آیه خمس

آیه 41 سوره انفال/8 را كه به موضوع خمس و راه مصرف آن پرداخته، «آیه ‌خمس» نام نهاده‌اند:

وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْ‌ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي الْقُرْبى‌ وَ الْيَتامى‌ وَ الْمَساكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَ ما أَنْزَلْنا عَلى‌ عَبْدِنا يَوْمَ الْفُرْقانِ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ وَ اللَّهُ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِير

و بدانيد هر چيزى را كه [از راه جهاد يا كسب يا هر طريق مشروعى‌] به عنوان غنيمت و فايده به دست آورديد [كم باشد يا زياد] يك پنجم آن براى خدا و خويشان پيامبر، و يتيمان و مسكينان و در راه ماندگان است، اگر به خدا و آنچه بر بنده‌اش روز جدا كننده حق از باطل، روز رويارويى دو گروه [مؤمن وكافر در جنگ بدر] نازل كرديم، ايمان آورده‌ايد [پس آن را به عنوان حقّى واجب به خدا و رسول و ديگر نامبردگان بپردازيد]؛ و خدا بر هركارى تواناست.

جرجانی در کتاب آیات الاحکام می گوید:

بدان كه بعضى مفسران گفته‌اند كه اين آيت نازل شد در غزوه بدر و آن بروايتى از امام صادق عليه السّلام در روز نوزدهم ماه رمضان بود و بقول مشهورين اصحاب هفدهم ماه رمضان و بعضى مفسران گفته‌اند كه اين آيت نازل شد در غزوه بنى قينقاع و آن در پانزدهم شوال بعد از يك ماه و سه روز از غزوه بدر نوزده ماه از هجرت و بهر تقدير مراد از «يَوْمَ الْفُرْقانِ و يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ»در آيت مذكوره روز بدر است كه در او فرق ميان حق و باطل واقع شد و لشكر مسلمانان و كافران بهم رسيدند و (غنيمت) در اصل لغت فايده را گويند كه به سعى شرعى كسى را حاصل شود

منابع

• علی خراسانی، دائرة‌المعارف قرآن كریم، جلد1، ص381.
• قرآن ترجمه انصاریان
• آيات الأحكام‌، حسينى جرجانى سيد امير ابوالفتوح‌، انتشارات نويد، تهران‌، 1404 ق‌

منابع برای مطالعه بیشتر

• سایت راز ماندگاری، خمس.

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن	(اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن	آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن	تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی	تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
	دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن	تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن