سعیر

از دانشنامه‌ی اسلامی
نسخهٔ تاریخ ‏۲۱ مارس ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۲۰ توسط Zamani (بحث | مشارکت‌ها) (افزودن الگوی قرآن)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

یکی از نامهای دوزخ در قرآن کریم، «سعیر» است که به معنی آتش فروزان می باشد.

واژه شناسى «سعیر»

این واژه در اصل به معناى افروخته شدن چیزى و بالا آمدن آن است. بدین جهت به آتشى که زبانه مى کشد و بالا مى آید، «سعیر» گفته مى شود. ابن فارس مى گوید: السین و العین و الراء أصل واحد یدلّ على اشتعال الشىء و اتّقاده و ارتفاعه. من ذلک السعیر سعیر النار.[۱] «س ع ر»، ریشه اى است که بر شعله کشیدن، آتش زدن و بالا رفتن دلالت دارد. از همین واژه است سعیر النار (شعله آتش).

«سعیر» در قرآن و حدیث

در قرآن واژه «سعیر»، شانزده بار[۲] و فعل «سُعِّرتْ» یک بار آمده است. در قرآن، واژه «سعیر» گاهى در توصیف آتش دوزخ بکار رفته است. مانند آیه: «مَّأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ کلَّمَا خَبَتْ زِدْنَهُمْ سَعِیرًا»؛[۳] جایگاهشان دوزخ است، هر زمان آتش آن فرونشیند، شعله تازه اى بر آنان مى افزاییم!

و گاهی این واژه در برابر «جنّت (بهشت)» قرار گرفته است، مانند: «فَرِیقٌ فِى الْجَنَّةِ وَ فَرِیقٌ فِى السَّعِیرِ»؛[۴] گروهى در بهشت و گروهى در آتش سوزان اند.

و تعبیر «أَصْحَابِ السَّعِیرِ»[۵] در چند آیه دیگر، قرینه است که «سعیر» علاوه بر معناى وصفى، یکى از نامهاى دوزخ نیز هست.

در احادیث نیز از دوزخ با عنوان «سعیر» یاد شده است، مانند: «حرّ السعیر» و «عذاب السعیر».[۶]

پانویس

  1. معجم مقاییس اللغة: ج۳، ص۷۵ (مادّه «سعر»).
  2. با مشتقات آن، نوزده مرتبه مى شود: سُعُر، دو مرتبه و سُعّرت یک مرتبه و سعیر شانزده مرتبه.
  3. سوره اسراء: آیه ۹۷.
  4. سوره شوری: آیه۷.
  5. سوره فاطر: آیه۶، سوره ملک: ۱۰ـ۱۱.
  6. ر.ک: ص۲۷. (فصل یکم: نامهاى دوزخ/ سعیر «آتش پرشراره»).

منابع

  • محمد محمدی ری شهری، بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حدیث، ج۲، قم: دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۸۹ش، ص۵۵، در دسترس در پایگاه اطلاع رسانی حدیث شیعه، بازیابی: ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۳.
قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن