سید حسین خادمی

از دانشنامه‌ی اسلامی
نسخهٔ تاریخ ‏۲۴ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۱۸ توسط مهدی موسوی (بحث | مشارکت‌ها) (ویرایش)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
۲۲۰px
نام کامل حسین خادمی
زادروز ۱۲۸۰ شمسی
زادگاه اصفهان
وفات ۱۳۶۳ شمسی
مدفن مشهد، حرم امام رضا علیه‌السلام

Line.png

اساتید

میرزای نائینی، آقا ضیاءالدین عراقی، سید ابوالحسن اصفهانی، محمدجواد بلاغی


آثار

رهبر سعادت یا عظمت دین محمد، رساله فی ارث الزوجه، تقریرات فقه میرزای نائینی، رساله‌ای در لباس مشکوک تا قواطع نماز،...


آیت‌الله سید حسین‌ خادمی‌ اصفهانی‌ (۱۳۶۳-۱۲۸۰ ش)، از روحانیون مجاهد شیعه در انقلاب اسلامی و از شاگردان میرزای نائینی بود. آیت الله خادمی، مبارزه با فساد گسترده سیاسی و اجتماعی رژیم پهلوی را در سرلوحه کار خود قرار داد و در مواردی چون مخالفت با کشف حجاب رضاخانی و حمایت از قیام امام خمینی پیشتاز بود.

ولادت و خاندان

سید حسین خادمی در سوم شعبان سال ۱۳۱۹ هـ.ق (۱۲۸۰ ش) در شهر اصفهان و در خاندان علم و تقوا چشم به جهان گشود. او در حدود پنج سالگی، پدرش را از دست داد. پدرش ابو جعفر (خادم الشریعه) و جدّش سید صدرالدین موسوی عاملی از عالمان و سادات خاندان صدر و مادرش نیز از همین خاندان بود.

تحصیلات و استادان

سید حسین خادمی پس از فراگیری خواندن و نوشتن، ‌علوم حوزوی را نزد علمای بزرگ حوزه علمیه اصفهان، نظیر شیخ علی مدرس یزدی، آقا میرزا اردستانی، میرزا احمد مدرس اصفهانی‌ و میر محمدصادق خاتون‌آبادی آغاز کرد و «رسائل» شیخ مرتضی انصاری را نزد آخوند، ملا عبدالکریم گزی و میر سید علی مجتهد نجف‌آبادی و «کفایه الاصول» آخوند خراسانی را نزد سید محمد نجف‌آبادی آموخت.

هجرت به نجف اشرف:

خادمی پس از مدتی به نجف هجرت کرد و در این دوره، ضمن صیقل دادن روح و روانش با زیارت امام علی علیه السلام و عرضه کردن خویش بر بزرگان عرفان و سیر و سلوک، در درس میرزا محمدحسین نائینی، آقا ضیاءالدین عراقی، سید ابوالحسن اصفهانی، شیخ محمد بلاغی و سید ابوتراب خوانساری شرکت کرد.

تلاش فوق‌العاده و استعداد سرشار وی در اندک زمانی، استادان وی را بر آن داشت که تا قوه استنباط و اجتهاد وی را گواهی کنند و به او اجازه روایت دهند.

وی در خلال تحصیل، با آیات عظام: میلانی، علامه طباطبایی، خوئی، شیخ محمدعلی کاظمی خراسانی و سید عبدالحسین طیب هم مباحثه بود.

تدریس

دغدغه تعطیل شدن حوزه علمیه بزرگ و کهن اصفهان توسط رضاخان و تلاش نظام ستمشاهی در زدودن دین و آثار دینی در این شهر مذهبی، وی را بر آن داشت تا به اصفهان بازگردد و اندوخته‌های علمی و معنوی خود را در اختیار اشخاصی قرار دهد که از هر سو در تهاجم التقاط و ابتذال بودند. دعوت علمای اصفهان از ایشان برای بازگشت به اصفهان بی‌تأثیر نبود.

آیت الله خادمی پس از ورود به اصفهان، در مدرسه صدر به درس و بحث پرداخت و حوزه علمیه اصفهان را که به دست رضاخان از هم گسیخته شده بود، مجدداً احیا و تحکیم بخشید و با تلاش شبانه‌روزی خود آن را رونق و جهت داد.

آیت الله خادمی که در فقه، اصول، رجال، تفسیر، معارف و علوم عقلی و نقلی، سرآمد استادان عصر خود در حوزه علمیه اصفهان بود، توانست در مدتی کوتاه، حال و هوایی دیگر بر حوزه درس اصفهان حاکم کند، به گونه‌ای که جلسات درس او به پرجمعیت‌ ترین و پرمایه‌ترین مجالس درس مبدل گردید. وی این روند تعلیم و تعلم را با وجود کهولت سن، تا آخر عمر پربرکتش همچنان دنبال می‌کرد.

آثار و تألیفات

  1. رساله فی ارث الزوجه
  2. حواشٍ علی کتاب الطهاره والصلوه والزکوه من کتاب مصباح الفقیه للشیخ رضا الهمدانی
  3. تقریرات اصول از ابتدای مباحث الفاظ تا آخر معنای حرفی و از خاتمه برائت تا آخر تراجیح
  4. تقریرات فقه مرحوم نائینی در نماز و روزه
  5. رساله‌ای در لباس مشکوک تا قواطع نماز
  6. رساله‌ای در عموم شمول حق الارث زوجه به غیرمنقول
  7. حواشی به کتب اصول
  8. سؤال و جواب پیر و بُرنا
  9. رهبر سعادت یا عظمت دین محمد (صلی الله علیه و آله)؛ که در دو جلد به زبان فارسی چاپ شده است.

فعالیت‌های سیاسی

۱. دوره سلطنت رضا پهلوی:

آیت الله خادمی در مقطعی از تاریخ به اصفهان بازگشت که استبداد رضاخانی با همه توان خود، کمر به دین زدایی و دین ستیزی بسته و با بستن درب حوزه‌ها و گشودن مراکز فساد، مؤمنین را در موضعی انفعالی قرار داده بود. ایشان در این برهه، در مقابل اقدامات رضاخان قد برافراشت و به تغییر لباس و متحدالشکل کردن لباس مردان، کشف حجاب بانوان و جلوگیری از برگزاری مراسم عزاداری حضرت سیدالشهداء علیه السلام اعتراض نمود. این اعتراضات باعث شد تا مأمورن حکومت رضاخانی مدتی منزل او را تحت نظر قرار دادند به طوری که خروج وی از خانه ممکن نبود. در آن ایام که روحانیون فقط با شرایط و قوانین رضاخانی می‌توانستند از لباس روحانیت استفاده کنند، «آقا حسین خادمی نیز در اصفهان از کسانی بود که در سال ۱۳۴۵ هـ.ق از علمای نجف اجازه اجتهاد داشت، ولی حکومت از دادن جواز استفاده از لباس روحانیت به ایشان خودداری کرد».

عشق به حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام و زنده نگهداشتن شعائر محرم و عاشورا، آیت الله خادمی را بر آن داشت تا در آن دوران خفقان و سخت رضاخانی، نیمه‌های شب عده‌ای از خواص را به منزل دعوت کند و به عزاداری حضرت سیدالشهداء علیه السلام بپردازند.

۲. دوره سلطنت محمدرضا پهلوی:

از آنجا که اندیشه سیاسی آیت الله خادمی از فقه و دیانت برخاسته بود، دخالت در امور اجتماعی و سیاسی مردم را وظیفه خود تلقی می‌نمود و بدان عمل می‌کرد و به همین جهت، مبارزه با هجوم گسترده فرهنگی، سیاسی و اجتماعی رژیم پهلوی را در سرلوحه کار خود قرار داد و با فعال کردن «هیأت علمیه اصفهان»، زمینه‌های مبارزه را فراهم آورد و با جلسات مستمر این هیأت در منزل خود یا سایر علما، هماهنگی مناسب را در بین آنان به وجود آورد و جبهه‌ای گسترده با حضور نظام طاغوت ایجاد و همه را وارد این صحنه نمود.

آیت الله خادمی با آیت الله کاشانی در جریان نهضت ملی شدن نفت همکاری داشت. پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، با آن که فضای خفقان بر جامعه حاکم بود، آیت الله خادمی با فدائیان اسلام ارتباط برقرار ساخت و در جهت اهداف آنان، گام‌های مثبتی برداشت. نواب صفوی و یارانش در سفری که به اصفهان داشتند به دیدار آیت الله خادمی رفتند و با او گفتگو کردند.

ساواک همواره در پی بدست آوردن اطلاعات از فعالیت‌های سیاسی آیت الله خادمی بود. آیت الله خادمی با آغاز نهضت امام خمینی در سال ۱۳۴۲، به مخالفت با انجمن‌های ایالتی و ولایتی برخاست. شروع قیام در سال ۱۳۴۲ و همزمان شدن آن با ایام عزاداری سالار شهیدان، موجب گشت تا آیت الله خادمی این مراسم را مبدل به یک راهپیمایی باشکوه در جهت حمایت از قیام حضرت امام نمایند.

با شروع نهضت، آیت الله خادمی گمشده خود را در وجود یار دیرینه‌اش، امام خمینی یافت و با تلاش‌های مستمر خویش، هرگونه اقدام و حرکت امام را مورد تأیید و حمایت قرار داد و با صدور اعلامیه، مدارس علمیه اصفهان، بازار، نماز جماعت و... را به عنوان اعتراض تعطیل می‌نمود. وی در آن دوران که حتی یاد نام امام خمینی جرم محسوب می‌شد، در منابر و محافل از امام یاد می‌نمود.

با اوج گیری مبارزات در سال ۱۳۴۲ عده‌ای از مبارزین اصفهان با نظارت ایشان چند دستگاه تکثیر تهیه کرده و اعلامیه‌های حضرت امام و سایر علما را با نام‌های مختلف چاپ می‌کردند و در سطح وسیعی از تهران، اصفهان و سایر شهرستان‌ها پخش می‌کردند.

با شروع انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ و بالا گرفتن آن، آیت الله خادمی برای آن که نهضت از مسیر اصیل خود منحرف نشود و مجالس، راهپیمایی‌ها و تظاهرات دربرگیرنده اهداف حضرت امام باشد، با همفکری یارانش، به سازماندهی آن پرداخت و تمامی مراحل را تحت نظر گرفت و در بسیاری از آن ها شرکت جست. نقش محوری آیت الله خادمی در این مقطع حساس، آن جا خود را می‌نمایاند که تحصن ۱۵ روزه مادران و خواهران زندانیان سیاسی در منزل ایشان و با محاصره نیروهای امنیتی شکل گرفت.

۳. بعد از انقلاب:

پس‌ از پیروزی‌ انقلاب‌ اسلامی‌ در ۲۲ بهمن‌ ۱۳۵۷ آیت‌الله خادمی‌ با وجود کهولت‌ سن،‌ همچنان‌ در صحنه‌ باقی‌ ‌ماند. نظارت‌ بر کار کمیته‌ی‌ انقلاب‌ اصفهان‌ از جمله‌ مسئولیت‌های‌ او در این‌ زمینه‌ است‌. نمایندگی‌ مردم‌ اصفهان‌ در خبرگان‌ قانون‌ اساسی‌ و سپس‌ خبرگان‌ رهبری‌ از فعالیت‌های‌ وی‌ بعد از پیروزی‌ انقلاب بود.

با شروع جنگ تحمیلى، وى پشتیبانى در خور تحسین از جبهه های جنگ نمود، به گونه اى که تلاش ها و کوشش هاى بسیار او در تاریخ انقلاب و دفاع مقدس براى همیشه در حافظه تاریخ ثبت گردیده است.

خدمات فرهنگى و عمرانى

الف. مؤسسه احمدیه:

آیة الله خادمى (رحمه الله) در راستاى تعلیم و تربیت اسلامى نسل آینده و تقابل با سیاست هاى غرب گرایانه رژیم پهلوى، مؤسّسه احمدیه را ـ که از دبستان (روزانه و شبانه)، کتابخانه و سالن سخنرانى تشکیل شده بود ـ بنیان نهاد و به مناسبت هاى مختلف از اندیشمندانى همچون علامه محمدتقى جعفرى، استاد شهید مرتضى مطهرى، شهید دکتر مفتح و... دعوت مى کرد تا شیفتگان علم و فضیلت از سخنان آنان بهره مند شوند. این مؤسسه با پوشش کارهاى فرهنگى، به امور سیاسى همگام با نهضت روحانیت مى پرداخت. به همین دلیل، رژیم همواره تلاش مى کرد به هر نحو ممکن، بر آن تسلط یابد، لیکن حمایت هاى قاطعانه آیة الله خادمى باعث عقب نشینى دستگاه مى گردید و در نهایت، در نوک حمله اتهام هاى ناروا و ناجوانمردانه ساخته و پرداخته ساواک قرار مى گرفت که این جو سازى ها هرگز مانع تربیت نسل جوان و انقلابى در این مؤسّسه نشد.

ب. تأسیس و بازسازى مساجد:

بازسازى مساجد اصفهان و مدرسه علمیه عرب ها که پس از رحلتش به نام مدرسه آیة الله خادمى (رحمه الله) نامگذارى شد و تأسیس چند مسجد از دیگر خدمات ارزنده آن بزرگوار است.

ج. کتابخانه:

تاسیس کتابخانه هاى متعدد از دیگر فعالیت هاى فرهنگى آیة الله خادمى است. از آن میان مى توان به کتابخانه هاى مدرسه ملاعبدالله، مؤسسه احمدیه و مسجد حاج رسولیها اشاره نمود. آیة الله خادمى قسمتى از در آمد خود را در راستاى به دست آوردن نسخ خطى بزرگان اختصاص داد. کتابخانه نفیس شخصى وى حدود ۷۰۰ جلد کتاب خطى و کمیاب را در خود جاى داده است.

د. کمک به آسیب دیدگان:

جمع آورى کمک هاى مردمى و یارى رساندن به محرومان جامعه و ارسال کمک هاى مالى و معنوى براى مردم دیگر نقاط کشور و مسلمانان خارج از کشور، از دیگر فعالیت هاى این پیر فرزانه بوده است. مردم مظلوم و جنگ زده لبنان به واسطه ارتباط نزدیکى که میان امام موسى صدر و آیة الله خادمى برقرار بود، پیوسته از کمک هاى ارسالى ایشان بهره مى بردند. به دنبال زلزله طبس که در سال ۱۳۵۷هـ.ش. به وقوع پیوست، آیة الله خادمى مبادرت به جلب و ارسال کمک هاى فراوانى به این منطقه نمود. از دیگر فعالیت هاى اجتماعى و عام المنفعه این خادم دین و مردم را مى توان به تأسیس انجمن هاى خیریه و... در اصفهان اشاره نمود.

ه. سخنرانی‌ها:

فاصله سنى ایشان با جوانان هرگز موجب آن نگردید که بین او و قشر جوان مانعى ایجاد شود. در خصوص تربیت دینى و اخلاقى، با وجود مقام علمى رفیعى که داشت، در جلسات انجمن هاى اسلامى پزشکان، دانش آموزان و دانشجویان شرکت مى کرد و به سخنرانى مى پرداخت و با متانت، به پرسش هاى آنان پاسخ مى گفت.

از نگاه عالمان

  • آیة الله آقا ضیاءالدین عراقى در اجازه نامه اجتهاد به ایشان، از او چنین یاد مى کند: «جناب العالم العامل و الفاضل الکامل، عماد العلماء و سناد الاتقیاء، علم الاعلام و ملاذالانام الآغا میرزا محمّدحسین الموسوى الاصبهانى...».
  • آیة الله شیخ محمدحسین غروى نائینى نیز در اجازه نامه خویش، به او مى نویسد: «فانّ جناب العالم الهمام العامل والفاضل، العلم العلّام، صاحب القوّه القویمة و السلیقة المستقیمة والنظر الثاقب والحدس الصائب الآغا حسین أدام الله تعالى إفضاله و کثّر فى العلماء العاملین أمثاله...».
  • آیة الله سید ابوالحسن اصفهانى نیز در گواهى نامه خویش در مجتهد دانستن آیة الله خادمى مى نویسد: «السّیّد السّند والحبر المؤیّد، العالم العامل والفاضل الکامل، ثقة الاسلام، وَلدنا الاعزّ الآقا حسین الخادمى سلمه الله...».
  • عالم بزرگوار، سید محمد صدر در نامه خود به آیة الله خادمى در نهایت تواضع به تقواى وى اشاره مى کند و مى نویسد: «سیّدى و شیخى و مولاىَ، کهف الورى و حصن التّقى، آیة الله خادمى دام ظله...».

ویژگی‌های اخلاقی

سیره عملی آیت الله خادمی از عوامل مهم نفوذ اجتماعی وی در بین عامه مردم بود. او عارفی زاهد بود، و کمتر کسی است که به ملاقات آن مرحوم رفته باشد و در خصوص زندگی بسیار ساده و زاهدانه‌‌اش سخن نگفته باشد.

از دیگر خصال پسندیده‌ای که در ذهن و اندیشه تاریخ به یادگار مانده است، می‌توان به شکیبایی، حلم، توکل، ایمان قلبی، دوراندیشی، وارستگی از وابستگی‌های مادی و دنیایی و گشاده‌رویی او اشاره کرد.

تواضع و فروتنی او زبانزد عام و خاص بود. او از کسانی که به هر دلیل به ملاقات ایشان می‌رفتند، به گرمی استقبال می‌کرد و با مزاح‌های شیرین و ملیح و رفتار صمیمانه آنان را مسرور و فضا را برای بیان مطالب گوناگون و پاسخ به سؤالات آنان فراهم می‌کرد.

وفات

سرانجام این عالم ربانی در روز دوشنبه بیستم اسفند ماه ۱۳۶۳ دار فانی را وداع گفت. پیکر پاک آن فقید سعید پس از تشییع باشکوهی، به مشهد مقدس منتقل و در جوار حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا (علیه السلام) به خاک سپرده شد.

امام خمینى (رحمه الله) به مناسبت رحلت این عالم ربانى، پیامى ارسال داشتند که بخشی از آن بدین قرار است: «... این عالم متقى، بحق خادم صادق شریعت و حافظ حدود اسلام و سرمشق تقوى و علم و عمل براى دیگران بود و فقدان و رحلتش ثلمه بر اسلام و حوزه هاى علمیّه بود. امثال این شخصیّت ها که یادگار سلف صالح و نمونه هایى از بزرگان علم و تقوا بودند، ذخیره هایى بوده و هستند که ما باید با جان و دل قدرشان را بدانیم و در حیات و مماتشان پیروى از سیره حسنه آنان کنیم...».

منابع

  • تلخیص از مجموعه گلشن ابرار، جلد ۳، زندگی نامه "سید حسین خادمی" از مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • رضا مختاری‌ اصفهانی‌، سید حسین‌ خادمی‌ اصفهانی‌، دانشنامه انقلاب اسلامی و تاریخ ایران، بازیابی: ۲۵ اسفند ۱۳۹۲.
  • سایت راسخون.

آرشیو عکس و تصویر

برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=سید_حسین_خادمی&oldid=131261»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا