نوادر المعجزات فی مناقب الأئمة الهداة (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
سطر ۱: سطر ۱:
[[پرونده:Ketab484.jpg|بندانگشتی|نوادر المعجزات في مناقب الأئمة الهداة]]
+
'''«نوادر المعجزات فی مناقب الأئمة الهداة»''' تألیف [[محمد بن جریر بن رستم طبری]] از علمای [[شیعه]] در قرن پنجم قمرى است. مؤلف در این کتاب، [[معجزه|معجزات]] و فضایل و علوم و احتجاجات [[اهل بیت]] (علیهم‌السلام) و آنچه که از دلائل و براهین بر حجیت کلام و کردار خویش آورده‌اند را جمع‌آورى نموده است.
==معرفى اجمالى==
+
{{مشخصات کتاب
  
'''«نوادر المعجزات فی مناقب الأئمة الهداة علیهم‌السلام»'''، تألیف [[طبری آملی، محمد بن جریر|أبى جعفر محمد بن جریر بن رستم طبرى]]  امامى صغیر، از اعلام قرن پنجم قمرى، کتابى است در نقل [[معجزه|معجزات]] و [[مناقب]] و علوم و احتجاجات [[ائمه اطهار]](ع) و آنچه که از دلائل و براهین بر حجیت کلام و کردار خویش آورده‌اند، به زبان عربى جمع‌آورى نموده است.
+
|عنوان=
  
==انگیزه تألیف==
+
|تصویر= [[پرونده:Ketab484.jpg|240px|وسط]]
 +
 
 +
|نویسنده= محمد بن جریر بن رستم طبری
 +
 
 +
|موضوع= فضایل اهل البیت
 +
 
 +
|زبان= عربی
 +
 
 +
|تعداد جلد= ۱
  
مؤلف درباره انگیزه خود از تألیف بیان داشته است که عده‌اى بعد از [[پیامبر اسلام|نبى اکرم]](ص) ائمه‌اى براى خود اختیار کردند که آنها را به مقاصد دنیاییشان برساند و آنان را جایگزین أئمه‌ى اطهار بگرداند و مى‌خواستند معجزات أئمه را انکار کنند، و "أرادوا إطفاء نور الله بأفواههم"، بر آن شدم که آنچه را که أئمه از معجزات الهى و إقامه‌ى دلائل و براهین، اظهار داشتند، از آنچه که شنیده و خوانده بودم را در کتابى تحت عنوان ذکر براهین و معجزات آنان جمع‌آورى نمایم، تا حفظ و رساندن آن [[حدیث|احادیث]] عجیبه بر مردم آسان گردد.
+
|عنوان افزوده1=تحقیق
  
==ساختار==
+
|افزوده1=باسم محمد اسدى
  
کتاب حاضر با مقدمه‌اى مفصل از آقاى باسم اسدى در زمینه‌ى معجزه و شروط آن و مفهوم معجزات و همچنین فرق بین معجزه و حیله و سحر شروع شده است. وى از تفاوت بین معجزه و کرامت سخن گفته و اشاره کرده که از شرائط کرامت استتار و از شرائط معجزه اظهار است، هچنین کرامت امرى است که در آن ادعا وجود ندارد؛ اما معجزه به همراه ادعاى [[نبوت]] و مطالبه برهان مى‌باشد.
+
|عنوان افزوده2=
  
در قسمتى از این مقدمه بحث مفصلى درباره شرح حال مؤلف کرده و افرادى را که با وى هم نام هستند را، تفکیک نموده و از مشایخ و تصنیفات او نیز نام برده است.
+
|افزوده2=
  
در این چاپ در صفحاتى تصاویر چند نسخه خطى از مکتبه [[علامه مجلسى]] نیز آورده شده است.
+
|لینک=
 +
}}
  
پس از مقدمه‌ى محقق، نوبت به مقدمه مؤلف مى‌رسد که مختصرى درباره مقام ائمه و فضائل آنان صحبت کرده است و در ادامه از این مقام، در سیزده باب براى هر کدام از ائمه، معجزات و کراماتى از آنان که در کتب روایى و حدیثى [[شیعه|شیعه]] آمده، با ذکر تفصیلى سند، یادآور شده است.
+
==مؤلف==
 +
[[محمد بن جریر بن رستم طبری|ابوجعفر محمد بن جریر بن رستم طبرى آملی]] معروف به «طبری صغیر»، فقیه و متکلم برجسته [[شیعه]] در قرن پنجم هجرى و معاصر با [[شیخ طوسى]] است. کتاب مشهور «دلائل الإمامة» ست.
  
باب اول، درباره [[امام علی علیه السلام|امیرالمومنین(ع)]] است که از دو بخش تشکیل یافته است:
+
محمد بن جریر طبرى، از محضر شخصیت هاى بزرگى از روات شیعه بهره برده است مانند: محمد بن [[هارون بن موسی تلعکبرى]]، قاضى ابراهیم بن احمد طبرى، محمد بن عبداللّه شیبانى و ابوعبدالله حسین بن غضائرى.
  
اول: معجزاتى است که از افراد مختلفى درباره حضرت نقل شده است.
+
برخی از آثار منسوب به او عبارتند از: [[دلائل الإمامة]]، نوادر المعجزات فی‌ مناقب ‌الائمة‌ الهداة‌، الإیضاح، الآداب الحمیدة، الرواة من أهل البیت علیهم‌السلام و غریب القرآن.
  
دوم: معجزاتى است که از زبان پیامبر(ص) در شان [[امام علی علیه السلام|امام على]](ع) گفته شده است.
+
==انگیزه تألیف==
  
و باب دومش درباره [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهراء]](س) مى‌باشد که بیشتر از اسامى مبارکه حضرت و علت نام‌گذارى وى به این نام‌ها و همچنین از ازدواج و مهر و لیله الزفاف و منزل حضرت در بهشت، تا معجزات ایشان سخن به میان آمده است. در این میان از علت بوسیدن رسول الله(ص) دخترش را و کیفیت باردارى او توسط [[حضرت خدیجه|حضرت خدیجه کبرى]](س) نیز یاد شده است.
+
مؤلف درباره انگیزه خود از تألیف کتاب «نوادر المعجزات» بیان داشته است که: «عده‌اى بعد از [[پیامبر اسلام|نبى اکرم]](ص)، ائمه‌اى براى خود اختیار کردند که آنها را به مقاصد دنیاییشان برساند و آنان را جایگزین [[ائمه اطهار]] بگرداند و مى‌خواستند [[معجزات]] ایشان را انکار کنند: «و أرادوا إطفاء نور الله بأفواههم»؛ پس بر آن شدم که آنچه را که أئمه از معجزات الهى و إقامه‌ى دلائل و براهین اظهار داشتند، از آنچه که شنیده و خوانده بودم را، در کتابى تحت عنوان ذکر براهین و معجزات آنان جمع‌آورى نمایم، تا حفظ و رساندن آن [[حدیث|احادیث]] عجیبه بر مردم آسان گردد».
  
و ابواب دیگر در مورد ائمه بعد از امیرالمومنین(ع)  مى‌باشد.
+
==محتوای کتاب==
  
طبرى صغیر، در باب آخر که درباره‌ى [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|ولى عصر]](عج) مى‌باشد، اخبارى را که درباره وجود صاحب الزمان(عج) و اوصاف ایشان از ائمه مختلف آمده، جمع‌آورى نموده و همچنین خبرى که از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] در [[تفسیر قرآن|تفسیر]] آیه‌ى ۱۸ [[سوره شوری|سوره‌ى شورى]] و دولت وى در زمان ظهور و آنچه از برکات بر دولت وى مى‌باشد را، یادآور شده است.
+
کتاب حاضر با مقدمه‌اى مفصل از آقاى باسم محمد اسدى در زمینه‌ى [[معجزه]] و شروط آن و مفهوم معجزات و همچنین فرق بین معجزه و حیله و سحر شروع شده است. وى از تفاوت بین معجزه و کرامت سخن گفته و اشاره کرده که از شرائط کرامت استتار و از شرائط معجزه اظهار است؛ هچنین کرامت امرى است که در آن ادعا وجود ندارد، اما معجزه به همراه ادعاى [[نبوت]] و مطالبه برهان مى‌باشد.
  
در پایان کتاب ۱۱ فهرست از جمله فهرست آیات، أحادیث، آثار، أعلام، طوائف و قبائل و فرق، أماکن و بلدان، وقائع و ایام، أشعار، کتب، مصادر تحقیق و در آخر محتویات کتاب ذکر شده است.
+
در قسمتى از این مقدمه، بحث مفصلى درباره شرح حال مؤلف کرده و افرادى را که با وى هم نام هستند را، تفکیک نموده و از [[مشایخ]] و تصنیفات او نیز نام برده است.
  
==گزارش محتوا==
+
پس از مقدمه‌ى محقق، نوبت به مقدمه مؤلف مى‌رسد که مختصرى درباره مقام [[ائمه]] و فضائل آنان صحبت کرده است و در ادامه از این مقام، در سیزده باب براى هر کدام از ائمه، معجزات و کراماتى از آنان که در کتب روایى و حدیثى [[شیعه|شیعه]] آمده، با ذکر تفصیلى [[سند حدیث|سند]]، یادآور شده است.
  
مؤلف آنچه که در این کتاب آورده، همه از روایات مى‌باشد و چیزى غیر از [[روایت]]، از مباحث عقلى نقل نکرده است؛ بگونه‌اى که مى‌توان این کتاب را روایى نامید و در ذکر روایات به [[سند حدیث|سند]] مختصرى از آنها اکتفا نکرده، بلکه تا آن جا که شده است، تمامى سلسله سند را آورده است. وى در ذکر فضائل و معجزات ائمه، ابتدا از امیرالمومنین(ع) شروع نموده، سپس به ذکر فضائل و مناقب صدیقه‌ى طاهره(س) پرداخته و بعد، از فرزندان حضرت زهرا(س) به ترتیب یاد کرده است.
+
باب اول کتاب، درباره [[امیرالمؤمنین]](ع) است که از دو بخش تشکیل یافته است:
  
==وضعیت==
+
*اول: معجزاتى است که از افراد مختلفى درباره حضرت نقل شده است.
 +
*دوم: معجزاتى است که از زبان پیامبر(ص) در شان [[امام علی علیه السلام|امام على]](ع) گفته شده است.
  
آقاى باسم محمد أسدى که محقق این کتاب مى‌باشد، در رجب سال ۱۴۲۶ق تحقیق این کتاب را به پایان رسانیده‌اند. وى از خصوصیات این کتاب چنین مى‌گوید: احادیث و معجزاتى که در این کتاب آمده در کتاب دلائل ایشان و حتى در مصادر قبل از آن در زمان مؤلف یافت نمى‌شود.
+
و باب دوم درباره [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهراء]](س) مى‌باشد که بیشتر از اسامى مبارکه آن حضرت و علت نام‌گذارى وى به این نام‌ها و همچنین از [[ازدواج]] و [[مهریه]] و شب زفاف و معجزات ایشان، سخن به میان آمده است. در این میان از علت بوسیدن رسول الله(ص) دخترش را و کیفیت باردارى او توسط [[حضرت خدیجه|حضرت خدیجه کبرى]](س) نیز یاد شده است.
  
آقاى باسم أسدى در تحقیق این کتاب از چهار نسخه استفاده کرده است. ایشان بین این نسخ تلفیق نموده و اختلافات بین نسخ را در حواشى کتاب ثبت نموده است. همچنین آیات [[قرآن]] و احادیث و آثار را از مصادر اخراج نموده، علاوه بر آن ترجمه‌ى مختصرى از اعلامى که در این کتاب نامى از آنها برده شده، از اهم مصادر [[علم رجال|رجالى]]، ذکر نموده است. ایشان به استناد مهم‌ترین معاجم لغت، بعضى از کلمات مبهم و غامضى را که احتیاج به توضیح داشته است و همچنین به تعریف بعضى از اسماء شهرها و کشورها پرداخته است. وى ۱۱ فهرست براى این کتاب تنظیم نموده و در آخر کتاب متذکر آنها شده است.
+
و ابواب دیگر کتاب، در مورد [[ائمه]] بعد از [[امام علی]](ع) مى‌باشد.
  
==نسخه شناسى==
+
طبرى صغیر، در باب آخر که درباره‌ى [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|ولى عصر]](عج) مى‌باشد، اخبارى را که درباره وجود صاحب الزمان(عج) و اوصاف ایشان از سایر ائمه آمده، جمع‌آورى نموده و همچنین خبرى که از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق]](ع) در [[تفسیر قرآن|تفسیر]] آیه‌ى ۱۸ [[سوره شوری|سوره‌ى شورى]] و دولت وى در زمان ظهور و آنچه از برکات بر دولت وى مى‌باشد را، یادآور شده است.
  
نوادر المعجزات فى مناقب الائمه الهداه، تألیف محمد بن جریر بن رستم طبرى صغیر، به تحقیق باسم محمد اسدى، در یک جلد توسط انتشارات "دلیل ما"، چاپ اول خود را در سال ۱۴۲۷ق در کشور ایران، شهر مقدس قم به خود دیده است.
+
در این کتاب، مؤلف تنها فضایل، معجزات و کرامات ائمه اطهار علیهم السلام را نقل کرده و به ذکر احوال و زندگانی ایشان نپرداخته است، بر خلاف اثر دیگر خود «[[دلائل الامامة]]».
  
==منابع مقاله==
+
مؤلف آنچه که در این کتاب آورده، همه از روایات مى‌باشد و چیزى غیر از [[حدیث]]، از مباحث عقلى نقل نکرده است؛ بگونه‌اى که مى‌توان این کتاب را روایى نامید. محقق کتاب -باسم محمد اسدى- مى‌گوید: احادیث و معجزاتى که در این کتاب آمده در کتاب دلائل ایشان و حتى در مصادر قبل از آن در زمان مؤلف یافت نمى‌شود.
 +
 +
در پایان کتاب ۱۱ فهرست از جمله فهرست آیات، أحادیث، آثار، أعلام، طوائف و قبائل و فرق، أماکن و بلدان، وقائع و ایام، أشعار، کتب، مصادر تحقیق و در آخر محتویات کتاب ذکر شده است.
  
متن و مقدمه کتاب.
+
==منابع==
==منبع==
+
*[[نرم افزار سیره معصومان (علیهم السلام)|نرم افزار سیره معصومان]]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
ویکی نور
+
[[رده: منابع حدیثی]][[رده:منابع با موضوع اهل البیت علیهم السلام]][[رده:کتابهای با موضوع اهل البیت علیهم السلام]][[رده:کتاب‌های فضایل اهل البیت (ع)]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۲۲

«نوادر المعجزات فی مناقب الأئمة الهداة» تألیف محمد بن جریر بن رستم طبری از علمای شیعه در قرن پنجم قمرى است. مؤلف در این کتاب، معجزات و فضایل و علوم و احتجاجات اهل بیت (علیهم‌السلام) و آنچه که از دلائل و براهین بر حجیت کلام و کردار خویش آورده‌اند را جمع‌آورى نموده است.

Ketab484.jpg
نویسنده محمد بن جریر بن رستم طبری
موضوع فضایل اهل البیت
زبان عربی
تعداد جلد ۱
تحقیق باسم محمد اسدى

مؤلف

ابوجعفر محمد بن جریر بن رستم طبرى آملی معروف به «طبری صغیر»، فقیه و متکلم برجسته شیعه در قرن پنجم هجرى و معاصر با شیخ طوسى است. کتاب مشهور «دلائل الإمامة» ست.

محمد بن جریر طبرى، از محضر شخصیت هاى بزرگى از روات شیعه بهره برده است مانند: محمد بن هارون بن موسی تلعکبرى، قاضى ابراهیم بن احمد طبرى، محمد بن عبداللّه شیبانى و ابوعبدالله حسین بن غضائرى.

برخی از آثار منسوب به او عبارتند از: دلائل الإمامة، نوادر المعجزات فی‌ مناقب ‌الائمة‌ الهداة‌، الإیضاح، الآداب الحمیدة، الرواة من أهل البیت علیهم‌السلام و غریب القرآن.

انگیزه تألیف

مؤلف درباره انگیزه خود از تألیف کتاب «نوادر المعجزات» بیان داشته است که: «عده‌اى بعد از نبى اکرم(ص)، ائمه‌اى براى خود اختیار کردند که آنها را به مقاصد دنیاییشان برساند و آنان را جایگزین ائمه اطهار بگرداند و مى‌خواستند معجزات ایشان را انکار کنند: «و أرادوا إطفاء نور الله بأفواههم»؛ پس بر آن شدم که آنچه را که أئمه از معجزات الهى و إقامه‌ى دلائل و براهین اظهار داشتند، از آنچه که شنیده و خوانده بودم را، در کتابى تحت عنوان ذکر براهین و معجزات آنان جمع‌آورى نمایم، تا حفظ و رساندن آن احادیث عجیبه بر مردم آسان گردد».

محتوای کتاب

کتاب حاضر با مقدمه‌اى مفصل از آقاى باسم محمد اسدى در زمینه‌ى معجزه و شروط آن و مفهوم معجزات و همچنین فرق بین معجزه و حیله و سحر شروع شده است. وى از تفاوت بین معجزه و کرامت سخن گفته و اشاره کرده که از شرائط کرامت استتار و از شرائط معجزه اظهار است؛ هچنین کرامت امرى است که در آن ادعا وجود ندارد، اما معجزه به همراه ادعاى نبوت و مطالبه برهان مى‌باشد.

در قسمتى از این مقدمه، بحث مفصلى درباره شرح حال مؤلف کرده و افرادى را که با وى هم نام هستند را، تفکیک نموده و از مشایخ و تصنیفات او نیز نام برده است.

پس از مقدمه‌ى محقق، نوبت به مقدمه مؤلف مى‌رسد که مختصرى درباره مقام ائمه و فضائل آنان صحبت کرده است و در ادامه از این مقام، در سیزده باب براى هر کدام از ائمه، معجزات و کراماتى از آنان که در کتب روایى و حدیثى شیعه آمده، با ذکر تفصیلى سند، یادآور شده است.

باب اول کتاب، درباره امیرالمؤمنین(ع) است که از دو بخش تشکیل یافته است:

  • اول: معجزاتى است که از افراد مختلفى درباره حضرت نقل شده است.
  • دوم: معجزاتى است که از زبان پیامبر(ص) در شان امام على(ع) گفته شده است.

و باب دوم درباره حضرت زهراء(س) مى‌باشد که بیشتر از اسامى مبارکه آن حضرت و علت نام‌گذارى وى به این نام‌ها و همچنین از ازدواج و مهریه و شب زفاف و معجزات ایشان، سخن به میان آمده است. در این میان از علت بوسیدن رسول الله(ص) دخترش را و کیفیت باردارى او توسط حضرت خدیجه کبرى(س) نیز یاد شده است.

و ابواب دیگر کتاب، در مورد ائمه بعد از امام علی(ع) مى‌باشد.

طبرى صغیر، در باب آخر که درباره‌ى ولى عصر(عج) مى‌باشد، اخبارى را که درباره وجود صاحب الزمان(عج) و اوصاف ایشان از سایر ائمه آمده، جمع‌آورى نموده و همچنین خبرى که از امام صادق(ع) در تفسیر آیه‌ى ۱۸ سوره‌ى شورى و دولت وى در زمان ظهور و آنچه از برکات بر دولت وى مى‌باشد را، یادآور شده است.

در این کتاب، مؤلف تنها فضایل، معجزات و کرامات ائمه اطهار علیهم السلام را نقل کرده و به ذکر احوال و زندگانی ایشان نپرداخته است، بر خلاف اثر دیگر خود «دلائل الامامة».

مؤلف آنچه که در این کتاب آورده، همه از روایات مى‌باشد و چیزى غیر از حدیث، از مباحث عقلى نقل نکرده است؛ بگونه‌اى که مى‌توان این کتاب را روایى نامید. محقق کتاب -باسم محمد اسدى- مى‌گوید: احادیث و معجزاتى که در این کتاب آمده در کتاب دلائل ایشان و حتى در مصادر قبل از آن در زمان مؤلف یافت نمى‌شود.

در پایان کتاب ۱۱ فهرست از جمله فهرست آیات، أحادیث، آثار، أعلام، طوائف و قبائل و فرق، أماکن و بلدان، وقائع و ایام، أشعار، کتب، مصادر تحقیق و در آخر محتویات کتاب ذکر شده است.

منابع