فاتق (اسم الله)
صفت «فاتق» به معناى شکافنده، یک بار به صورت فعلى برای خداوند سبحان در قرآن آمده است:[۱]
«أَوَلَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا وَ جَعَلْنا مِنَ الْماءِ كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ أَ فَلا يُؤْمِنُونَ». (سوره انبیاء/۳۰) آيا (كافران) نمىبينند كه آسمانها و زمين بهم بسته بودند، پس ما آن دو را از يكديگر باز كرديم و هر چيز زنده را از آب پديد آورديم. آيا (با اين همه) باز ايمان نمىآورند؟
در اينكه مراد از بسته بودن آسمانها و زمين (رَتْقاً) و سپس باز شدن آنها (فَفَتَقْناهُما) چيست، اقوالى ذكر شده است:
- الف: زمين و آسمان در آغاز خلقت، يک چيز بودند و آن، تودهى عظيمى از گازها بود، سپس بر اثر انفجارات درونى و حركتها، تدريجاً از هم جدا شدند.
- ب: موادّ اصلى آسمان و زمين در ابتدا يكى بوده است، ولى با گذشت زمان، شكل جديدى پيدا كردهاند.
- ج: مراد از بسته بودن آسمان، نباريدن و منظور از بسته بودن زمين، گياه نداشتن است، خداوند آنها را گشود، از آسمان باران نازل كرد و از زمين گياهان را روياند.[۲]
این صفت الهى به صورت اسمى نیز در دعای جوشن کبیر آمده است: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک بِاسْمِک یا خَالِقُ یا رَازِقُ یا نَاطِقُ یا صَادِقُ یا فَالِقُ یا فَارِقُ یا فَاتِقُ یا رَاتِقُ یا سَابِقُ یا سَامِق».[۳]
پانویس
منابع
- فرهنگ قرآن، اکبر هاشمی رفسنجانی، ج۲۱، ص۴۹۹.
- تفسیر نمونه، آیتالله ناصر مکارم شیرازی.
