تحریرات فی الاصول (کتاب)

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

کتابی است در اصول فقه تالیف مرحوم مصطفی خمینی فرزند ارشد امام خمینی (ره)

معرفی اجمالی کتاب

تحریرات فی الاصول مهمترین كتاب مصنف و مفصلترین آنهاست. چاپ جدید این كتاب با تحقیقات دقیقتر و جبران نقائص عمده در اولین چاپ همراه است. این كتاب ناظر بر آراء اكثر علما از متقدمین تا به امروز است.

این مجموعه مفصلترین کتاب مصطفی خمینی است که ویژه طلاب حوزه علمیه می باشد. وی در این کتاب آراء و اندیشه های اصول خویش را با استناد به آیات قرآن روایات و منابع متعدد اصولی بیان می کند.

اين كتاب كه يك بار در ايران توسط يكي از شاگردان ايشان جناب آقاي حجت‌الاسلام والمسلمين "سيد محمد سجادي" به چاپ رسيده است، محتوي مباحث علم اصول از ابتدا تا بحث استصحاب تعليقي است.

بخش های کتاب

کتاب حاضر با مطالبی از این دست به چاپ رسیده است: مقدمه واجب (اختلاف بین علما، واجب در اصول، شبهات واجب، تقسیم وجوب، وجوب مطلق، وجوب مشروط، منجز و معلق، نفسی و غیری، معروض وجوب غیری، تقسیم وجوب به اصلی و تبعی، وجوب اصلی و تبعی)، مسئله ضد (ضد خاص و عام، احکام آنها، شبهات ضد).

ارزش کتاب

نويسنده در اين كتاب ناظر بر اقوال اكثر كتب اصولي قبل از خود مي باشد و به همين دليل، هم به عنوان شرحي بر كتب اصولي و هم به عنوان نقدي بر آراي اصوليين معرفي مي شود.

اين كتاب كه نشان دهنده تبحر نويسنده در اصول و علوم عقلي است، بي شك از مهمترين كتب اصول در ميان معاصرين است و به نظر مي رسد. اگر چاپ كتاب به نحو مطلوبي صورت گرفته و نقائص اغلاط و فهارس و تحقيقات آن جبران شود، اساتيد اصول خود را از مراجعه به آن بي نياز ندانند.

علامه شهيد در عين آن‌كه كتاب خود را به طور مفصل و با استقصاي تقريباً بي نظير در مسائل اصولي نگاشته است؛ ولي در حد لزوم مباحث كم اهميت و كم فايده اصولي را از كتاب خويش حذف كرده، بلكه در بعضي از مباحث به طرح عناوين جديدي مي پردازد، طرح بحث مهم تمسك به عموم در شبهات مصداقيه و مفهوميه عام از اين موارد است.

وي در سراسر كتاب به شرح نظرات استاد اعظم، حضرت امام (رحمت الله علیه) پرداخته و در موارد متعددي در نقد و بررسي آن مي كوشد.

وضعیت نشر

قدیمی ترین چاپ کتاب توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال 1366 می باشد. کتاب در سال 1376 توسط موسسه تنظيم و نشر آثار الامام الخميني و در سال 1378 توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به چاپ رسیده است.

منابع

متن کتاب تحريرات في الأصول

تحريرات في الأصول

منابع اصول فقه
متون به ترتیب تاریخ وفات مولفین
التذکرة بأصول الفقه

شیخ مفید

(م413ق)

الذریعه

سید مرتضی

(436-335)

عدة الاصول

شیخ طوسی

(460-385)

غنیة النزوع

ابن زهره

(585-510)

تهذیب الوصول

علامه حلی

(726-648)

مبادی الوصول

علامه حلی

(726-648)

القواعد و الفوائد

شهید اول

(786-734)

تمهید القواعد

شهید ثانی

(965-911)

معالم الدین

صاحب معالم

(م1011)

زبدة الاصول

شیخ بهائی

(1030-953)

الوافیه فی الاصول

فاضل تونی

(م 1071)

الفوائد الحائریه

وحید بهبهانی

(م1206)

قوانین الاصول

میرزای قمی

(م1231)

فرائد الاصول

شیخ انصاری

(م1281)

کفایة الاصول

آخوند خراسانی

(م1329)

مفاتیح الاصول

سید محمد مجاهد

(م1342)

فوائد الاصول (نائینی)

میرزا محمدحسین نائینی

(1355-1276)

وقایة الأذهان

محمد رضا نجفی اصفهانی

(م 1362)

اصول الفقه

شيخ محمدرضا مظفر

(م 1383)

منتهی الاصول

سید محمد حسن بجنوردی

(1395-1316)

المعالم الجدیده

سید محمد باقر صدر

(1399-1355)

اصول الاستنباط

سید علی نقی حیدری

(1403-1325)

مناهج الوصول

امام خمینی

(1409-1320)

الاصول العامه

سید محمد تقی حکیم

(1346-)

شروح
شروح معالم الدین ← حاشیه معالم، سلطان العلماء (م 1064) - حاشیه معالم، ملا محمد صالح مازندرانی (م 1081) - هدایة المسترشدین، شیخ محمدتقی اصفهانی (م 1248)
شروح فرائد الاصول ← أوثق الوسائل، میرزا موسی بن جعفر بن احمد تبریزی - بحر الفوائد، میرزا محمد حسن آشتیانی - درر الفوائد فی الحاشیه علی الفرائد، آخوند خراسانی - فوائد الرضویه، آقا رضا همدانی
شروح کفایه ← انوار الهدایه، امام خمینی - حاشیة الکفایه، علامه طباطبائی - الحاشیة علی الکفایه، سید حسین بروجردی - حقائق الاصول، سید محسن حکیم - عنایة الاصول، سید مرتضی حسینی یزدی

منتهی الدرایه، سید محمد جعفر جزائری شوشتری - نهایة الدرایة، آیت الله کمپانی - نهایة النهایة، میرزا علی ایروانی