قاسم انوار: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{مدخل دائرة المعارف|[[اثر آفرینان]]}} | {{مدخل دائرة المعارف|[[اثر آفرینان]]}} | ||
| − | '''قاسم | + | '''«سید معین‌الدین علی»''' معروف به '''«'''شاه '''قاسم انوار»''' (۸۳۷-۷۵۷ ق)، [[تصوف|صوفى]]، [[عارف]] و شاعر ایرانی [[تخلص|متخلص]] به «قاسم» در قرن ۹ هجری است.<span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> |
| − | + | == زندگی‌نامه == | |
| − | + | سید معین‌الدین علی بن نصیر حسینی قاسمی انواری تبریزی، در سال ۷۵۷ قمری در سراب متولد شد. وى از [[سادات]] حسینى در [[تبریز]] و از پیروان خاندان [[شیخ صفی الدین اردبیلی|شیخ صفى الدین اردبیلى]] بود. | |
| − | + | در جوانى به تبریز براى کسب علم رفت و در حلقه مریدان شیخ صدرالدین موسى، پسر و جاشنین شیخ صفى الدین درآمد. قاسم انوار از او به عنوان صدر ولایت یاد مى کند. معین‌الدین در [[شعر]] «قاسمی» یا «قاسم» [[تخلص]] می کرد و صدرالدین موسی به او لقب «قاسم الأنوار» را بخشید. | |
| − | + | قاسم بعدها شاگردی سید محمد میرمخدوم را که از [[مدینه]] به نیشابور آمده بود، نمود. سید قاسم بعد از آن‌که مدتی در آذربایجان بود، به اشارت شیخ صدرالدین به گیلان رفت و روابط دوستانه اى با جانشینان [[شیخ زاهد گیلانی|شیخ زاهد گیلانى]] برقرار کرد. | |
| − | از | + | او بعد از چندی اقامت در گیلان و قزوین، عازم [[خراسان]] شد و در نیشابور با اعتراض علما و اهل ظاهر روبرو شد و به هرات رفت و در آن شهر اقامت گزید. در این شهر عده زیادی به حلقه تربیت وی در آمدند و در خراسان شهرتی فراگیر یافت. در میان شاگردان و پیروان وی شماری از امیرزادگان دربار هرات نیز وجود داشتند. شهرت قاسم انوار در هرات و افزایش روزافزون پیروان او موجب هراس صاحب منصبان این دیار خاصه بایسنقر میرزا شد. تا آن که در سال ۸۳۰ ق. در حجرهٔ احمد لر دیوان قاسم انوار یافت شد و به سبب [[تهمت]] ارتباط با احمد لر، قاتل شاهرخ تیموری، مجبور به ترک هرات شد. |
| + | |||
| + | در این زمان سید قاسم در سمرقند سکونت گزید و چند سال بعد به خراسان مراجعت نمود و در قریه خرجرد تربت جام یا به قولى در قصبه لنگر از توابع نیشابور ساکن شد. | ||
| + | |||
| + | در تربت جام، سید قاسم خانقاهی ترتیب داد و در همانجا در سال ۸۳۷ قمری در سن هشتاد سالگی درگذشت و در باغ خانقاهش در روستای لنگر تربت جام به خاک سپرده شد. [[امیر علی شیر نوایی]] دستور داد بر قبر او بقعه‌ای بسازند. وی همچنین به مردم و به صوفیان اجازه داد که از [[قبر]] قاسم انوار دیدن کنند. گفته اند که قاسم انوار چهار سفر پیاده به [[حج]] رفته که دو دفعه آن پابرهنه بوده است. | ||
| + | |||
| + | == آثار و تألیفات == | ||
| + | برخی از آثار قاسم انوار عبارتند از: | ||
| + | |||
| + | # کلیات؛ شامل [[مثنوی|مثنوی‌های]]: «انیس العارفین»، ۵۸۳ [[بیت (شعر)|بیت]] به [[بحر رمل]] مسدس، «صد مقام» یا «مقامات العارفین» در بیان مقامات و اصطلاحات [[تصوف|صوفیه]]، «بیان واقعه دیدن امیر تیمور» و همچنین [[قصیده|قصاید]] و [[غزل|غزلیات]] و [[ملمع|ملمعات]] و [[قطعه|مقطعات]] گیلکى و ترکى و [[رباعی|رباعیات]]؛ | ||
| + | # رساله سؤال و جواب؛ | ||
| + | # رساله در بیان علم؛ | ||
| + | # مثنوى «انیس العاشقین» یا «رساله الامانه». | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*[[انجمن مفاخر فرهنگی]]، [[اثرآفرینان]]، ج4، ص322. | *[[انجمن مفاخر فرهنگی]]، [[اثرآفرینان]]، ج4، ص322. | ||
| + | *[https://ganjoor.net/ghasem "قاسم انوار"، سایت گنجور]. | ||
{{شعر فارسی}} | {{شعر فارسی}} | ||
نسخهٔ ۷ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۰۶:۲۴
«سید معین‌الدین علی» معروف به «شاه قاسم انوار» (۸۳۷-۷۵۷ ق)، صوفى، عارف و شاعر ایرانی متخلص به «قاسم» در قرن ۹ هجری است.
زندگی‌نامه
سید معین‌الدین علی بن نصیر حسینی قاسمی انواری تبریزی، در سال ۷۵۷ قمری در سراب متولد شد. وى از سادات حسینى در تبریز و از پیروان خاندان شیخ صفى الدین اردبیلى بود.
در جوانى به تبریز براى کسب علم رفت و در حلقه مریدان شیخ صدرالدین موسى، پسر و جاشنین شیخ صفى الدین درآمد. قاسم انوار از او به عنوان صدر ولایت یاد مى کند. معین‌الدین در شعر «قاسمی» یا «قاسم» تخلص می کرد و صدرالدین موسی به او لقب «قاسم الأنوار» را بخشید.
قاسم بعدها شاگردی سید محمد میرمخدوم را که از مدینه به نیشابور آمده بود، نمود. سید قاسم بعد از آن‌که مدتی در آذربایجان بود، به اشارت شیخ صدرالدین به گیلان رفت و روابط دوستانه اى با جانشینان شیخ زاهد گیلانى برقرار کرد.
او بعد از چندی اقامت در گیلان و قزوین، عازم خراسان شد و در نیشابور با اعتراض علما و اهل ظاهر روبرو شد و به هرات رفت و در آن شهر اقامت گزید. در این شهر عده زیادی به حلقه تربیت وی در آمدند و در خراسان شهرتی فراگیر یافت. در میان شاگردان و پیروان وی شماری از امیرزادگان دربار هرات نیز وجود داشتند. شهرت قاسم انوار در هرات و افزایش روزافزون پیروان او موجب هراس صاحب منصبان این دیار خاصه بایسنقر میرزا شد. تا آن که در سال ۸۳۰ ق. در حجرهٔ احمد لر دیوان قاسم انوار یافت شد و به سبب تهمت ارتباط با احمد لر، قاتل شاهرخ تیموری، مجبور به ترک هرات شد.
در این زمان سید قاسم در سمرقند سکونت گزید و چند سال بعد به خراسان مراجعت نمود و در قریه خرجرد تربت جام یا به قولى در قصبه لنگر از توابع نیشابور ساکن شد.
در تربت جام، سید قاسم خانقاهی ترتیب داد و در همانجا در سال ۸۳۷ قمری در سن هشتاد سالگی درگذشت و در باغ خانقاهش در روستای لنگر تربت جام به خاک سپرده شد. امیر علی شیر نوایی دستور داد بر قبر او بقعه‌ای بسازند. وی همچنین به مردم و به صوفیان اجازه داد که از قبر قاسم انوار دیدن کنند. گفته اند که قاسم انوار چهار سفر پیاده به حج رفته که دو دفعه آن پابرهنه بوده است.
آثار و تألیفات
برخی از آثار قاسم انوار عبارتند از:
- کلیات؛ شامل مثنوی‌های: «انیس العارفین»، ۵۸۳ بیت به بحر رمل مسدس، «صد مقام» یا «مقامات العارفین» در بیان مقامات و اصطلاحات صوفیه، «بیان واقعه دیدن امیر تیمور» و همچنین قصاید و غزلیات و ملمعات و مقطعات گیلکى و ترکى و رباعیات؛
- رساله سؤال و جواب؛
- رساله در بیان علم؛
- مثنوى «انیس العاشقین» یا «رساله الامانه».
منابع
- انجمن مفاخر فرهنگی، اثرآفرینان، ج4، ص322.
- "قاسم انوار"، سایت گنجور.
 | |
| شعرشناسی | * شعر * علم عروض * قافیه * تخلص * دیوان * مصراع * بیت * مقفا * قالب * مطلع * تغزل * بحور شعری |
| قالب‌های شعر | *مثنوی * قصیده * غزل * مسمط * مستزاد * ترجیع‌بند * ترکیب‌بند * قطعه * رباعی |
| سبک‌های شعر فارسی | * سبک خراسانی * سبک عراقی * سبک هندی * سبک بازگشت ادبی * شعر نو |
| شاعران پارسی گو: | همه*قرن 4 * قرن 5 * قرن 6 * قرن 7 * قرن 8 * قرن 9 * قرن 10 * قرن 11 * قرن 12 * قرن 13 * قرن 14 |
