الخرائج والجرائح (کتاب)
 | |
| نویسنده | قطب الدین راوندی |
| موضوع | معجزات چهارده معصوم |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| تحقیق | موسسة الامام المهدی علیه السلام |
|
| |
«الخرائج و الجرائح تأليف قطب‌الدين راوندى (م، ۵۷۳ ق)، در موضوع معجزات پيامبر و ائمه(ع) است. مؤلف سعی کرده معجزات و کرامات پیامبر گرامی اسلام و اوصیای ایشان را در این کتاب گرد آورد و از منظر سنت، حقانیت نبوت و امامت معصومان را ثابت کند.
این کتاب که معروفترین آثار قطب بشمار می‌آید در بیان مسائل کلامی و عقاید بوده و در برگیرنده هفت کتاب پیرامون مسأله معجزه و شیوه زندگی رسول خدا صلی الله علیه و آله است.
محتویات
مؤلف
شیخ قطب‌الدین سعید بن هبةالله راوندى (م، ۵۷۳ ق)، محدث، مفسر، متکلم، فقیه، فیلسوف و تاریخ دان بزرگ شیعه در قرن ششم هجرى و از شاگردان شیخ طبرسی است.
قطب الدین در آثار خود موضوعات متنوعى از علوم و معارف اسلامى را به بحث گرفته و در علوم تفسیر، فقه، حدیث، فلسفه، کلام، تاریخ و دیگر موضوعات نوشتارهاى فراوانى بر جاى نهاده است که معروفترین آنها «الخرائج و الجرائح» است. برخی دیگر از آثار ایشان عبارتند از: فقه القرآن، سلوة الحزین، قصص الانبیاء، منهاج البراعة فی شرح نهج‌البلاغة، تهافت الفلاسفه.
معرفی كتاب
كتاب حاضر در معجزات و کرامات پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و ائمه اطهار علیهم‌السلام و بیان فضائل ایشان می‌باشد. علت نامگذاری كتاب مؤلف چنین بیان می‌كند معجزاتی كه بدست اهل بیت علیهم‌السلام انجام شده است، نشان از صحت ادعاهای آنها دارد.
«الخرائج و الجرائح» از جامع‌ترین و بهترين كتاب‌هایى است كه پيرامون معجزات پيامبر و ائمه علیهم‌السلام نوشته شده است؛ كتاب علمی، روایی و تحلیلی كه می‌تواند جوابگوی پژوهشگران و محققان باشد. در اين كتاب انواع معجزات را گرد آورده و به یك نوع اكتفا نكرده است؛ كه مثلاً فقط معجزات علمى يا بیانى را بيان كرده باشد.
مؤلف در روايات به‌قدر حاجت اكتفا كرده و مقدمات و توضيحات غير مرتبط با مطلب اصلى كه مسئله معجزات و كرامات است را حذف نموده است.
محتوای کتاب
كتاب حاضر شامل یك مقدمه كه توضیحاتی پیرامون معجزه و انگیزه وجودی آن می‌باشد و پانزده باب كه سیزده باب در معجزات پیامبر و ائمه اثنی عشر، یك باب به دلائل صحت ادعای نبوت پیامبر و امامت ائمه علیهم‌السلام و باب دیگر شامل دلائل قرآنی بر امامت دوازده امام علیهم‌السلام می‌باشد.
در آخر كتاب ملحقات پنج‌گانه‌اى در خصوص نوادر معجزات كه فقط روایی است و مقایسه بین معجزات پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم با اوصیاء خود و معجزات انبیاء قبل از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله آورده شده است.
از ملحقات دیگر كتاب، كتاب ام‌المعجزات و جواب به شبهات مختلف در مورد قرآن و كتاب الفرق بین الحیل والمعجزات، كه راه تشخیص معجزه و شعبده‌بازی و غیره را بیان كرده است، می‌باشد.
راوندى در كتاب ارزشمندش «الخرائج و الجرائح» بابى گشوده و در آن به برخى از ايرادات معاندان قرآن پاسخ داده است. در اين باب نكاتى مختصر، امّا محقّقانه و دقيق آمده است.
ترتيب ابواب
مؤلف، همچنان‌كه در مقدمه كتاب بيان كرده، كتاب خود را بدين ترتيب منظم كرده است:
- مقدمه، شامل توضيحاتى پيرامون معجزه و انگیزه وجودى آن و فهرست ابواب كتاب.
- ابواب كتاب، شامل پانزده باب: 13 باب در معجزات پيامبر و ائمه دوازده‌گانه، يك باب در دلائل بر صحت ادعاى نبوت پيامبر(ص) و امامت ائمه(ع) و باب ديگر شامل دلائل قرآنى بر امامت دوازده امام(ع).
- ملحقات كتاب، شامل:
الف)- نوادر المعجزات، كه كتابى روايى صرف است و هيچ بحث كلامى و... ندارد.
ب)- الموازاة بين معجزات نبينا(ص) و أوصيائه(ع) و معجزات الأنبياء المتقدمين.
ج)- كتاب أمّ المعجزات، كه بحثى مفصل در وجوه مختلف اعجاز قرآن دارد و شبهات مختلف را در مورد قرآن مطرح كرده و جواب داده است.
د)- كتاب الفرق بين الحيل و المعجزات كه راه تشخيص معجزه را از شعبده و...بيان كرده.
ه)- كتاب علامات و مراتب نبينا و أوصيائه(ص).
در اواخر كتاب هم بحثى در علائم ظهور امام عصر(ع) دارد و علائم قبل از ظهور و هنگام ظهور را جداگانه بيان نموده است.
ترجمه
كتاب الخرائج و الجرائح توسط علامه محمد شريف خادم به فارسی ترجمه شده و با نام «كفاية المؤمنين في معجزات الأئمة المعصومين» منتشر شده است.
منابع
حافظ فرزانه/ مرکز مطالعات و پژوهش‌هاي فرهنگي حوزه علميه، سایت اندیشه قم
متن کتاب الخرائج و الحرائج
