آیه قصر

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

آیه 101 سوره نساء كه به تشریع نماز «قَصر» هنگام سفر پرداخته، «آیه قَصر» نام گرفته است.[۱] مراد از «قَصر» و كوتاه كردن نماز، دو ركعتى شدن نمازهاى چهار ركعتى است.

مشاهده آیه در سوره

«وَإِذَا ضَرَبْتُمْ فِي الأَرْضِ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَن تَقْصُرُواْ مِنَ الصَّلاَةِ إِنْ خِفْتُمْ أَن يَفْتِنَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُواْ إِنَّ الْكَافِرِينَ كَانُواْ لَكُمْ عَدُوًّا مُّبِينًا»

و هنگامی که در روی زمین سفر می کنید، اگر بترسید که کافران به شما آسیب و آزار رسانند، بر شما گناهی نیست که از نمازها [یِ چهار رکعتی خود، دو رکعت] بکاهید؛ زیرا کافران همواره برای شما دشمنی آشکارند.

مشاهده آیه در سوره

از امام على عليه‌السلام روايت شده كه فرمود: گروهى از بنى‌النجار از پيامبر صلی الله علیه وآله سؤال كردند و گفتند: وقتى كه سفر نموديم نماز را چگونه به جاى آوريم؟ سپس اين آیه كه دلالت بر نماز قصر دارد، نازل گرديد. يک سال از اين جريان گذشت و جنگى پيش آمد. پيامبر نماز ظهر را ادا نمود، مشركين گفتند: بهترين وقت براى حمله به لشكر اسلام هنگام نماز گزرادن مسلمين است، زيرا هيچ وقت از گزاردن نماز دست برنمى دارند. سپس آيه «إِنْ خِفْتُمْ أَنْ يَفْتِنَكُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا» ميان دو نماز ظهر و نماز عصر نازل گرديد.[۲]

نماز قصر (شکسته)، مخصوص موارد ترس از دشمن نيست؛ ولى چون معمولًا در سفرها، بيم و نگرانى هست، يا اينكه چون قانون نماز قصر، ابتدا در موارد ترس بوده و بعدها نسبت به هر سفر تعميم يافته، در آیه قيد «إِنْ خِفْتُمْ» آمده است. در روايات، مقدار سفرى كه در آن نماز كوتاه و شكسته مى‌شود، مسير يک روز (هشت فرسخ) مشخّص شده است.

پانویس

  1. بحارالانوار، ج‌86‌، ص‌70.
  2. تفسير جامع البيان، طبری.

منابع

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن