سید شهاب الدین مرعشی نجفی

نام کامل	سید شهاب الدین مرعشی نجفی
زادروز	1276 شمسی
زادگاه	نجف اشرف
وفات	7 شهریور 1369 شمسی
مدفن	قم - کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی
اساتید	آیت الله آقا ضياء عراقی، آیه الله احمد كاشف الغطاء و آیت الله حائری یزدی
شاگردان	سید محمود طالقانی، مرتضی مطهری و محمد مفتح
آثار	رسائل فقهی، مشجّرات آل رسول الله الاكرام یا مشجرات الهاشمیین: درباره انساب علویان و سادات جهان، ملحقات الاحقاق

آیت الله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی (1276ش/1315ق - 1369ش) فقیه، محدث رجالی، مرجع تقلید شیعه و مدرس حوزه بود. وی به جمع آوری نسخ خطی کتب علوم اسلامی اهتمامی فوق العاده داشت و کتابخانه‌ای بزرگی از خود حاوی نسخ خطی ارزشمند در قم به جا گذاشته‌ است.

ولادت آیت الله مرعشی نجفی

او در سال 1315 ق./1276 ش. در نجف به دنیا آمد و شهاب الدین نام گرفت پدرش، آیت الله سید شمس الدین محمود مرعشی (1279 ق. ـ 1338 ق.) از فقها و مدرسان علوم اسلامی نجف بود. آیت الله مرعشی نجفی دوران كودكی را در آغوش پرمهر خانواده سپری نمود و با تربیت اسلامی بزرگ شد. مادرش زنی پاك دامن و باایمان بود كه هیچ گاه بدون وضو به او شیر نمی‎داد.

تحصیل

پس از یادگیری خواندن و نوشتن، در نوجوانی به كسوت روحانیت درآمد و به فراگیری علوم اسلامی پرداخت. ادبیات عرب، فقه، اصول، حدیث، درایه، رجال و تراجم و... را نزد استادان برجسته حوزه علمیه نجف فراگرفت و سپس در درس خارج فقه و اصول آیت الله آقا ضياء عراقی (متوفای 1373 ق.)، آیه الله شیخ احمد كاشف الغطاء (متوفای 1373 ق.) و شماری از مراجع تقلید و مدرسان برجسته حوزه علمیه نجف شركت كرد.

آیت الله مرعشی چنان علاقه به یادگیری داشت كه سر از پا نمی‎شناخت. سال های دراز در درس ده ها استاد شهیر حوزه علمیه نجف شركت كرد و از خرمن دانش آن ها بهره جست. مدتی نیز نزد علمای زیدیه و علمای اهل سنت به فراگیری علم حدیث پرداخت و از آنان اجازه نقل حدیث گرفت. تلاش شبانه روزی وی سرانجام در 27 سالگی به ثمر نشست و به درجه اجتهاد نایل شد. كوشش خستگی ناپذیر او برای تحصیل دانش ستودنی است.

خودش در این باره می‎گوید: هیچ گاه در سنین جوانی به دنبال تمایلات نفسانی نرفتم، همیشه در پی تحصیل علم بودم، به صورتی كه شبانه روز، بیش از چند ساعت نمی‎خوابیدم و هر كجا نشانی از استادی یا عالمی و یا جلسه درسی كه مفید تشخیص می‎دادم، می‎یافتم؛ لحظه‎ای در رفتن به نزد آن استاد، عالم و جلسه درس درنگ نمی‎كردم.

آیت الله مرعشی در نجف، كربلا، كاظمین، سامرا، تهران و قم نزد بیش از صد استاد زانوی ادب به زمین زد و از دانش و تقوای آنان استفاده كرد. وی از ابتدای تحصیل به پشتكار عالی، همت بلند، تقوا، نبوغ و دیگر فضایل اخلاقی شهره بود.

ایشان از بسیاری از مراجع تقلید شیعه اجازه اجتهاد گرفتند. برخی از آن ها عبارتند از:

1. آیت الله العظمی آقا ضياء عراقی (متوفای 1361 ق)
2. آیت الله العظمی سید ابوالحسن اصفهانی (متوفای 1365 ق)
3. آیت الله العظمی شیخ عبدالكریم حایری یزدی (متوفای 1355 ق)

آیت الله مرعشی پس از رحلت پدر در سال 1338 ق، برای ادامه تحصیل به كاظمین، سامرا و كربلا رفت و سال‌ها در حوزه‎های علمیه آن دیار، از محضر استادانی برجسته استفاده نمود و سرانجام در سال 1342 ق، برای زیارت مرقد مطهر امام رضا علیه السلام به ایران آمد.

پس از زیارت مرقد امام رضا علیه السلام به تهران رفت و در حوزه علمیه تهران، نزد آیت الله شیخ عبدالنبی نوری (متوفای 1344 ق)، آیت الله آقا حسین نجم آبادی (متوفای 1347 ق)، آیت الله میرزا طاهر تنكابنی (متوفای 1360 ق)، آیت الله میرزا مهدی آشتیانی (متوفای 1372 ق) و... به فراگیری فقه، اصول، فلسفه و كلام پرداخت.

سال بعد، برای زیارت مرقد حضرت معصومه علیهاالسلام به قم رفت. به دستور آیت الله العظمی شیخ عبدالكریم حائری یزدی در این شهر ماندگار شد. ایشان مدتی در درس آیت الله حائری و شماری از استادان حوزه علمیه قم شركت جست و از دانش آنان بهره برد.

تدریس

آیت الله مرعشی به دستور آیت الله حائری به تدریس پرداخت. ایشان علوم ادبیات عرب، منطق، اصول و فقه را برای طلاب جوان تدریس می‎نمود. آیت الله مرعشی پس از رحلت آیت الله حائری (1355 ق.)، به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت. در طول بیش از هفتاد سال تدریس ایشان در حوزه علمیه قم، دانشمندان بسیاری تربیت شد كه شماری از آنان از ایشان اجازه اجتهاد دریافت كردند اینك نام برخی از شاگردان وی را می‎آوریم؛ حضرات آیات:

شهید حسین غفاری، شهید حاج آقا مصطفی خمینی، شهید مرتضی مطهری، شهید دكتر محمد مفتح، شهيد آيت الله بهشتي، شهید محمد صدوقی، سید محمد علی قاضی طباطبایی، سید محمود طالقانی، شیخ شهاب الدین اشراقی، شیخ مرتضی حائری، حاج میرزا جواد آقا تهرانی، شیخ حسن نوری همدانی، آقا موسی صدر، قدرت الله وجدانی فخر، سید مرتضی عسكری، مصطفی اعتمادی، محمد امامی كاشانی، میرزا جواد تبریزی، شیخ حسین نوری، سید عبدالكریم موسوی اردبیلی، شیخ علی پناه اشتهاردی، محمد تقی ستوده، شیخ محمدرضا مهدوی كنی.

خدمات فرهنگی آیت الله مرعشی نجفی

آغازگر اقامه نماز جماعت صبح در حرم حضرت معصومه (س)

مرجع نستوه شیعه در طول سالیان دراز كه مرجعیت تقلید شیعیان را بر عهده داشت، خدمات شایانی به جهان اسلام نمود. نماز جماعت باشكوه ایشان در صحن حضرت معصومه علیهاالسلام را همه زائران به یاد دارند. خوشرویی و اخلاق نیك ایشان را همگان به خاطر سپرده‎اند. ایشان بسیار شوخ طبع بودند. به مستضعفان عنایت ویژه‎ای داشت. به مشكلات آنان رسیدگی می‎كرد.

آیت الله العظمی مرعشی نجفی علاقه خاصی به اهل بیت و حضرت معصومه علیهم لسلام داشت. ایشان پیش از انقلاب، هر روز پیش از اذان صبح به حرم مشرف می‎شد. هماره مدتی پیش از باز شدن درهای حرم، پشت در می‎ماند و سپس داخل حرم می‎شد و پس از زیارت، نماز جماعت را اقامه می‎كرد.

در یكی از یادداشت هایش آمده است: هنگامی كه در قم سكونت كردم، صبح‌ها در حرم حضرت معصومه علیهاالسلام اقامه نماز جماعت نمی‎شد و من تنها كسی بودم كه این سنت را آن جا رواج دادم و از 60 سال پیش به این طرف، صبح زود و پیش از باز شدن درهای حرم مطهر و زودتر از دیگران می‎رفتم و منتظر می‎ایستادم.

این انتظار گاهی یك ساعت قبل از طلوع فجر بود تا خدام درها را باز كنند، زمستان و تابستان نداشت. در زمستان‌ها هنگامی كه برف همه جا را می‎پوشاند، بیلچه‎ای كوچك به دست می‎گرفتم و راه خود را به طرف صحن باز می‎كردم تا خود را به حرم مطهر برسانم. در آغاز خود تنهایی نماز می‎خواندم، تا پس از مدتی یك نفر به من اقتدا كرد و پس از آن كم كم افراد دیگر اقتدا كردند و به این ترتیب نماز جماعت را در حرم مطهر آغاز كردم و تا امروز كه 60 سال از آن تاریخ می‎گذرد ادامه دارد. آهسته آهسته ظهرها و شب‌ها نیز اضافه شد و از آن پس روزی سه بار در مسجد بالاسر حضرت معصومه علیهاالسلام و صحن شریف نماز می‎خواندم.

تاسیس مدارس علمیه

آیت الله مرعشی نجفی در طول سالیان دراز، خدمت های شایانی به جهان اسلام نمود. تأسیس مدارس علمیه یكی از فعالیت های درخشان وی می‎باشد. مدرسه مهدیه در سال 1376 ق. در قم، توسط مرحوم حاج مهدی ایرانی ساخته شد و اداره آن بر عهده آیت الله مرعشی گذاشته شد. فقیه نستوه در جهت تكمیل مدرسه سعی فراوان نمود و كتابخانه مدرسه را كه در برگیرنده دو هزار جلد كتاب است، بنا نهاد.

مدرسه مؤمنیه در سال 1389 ق. در دو طبقه و كتابخانه مدرسه با حدود 3500 جلد كتاب نیز به وسیله ایشان تأسیس شد. مدرسه شهابیه در سال 1400 ق. در سه طبقه و مدرسه مرعشیه نیز از مدارس علمیه‎ای است كه در سه طبقه، در سال 1383 ق. به همت ایشان تأسیس شد و اداره آن بر عهده ایشان واگذار شد.

تاسیس کتابخانه در قم

كتابخانه آیت الله العظمی مرعشی نجفی از بزرگترین كتابخانه‎های كشور و در ردیف كتابخانه مجلس شورای اسلامی و كتابخانه آستان قدس رضوی است. این كتابخانه بسیاری از كتب خطی اسلامی جهان را دارا است. بسیاری از این كتب جزو نفیس‎ترین و باارزش‎ترین متون تاریخی است كه قرن‌ها از عمر آن ها می‎گذرد.

آیت الله مرعشی در دوران جوانی كه در حوزه علمیه نجف مشغول تحصیل بود به گردآوری كتب خطی پرداخت. وی كه شاهد به غارت رفتن منابع اسلامی و نسخ خطی بود، تاب نیاورد و با شهریه ناچیز طلبگی به خرید كتب خطی پرداخت تا این میراث فرهنگی را از دستبرد بیگانگان حفظ نماید. گاه شب‌ها در یك كارگاه برنج كوبی كار می‎كرد، روزها روزه استیجاری می‎گرفت و نماز استیجاری می‎خواند، تا هزینه خرید كتب را تهیه نماید.

ایشان در خاطره‎ای می‎فرماید: یك روز از مدرسه، به قصد بازار ـ كه جنب صحن علوی بود ـ حركت كردم. در ابتدای بازار ناگهان چشمم به زنی تخم مرغ فروش افتاد كه در كنار دیوار نشسته بود و از زیر چادر وی گوشه كتاب پیدا بود. حس كنجكاوی من تحریك شد، به طوری كه مدتی خیره به كتاب نگاه كردم. طاقت نیاوردم، پرسیدم این چیست؟ گفت: كتاب، و فروشی است. كتاب را گرفتم و با حیرت متوجه شدم كه نسخه‎ای نایاب از كتاب «ریاض العلماء» علامه عبدالله افندی است كه احدی آن را در اختیار ندارد.

مثل یعقوبی كه یوسف خود را پیدا كرده باشد، با شور و شعفی وصف ناشدنی به زن گفتم: این را چند می‎فروشی؟ گفت: پنج روپیه. من كه از شوق سر از پا نمی‎شناختم، گفتم: دارایی من صد روپیه است و حاضرم همه آن را بدهم و كتاب را از شما بگیرم. آن زن با خوشحالی پذیرفت. در این هنگام سر كله كاظم دجیلی، كه دلال خرید كتاب برای انگلیسی ها بود، پیدا شد.

او نسخه‎های كمیاب، نادر و كتاب‌های قدیمی را به هر طریقی به چنگ می‎آورد و توسط حاكم انگلیسی نجف اشرف كه گویا اسمش و یا عنوانش «میجر» (سرگرد) بود، به كتابخانه لندن می‎فرستاد. كاظم دلال كتاب را به زور از دست من گرفت و به آن زن گفت: من آن را بیشتر می‎خرم و مبلغی بالاتر از آن چه من به آن زن گفته بودم، پیشنهاد كرد. در آن هنگام من اندوهگین رو به سمت حرم شریف امیرالمؤمنین علیه السلام كردم و آهسته گفتم: آقاجان من می‎خواهم با خرید این كتاب به شما خدمت كنم، پس راضی نباشید این كتاب از دست من خارج شود. هنوز كلامم تمام نشده بود كه زن تخم مرغ فروش رو كرد به دلال و گفت: این كتاب را به ایشان فروخته‎ام و به شما نمی‎فروشم.

كاظم دجیلی شكست خورده و عصبانی از آن جا دور شد... بیشتر از بیست روپیه نداشتم. از این رو تمام لباس های كهنه و قدیمی را با ساعتی كه داشتم به فروش رساندم تا پول كتاب فراهم شد... طولی نكشید كه كاظم دلال همراه چند شرطه (پلیس) به مدرسه حمله كردند و مرا دستگیر نموده و پیش حاكم انگلیسی (میجر) بردند. او نخست مرا به سرقت كتاب متهم كرد و بسیار عربده كشید... دستور داد مرا زندانی كردند. آن شب در زندان مدام با خدا راز و نیاز می‎كردم كه كتاب در مخفی‎گاهش محفوظ بماند.

روز بعد مرجع بزرگ آن وقت، آیت الله میرزا فتح الله نمازی اصفهانی معروف به شیخ الشریعه؛ فرزند مرحوم آخوند خراسانی را به نام میرزا مهدی، با جماعتی برای آزادی من به نزد حاكم شهر فرستاد. بالاخره نتیجه این شد كه من از زندان آزاد شوم با این شرط كه مدت یك ماه كتاب را به حاكم انگلیسی تسلیم كنم.

پس از آزادی به سرعت به مدرسه رفتم و همه دوستان طلبه‎ام را جمع كردم و گفتم: باید كار مهمی انجام بدهیم كه خدمت به اسلام و شریعت است! طلاب گفتند: چه كاری؟ و من گفتم: نسخه برداری و استنساخ از روی این كتاب فوراً دست بكار شدیم و قبل از مهلت مقرر چند نسخه از روی آن استنساخ گردید...».

آیت الله مرعشی نجفی پس از مهاجرت به قم، كتب خطی را همراه خود به ایران آورد. در قم نیز به خرید نسخ خطی و كتب ارزنده اقدام كرد. پس از مدتی به دلیل كمبود جا، كتاب ها را از منزل به كتابخانه مدرسه مرعشیه انتقال داد. پس از چندی طبقه سوم این مدرسه به عنوان كتابخانه ساخته شد كه در نیمه شعبان 1386 ق. / 28/8/1345، با بیش از ده هزار جلد كتاب چاپی و دو هزار جلد كتاب خطی افتتاح گردید.

استقبال روزافزون طلاب و علماء برای مطالعه، كمبود فضای مناسب برای كتابخانه و خرید كتاب‌های جدید موجب شد تا ایشان كتابخانه بسیار بزرگی (كتابخانه فعلی) را تأسیس نماید كه در نیمه شعبان 1394 ق. 12/6/1353 با حدود شانزده هزار جلد كتاب چاپی و خطی افتتاح گردید.

كتابخانه آیت الله مرعشی نجفی اكنون با دارا بودن بیش از 250000 جلد كتاب چاپی و 25000 جلد كتاب خطی به مسئولیت حجه الاسلام دكتر سید محمود مرعشی نجفی ـ فرزند ایشان ـ در خدمت طلاب، فضلا، دانشجویان، دانش آموزان، محققان و نویسندگان می‎باشد.

كتابخانه آیت الله العظمی مرعشی به خاطر نسخه‎های خطی نفیس و ارزشمند و گاه منحصر به فرد و كتب قدیم مهم و كمیاب مورد توجه وافر نویسندگان، دانشمندان، مراكز علمی و تحقیقاتی سراسر جهان است. اكنون این كتابخانه شهرت جهانی دارد و با چهارصد مؤسسه، مركز علمی و كتابخانه در سراسر جهان ارتباط دارد.

احیاء و ترویج فرهنگ

بازسازی مرقد علامه مجلسی در اصفهان، به امر آیت الله العظمی مرعشی نجفی صورت پذیرفت. اهداء كتاب های فقهای شیعه برای دانشمندان شیعه، سنی، مسیحی و دانشگاه‌های جهان نیز از فعالیت‌های فرهنگی ایشان است.

ایشان برای نوشتن كتاب‌ها به بسیاری از كشورهای اسلامی مسافرت نمود و با دانشمندان شیعه، سنی و مسیحی به گفتگو نشست. وی با علامه سید محمود شكری آلوسی بغدادی، شیخ طنطاوی جوهری مصری، انستانس كرملی بغدادی، شیخ عبدالسلام شافعی كردستانی، سید ناصر حسین هندی فرزند علامه میر حامد حسین هندی، تاگور (نویسنده و فیلسوف شهیر هند)، میرزا احمد تبریزی (پیشوای فرقه ذهبیه)، میرزا عنایت الله اخباری، پروفسور هانری كربن، دكتر فؤاد سرگین آلمانی، سید ابراهیم رفاعی راوی بغدادی، رشید بیضوی لبنان، سید محمد رشید رضا (نویسنده تفسیر المنار) و بسیاری از اندیشمندان دیگر دیدار نمود.

وی برای تألیف زندگینامه‎های علماء، سادات و امامزاده‎ها گاه به قبرستان‌های كهن می‎رفت و با خواندن نبشته‎های قبرهای علماء، ادباء، شعراء، سادات و امامزاده‎ها می‎پرداخت. ایشان در سالهای 1350ـ1351 ق. به اصفهان رفت و یك هفته در تخت فولاد به ثبت تاریخ ولادت و فوت علمای به خاك سپرده شده در آن قبرستان پرداخت. بسیاری از گورستان‌های دیگر اصفهان را نیز مورد تحقیق قرار داد و اطلاعات سودمندی بدست آورد.

آثار آیت الله مرعشی

نخستین رساله‎های علمیه ایشان به نام «نخبه الاحكام» و «سبیل النجاه» بین سال‌های 1366 ق. تا 1373 ق. چاپ شد و از همان سال‌ها مرجعیت تقلید ایشان آغاز شد. آیت الله مرعشی پس از رحلت آیت الله العظمی بروجردی (1340 ش.) به عنوان یكی از مراجع تقلید طراز اول شیعیان جهان بشمار می‎آمد.

آیت الله مرعشی در طول سالیان دراز عمر با بركت خویش كتاب‌ها و مقاله‎های زیادی درباره علوم قرآنی، ادبیات عرب، حدیث، دعا، فقه، اصول، منطق، لغت، تاریخ، رجال و تراجم، انساب و... نوشت كه متأسفانه بیشتر آن ها هنوز چاپ نشده است. شمار آثار ایشان به 148 كتاب، رساله و مقاله می‎رسد. اینك نام برخی از آثار چاپ شده‎اش را می‎آوریم:

سند القرّاء والحفّاظ، مقدمه تفسیر الدر المنثور، نوشته جلال الدین سیوطی، مجموعه‎ای از ادعیه و زیارات، با مقدمه‎ای در شجره‎نامه خاندان مرعشی، مقدمه مفاتیح الجنان، شمس الامكنه والبقاع فی خیره ذات الرقاع، فوائد چند در خصوص صحیفه سجادیه، راهنمای سفر مكه و مدینه، الغایه القصوی لمن رام التمسّك بالعروه الوثقی، التبصره فی ترجمه مؤلف التكمله، تكمیل كتاب «تذكره القبور» نوشته آخوند گزی اصفهانی، الحدیقه الوردیه حول روضه البهیه، ریاض الاقاحی (شرح حال زین الدین بیاضی نباطی عاملی)، زهر الریاض فی ترجمه صاحب الریاض (شرح حال مولی عبدالله افندی اصفهانی)، سجع البلابل فی ترجمه صاحب الوسائل (شرح حال شیخ حر عاملی)، شرح حال ادوارد فندیك، شرح حال سید ابوالقاسم طباطبایی تبریزی نجفی، شرح حال سید اعجاز حسین نیشابوری كنتوری، شرح حال بهلول بهجت افندی، شرح حال حضرت سلطان علی فرزند امام باقر علیه السلام، شرح حال مولی عبدالواسع كاشانی، شرح حال آیت الله شیخ محمد محلاتی نجفی، الضوء البدری فی حیاه صاحب الفخری، العزّیه (شرح حال امامزاده یحیی)، غایه الامال فی ترجمه صاحب بهجه الامال (شرح حال ملا علی علیاری تبریزی)، رساله طریفه (شرح حال شیخ محمدجعفر یا شیخ علی‌نقی كمره‎ای)، الظرائف فی ترجمه صاحب الطرائف (شرح حال جاپلقی بروجردی)، الفتحیه (شرح حال میرزا ابوالفتح حسینی شریفی عربشاهی)، رساله‎ای در حالات نصر بن مزاحم منقری (نویسنده كتاب «وقعه الصفین»)، كاشفه الحال فی ترجمه مؤلف خزانه الخیال، كشف الاستار عن حیاه مؤلف كشف الاستار، كش فالارتیاب فی ترجمه صاحب لباب الانساب نوشته بیهقی، كشف الظنون عن صاحب كشف الظنون، اللئالی المنتظمه والدرر الثمینه (شرح حال علامه حلی، قاضی نورالله شوشتری و فضل بن روزبهان)، لمعه النور والضیاء فی ترجمه السید ابی الرضا فضل الله راوندی كاشانی، لؤلؤه الصدف فی حیوه السید محمد الاشرف، المجدی فی حیاه صاحب المجدی، مطلع البدرین (شرح حال فخرالدین طریحی)، مفرج الكروب (شرح حال دیلمی، نویسنده ارشاد القلوب)، مقدمه ایضاح الفوائد فی شرح اشكالات القواعد، مقدمه تتمیم امل الامل، مقدمه روضه المتقین فی شرح كتاب من لایحضره الفقیه، مقدمه كتاب كاوش‌های علمی، مقدمه كتاب معجم الثقات و ترتیب الطبقات، مقدمه كتاب مجموعه نفیسه، مقدمه كتاب مؤتمر علماء بغداد، مقدمه كتاب وقایع السنین والاعوام، المنن والمواهب العددیه (شرح حال عبیدلی سبزواری)، منیه العاملین (شرح حال ابن فتال نیشابوری)، منیه الرجل فی شرح نخبه المقال، المواهب العلیّه فی ترجمه شارح الرساله الذهبیه (شرح حال محمد بن حن مشهدی)، منهج الرشاد فی ترجمه الفاضل الجواد الكاظمی، المیزان القاسط فی ترجمه مورخ واسط، بنراس النور والضیاء فی ترجمه مؤلف نجوم السماء، وسیله المعاد فی مناقب شیخنا الاستاذ (شرح حال بلاغی)، هدیه ذوی الفضل النهی بترجمه المولی علم الهدی، مقدمه «اثبات صحت نسب خلفاء فاطمیین مصر»، الافطسیه (نسب سادات روستای طغرود قم)، حاشیه بر «بحر الانساب»، رساله در خصوص سادات مدینه منوره، شجره نامه سادات حسینی كاشانی، رساله در شرح اعقاب و ذراری حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام و مقدمه كتاب چهره درخشان امام زمان عجل الله تعالی فرجه شریف.

دو اثر نفیس ایشان كه ثمره نیم قرن تلاش وی می‎باشد، ولی هنوز به زیور طبع آراسته نشده، عبارت است از:

1. مشجّرات آل رسول الله الاكرام یا مشجرات الهاشمیین: درباره انساب علویان و سادات جهان.
2. ملحقات الاحقاق: احقاق الحق نوشته قاضی نورالله شوشتری (متوفای 1019 ق.) است. آیت الله مرعشی نجفی به تكمیل این كتاب پرداخت و مدارك و منابع این اثر نفیس را پیدا نمود. ایشان برای به سرانجام رساندن این تحقیق بزرگ گروه تحقیقی متشكل از شماری از علمای قم را ترتیب دادند، كه اینك با تلاش این گروه، زیر نظر فرزندشان حجه الاسلام دكتر سید محمود مرعشی، 27 جلد از این كتاب چاپ شده است و بقیه در حال آماده شدن است.

شاگردان و برخی از اجازه روایی گرفتگان از او

در طول بیش از هفتاد سال تدریس در حوزه علمیه قم، شاگردان زیادی تربیت کرد که از آن جمله‌اند: سید محمود طالقانی، مرتضی مطهری، محمد مفتح، سید مهدی غضنفری خوانساری، سید محمدهادی غضنفری خوانساری، محمدرضا مهدوی کنی، محمد صدوقی. عده زیادی از دانشمندان و علمای شیعه از او اجازه روایت دارند که برخی از آنان عبارتند: سید مهدی لاجوردی، شیخ محمدرضا طبسی نجفی، سید عزیزالله امامت، سید محمود مرعشی، رضا استادی، محمدامین پورامینی، سید عباس کاشانی، سید محمدرضا حسینی جلالی، سید عادل علوی، سید علی بن الحسین علوی و...

همگامی با نهضت امام خمینی (ره)

نهضت امام خمینی در سال 1341 با پشتیبانی مراجع تقلید همراه بود. آیت الله مرعشی نجفی هماره از نهضت حضرت امام خميني حمایت كرد. بارها اعلامیه داد و به افشاگری پرداخت. ایشان در پی دستگیری امام خمینی در سال 1342، با ارسال اعلامیه شدیداللحنی به رژیم پهلوی، خواستار آزادی امام خمینی شدند.

ایشان همراه مراجع تقلید و علمای طراز اول كشور برای آزادی امام خمینی به تهران سفر نمود و در این راه زحمت فراوانی متحمل شد. ایشان در سال 1342، در پاسخ نامه جمعی از طلاب می‎فرماید: چنانچه كراراً این جانب عقیده خود را اظهار كرده‎ام، باز هم به موجب این سؤال عرض می‎كنم كه حضرت آیت الله خمینی دامت بركاته یكی از مراجع تقلید عالم تشیع هستند و از اساطین روحانیت اسلام و از مفاخر عالم تشیع.

آیت الله العظمی مرعشی نامه‎ها و تلگراف های فراوانی در جهت حمایت از امام خمینی برای مراجع تقلید شیعه مقیم ایران و عراق می‎فرستاد. ایشان پس از تبعید امام خمینی به تركیه، در سخنرانی ها و اعلامیه‎ها این عمل رژیم پهلوی را محكوم می‎نمود و برای شهدای 15 خرداد، مجلس یادبود برپا می‎سازد. آیت الله مرعشی هماره از انقلاب اسلامی پشتیبانی می‎نماید و جنایت های رژیم پهلوی را افشا می‎نماید. ایشان پس از شهادت آیت الله حاج آقا مصطفی خمینی در سال 1356، برای وی مجلس ترحیمی در حسینیه خویش برپا می‎كند، كه پایان این مجلس به سر دادن شعارهای كوبنده علیه رژیم پهلوی و دستگیری شماری از مردم پیوند می‎خورد.

آیت الله مرعشی در طول سال های تبعید امام خمینی، با ایشان در ارتباط بودند و با اوج گیری انقلاب اسلامی در سال 1356 همراه مراجع تقلید شیعه با فرستادن اعلامیه‎ها به هدایت نهضت می‎پردازد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز ایشان هماره از نظام جمهوری اسلامی حمایت كرد و در مناسبت های مختلف با ارسال پیام ها به تقویت نظام پرداختند.

وفات سيد شهاب الدين مرعشي نجفي

سرانجام مرجع بزرگ تقلید شیعه، در روز چهار شنبه 7/6/1369، در 96 سالگی دار فانی را وداع گفت و به اجداد پاكش پیوست و پیكر پاكش با حضور انبوه مردم عزادار در جوار كتابخانه بزرگش به خاك سپرده شددرود و رحمت خدا بر او باد. والسلام.

منابع

• مجموعه گلشن ابرار، جلد2، زندگی نامه "آيت الله سيد شهاب الدين مرعشي نجفي" از محمدرضا سماك اماني.
• بنيانگذار کتابخانه، سایت کتابخانه بزرگ آیت الله مرعشی نجفی، بازیابی: 18 اسفند 1392.

{

آرشیو عکس و تصویر

• 

  از راست: سید شمس الدین محمود مرعشی نجفی، سید شهاب الدین مرعشی نجفی و سید علی مرعشی تبریزی (سید الاطباء و سید الحکما(شرف الدین مرعشی))

• 

  سید شهاب الدین مرعشی نجفی در جوانی

• 

  سید شهاب الدین مرعشی نجفی در جوانی

• 

  سید شهاب الدین مرعشی نجفی در جوانی

• 

  از راست: سید شهاب الدین مرعشی نجفی و محمد شریف رازی

• 

  دستخط سید شهاب الدین مرعشی نجفی در مورد روزه و نماز استیجاری بابت تهیه کتاب - سال 1342هجری قمری

• 

  از راست: سید رضا فیروزآبادی و سید شهاب الدین مرعشی نجفی

• 

  از راست: ابوالفضل زاهدی قمی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی، سید محمدحسن احمدی طباطبائی بروجردی، سید جعفر احمدی طباطبایی، مرتضی حائری یزدی، سید محمد کاظم شریعتمداری و سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی

• 

  از راست: ناشناسان، سید محمد محقق داماد، سیداحمد حسینی (شبیری) زنجانی، عبدالنبی اراکی نجفی (عبدالنبی مجتهد عراقی) و سید شهاب الدین مرعشی نجفی

• 

  از راست تکیه به دیوار: ناصر مکارم شیرازی، محمد شریف رازی، ناشناس، سید شهاب الدین مرعشی نجفی، سید مجتبی قزوینی، حسن علی مروارید و مهدی نوقانی

• 

  از راست: شهید سید مصطفی موسوی مصطفوی خمینی، سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی و سید شهاب الدین مرعشی نجفی

• 

  از راست: ناشناس، سید شهاب الدین مرعشی نجفی، سید رضا بهاءالدینی و ناشناس

• 

  سید شهاب الدین مرعشی نجفی در حال اقامه نماز عید فطر در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها

• 

  سید شهاب الدین مرعشی نجفی در حین محاسبه زاویه محراب مسجد

• 

  از راست: ناشناس، سید محمد وحیدی شبستری، سید شهاب الدین مرعشی نجفی و ناشناسان

• 

  از راست: سید محمدکاظم شریعتمداری، هاشم اردشیر لاریجانی (میرزا هاشم آملی) و سید شهاب الدین مرعشی نجفی

• 

  از راست: ناشناسان، سید شهاب الدین مرعشی نجفی، محمد یزدی، محمد موحدی (فاضل لنکرانی) و ناشناس

• 

  برشی از روزنامه پیرامون خرید سینمای قم توسط سید شهاب الدین مرعشی نجفی در سال 1355

• 

  1. محمد موحدی (فاضل لنکرانی)، 2. سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی، 3. حسین راستی کاشانی و 4. محمدمهدی ربانی املشی

• 

  از راست تکیه به دیوار: سید شهاب الدین مرعشی نجفی، محمد موحدی (فاضل لنکرانی)، سيد جعفر طباطبايي، محمد صادقی اصفهانی (تهرانی)، سيد شمس الدين احمدی طباطبایی بروجردی، ناشناس، ناشناس، محمدطاهر آل شبیر خاقانی، محمد محمدی دعوی سرایی (محمدی گیلانی)، عبدالله جوادی آملی، نصرالله شاه‌آبادی و ناشناس

• 

  از راست: سید محمدعلی سبط الشیخ، سید شهاب الدین مرعشی نجفی و حسن سعید تهرانی

• 

  سید شهاب الدین مرعشی نجفی در حین زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها

• 

  از راست: سید محمدصادق حسینی روحانی، سید شهاب الدین مرعشی نجفی و سید محمد حسینی شیرازی

• 

  از راست: سید شهاب الدین مرعشی نجفی و سید عباس حسینی کاشانی

• 

  دیدار دولت موقت با سید شهاب الدین مرعشی نجفی

• 

  از راست: سید شهاب الدین مرعشی نجفی و مهدی بازرگان

• 

  از راست: سید شهاب الدین مرعشی نجفی و شهید محمدعلی رجایی

• 

  از راست: سید شهاب الدین مرعشی نجفی و شهید عطاءالله اشرفی اصفهانی

• 

  از راست: سید شهاب الدین مرعشی نجفی و سید احمد شهرستانی

• 

  از راست: ناشناسان، محمد موحدی (فاضل لنکرانی)، سید شهاب الدین مرعشی نجفی، سید احمد موسوی مصطفوی خمینی، ناشناسان، سید مهدی روحانی، رضا استادی مقدم و ناشناسان (کلنگ زنی ساختمان جدید کتابخانه آیت الله مرعشی در قم)

• 

  از راست: سید عبدالله موسوی شیرازی و سید شهاب الدین مرعشی نجفی

• 

  سید شهاب الدین مرعشی نجفی در کتابخانه شخصی

• 

  کتابخانه سید شهاب الدین مرعشی نجفی در قم

• 

  محفل درس سید شهاب الدین مرعشی نجفی در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها

• 

  سید شهاب الدین مرعشی نجفی در حال پاک کردن سبزی در منزل شخصی

• 

  از راست: ناشناس، سید شهاب الدین مرعشی نجفی، محمد محمدی گلیایگانی و سید علی حسینی خامنه ای

• 

  سید شهاب الدین مرعشی نجفی در بستر بیماری

• 

  سید شهاب الدین مرعشی نجفی در اتاق عمل

• 

  تشییع پیکر سید شهاب الدین مرعشی نجفی در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها

• 

  اقامه نماز میت سید شهاب الدین مرعشی نجفی توسط محمد موحدی (فاضل لنکرانی)

• 

  درون قبر سید شهاب الدین مرعشی نجفی

• 

  قبر سید شهاب الدین مرعشی نجفی در کتابخانه شخصی

• 

  مرقد سید شهاب الدین مرعشی نجفی