المناجات الالهیات (کتاب)
نویسنده | امام علی (ع) |
موضوع | دعا |
زبان | عربی |
تعداد جلد | ۱ |
گردآورنده | سید فضلالله راوندی |
|
«المناجات الإلهیات» یا «مناجات مولانا أمیرالمؤمنین علیهالسلام»، مناجات مفصل عارفانهای است از امیرالمؤمنین امام علی علیهالسلام که از طرق متعدد شیعه و سنی روایت شده است. روایتگر این مناجات شریف، علامه سید فضلالله راوندی (م، ۵۷۱ ق) از عالمان بزرگشیعه در قرن ششم هجری است.
مؤلف
سید فضل الله بن علی بن عبدالله راوندی (۵۷۱-۴۸۳ ق) از علمای بزرگ شیعه در قرن ششم هجری و از شاگردان شیخ طبرسی است.
سید فضل الله راوندی، شخصیتی فاضل، ادیب، بزرگوار، رئیس مذهب و از برجسته ترین علمای دوران خود بشمار می رفت. راوندی از مشایخ ابن شهر آشوب، منتجب الدین رازی، شیخ محمد بن حسن طوسی (پدر خواجه نصیرالدین طوسی) بود. نام او پیوسته در کتاب های تراجم و علم رجال با احترام یاد می شود و شخصیت ایشان مورد احترام علمای شیعه است.
برخی از تألیفات او عبارتند از: المناجات الإلهیات، النوادر، ضوءالشهاب فی شرح الشهاب، الأربعین فی الأحادیث، التفسیر، دیوان اشعار.
در منابع روایی
«مناجات مولانا امیرالمؤمنین علیهالسلام» در مصادر روایی به شکلهای گوناگونی نقل شدهاست. در برخی مصادر قطعههایی از این حدیث آمده و به سایر امامان علیهمالسلام نیز نسبت داده شدهاست. منابعی که این مناجات در آنها آمده عبارتند از:
- الصحیفة السجادیة الکاملة، به سند بهاء الشرف، که در دعای پنجاهوسوم آن بخشی از این مناجات آمده است.
- کامل الزیارات، اثر جعفر بن محمد بن قولویه قمی (متوفی ۳۶۷ق) که بخش کوتاهی از این دعا را ضمن زیارت امام حسین علیهالسلام به نقل از ابوحمزه ثمالی از امام صادق علیهالسلام آوردهاست.
- دستور معالم الحکم و مأثور مکارم الشیم، اثر قاضی قضاعی از علمای اهل سنّت (متوفی ۴۵۴ق) که در باب هشتم آن کتاب این مناجات را نقل کرده و کاستیهایی در متن و در تقدم و تأخر برخی فقرات دارد.
- اقبال الأعمال، اثر سید ابن طاووس که در آن بخشی از این مناجات از ابوحمزه ثمالی به نقل از امام زین العابدین علیهالسلام ذکر شده است.
- المزار، اثر شهید اول بخشی از این مناجات را به نقل از میثم تمار از امیرالمؤمنین علیهالسلام آوردهاست.
- البلد الأمین و المصباح، اثر ابراهیم کفعمی که تمامی این مناجات را به نقل از امام حسن عسکری علیهالسلام از پدرانش از امام علی علیهالسلام نقل کرده و در آن ذیلی برای این مناجات آورده که روایت راوندی فاقد آن است. این بخش به نقل از این دو کتاب و همچنین نسخه «ق» در آخر مناجات ذکر شده است.
- علامه مجلسی نیز در بحارالانوار این مناجات را به نقل از «انیس العابدین» و «البلد الامین» نقل کردهاست.
- الصحیفة العلویة والتحفة المرتضویة، اثر عبداللّه بن صالح سماهیجی از علمای قرن ۱۲. این دعا به طور کامل با اضافاتی در فقره پایانی دعا، در این کتاب آمدهاست.
- الصحیفة السجادیة الجامعة، جمع آوری محمدباقر ابطحی. این مناجات در دعای شماره ۱۹۷ آن با عنوان «المناجاة للّه» و در دعای ۱۹۹ با عنوان مناجات انجیلیه طویله و در ذیل دعای ۲۰۱ بخشهایی از این مناجات را آوردهاست.
- در کتاب مفاتیح الجنان اثر شیخ عباس قمی نیز بخشهایی از این مناجات در ضمن مناجات شعبانیه و مناجات خمسة عشر و دعای روز پنجشنبه نقل شدهاست.
منابع
- "سید ضیاءالدین فضلالله راوندی؛ المناجات الالهیات"، تصحیح سعیدرضا علیعسکری، میراث حدیث شیعه، فروردین ۱۳۷۸.