برخى آيه 229 سوره بقره را «آيه طلاق» ناميده‌اند.[۱] خداوند در اين آيه، به حكم طلاق رجعى پرداخته و آن را فقط براى دو بار اجازه داده است. پس از دو طلاق، مرد مى‌تواند به نيكى رجوع كند يا پس از عدّه و اداى حقوق شرعى از او جدا شود:
«الطَّلَاقُ مَرَّتَانِ ۖ فَإِمْسَاكٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِيحٌ بِإِحْسَانٍ ۗ وَلَا يَحِلُّ لَكُمْ أَنْ تَأْخُذُوا مِمَّا آتَيْتُمُوهُنَّ شَيْئًا إِلَّا أَنْ يَخَافَا أَلَّا يُقِيمَا حُدُودَ اللَّهِ ۖ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا يُقِيمَا حُدُودَ اللَّهِ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا فِيمَا افْتَدَتْ بِهِ ۗ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَعْتَدُوهَا ۚ وَمَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ»
طلاقِ [رجعی که برای شوهر در آن حقّ رجوع و بازگشت به همسر است] دوبار است. [شوهر در هر مرتبه از رجوع] باید [همسرش را] به طور شایسته و متعارف نگه دارد، یا [با ترک رجوع، او را] به نیکی و خوشی رها کند. و برای شما حلال نیست از آنچه [به عنوان مهریه] به آنان پرداخته اید چیزی را بازستانید، مگر آنکه هر دو بترسند که حدود و مقرّرات خدا را [در روش همسرداری] برپا ندارند. پس شما [حاکمان شرع] اگر بترسید که آن دو نفر حدود خدا را برپا ندارند در آنچه زن برای رهایی خود [عوض طلاق] فدیه بپردازد، گناهی بر آنان نیست. اینها حدود خداست؛ پس از آنها تجاوز نکنید و کسانی که از حدود خدا تجاوز کنند، آنان بی تردید ستمکارند.
در شأن نزول اين آيه گفته‌اند كه طلاق در جاهليت محدود نبود و برخى شوهران، به قصد آزار زنانشان بارها آنان را طلاق مى‌دادند؛ ولى پيش از تمام شدن عدّه، به آنها رجوع كرده و مانع ازدواج آنان با مرد ديگرى مى‌شدند؛ تا اين كه زنى شكايت از شوهرش را كه با وى چنين رفتارى كرده بود، نزد عائشه برد و عائشه موضوع شكايت او را به رسول خدا صلی الله علیه وآله گفت و اين آيه نازل گرديد و از براى طلاق حدى قائل شد كه سه بار باشد و بعد از سه بار اگر مرد خواست رجوع بكند، زن بايد شوهر ديگر اختيار كند، سپس به ازدواج شوهر اول خود درآيد.[۲]
لازم به ذکر است که در اين آيه علاوه بر «طلاق رجعى» كه از سوى مرد است، مسئله «طلاق خُلع» (آیه خُلع) كه پيشنهاد طلاق از سوى زن است نيز مطرح شده است.
پانویس
- ↑ التمهيد فی علوم القرآن، ج 2، ص 345؛ تفسیر الميزان، ج 4، ص 274؛ قرطبى، ج 3، ص 121.
- ↑ روض الجنان، ج3، ص271؛ مجمع البيان، ج2، ص577.
منابع
