آیه نبأ
«نبأ» به معناى خبر است و آیه 6 سوره حجرات بر لزوم بررسى خبر فاسق پاى فشرده تا از روى نادانى، عمل نابه‌جایى تحقق نیابد؛ از همین رو آن را «آیه نبأ» گفته‌اند:[۱]
به نقل ابن عباس، قتاده و مجاهد این آیه درباره ولید بن عقبه نازل شده است. رسول خدا صلى الله علیه وآله او را براى گردآورى زکات و صدقات قبیله بنی مصطلق فرستاد. مردم با شادى براى استقبال از او بیرون آمدند؛ ولى چون در دوران جاهلیت بین ولید و آنان دشمنى وجود داشت، ولید توهم كرد كه قصد كشتن او را دارند؛ بدین سبب به طرف رسول خدا صلى الله علیه وآله بازگشت و گزارش داد كه این طایفه از پرداخت زكات خوددارى كردند. حضرت رسول سخت ناراحت شد و به فكر جنگ با آنان افتاد كه این آیه نازل شد.[۲] بسیارى از اصولیان به مفهوم وصف و نیز مفهوم شرط این آیه استناد كرده و حجیت خبر شخص عادل را استفاده كرده‌اند.[۳]
البته فسق وليد بن عقبه، از ابتدا روشن نبود، وگرنه پيامبر شخص فاسق را به عنوان نماينده خود جهت دريافت زكات اعزام نمى‌كرد، بلكه پس از دروغى كه وليد در مورد سر باز زدن قبيله بنى‌المصطق از پرداخت زكات گفت، اين آيه فسق او را آشكار ساخت تا پيامبر و مؤمنان بر اساس خبر او عمل نكنند.
روایت شده امام حسين عليه السلام در احتجاجى كه با وليد بن عقبه داشت فرمود: به خدا سوگند من تو را در دشمنى‌ات با علىّ بن ابى‌طالب عليه السلام ملامت نمى‌كنم، زيرا خداوند، على را مؤمن و تو را فاسق خوانده است؛ سپس آيه فوق را تلاوت كردند.[۴]
پانویس
منابع
- دائرة المعارف قرآن کریم، علی خراسانی، ج1، ص402-403.
- تفسیر نور، محسن قرائتی، ج9، ص168.
