آیه 19 سوره توبه: تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(←معانی کلمات آیه) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (←تفسیر آیه) |
||
| سطر ۴۱: | سطر ۴۱: | ||
</tabber> | </tabber> | ||
==معانی کلمات آیه== | ==معانی کلمات آیه== | ||
| − | سقاية: سقى و سقيا: آب دادن . سقاية: آب دادن و ظرفى كه با آن آب | + | سقاية: سقى و سقيا: آب دادن. سقاية: آب دادن و ظرفى كه با آن آب مى دهند. |
| − | در | + | در اينجا، معناى مصدرى مراد است. |
| + | |||
يستوون: سوى و استواء: برابرى. | يستوون: سوى و استواء: برابرى. | ||
| − | استواء چون با «على» متعدى | + | استواء چون با «على» متعدى شود، معناى استقرار يافتن مى دهد، «لا يستوون»: برابر نيستند.<ref>تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی</ref> |
==نزول== | ==نزول== | ||
| − | «[[شیخ طوسى]]» گوید: از امامین [[امام باقر|باقر]] و [[امام صادق|صادق]] علیهماالسلام روایت گردیده که این آیه درباره على بن ابى طالب علیه‌السلام و عباس نازل گردیده. | + | «[[شیخ طوسى]]» گوید: از امامین [[امام باقر|باقر]] و [[امام صادق|صادق]] علیهماالسلام روایت گردیده که این آیه درباره [[امام علی علیه السلام|على بن ابى طالب]] علیه‌السلام و [[عباس بن عبدالمطلب|عباس]] نازل گردیده. |
| − | طبرى از ابن عباس روایت کند که این آیه درباره عباس در روز بدر نازل شده، موقعى که گفته بود اگر شما در اسلام آوردن سبقت جسته و به هجرت نیز پیشى گرفته | + | طبرى از ابن عباس روایت کند که این آیه درباره عباس در روز [[غزوه بدر|بدر]] نازل شده، موقعى که گفته بود اگر شما در اسلام آوردن سبقت جسته و به هجرت نیز پیشى گرفته اید، مانند ما سابقه سقایت حاج و حفظ خانه کعبه را ندارید سپس این آیه نازل گردید. |
و نیز طبرى از حسن بصرى نقل نماید که این آیه درباره على و عباس و عثمان و شبیه نازل گردیده است، شعبى گوید: درباره على و عباس نازل شده چنان که ابن وهب و سدى نیز به همین قول معتقدند و نیز در سبب نزول آیه اختلاف نموده اند. | و نیز طبرى از حسن بصرى نقل نماید که این آیه درباره على و عباس و عثمان و شبیه نازل گردیده است، شعبى گوید: درباره على و عباس نازل شده چنان که ابن وهب و سدى نیز به همین قول معتقدند و نیز در سبب نزول آیه اختلاف نموده اند. | ||
| − | عده اى گویند: یهود از مشرکین پرسیدند و مشرکین گفتند: ما کسانى هستیم که به حجاج آب می‌دادیم و سقایت می‌نمودیم و مسجدالحرام را تعمیر کردیم. آیا ما افضل و برتر مى باشیم یا محمد و اصحاب او؟ یهود به خاطر عناد و دشمنى که با مسلمین داشتند، گفتند: شما افضل هستید. | + | عده اى گویند: [[یهود]] از مشرکین پرسیدند و مشرکین گفتند: ما کسانى هستیم که به حجاج آب می‌دادیم و سقایت می‌نمودیم و مسجدالحرام را تعمیر کردیم. آیا ما افضل و برتر مى باشیم یا [[پیامبر اسلام|محمد]] و اصحاب او؟ یهود به خاطر عناد و دشمنى که با مسلمین داشتند، گفتند: شما افضل هستید. |
| − | عده اى گویند: مسلمینى که در جهاد شرکت داشتند به آن‌هائى که جهاد نکرده بودند، افتخار نموده و فخر مى فروختند سپس این آیه نازل گردید چنان که زجاج گفته است | + | عده اى گویند: مسلمینى که در جهاد شرکت داشتند به آن‌هائى که جهاد نکرده بودند، افتخار نموده و فخر مى فروختند سپس این آیه نازل گردید چنان که زجاج گفته است<ref>صاحب مجمع البیان گوید: این آیه درباره على علیه‌السلام و عباس و طلحة بن شیبه نازل گردیده است. طلحة مى گفت من صاحب بیت هستم و کلید آن دست من است و اگر بخواهم شب را در آن بیتوته مى کنم. عباس مى گفت: من صاحب سقایت حاج هستم. على گفت: من نمی‌دانم شما چه مى گوئید من شش ماه قبل از همه مردم به طرف قبله (خانه کعبه) [[نماز]] خواندم و صاحب جهاد هستم (چنان که ثعلبى از عامه در تفسیر خود از حسن بصرى و شعبى و محمد بن کعب القرظى روایت کردند و نیز در کتاب جمع بین صحاح سته از عبدى و نیز در جزء دوم سنن نسائى هم ذکر شده است) و نیز گویند که [[امام على]] علیه‌السلام به عموى خود عباس گفت: آیا مهاجرت کرده اى؟ و به [[رسول خدا]] صلى الله علیه و آله و سلم ملحق گشته اى؟ عباس گفت: مگر من بالاتر از مهاجرین نیستم که تعمیر خانه خدا نمودم و سقایت حاج را به عهده داشتم سپس این آیه نازل گردید چنان که ابن سیرین و مرة الهمدانى گویند: (و نیز ابن المغازلى شافعى در کتاب مناقب از عبیدالله بن عبیدة نقل نموده است)، حاکم ابوالقاسم الحسکانى از ابن بریده نقل نماید که میان شیبة و عباس موضوع تفاخر در بین آمد و على بر آنها گذشت و گفت به چه چیز فخر مى فروشید. عباس گفت: فضل و برترى که به من داده شده به کسى داده نشده است زیرا سقایت حاج می‌نمودم. شیبه گفت: تعمیر [[مسجدالحرام]] با من بوده و من برترى دارم. على گفت: چیزى به من در کودکى عطا گردیده که به هیچ کس داده نشده است آن دو نفر گفتند، چه بوده؟ گفت: من با شمشیر خرطوم شما دو نفر را به خاک مالیدم تا این که به خدا و رسول او [[ایمان]] بیاورید. عباس در این میان غضبناک شد و در حالتى که دامن خود را مى کشید نزد [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله آمد و گفت: یا محمد آیا مى بینى که على با چه روشى با من روبرو گردیده پیامبر على را خواند و فرمود یا على به عباس چه گفتى، على گفت: یا رسول الله به او حرف حق زدم در این میان [[جبرئیل]] نازل شد و عرض کرد یا محمّد خداوند سلام می‌رساند و مى گوید این آیه را بر آنها تلاوت کن پس از نزول آیه عباس سه مرتبه گفت: خشنود شدم، [[ابوحمزه ثمالى]] در تفسیر خود گوید: وقتى که عباس در [[جنگ بدر]] اسیر شد. عده زیادى از مهاجرین و انصار نزد وى آمدند و او را به خاطر کفر وى سرزنش نمودند و گفتند: چرا حق رحم و خویشاوندى خود را قطع کرده اى. عباس گفت: شما را چه چیز است که بدی‌هاى ما را گوشزد مى کنید ولى خوبى هاى ما را کتمان مى نمائید. گفتند: چه خوبى هائى داشته اید. عباس گفت: ما همان بودیم که مسجدالحرام را تعمیر نمودیم و پرده دار خانه کعبه بوده ایم و به حاجیان آب می‌دادیم سپس آیه 17 «ما کان للمشرکین» نازل گردید.</ref><ref> مسلم در صحیح خود و ابن حبان نیز در صحیح خود و ابوداود در سنن خویش از نعمان بن بشیر روایت کنند که گوید: نزدیک منبر [[رسول خدا]] صلى الله علیه و آله و سلم بودم. عده اى از اصحاب هر یک سخنانى مى گفتند، یکى مى گفت: من باک و ترسى ندارم که عملى بعد از مسلمان شدن انجام ندهم زیرا کسى بودم که سقایت حاج می‌کردم دیگرى مى گفت من هم تعمیر مسجدالحرام کردم. دیگرى مى گفت: من در راه خدا جهاد نمودم که از کارهائى که شما کردید بهتر است عمر بن الخطاب که در آن میان بود بر آنها بانگ زد و گفت: صداهاى خود را نزدیک منبر [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله بلند نکنید سپس گفت وقتى که [[نماز جمعه]] را بجاى آوردیم نزد پیامبر خواهم رفت و از اختلاف شما از او استفتاء خواهم نمود سپس این آیه نازل گردید.</ref>.<ref>محمدباقر محقق، [[نمونه بينات در شأن نزول آيات]] از نظر [[شیخ طوسی]] و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص403.</ref> |
| − | == تفسیر آیه == | + | ==تفسیر آیه== |
<tabber> | <tabber> | ||
تفسیر نور= | تفسیر نور= | ||
| سطر ۷۹: | سطر ۸۰: | ||
1- عمل‌زده نشويم، عمل بدون ايمان، سرابى پوچ و جسدى بى‌جان است. | 1- عمل‌زده نشويم، عمل بدون ايمان، سرابى پوچ و جسدى بى‌جان است. | ||
| − | |||
أَ جَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِ ... كَمَنْ آمَنَ ... | أَ جَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِ ... كَمَنْ آمَنَ ... | ||
| سطر ۸۵: | سطر ۸۵: | ||
3- برابر دانستن رزمندگانِ با ايمان با ديگران، مورد توبيخ و يكى از ظلم‌هاى اجتماعى است. أَ جَعَلْتُمْ ... كَمَنْ ... جاهَدَ ... الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ | 3- برابر دانستن رزمندگانِ با ايمان با ديگران، مورد توبيخ و يكى از ظلم‌هاى اجتماعى است. أَ جَعَلْتُمْ ... كَمَنْ ... جاهَدَ ... الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ | ||
| − | + | ----- | |
«1». تفسير نمونه؛ كافى، ج 8، ص 204. | «1». تفسير نمونه؛ كافى، ج 8، ص 204. | ||
| سطر ۲۳۶: | سطر ۲۳۶: | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <div style="font-size:smaller"><references/></div> | + | <div style="font-size:smaller"><references /></div> |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | *[[تفسیر نور]]، [[محسن قرائتی]]، [[تهران]]:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم | ||
| + | *[[اطیب البیان فی تفسیر القرآن]]، [[سید عبدالحسین طیب]]، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم | ||
| + | *[[تفسیر اثنی عشری]]، [[حسین حسینی شاه عبدالعظیمی]]، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول | ||
| + | *[[تفسیر روان جاوید]]، [[محمد ثقفی تهرانی]]، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم | ||
| + | *[[برگزیده تفسیر نمونه]]، [[ناصر مکارم شیرازی]] و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش | ||
| + | *[[تفسیر راهنما]]، [[علی اکبر هاشمی رفسنجانی]]، [[قم]]:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم | ||
| + | *محمدباقر محقق، [[نمونه بینات در شأن نزول آیات]] از نظر [[شیخ طوسی]] و سایر مفسرین خاصه و عامه. | ||
[[رده:آیات سوره توبه]] | [[رده:آیات سوره توبه]] | ||
[[رده:ترجمه و تفسیر آیات قرآن]] | [[رده:ترجمه و تفسیر آیات قرآن]] | ||
[[رده:آیات دارای شان نزول]] | [[رده:آیات دارای شان نزول]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ فوریهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۷:۰۳
| <<18 | آیه 19 سوره توبه | 20>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
آیا رتبه سقایت و آب دادن به حاجیان (یعنی مقام عباس) و تعمیر کردن مسجد الحرام (یعنی مقام شَیْبه) را با (مقام) آن کس که به خدا و به روز قیامت ایمان آورده و در راه خدا جهاد کرده (چون علی علیه السلام) یکسان شمرید؟ هرگز آنان نزد خدا یکسان نخواهند بود، و خدا ظالمان را هدایت نخواهد کرد.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
Do you regard the providing of water to Hajj pilgrims and the maintenance of the Holy Mosque as similar [in worth] to someone who has faith in Allah and [believes in] the Last Day and wages jihad in the way of Allah? They are not equal with Allah, and Allah does not guide the wrongdoing lot.
معانی کلمات آیه
سقاية: سقى و سقيا: آب دادن. سقاية: آب دادن و ظرفى كه با آن آب مى دهند. در اينجا، معناى مصدرى مراد است.
يستوون: سوى و استواء: برابرى. استواء چون با «على» متعدى شود، معناى استقرار يافتن مى دهد، «لا يستوون»: برابر نيستند.[۱]
نزول
«شیخ طوسى» گوید: از امامین باقر و صادق علیهماالسلام روایت گردیده که این آیه درباره على بن ابى طالب علیه‌السلام و عباس نازل گردیده.
طبرى از ابن عباس روایت کند که این آیه درباره عباس در روز بدر نازل شده، موقعى که گفته بود اگر شما در اسلام آوردن سبقت جسته و به هجرت نیز پیشى گرفته اید، مانند ما سابقه سقایت حاج و حفظ خانه کعبه را ندارید سپس این آیه نازل گردید.
و نیز طبرى از حسن بصرى نقل نماید که این آیه درباره على و عباس و عثمان و شبیه نازل گردیده است، شعبى گوید: درباره على و عباس نازل شده چنان که ابن وهب و سدى نیز به همین قول معتقدند و نیز در سبب نزول آیه اختلاف نموده اند.
عده اى گویند: یهود از مشرکین پرسیدند و مشرکین گفتند: ما کسانى هستیم که به حجاج آب می‌دادیم و سقایت می‌نمودیم و مسجدالحرام را تعمیر کردیم. آیا ما افضل و برتر مى باشیم یا محمد و اصحاب او؟ یهود به خاطر عناد و دشمنى که با مسلمین داشتند، گفتند: شما افضل هستید.
عده اى گویند: مسلمینى که در جهاد شرکت داشتند به آن‌هائى که جهاد نکرده بودند، افتخار نموده و فخر مى فروختند سپس این آیه نازل گردید چنان که زجاج گفته است[۲][۳].[۴]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
أَ جَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِّ وَ عِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ كَمَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ جاهَدَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ لا يَسْتَوُونَ عِنْدَ اللَّهِ وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ «19»
آيا آبرسانى به حاجيان و تعمير مسجدالحرام را همانند كسى قرار داده‌ايد كه به خدا و روز قيامت ايمان آورده و در راه خدا جهاد كرده است؟ اين دو نزد خداوند يكسان نيست و خداوند گروه ستمگر را هدايت نمى‌كند.
نکته ها
عباس، عموى پيامبر و شِيبه به يكديگر افتخار مى‌كردند؛ عباس به آبرسانىِ خود به زائران خانه‌ى خدا مى‌باليد و شِيبه به كليددارى كعبه.
على عليه السلام به آن دو فرمود: ولى من با سنّ كم خود، به اين افتخار مى‌كنم كه شما با جهاد و شمشير من ايمان آورديد. عباس ناراحت شده و نزد پيامبر صلى الله عليه و آله از على عليه السلام شكايت كرد. اين آيه نازل شد. «1»
على عليه السلام بارها براى اولويّت خويش به اين آيه استشهاد كرد، چرا كه ايمان و جهاد، برتر از خدماتِ دورانِ شرك است كه فاقد ارزش معنوى است.
پیام ها
1- عمل‌زده نشويم، عمل بدون ايمان، سرابى پوچ و جسدى بى‌جان است. أَ جَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِ ... كَمَنْ آمَنَ ...
2- رزمندگان مخلص برتر از ديگرانند، هر چند ديگران منشأ خدماتى از طريق مشاغل ديگر باشند. أَ جَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِ ... كَمَنْ ... جاهَدَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ
3- برابر دانستن رزمندگانِ با ايمان با ديگران، مورد توبيخ و يكى از ظلم‌هاى اجتماعى است. أَ جَعَلْتُمْ ... كَمَنْ ... جاهَدَ ... الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ
«1». تفسير نمونه؛ كافى، ج 8، ص 204.
تفسير نور(10جلدى)، ج3، ص: 395
پانویس
- پرش به بالا ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
- پرش به بالا ↑ صاحب مجمع البیان گوید: این آیه درباره على علیه‌السلام و عباس و طلحة بن شیبه نازل گردیده است. طلحة مى گفت من صاحب بیت هستم و کلید آن دست من است و اگر بخواهم شب را در آن بیتوته مى کنم. عباس مى گفت: من صاحب سقایت حاج هستم. على گفت: من نمی‌دانم شما چه مى گوئید من شش ماه قبل از همه مردم به طرف قبله (خانه کعبه) نماز خواندم و صاحب جهاد هستم (چنان که ثعلبى از عامه در تفسیر خود از حسن بصرى و شعبى و محمد بن کعب القرظى روایت کردند و نیز در کتاب جمع بین صحاح سته از عبدى و نیز در جزء دوم سنن نسائى هم ذکر شده است) و نیز گویند که امام على علیه‌السلام به عموى خود عباس گفت: آیا مهاجرت کرده اى؟ و به رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم ملحق گشته اى؟ عباس گفت: مگر من بالاتر از مهاجرین نیستم که تعمیر خانه خدا نمودم و سقایت حاج را به عهده داشتم سپس این آیه نازل گردید چنان که ابن سیرین و مرة الهمدانى گویند: (و نیز ابن المغازلى شافعى در کتاب مناقب از عبیدالله بن عبیدة نقل نموده است)، حاکم ابوالقاسم الحسکانى از ابن بریده نقل نماید که میان شیبة و عباس موضوع تفاخر در بین آمد و على بر آنها گذشت و گفت به چه چیز فخر مى فروشید. عباس گفت: فضل و برترى که به من داده شده به کسى داده نشده است زیرا سقایت حاج می‌نمودم. شیبه گفت: تعمیر مسجدالحرام با من بوده و من برترى دارم. على گفت: چیزى به من در کودکى عطا گردیده که به هیچ کس داده نشده است آن دو نفر گفتند، چه بوده؟ گفت: من با شمشیر خرطوم شما دو نفر را به خاک مالیدم تا این که به خدا و رسول او ایمان بیاورید. عباس در این میان غضبناک شد و در حالتى که دامن خود را مى کشید نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله آمد و گفت: یا محمد آیا مى بینى که على با چه روشى با من روبرو گردیده پیامبر على را خواند و فرمود یا على به عباس چه گفتى، على گفت: یا رسول الله به او حرف حق زدم در این میان جبرئیل نازل شد و عرض کرد یا محمّد خداوند سلام می‌رساند و مى گوید این آیه را بر آنها تلاوت کن پس از نزول آیه عباس سه مرتبه گفت: خشنود شدم، ابوحمزه ثمالى در تفسیر خود گوید: وقتى که عباس در جنگ بدر اسیر شد. عده زیادى از مهاجرین و انصار نزد وى آمدند و او را به خاطر کفر وى سرزنش نمودند و گفتند: چرا حق رحم و خویشاوندى خود را قطع کرده اى. عباس گفت: شما را چه چیز است که بدی‌هاى ما را گوشزد مى کنید ولى خوبى هاى ما را کتمان مى نمائید. گفتند: چه خوبى هائى داشته اید. عباس گفت: ما همان بودیم که مسجدالحرام را تعمیر نمودیم و پرده دار خانه کعبه بوده ایم و به حاجیان آب می‌دادیم سپس آیه 17 «ما کان للمشرکین» نازل گردید.
- پرش به بالا ↑ مسلم در صحیح خود و ابن حبان نیز در صحیح خود و ابوداود در سنن خویش از نعمان بن بشیر روایت کنند که گوید: نزدیک منبر رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم بودم. عده اى از اصحاب هر یک سخنانى مى گفتند، یکى مى گفت: من باک و ترسى ندارم که عملى بعد از مسلمان شدن انجام ندهم زیرا کسى بودم که سقایت حاج می‌کردم دیگرى مى گفت من هم تعمیر مسجدالحرام کردم. دیگرى مى گفت: من در راه خدا جهاد نمودم که از کارهائى که شما کردید بهتر است عمر بن الخطاب که در آن میان بود بر آنها بانگ زد و گفت: صداهاى خود را نزدیک منبر رسول خدا صلی الله علیه و آله بلند نکنید سپس گفت وقتى که نماز جمعه را بجاى آوردیم نزد پیامبر خواهم رفت و از اختلاف شما از او استفتاء خواهم نمود سپس این آیه نازل گردید.
- پرش به بالا ↑ محمدباقر محقق، نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص403.
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.
