
 
 
 
* '''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=39020&scope=To7aJ9yLnlg_IqBqW-GYWAILADADRHEMILADADRHEM&flowLastAction=view&from=search&query=%D8%AC%D8%A8%D8%B1%D8%A6%D9%8A%D9%84&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true علیه السلام کتاب الروضة في فضائل أميرالمؤمنين]'''
 
----
 
 
{{سنجش کیفی
 
{{سنجش کیفی
 
|سنجش=شده
 
|سنجش=شده
سطر ۴۹: سطر ۷۵:
 
|رده=دارد
 
|رده=دارد
 
}}
 
}}
 
+
[[رده:علمای قرن ششم]][[رده:علماء شیعه]][[رده:فقیهان]][[رده:محدثان]][[رده:متکلمان]]
[[رده:علمای قرن ششم]]
 
 
[[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]]
 
[[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]]

نسخهٔ ‏۲۶ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۴۳

«ابوالفضل شاذان بن جبرئیل قمی»، فقیه، محدث و متکلم نامدار شیعه در قرن ششم قمری است. علمای بزرگی چون فخار بن معد موسوی و محمد بن جعفر مشهدی از شاگردان او هستند.

نام کامل ابوالفضل شاذان بن جبرئیل قمی
زادگاه قم
وفات ۵۹۳ قمری

Line.png

اساتید

عمادالدین طبری، حسن بن احمد عطار همدانی، حمزه بن علی بن زهره حلبی، محمد بن علی بن شهر آشوب، ابو محمد بن صالحان قمی،...

شاگردان

فخار بن معد موسوی، محمد بن جعفر مشهدی، محیی‌الدین بن زهره حلبی، علی بن محمد لیثی واسط، علی بن یحیی الخیاط،...

آثار

الفضائل، الروضة فی فضائل امیرالمؤمنین، إزاحة العلة فی معرفة القبلة، تحفة المؤلف الناظم و عمدة المکلف الصائم، درر المناقب،...

زندگی‌نامه

سدیدالدین ابوالفضل شاذان بن جبرئیل بن ابی‌طالب قمی، در شهر قم متولد شد، اما بیشتر سنوات عمر او در مکه و مدینه سپری گردید.[۱] و در تألیفات خود نیز اشاره نموده که در شهر مدینه آنها را نوشته است. پدرش جبرئیل بن اسماعیل قمی، از شاگردان و راویان شیخ ابوالحسن محمد بصروی است.

تاریخ دقیق ولادت و وفات شاذان بن جبرئیل معلوم نیست؛ سید محیی‌الدین بن زهره در سال ۵۴۸ هجری از او روایت نقل کرده است. در پایان کتاب «کفایة الاثر» اثر علی بن محمد خزاز نیز اجازه ای به خط سدیدالدین برای عبدالله بن علی بن زهره و فرزندش محمد بن عبدالله بن علی وجود دارد که در پایان آن تاریخ ۵۸۴ هجری ذکر شده است.

اما آقا بزرگ تهرانی معتقد است ابن شاذان به سال ۵۹۳ ق. در قید حیات بوده چرا که فخار بن معد موسوی در کتاب خود «حجة الذاهب» تصریح کرده در این سال کتابی را نزد او خوانده است.

استادان و شاگردان

برخی از اساتید و مشایخ شاذان بن جبرئیل عبارتند از:

  • عمادالدین طبری صاحب کتاب «بشارة المصطفی»
  • ابومحمد ریحان بن عبدالله حبشی،
  • حسن بن احمد بن حسن عطار همدانی،
  • سید فخرالدین محمد بن سرایا جرجانی،
  • حمزه بن علی بن زهره حلبی،
  • محمد بن علی بن شهر آشوب،
  • عبدالله بن محمد بن عمری طرابلسی،
  • ابو محمد بن صالحان قمی،
  • ابوجعفر محمد بن موسی دوریستی،
  • سید احمد بن محمد موسوی،
  • محمد بن ابی مسلم رازی،
  • محمد بن عبدالغزیز بن ابی طالب قمی،
  • ابوالفتح علی بن عبدالجبار طوسی.

و بزرگانی همچون علمای زیر از شاگردان او بوده اند:

آثار و تألیفات

  1. الفضائل: در باب فضائل حضرت امیر المومنین علی (ع) است. اما در انتساب این کتاب به شاذان محل بحث است. افندی آن را نیکو شمرده و گوید نسخه ای از آن در دست من است. و شیخ حر عاملی نیز شاذان را صاحب کتاب فضائل در مناقب آل رسول علیهم‌السلام می شناسد.[۲] ولی شیخ آقا بزرگ تهرانی با استناد به این که کتاب ازاحة العلة را مولف در ۵۵۸ تدوین نموده انتساب این کتاب به او را که در ۶۵۱ تدوین شده رد می‌کند.[۳]
  2. الروضة فی فضائل امیرالمؤمنین علیه‌السلام: به عنوان مختصر و خلاصه الفضائل است. همان گونه که در مورد الفضائل گفته شد، شیخ آقا بزرگ انتساب این کتاب را نیز به او منتفی می‌داند، ولی محقق کتاب الروضه (آقای علی شکرچی) در ضمن تحقیقی که در مقدمه خود آورده در صدد است که اثبات کند این کتاب و کتاب فضائل از اوست.[۴]
  3. إزاحة العلة فی معرفة القبلة من سائر الأقالیم، تالیف سال ۵۵۸ هجری.[۵]
  4. تحفة المؤلف الناظم و عمدة المکلف الصائم؛ پیرامون احکام روزه.[۶]
  5. درر المناقب؛ در فضائل امیرالمومنین است.

در نظر عالمان

پانویس

  1. مقدمه الروضه فی فضائل امیرالمومنین، ص ۱۱، تحقیق علی شکرچی.
  2. شاذان بن جبرئیل قمی، پایگاه شعائر.
  3. الذریعه، شیخ آقا بزرگ تهرانی، ج ۱۶، ص ۲۵۰.
  4. همان، ص ۱۶.
  5. الذریعه، ج ۱۷، ص ۴۰.
  6. الذریعه، ج ۱۶، ص ۲۵۰.
  7. مقدمه الروضه فی فضائل امیرالمومنین، ص ۱۱، تحقیق علی شکرچی.