نوادر المعجزات فی مناقب الأئمة الهداة (کتاب)
«نوادر المعجزات فی مناقب الأئمة الهداة» تألیف محمد بن جریر بن رستم طبری از علمای شیعه در قرن پنجم قمرى است. مؤلف در این کتاب، معجزات و فضایل و علوم و احتجاجات اهل بیت (علیهم‌السلام) و آنچه که از دلائل و براهین بر حجیت کلام و کردار خویش آورده‌اند را جمع‌آورى نموده است.
 | |
| نویسنده | محمد بن جریر بن رستم طبری |
| موضوع | فضایل اهل البیت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
| تحقیق | باسم محمد اسدى |
|
| |
محتویات
مؤلف
ابوجعفر محمد بن جریر بن رستم طبرى آملی معروف به «طبری صغیر»، فقیه و متکلم برجسته شیعه در قرن پنجم هجرى و معاصر با شیخ طوسى است. کتاب مشهور «دلائل الإمامة» ست.
محمد بن جریر طبرى، از محضر شخصیت هاى بزرگى از روات شیعه بهره برده است مانند: محمد بن هارون بن موسی تلعکبرى، قاضى ابراهیم بن احمد طبرى، محمد بن عبداللّه شیبانى و ابوعبدالله حسین بن غضائرى.
برخی از آثار منسوب به او عبارتند از: دلائل الإمامة، نوادر المعجزات فی مناقب الائمة الهداة، الإیضاح، الآداب الحمیدة، الرواة من أهل البیت علیهم‌السلام و غریب القرآن.
انگیزه تألیف
مؤلف درباره انگیزه خود از تألیف کتاب «نوادر المعجزات» بیان داشته است که: «عده‌اى بعد از نبى اکرم(ص)، ائمه‌اى براى خود اختیار کردند که آنها را به مقاصد دنیاییشان برساند و آنان را جایگزین ائمه اطهار بگرداند و مى‌خواستند معجزات ایشان را انکار کنند: «و أرادوا إطفاء نور الله بأفواههم»؛ پس بر آن شدم که آنچه را که أئمه از معجزات الهى و إقامه‌ى دلائل و براهین اظهار داشتند، از آنچه که شنیده و خوانده بودم را، در کتابى تحت عنوان ذکر براهین و معجزات آنان جمع‌آورى نمایم، تا حفظ و رساندن آن احادیث عجیبه بر مردم آسان گردد».
محتوای کتاب
کتاب حاضر با مقدمه‌اى مفصل از آقاى باسم محمد اسدى در زمینه‌ى معجزه و شروط آن و مفهوم معجزات و همچنین فرق بین معجزه و حیله و سحر شروع شده است. وى از تفاوت بین معجزه و کرامت سخن گفته و اشاره کرده که از شرائط کرامت استتار و از شرائط معجزه اظهار است؛ هچنین کرامت امرى است که در آن ادعا وجود ندارد، اما معجزه به همراه ادعاى نبوت و مطالبه برهان مى‌باشد.
در قسمتى از این مقدمه، بحث مفصلى درباره شرح حال مؤلف کرده و افرادى را که با وى هم نام هستند را، تفکیک نموده و از مشایخ و تصنیفات او نیز نام برده است.
پس از مقدمه‌ى محقق، نوبت به مقدمه مؤلف مى‌رسد که مختصرى درباره مقام ائمه و فضائل آنان صحبت کرده است و در ادامه از این مقام، در سیزده باب براى هر کدام از ائمه، معجزات و کراماتى از آنان که در کتب روایى و حدیثى شیعه آمده، با ذکر تفصیلى سند، یادآور شده است.
باب اول کتاب، درباره امیرالمؤمنین(ع) است که از دو بخش تشکیل یافته است:
- اول: معجزاتى است که از افراد مختلفى درباره حضرت نقل شده است.
- دوم: معجزاتى است که از زبان پیامبر(ص) در شان امام على(ع) گفته شده است.
و باب دوم درباره حضرت زهراء(س) مى‌باشد که بیشتر از اسامى مبارکه آن حضرت و علت نام‌گذارى وى به این نام‌ها و همچنین از ازدواج و مهریه و شب زفاف و معجزات ایشان، سخن به میان آمده است. در این میان از علت بوسیدن رسول الله(ص) دخترش را و کیفیت باردارى او توسط حضرت خدیجه کبرى(س) نیز یاد شده است.
و ابواب دیگر کتاب، در مورد ائمه بعد از امام علی(ع) مى‌باشد.
طبرى صغیر، در باب آخر که درباره‌ى ولى عصر(عج) مى‌باشد، اخبارى را که درباره وجود صاحب الزمان(عج) و اوصاف ایشان از سایر ائمه آمده، جمع‌آورى نموده و همچنین خبرى که از امام صادق(ع) در تفسیر آیه‌ى ۱۸ سوره‌ى شورى و دولت وى در زمان ظهور و آنچه از برکات بر دولت وى مى‌باشد را، یادآور شده است.
در این کتاب، مؤلف تنها فضایل، معجزات و کرامات ائمه اطهار علیهم السلام را نقل کرده و به ذکر احوال و زندگانی ایشان نپرداخته است، بر خلاف اثر دیگر خود «دلائل الامامة».
مؤلف آنچه که در این کتاب آورده، همه از روایات مى‌باشد و چیزى غیر از حدیث، از مباحث عقلى نقل نکرده است؛ بگونه‌اى که مى‌توان این کتاب را روایى نامید. محقق کتاب -باسم محمد اسدى- مى‌گوید: احادیث و معجزاتى که در این کتاب آمده در کتاب دلائل ایشان و حتى در مصادر قبل از آن در زمان مؤلف یافت نمى‌شود.
در پایان کتاب ۱۱ فهرست از جمله فهرست آیات، أحادیث، آثار، أعلام، طوائف و قبائل و فرق، أماکن و بلدان، وقائع و ایام، أشعار، کتب، مصادر تحقیق و در آخر محتویات کتاب ذکر شده است.
منابع
- نرم افزار سیره معصومان، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
