آیه نبأ

از دانشنامه‌ی اسلامی
نسخهٔ تاریخ ‏۱۴ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۰۰ توسط مهدی موسوی (بحث | مشارکت‌ها) (مهدی موسوی صفحهٔ آيه نبأ را به آیه نبأ منتقل کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

«نبأ» به معناى خبر است و آیه 6 سوره حجرات بر لزوم بررسى خبر فاسق پاى فشرده تا از روى نادانى، عمل نابه‌جایى تحقق نیابد؛ از همین رو آن را «آیه نبأ» گفته‌اند:[۱]

مشاهده آیه در سوره

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِن جَاءكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَأٍ فَتَبَيَّنُوا أَن تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ»

ای اهل ایمان! اگر فاسقی خبری برایتان آورد، خبرش را بررسی و تحقیق کنید تا مبادا از روی ناآگاهی، گروهی را آسیب و گزند رسانید و بر کرده خود پشیمان شوید.

مشاهده آیه در سوره


به نقل ابن عباس، قتاده و مجاهد این آیه درباره ولید بن عقبه نازل شده است. رسول خدا صلى الله علیه وآله او را براى گردآورى زکات و صدقات قبیله بنی مصطلق فرستاد. مردم با شادى براى استقبال از او بیرون آمدند؛ ولى چون در دوران جاهلیت بین ولید و آنان دشمنى وجود داشت، ولید توهم كرد كه قصد كشتن او را دارند؛ بدین سبب به طرف رسول خدا صلى الله علیه وآله بازگشت و گزارش داد كه این طایفه از پرداخت زكات خوددارى كردند. حضرت رسول سخت ناراحت شد و به فكر جنگ با آنان افتاد كه این آیه نازل شد.[۲] بسیارى از اصولیان به مفهوم وصف و نیز مفهوم شرط این آیه استناد كرده و حجیت خبر شخص عادل را استفاده كرده‌اند.[۳]

البته فسق وليد بن عقبه، از ابتدا روشن نبود، وگرنه پيامبر شخص فاسق را به عنوان نماينده خود جهت دريافت زكات اعزام نمى‌كرد، بلكه پس از دروغى كه وليد در مورد سر باز زدن قبيله بنى‌المصطق از پرداخت زكات گفت، اين آيه فسق او را آشكار ساخت تا پيامبر و مؤمنان بر اساس خبر او عمل نكنند.

روایت شده امام حسين عليه السلام در احتجاجى كه با وليد بن عقبه داشت فرمود: به خدا سوگند من تو را در دشمنى‌ات با علىّ‌ بن ابى‌طالب عليه السلام ملامت نمى‌كنم، زيرا خداوند، على را مؤمن و تو را فاسق خوانده است؛ سپس آيه فوق را تلاوت كردند.[۴]

پانویس

  1. كفایة الاصول، ص‌296.
  2. مجمع البیان، ج‌9، ص‌198؛ التبیان، ج‌9، ص‌343.
  3. اصول الفقه، ج2، ص‌68‌.
  4. تفسير نورالثقلين.

منابع

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن